The
Voice Weekly Journal
The Voice Journal Oct 2, 2017
ရခိုင္အေရးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ လႊမ္းမိုးႀကီးစိုးေနသည့္ အေရးႀကီးျဖစ္ရာ ျမန္မာ့စီးပြားအေပၚ မည္သို႔ သက္ေရာက္မည္ကို သိခ်င္သူမ်ားစြာ ရွိေနသည္။ ထိုေမးခြန္းသည္ အေရးလည္းႀကီးသည္။
(၁) ႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရး အဆက္အစပ္
ရခိုင္အေရးသည္ ႏိုင္ငံေရးအရ သက္ေရာက္မႈမ်ားႀကီးမားစြာ ျဖစ္ေပၚေနသည္မွာ အထင္အရွားျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးသည္ ခြဲမရေအာင္ ဆက္စပ္ေနသည့္အတြက္ ယခုမ႐ိုက္ခတ္ေသးလၽွင္လည္း ေနာင္ ႐ိုက္ခတ္မည္သာျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတကာသတင္းမီဒီယာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားမွတစ္ဆင့္ ႏိုင္ငံတ ကာ အျမင္သည္ ျမန္မာအေပၚေျပာင္းသြားသည္။ ေလာေလာဆယ္ျဖစ္ရပ္ကို ကန္႔ကြက္ဒဏ္ခတ္ခ်က္မ်ား ရွိႏိုင္သည္။ ဥပမာ – European Parliament Committee on International Trade ဥေရာပသမဂၢလႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံတကာကုန္သြယ္ေရးေကာ္မတီသည္ လူ႕အခြင့္အေရးအေၾကာင္းျပဳၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံခရီးကို ေ႐ႊ႕ဆိုင္း လိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ ရခိုင္အေရး ယခုထက္ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔မလာေအာင္ ထိန္းႏိုင္လၽွင္ ထိခိုက္ႏိုင္ေျခ နည္းသည္။
(၂) ျပည္ပအဆက္အစပ္
ျပည္ပႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ဆက္စပ္ေနသည့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ၊ ကမၻာလွည့္ခရီးသြားလုပ္ငန္းႏွင့္ ကုန္သြယ္ ေရး တို႔သည္ ထိခိုက္ႏိုင္ေျခရွိေသာ လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္သည္။ ယခုလက္ငင္း ထိခိုက္ႏိုင္ေျခနည္းပါသည္။ ရခိုင္ အေရးတိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာအျမင္ကို ျပင္ဆင္ႏိုင္လၽွင္ ေရရွည္ထိခိုက္မည့္အေရး ကို ေရွာင္လႊဲႏိုင္မည္။
ရခိုင္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏွင့္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းရမည့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ျမန္မာ့ဆန္တန္ ခ်ိန္ သုံးသိန္းဝယ္ယူမည္ဟု အစိုးရခ်င္း စက္တင္ဘာ ၇ရက္ေန႔က သေဘာတူလိုက္သည္။ ဩဂုတ္ ၂၅ ရက္ေန႔ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္မွ ထိုသို႔ သေဘာတူခဲ့ျခင္းျဖစ္ရာ ရခိုင္အေရးႏွင့္ ကုန္သြယ္ ေရးမဆိုင္လွေၾကာင္း ဥပမာ ေကာင္းျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လက္ရွိရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထားသည့္ သို႔မဟုတ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ စဥ္းစားလ်က္ရွိသည့္ကုမၸဏီမ်ား သည္ ရခိုင္အေရးေၾကာင့္မူ ဆုတ္ခြာရန္ ယခုခ်ိန္ထိ မစဥ္းစားၾကေသးဟု ကမၻာေက်ာ္စီးပြားေရးသတင္းမီဒီ ယာ CNBC သို႔ Frontier Strategy Group မွ Prtima Singh က ေျပာၾကားသည္။
Frontier Strategy Group သည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲေဈးကြက္မ်ားသို႔ ဝင္ေရာက္လိုသည့္ ကုမၸဏီေခါင္းေဆာင္မ်ားကို အႀကံဉာဏ္မ်ားေပးေန သည့္ အႀကံေပးႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ကုမၸဏီျဖစ္သည္။ ဆိုလို သည္က ရခိုင္ အေရးေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ေလာေလာဆယ္ မထိခိုက္ႏိုင္ေသး။
