ဘီဘီစီ ၿမန္မာပိုင္း
18 နိုဝင္ဘာ2019
ဂ်ီနိုဆိုက္ ကြန္ဗင္းရွင္းလို႔ ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္မႈဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္ကို ေဖာက္ဖ်က္မႈနဲ႔ ICJ မွာ ျမန္မာနိုင္ငံ အမႈဖြင့္ခံလိုက္ရတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပထမဦးဆုံး အႀကိမ္ ICJ ဘက္က တရား႐ုံးခ်ိန္း ရက္ေတြ သတ္မွတ္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံ အေနနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္ေတြ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္ ခံရမႈကို တားဆီးဖို႔၊ အျပစ္ေပး အေရးယူဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့ စြဲခ်က္နဲ႔ ဂမ္ဘီယာက နိုဝင္ဘာ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ အမႈဖြင့္ တရားစြဲ ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ဘယ္အေၾကာင္းအရာကို ဒီဇင္ဘာၾကားနာမႈေတြထဲ အဓိက အာ႐ုံစိုက္မွာလဲ
အရပ္သားေတြ အေပၚ ပစ္မွတ္ထားတဲ့ စစ္ဆင္ေရးေတြ အားလုံး ျမန္မာနိုင္ငံထဲမွာ ခ်က္ျခင္းရပ္ေရး အေရးေပၚ တားဆီးမိန္႔ တစ္ရပ္ ICJ ဘက္က ထုတ္ျပန္ေပးဖို႔ ဂမ္ဘီယာက ထည့္သြင္း ေလၽွာက္ထားခဲ့တာကို ဒီဇင္ဘာ ၾကားနာမႈေတြထဲ ICJ က အဓိက အာ႐ုံစိုက္ ၾကားနာမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲ ေတြ႕ရပါတယ္။
အဲဒီ ဒီဇင္ဘာ ၾကားနာမႈ ၃ ရက္ အတြင္းမွာ ဂမ္ဘီယာေရာ ျမန္မာပါ၊ ICJ ႐ုံးစိုက္ရာ နယ္သာလန္ နိုင္ငံ သေဟ့ဂ္ၿမိဳ႕မွာ ရွိတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနန္းေတာ္ the Peace Palace ႐ုံး အေဆာက္အဦမွာ လာေရာက္ ထြက္ဆိုၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အိုင္စီေဂ်မွာ ျမန္မာကို တရားစြဲရတဲ့အေၾကာင္း ဂမ္ဘီယာဝန္ႀကီးနဲ႔ ဘီဘီစီ အင္တာဗ်ဴး
ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြကို စုံစမ္းဖို႔ ICC ခြင့္ျပဳ
ပထမရက္ ဒီဇင္ဘာ ၁ဝ ရက္ေန႔မွာ ဂမ္ဘီယာက မနက္ ၁ဝ နာရီကေန ေန႔လယ္ ၁ နာရီထိ ထြက္ဆိုခ်က္ ေပးရမွာ ျဖစ္ၿပီး၊ ဒုတိယရက္ ဒီဇင္ဘာ ၁၁ ရက္မွာေတာ့ အလားတူ အခ်ိန္ အတြင္းမွာပဲ ျမန္မာက ထြက္ဆိုခ်က္ ေပးဖို႔ ICJ က သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
ဒီဇင္ဘာ ၁၂ ရက္၊ ၃ ရက္ေျမာက္မွာေတာ့ ႏွစ္နိုင္ငံစလုံး ဒုတိယအေက်ာ့ အေနနဲ႔ ကိုယ္စီ ထြက္ခ်က္ေတြ ေပးဖို႔ ရွိတာမွာ ဂမ္ဘီယာက မနက္ ၁ဝ နာရီကေန ၁၁ ခြဲ၊ ျမန္မာက ညေန ၄နာရီခြဲကေန ၆ နာရီထိ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြ ေပးရမယ္လို႔ စီစဥ္ထားပါတယ္။
ျမန္မာဘက္က အမႈရင္ဆိုင္ဖို႔ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ထားလဲ ၊ အသင့္ရွိၿပီလား
ဂမ္ဘီယာ ထည့္သြင္း ေလၽွာက္ထားခဲ့သလို ယာယီအမိန္႔၊ အေရးေပၚ အမိန္႔ ထုတ္ျပန္ေပးေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ICJ ဘက္က အခုလို ၾကားနာ စစ္ေဆးလာမယ္ ဆိုတာဟာ ICJ အေနနဲ႔ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ပထမ ေျခလွမ္း အေနနဲ႔ စတင္ ေဆာင္ရြက္တယ္လို႔ ရႈျမင္ေၾကာင္း နယူးေယာက္ အေျခစိုက္ ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ ျမန္မာ အျမဲတမ္း ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ဘီဘီကို ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာျပည္ထဲ တိုက္ပြဲေတြ ရပ္ဖို႔ ICJ ဘက္က ယာယီအမိန္႔ ထုတ္ျပန္ေပးေရး ဂမ္ဘီယာရဲ့ ဦးတိုက္ ေလၽွာက္ထားမႈဟာ လက္ေတြ႕ ျဖစ္နိုင္ မျဖစ္နိုင္ဆိုတာကို ျမန္မာဘက္က ျပန္လည္ ရွင္းလင္းရမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ဆိုပါတယ္။
