THE I DIPLOMAT
Shafi Md Mostofa
February 15, 2022
ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်များသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဂျီဟတ်ဝါဒ၏ ဥဩခေါ်သံကို အံ့အား သင့်ဖွယ် ခံနိုင်ရည် ရှိ ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ ကော့ဘဇားရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းတစ်ခုတွင် အမည်မသိသေနတ် သမား များ က ထင်ရှား သော ရိုဟင်ဂျာခေါင်းဆောင် မိုဟီဘူလာ ကို သတ်ဖြတ်ပြီးနောက် ယမန် နှစ်တွင် ရိုဟင်ဂျာစစ်သွေးကြွအဖွဲ့ Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA) သည် တစ်ကမ္ဘာလုံးက အာရုံစိုက်လာခဲ့သည် ။ Mohibullah ၏ အစ်ကို Habibullah က ARSA သည် ရိုဟင်ဂျာ အကျပ်အတည်းကိုရဖြေရှင်းရန် ငြိမ်းချမ်းစွာ အကြမ်းမဖက် သော ချဉ်း ကပ်မှု ဖြင့် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်မှုကြောင့် ARSA တွင် တာဝန်ရှိသည်ဟု ဒေါသ ဖြစ်နိုင်သည်ဟု အခိုင်အမာဆိုသည်။
ရိုဟင်ဂျာအခွင့်အရေးကို ငြင်းပယ်ခြင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဖြစ်ရိုး ဖြစ်စဉ်တရပ် ကဲ့သို့ရှိနေပါသည်။ မြန်မာ နိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရပြီး 1948 ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် ရိုဟင်ဂျာ များကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ တရားမဝင် ေ့ရွှပြောင်း နထိုင်သူများအဖြစ် ရှုမြင်ရန် မူဝါဒ ချမှတ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ ရိုဟင်ဂျာများကိုနှင်ထုတ်ခင်း ဆက် တိုက် လုပ် ဆောင်ခဲ့သည်- Nagamin Operation (1978) Operation, Pyithaya (1992) နှင့် 2017 ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှ “နယ်မြေရှင်းလင်းရေးစစ်ဆင်ရေး” တို့တွင် ရိုဟင်ဂျာများ မြန်မာနိုင်ငံမှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ထွက်ခွာ သွားသည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ ရိုဟင်ဂျာ များကိုကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးနိုင်ငံမဲ့အသိုက်အဝန်း အဖြစ် ပြောင်းလဲပေး စေခဲ့သော မြန်မာနိုင်ငံ နိုင်ငံသားဖြစ်မှု အက်ဥပဒေဖြင့် ၁၉၈၂ ခုနှစ်တွင် လူ့အဖွဲ့အစည်း ၏ အခွင့်အရေးများကို ငြင်းပယ်ခြင်း အား တရားဝင် ပြဌာန်းခဲ့သည် ။
ရိုဟင်ဂျာ မူဂျာဟင်ဒင်များ၏ မူလအစမှာ မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရပြီးစ အစောပိုင်း ကာလမှ စတင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် သူပုန်ထမှုသည် ဗဟိုအာဏာပိုင်များ (နိုင်ငံတော် နှင့် တပ်မတော်အပါအဝင် ) တိုင်း ရင်းသား လူနည်းစုအုပ်စုများ ၊ ပင်မနိုင်ငံ ရေးဇာတ်ဆောင်များ၏ နည်းပရိယာကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထိုမူဂျာဟစ် များသည် အရှေ့ ပါကစ္စတန်(ယခုဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်)၏ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်လိုသော်လည်း နောက်ဆုံးတွင် ၎င်းတို့ သည် မြန်မာအာဏာပိုင်များထံ လက်နက်ချခဲ့ကြသည်။ ယင်းကြောင့် ၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် ရိုဟင်ဂျာများ အတွက် နိုင်ငံရေးအရ တရားဝင်မှုဖြစ်လာခဲ့သည့် Mayu Frontier Administration (MFA) မေယုနယ်ခြား ခရိုင်ကို ရခိုင် ပြည်နယ်တွင် တည် ထောင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး နောက် MFA ၏ အ ထူးအဆင့် အတန်းကို အိပ်မက်အဖြစ် အဆုံးသတ်ကာ ခေတ်သစ်တစ်ခုသို့ ပြောင်းလဲခဲ့ သည်။ နှိပ်စက်ညှဉ်း ပန်းမှုနှင့် နေရာရွှေ့ပြောင်းမှု စတင်ခဲ့သည်။