(၃) ဂုဏ္သတင္း အႏၲရာယ္
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အာဏာရွင္စနစ္မွ ႐ုန္းထြက္လာေသာႏိုင္ငံ၊ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား ေဆာင္ ႐ြက္ေနေသာႏိုင္ငံအျဖစ္ မ်က္ႏွာပြင့္ခဲ့သည္။ ထိုဂုဏ္သတင္းသည္ ရခိုင္အေရးေၾကာင့္ ထိခိုက္ခဲ့ရၿပီျဖစ္ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ဆြဲေဆာင္ရာ၊ မိမိကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ျပည္ပတြင္ အ ေရာင္းျမႇင့္တင္ရာတြင္ ထိုဂုဏ္သတင္းကို လြန္ခဲ့ေသာ တစ္ႏွစ္ကေလာက္ ရယူႏိုင္မည္မဟုတ္ပါ။
ႏိုင္ငံတကာကုမၸဏီမ်ားသည္ ကမၻာအႏွံ႔တြင္ လုပ္ငန္းအမ်ားအျပား ေဆာင္႐ြက္ၾက၊ ထုတ္ကုန္မ်ားကိုေရာင္း ခ်ၾကသျဖင့္ ယင္းတို႔အတြက္ ဂုဏ္သတင္းသည္ အသက္ပင္ျဖစ္သည္။ ဂုဏ္သတင္းေကာင္း ထြက္ ေရး ေဒၚ လာသန္းႏွင့္ခ်ီ သုံးၾကသလို ဂုဏ္ပ်က္မည္ကိုလည္း အလြန္ေၾကာက္ၾကသည္။ ဂုဏ္ပ်က္ မည့္အႏၲ ရာယ္ ကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ Reputational Risk ဟုေခၚၿပီး ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံတြင္ လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္မည္ဆိုလၽွင္ ထို Risk ကို ထည့္တြက္တတ္ၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရာတြင္ ရခိုင္အေရးေၾကာင့္ မိမိကုမၸဏီ နာမည္ထိခိုက္မည့္အႏၲရာယ္ Reputational Risk ကို ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား ထည့္တြက္လာ ဖြယ္ရွိ သည္။ ႏိုင္ငံတကာကုမၸဏီမ်ား အထူးသျဖင့္ အေနာက္အေျခစိုက္ ကုမၸဏီမ်ားသည္ ထို Risk ကို ထည့္ တြက္တတ္ၾကသည့္အတြက္ ရခိုင္အေရးသည္ သူတို႔အတြက္ ထည့္တြက္စရာကိစၥျဖစ္လာႏိုင္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျမႇင့္တင္ေရးသံအဖြဲ႕မ်ားသည္ ရခိုင္အေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေလာေလာဆယ္တြင္ ေမးခြန္းထုတ္ခံေနရသည္။ အေနာက္ကုမၸဏီမ်ား၏ ရွယ္ယာဝင္အခ်ိဳ႕က ျမန္မာႏိုင္ ငံတြင္း လုပ္ငန္းတိုးခ်ဲ႕မႈ စသည္တို႔ကို ျပန္စဥ္းစားရန္ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား ရွိႏိုင္သည္။
(၄) အၾကမ္းဖက္အႏၲရာယ္ Terrorism Risk
ARSA ၏ ဩဂုတ္၂၅ ရက္ေန႔က တိုက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ လူ ၁၆၃ ဦးေသဆုံးၿပီး ၉၁ ဦး ေပ်ာက္ဆုံးေန ေၾကာင္း အစိုးရက သတင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။ ယင္းအဖြဲ႕သည္ ႏိုင္ငံတကာအၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားႏွင့္ အဆက္အစပ္ရွိသည္ဟု ႏိုင္ငံတကာသတင္းမ်ားက ဆိုသည္။ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ ေဒသခံအမ်ား အျပားကို အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္ေျမျမႇဳပ္ထားသည္မ်ား ရွာေဖြေတြ႕ရွိသည္ဟု အစိုးရက ေၾကညာ သည္။ ကမၻာေက်ာ္ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံကို ပစ္မွတ္ထားသည့္ ေၾကညာခ်က္မ်ား လည္းေပၚထြက္ခဲ့သည္။