Universal Jurisdiction နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္
ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးတုံး ရွင္းလင္းမႈေတြ ရွိေနဆဲလို႔ ကုလ စစ္ေဆးသူေျပာ
ျမန္မာျပည္က ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္မႈ စြပ္စြဲခ်က္အတြက္ အေထာက္အထားေတြကို ဘယ္လို ေဖာ္ထုတ္သလဲ
"ျမန္မာ အစိုးရ အေနနဲ႔ တိုက္ပြဲဆိုတာ ရွိကို မရွိေစခ်င္တာ။ ဒါေပမယ့္ တိုက္ပြဲဆိုတာ တရား႐ုံးက အမိန္႔နဲ႔ ရပ္လို႔ရတဲ့ ကိစၥမွ မဟုတ္တာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ရပ္ေပမယ့္ တစ္ဘက္က တိုက္ေနရင္ ဘယ္လိုလုပ္မတုန္း" ဆိုၿပီး ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ေျပာပါတယ္။
သေဟ့ဂ္ကို သြားၿပီး ေလၽွာက္လဲခ်က္ေပးဖို႔ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕ကို ျမန္မာ အစိုးရ ေရြးခ်ယ္ ထားၿပီးၿပီလား၊ ဘယ္သူေတြ ပါဝင္မလဲ ဆိုတဲ့ အေသးစိတ္ အခ်က္ေတြကိုေတာ့ အခုေျပာလို႔ မရနိုင္ေသးဘူးလို႔ သံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာ နိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနတြင္းမွာ ဂ်ီနိုဆိုက္ ကြန္ေဗးရွင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နားလည္ ကၽြမ္းဝင္သူေတြ ရွိေနၿပီး၊ ျပည္တြင္းက ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြ အင္အားသာမက လိုအပ္လာရင္ နိုင္ငံတကာ ပညာရွင္ေတြရဲ့ အႀကံဉာဏ္ေတြလည္း ယူသြားဖို႔ ရွိတယ္လို႔ ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ဆိုပါတယ္။
"တစ္ဘက္ကသူေတြ ဘယ္လို လုပ္ေနၾကလည္း ဆိုတာ ၾကည့္လိုက္ရင္ သူတို႔နဲ႔ အလားတူ တုံ႔ျပန္ဖို႔ လုပ္စရာရွိတာေတာ့ လုပ္ၾကရမွာပဲ။ ျပည္တြင္း ျပည္ပရယ္လို႔ မဟုတ္ပဲ ရွိတဲ့ အရင္းျမစ္ေတြကို စုစည္းၿပီး ကိုယ့္ နိုင္ငံအတြက္ စုေပါင္း လုပ္ၾကရမွာပါ" လို႔ ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာျပည္ထဲ စစ္ရပ္တန္႔ေရး ယာယီအမိန္႔ ထုတ္ရမလား ဆိုတာကို ဒီဇင္ဘာ ၾကားနာမႈေတြ အတြင္း ICJ က ဆန္းစစ္ၿပီးတဲ့အခါ၊ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ တကယ့္ ပင္မ အမႈျဖစ္တဲ့ ဂ်ီနိုဆိုက္ ကြန္ဗင္းရွင္းကို ျမန္မာ ခ်ိဳးေဖာက္သလား ဆိုတာကို စစ္ေဆး ဆုံးျဖတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ အဆင့္မွာေတာ့ ဂမ္ဘီယာနဲ႔ ျမန္မာ အျပန္အလွန္ ေလၽွာက္ထားခ်က္ေတြနဲ႔အတူ ICJ ဘက္ကလည္း သက္ေသေတြကို ရွာေဖြ စစ္ေဆးမႈေတြနဲ႔ အမႈဟာ အခ်ိန္ယူရနိုင္တယ္လို႔ ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက သုံးသပ္ပါတယ္။
ျမန္မာ အစိုးရအေနနဲ႔ ICJ မွာ တက္ၿပီး အမႈ ရင္ဆိုင္ ေျဖရွင္း ေနခ်ိန္နဲ႔ တၿပိဳင္တည္းမွာပဲ၊ ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ဒုကၡသည္ ျပန္လည္ လႊဲေျပာင္း လက္ခံေရးကအစ ၊ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြ ပိတ္သိမ္းေရး စတာေတြကိုလည္း ခ်မွတ္ထားတဲ့ မူဝါဒေတြ အတိုင္း ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ သြားရမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ေျပာပါတယ္။
ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းမွာ လုံျခဳံေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြရဲ့ စစ္ဆင္ေရးေတြ အတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာ အရပ္သားေတြပါ ပစ္မွတ္ထားခံခဲ့ရၿပီး၊ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ အက်ဴးလြန္ခံခဲ့ရတာဟာ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္မႈ၊ မ်ိဳးႏြယ္စုအလိုက္ ရွင္းလင္းခံရမႈ အေျခအေနအထိ ေျမာက္နိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ နိုင္ငံတကာ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ထြက္ေပၚ ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
က်ဴးလြန္သူေတြကို အျပစ္ေပး အေရးယူေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာ အစိုးရရဲ့ ရပ္တည္ခ်က္ကေတာ့ ျပည္တြင္း အရပ္ဘက္ေရာ၊ စစ္ဘက္မွာပါ စုံစမ္းေရး ယႏၲရားေတြ ထူေထာင္ထားရွိထားတာေၾကာင့္ နိုင္ငံတကာ ဝင္ေရာက္ စစ္ေဆးတာေတြကို လက္မခံဘူးလို႔ ေျပာထားပါတယ္။
အခု သီတင္းပတ္ေတြ အတြင္းမွာပဲ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢ အျမင့္ဆုံး တရား႐ုံး ICJ မွာ နိုင္ငံ အေနနဲ႔ အမႈဖြင့္ ခံလိုက္ရသလို၊ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံး ICC တရားသူႀကီးေတြ ကလည္း စုံစမ္း စစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ သေဘာတူ ခြင့္ျပဳ လိုက္ပါတယ္။
တခါ၊ ကမၻာ့ေနရာတိုင္းမွာ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ Universal Jurisdiction ဆိုတာကို သုံးၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႕တခ်ိဳ႕က အာဂ်င္တီးနားမွာ နိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ အရပ္ ဘက္ စစ္ဘက္ ေခါင္းေဆာင္ တခ်ိဳ႕ကို နာမည္တပ္ၿပီး အမႈဖြင့္တာမ်ိဳး လုပ္ေဆာင္လာပါတယ္။
ဒီလို နိုင္ငံတကာ တရားစြဲမႈ လမ္းေၾကာင္းေတြ ခ်ိန္ကိုက္ထြက္ေပၚ လာတဲ့အခါ၊ ICC အဖြဲ႕ဝင္ မဟုတ္တဲ့ အတြက္ ICC ရဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို လိုက္နာစရာ မလိုဘူး ဆိုတဲ့ သေဘာထားကို ျမန္မာ အစိုးရက ဆက္လက္ စြဲကိုင္ထားၿပီး အာဂ်င္တီးနားမွာ အမႈဖြင့္ခံရမႈကိုလည္း အေရးတယူ တုံ႔ျပန္စရာ မလိုတဲ့ ကိစၥအျဖစ္ သေဘာထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ကုလသမဂၢ အျမင့္ဆုံးတရား႐ုံး ICJ မွာ တရားစြဲ ခံရတာကိုေတာ့ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္ နိုင္ငံ ျဖစ္တာနဲ႔ အညီ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒ အတိုင္း အေသခ်ာ သုံးသပ္ၿပီး တုံ႔ျပန္ ရင္ဆိုင္ သြားမယ္လို႔ သမၼတ႐ုံး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာခြင့္ရ ဦးေဇာ္ေဌးက ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ICJ မွာ အမႈဖြင့္တာမ်ိဳး လုပ္ေဆာင္လာနိုင္တယ္ ဆိုတာ ျမန္မာ အစိုးရ အေနနဲ႔ ႀကိဳတင္ တြက္ဆထားတာ တစ္ႏွစ္ေလာက္ ရွိၿပီ ဆိုတာမ်ိဳးလည္း ဦးေဇာ္ေဌးက ထည့္သြင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။
လင့္၊https://www.bbc.com/burmese/burma-50478631
No comments:
Post a Comment