၁၉၆၂ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ရခိုင်ပြည်နယ်၏ နိုင်ငံရေးအခြေအနေကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ လွတ် လပ်ရေးတပ် R.I.F ( Rohingya Independence Force ) ရိုဟင်ဂျာသွေးစည်း ညီ ညွတ်ရေးအဖွဲ့၊ R.S.O ( Rohingya Solidarity Organisation ) ရခိုင်ရိုဟင်ဂျာ အစ္စ လာမ်မစ်တပ်ဦး၊ A.R.I.F ( Arakan Rohingya Islamic Front ) ရိုဟင်ဂျာ သွေး စည်းညီ ညွတ်ရေးတပ်ပေါင်းစု R.S.A ( Rohingya Solidarity Alliance )နှင့် R.P.F ( Rohingya Patriotic Front ) ရိုဟင်ဂျာ မျိုးချစ် တပ်ပေါင်းစုတို့ အပါအဝင် ရိုဟင်ဂျာ အဖွဲ့အစည်း များစွာကို တည်ထောင်ခဲ့ပါသည်။ ယင်းအဖွဲ့များထဲမှ အချို့သည် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး လမ်းကြောင်းကို ရွေး ချယ်ခဲ့ကြပြီး အချို့က၎င်း တို့ ၏ ချဉ်းကပ်မှုတွင် အကြမ်း မဖက်ဘဲရှိနေကြသည်။ ရိုဟင်ဂျာများအတွင်း လက်နက်နှင့် ထောက်ပံ့ခွင့် ရရှိရေး မှာ အ လွန်အကန့်အသတ်ရှိပြီး အုပ်စုဂိုဏ်းခွဲ ထားသည်။
နောက်ဆုံး ရိုဟင်ဂျာ စစ်သွေးကြွအဖွဲ့ Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA) ကို Harakah al-Yaqin (Faith Movement) ဟုခေါ်သောအဖွဲ့ သည် “ ရခိုင် ပြည်နယ် က ရိုဟင်ဂျာတွေကို နှစ်ပေါင်းများစွာ နှိပ်စက် ညှဉ်းပန်းမှုရဲ့ ရလဒ်တစ်ခုပဲ” ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်သည် ။ ယင်းအဖွဲ့သည် ၂၀၁၆ နှင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်များ တွင် လုံခြုံ ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များအား နှစ်ကြိမ် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံရပြီးနောက် မီဒီယာ များ၏ အာရုံစိုက် မှုကို ခံခဲ့ရသည်။ အဆိုပါ တိုက်ခိုက်မှုနှစ်ခုသည် မြန်မာအစိုးရအတွက် အခရာ ကျသည့် တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင် ARSA က လက်နက်အင် အား မမျှတမှုကြောင့် မြန်မာ စစ်တပ်၏ ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသမီး များနှင့် ကလေးသူငယ် များအပါအဝင် ရိုဟင်ဂျာ အရပ်သားများအား ရက် ရက်စက်စက်တိုက်ခိုက်မှုကို လက် လွှတ်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ယင်းကြောင့် ၂၀၁၇ နှင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ်များတွင် ရိုဟင်ဂျာ ၁ သန်းနီးပါး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံသို့ အတင်းအဓမ္မ နှင်ထုတ်ခံခဲ့ရသည်။ ကုလသမဂ္ဂ အချက် အလက် ရှာဖွေရေးမစ်ရှင်က နောက်ပိုင်းတွင် ဤ “နယ်မြေရှင်းလင်းရေးစစ်ဆင်ရေး” သည် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ် မှုဖြစ်နိုင်ချေ ရှိသည့် ပမာဏဖြစ်သည်ဟု ကုလသမဂ္ဂက ဆုံး ဖြတ်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်အပါအဝင် ပြည်ပနိုင်ငံ အချို့သည် 2018 ခုနှစ်တွင် စစ်ဗိုလ် ချုပ် အချို့ အပေါ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