ၿခဳံလိုက္လၽွင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ‘အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ခံရႏိုင္ေျခ Terrorism Risk’ ျမင့္လာသည္။ International Crisis Group ICG မွ ျမန္မာအေျခစိုက္ အႀကံေပး Richard Horsey က “ျပည္ပ တိုက္ခိုက္ေရး သမားေတြ အီရတ္၊ ဆီးရီးယားနဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္ေတာင္ပိုင္းကေန ျပန္ထြက္လာတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ျမန္မာႏို င္ငံအတြက္ အလြန္အႏၲရာယ္မ်ားပါတယ္” ဟု ဗၾဃ သတင္းဌာနကို မၾကာေသးမီက ေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ခရီးသြားလာမည့္ လူတစ္ဦးခ်င္း၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္အေပၚတည္မွီေနေသာ ကမၻာလွည့္ခရီး သြား လုပ္ ငန္းသည္ ရခိုင္အေရးေၾကာင့္ ထိခိုက္ႏိုင္သည္မွာ အထူးေျပာရန္မလို။ ဗုံးခြဲခံရႏိုင္သည့္ Shopping Center သို႔ မည္သူသြားမည္နည္း။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ျမန္မာသို႔မလာမီ တြက္ခ်က္ေလ့ရွိသည့္ Risk မ်ားတြင္ Terrorism Risk သည္ ပိုအေရးပါလာဖြယ္ရွိသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အခြင့္အလမ္းမ်ားစြာ ရွိေနေသးေသာ္လည္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အၾကမ္းဖက္ ဝါဒ သည္ အႀကီးမားဆုံး အႏၲရာယ္ျဖစ္လာေၾကာင္း၊ ရခိုင္အေရးသည္ ေရတိုႏွင့္ ေရလတ္ကို ေမွ်ာ္မွန္းသည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို အဟန္႔အတားျဖစ္ေစေၾကာင္း အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသဆိုင္ရာ ထိပ္တန္း အႀကံ ေပးကုမၸဏီျဖစ္သည့္ Asia Group Advisors မွ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး Romain Caillaud က နာမည္ေက်ာ္ စီးပြားေရးသတင္းဌာန CNBC သို႔ စက္တင္ ဘာ ၁၉ ရက္ ေန႔က ေျပာၾကားသြားသည္။
(၅) ရခိုင္ေဒသ
ရခိုင္ေဒသသည္ လက္ရွိတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒုတိယအဆင္းရဲဆုံးျပည္နယ္ျဖစ္ရာ အေျခအေနဆက္လက္ ဆိုး႐ြားေနလၽွင္ ဆက္လက္ဆင္းရဲေနမည္သာျဖစ္သည္။ ရခိုင္ေဒသ၏အားကိုမရလၽွင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ စက္ အားလုံး မလည္ပတ္ႏိုင္သည့္ စက္႐ုံကဲ့သို႔ စီးပြားေရးမွန္းသေလာက္ ေပါက္မည္မဟုတ္ပါ။ အမွန္စင္စစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးလာလၽွင္ လက္ရွိျပႆနာအမ်ားအျပား ေျပလည္သြားမည္ျဖစ္ရာ ရခိုင္ေဒသစီးပြားေရး တိုးတက္ရန္ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနပါသည္။ အိႏၵိယပါဝင္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမည့္ စစ္ေတြေရနက္ဆိပ္ကမ္း အပါ အဝင္ ကုလားတန္စီမံကိန္း၊ တ႐ုတ္ပါဝင္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမည့္ ေက်ာက္ျဖဴအထူးစီးပြားေရးဇုန္ အပါအဝင္ စီမံ ကိန္းမ်ားတို႔သည္ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားအတြက္ စနစ္တက် အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္လၽွင္ ရခိုင္ျပည္ နယ္ အသြင္ေျပာင္းသြားေစမည့္ အလားအလာေကာင္းေသာ စီမံကိန္းမ်ား ျဖစ္သည္။
(၆) ဘယ္လိုရွင္းမလဲ
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းသို႔ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ထင္သေလာက္ မလာျခင္း၊ ျမန္မာ့ထြက္ကုန္မ်ား ျပည္ပ ေဈးကြက္ထိုးေဖာက္တင္ပို႔ရာတြင္ အခက္အခဲမ်ားရင္ဆိုင္ရျခင္းတို႔သည္ ရခိုင္အေရးမတိုင္မီကတည္းက ေပၚေပါက္ေနခဲ့ေသာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ျပႆနာမ်ားျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေျဖရွင္းရာတြင္လည္း
(၁) ရခိုင္အေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ျပႆနာမ်ားကို ဦးတည္ေျဖရွင္းျခင္း၊
(၂) စီးပြားေရးေရခံေျမခံေကာင္းေအာင္ ႀကိဳးစားျခင္း၊
(၃) အၾကမ္းဖက္မႈ အႏၲရာယ္ကာကြယ္ျခင္းဟု သုံးပိုင္းရွိပါသည္။
ရခိုင္အေရးအေျခအေနတိုးတက္ေစျခင္းႏွင့္ ရခိုင္အေရးေၾကာင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား ကုန္သြယ္မည့္သူမ်ား လန္မသြားေစေအာင္ အစီအမံ မ်ားေဆာင္႐ြက္ျခင္းသည္ နံပါတ္ (၁) အစီအစဥ္တြင္ အက်ဳံးဝင္သည္။ ရခိုင္ အေရးေၾကာင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူအခ်ိဳ႕ လန္သြားႏိုင္ေသာ္လည္း သူတို႔ ၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားသည္ ရခိုင္အေရး ေဆးတစ္ခြက္ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ရွင္းျပႏိုင္လၽွင္ ဂုဏ္သတင္းေကာင္းရလိုေသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားကို ဆြဲ ေဆာင္ႏိုင္မည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က Nikkei Asin Review ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းခန္းတြင္ ရခိုင္ အ ေရးေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးမႈမ်ား ထိခိုက္ႏိုင္သလားဟူေသာ ေမးခြန္းကို ေအာက္ပါအတိုင္းေျဖၾကား သြား ခ်က္မွာ ရခိုင္အေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေမးခြန္းကို ေျဖဆိုၾကမည့္ ျမန္မာအရာရွိမ်ားအတြက္ နည္းေပးလမ္းျပ ပင္ျဖစ္သည္။
“သူတို႔ပူတာ သဘာ၀က်ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေအးေအးေဆးေဆး စဥ္းစားသင့္တယ္။ ဒီလိုျပႆနာေတြ ေပၚ လာရျခင္းအေၾကာင္းရင္းေတြထဲက တစ္ခုက ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈနိမ့္လို႔၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနိမ့္လို႔ဆိုတာ သူတို႔ ျမင္ႏိုင္ပါ လိမ့္ မယ္။ ဒီေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြက အေျခအေနကို ပိုေကာင္းလာေအာင္ ကူညီပါလိမ့္မယ္။”
(၂) ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ဝင္ေရာက္သင့္မသင့္ကို ရခိုင္အေရးေၾကာင့္ ျပန္စဥ္းစားေနသူမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ရန္ အေကာင္းဆုံးနည္းမွာ စီးပြားေရး ေရခံေျမခံေကာင္းေအာင္ အားထုတ္မႈမ်ားကို ႏွစ္ဆ သုံးဆတိုးရန္သာ ျဖစ္သည္။ တစ္ဖက္တြင္ မိမိေပ်ာ့ကြက္ေပၚလာသည့္အတြက္ အျခားေနရာမ်ားတြင္ အားကုန္ထုတ္ရန္ သာျဖစ္သည္။
(၃) အၾကမ္းဖက္မႈ အႏၲရာယ္ကာကြယ္ျခင္း
အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ခံရႏိုင္ေျခကို ေလၽွာ႔ခ်ေရးအေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းမွာ ေပါ့ေပါ့ဆဆမေနဘဲ အၾကမ္း ဖက္မႈ အႏၲရာယ္ကာကြယ္ျခင္းအစီအမံမ်ား စနစ္တက် ေဆာင္႐ြက္ျခင္းသာျဖစ္သည္။ သာမန္ရာဇဝတ္ မႈမ်ားႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမတူပါ။ သမား႐ိုးက်စစ္ဗ်ဴဟာမ်ားႏွင့္လည္း အၾကမ္းဖက္မႈကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ မည္ မဟုတ္ပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အစၥလာမ္အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ေရးသမားတို႔ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရသည့္ အေတြ႕ အႀကဳံမရွိပါ။ အၾကမ္းဖက္ဝါဒအႏၲရာယ္ကို ေတာက္ေလၽွာက္ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းေနရသည့္ မိတ္ေဆြႏိုင္ငံ အစ ၥေရး၊ အိႏၵိယတို႔ထံမွ အကူအညီရယူသင့္ပါသည္။
ရခိုင္အေရးသည္ ျမန္မာ့စီးပြားအတြက္ ‘အခက္’ ဟု ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း အခက္အခဲႀကဳံခ်ိန္တြင္ အစြမ္း ကုန္ႀကိဳးစားလိုက္လၽွင္ ႏိုင္ငံ၏ ကိုယ္ခံစြမ္းအားတက္လာကာ ‘အခ်က္’ ျဖစ္သြားႏိုင္သည္။
ေဇယ်သူ