2016 နှင့် 2017 ခုနှစ်များတွင် ARSA တိုက်ခိုက်မှုများ မပြုမီကပင် I.C.J ( International Crisis Group ) နိုင်ငံ တကာ အကျပ် အတည်းအုပ်စု ၊ RAND ကော် ပိုရေးရှင်း ၊ ( Counter Extremism Project ) အစွန်း ရောက်ဝါဒ တန်ပြန်ရေး ပရော ဂျက် နှင့် ပညာရှင်များ ကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းများသည် လာမည့် ရိုဟင်ဂျာ အစွန်း ရောက် မှု လှိုင်းလုံးကြီးအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ ပညာရှင်များ ( Researcher ) အနေဖြင့် ရိုဟင် ဂျာ စစ်သွေးကြွများ ထွန်းကားလာမှုအတွက် ပြည်တွင်း ပြည်ပ အကြောင်းရင်း များကို ဖော် ထုတ်သင့်ပါသည်။ ပြည်တွင်း အကြောင်းရင်း များ တွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာသော စိတ်ဒဏ်ရာ၊ အခြေခံနှင့် အခြေခံအခွင့်အရေးများ ငြင်းပယ်ခံရမှု၊ လွတ်လပ်သော ရခိုင်ပြည်နယ်၏အိပ်မက်နှင့်ဒုက္ခသည်စခန်း များ၏ လူမှုဖွဲ့စည်းပုံများ ပါဝင်သည်။ ပြင်ပ အကြောင်းရင်း များတွင် မူဆလင် ညီအစ်ကိုတော်များအဖွဲ့၏ အယူ အဆများ၊ နိုင်ငံဖြတ်ကျော်အဖွဲ့ ( Transnational Group) များက လှုံ့ဆော် မှု၊ ဂျီဟတ်ဝါဒ၊ မွတ်ဆလင်မဟုတ် သူများကို မလိုမုန်းထားမှု၊ နှင့် ထိုကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းများ၏ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုအတွက် အဆင်ပြေသော ပတ်ဝန်းကျင်တို့ပါဝင်သည်။ ယင်းအချက်များကြောင့် ရိုဟင်ဂျာများ အကြား “မြန်မာ အစိုးရနှင့် အစွန်းရောက် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ၏ ဖိနှိပ်ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှု များကို ကာလ ရှည် ကြာစွာ ခံစားခဲ့ရသောကြောင့် ရိုဟင်ဂျာများ အကြားတွင် အွမ်မာ (မွတ်စလင်အ သိုင်းအဝိုင်း)၏ စိတ်ဓာတ် များ ကောင်းစွာ ကြီးထွားလာနိုင်သည်။ ရိုဟင်ဂျာ များ၏ ပြိုင်ဆိုင်မှု လက္ခဏာကို အစွန်းရောက် အသွင်ကူး ပြောင်းရေး အတွက် အထောက်အကူ အဖြစ် သတ် မှတ် ထားသည်။
နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ( Transnational Group ) စစ်သွေးကြွအဖွဲ့များသည် ရိုဟင်ဂျာများ ၏ အခက်အခဲကို အ သုံးချ ပြီး 2017 ခုနှစ်တွင် နှင်ထုတ်ပြီးနောက် ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ပညာရှင် များ၏ ဟောကိန်းများသည် လက် တွေ့ဖြစ် လာခဲ့သည်။ 2017 ခုနှစ် စက်တင် ဘာလတွင် အယ်လ်ကိုင်း ဒါးခေါင်းဆောင် Ayman al-Zawahiri မှ "ဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စ တန်၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ဖိလစ်ပိုင်ရှိ မူဂျာဟစ်ညီအကိုများအားလုံး ၎င်းတို့၏ မွတ်ဆလင်ညီအစ် ကို များအား ကူညီရန် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ထွက်ခွာသွားကြရန်" တိုက်တွန်းခဲ့ သည် ။ အယ်လ် ခိုင်းဒါး အဖွဲ့သည် ARSA ၏ အစိတ်အပိုင်းများကို ရယူရန် ကြိုး ပမ်းခြင်း ဖြင့် သို့မဟုတ် ၎င်း၏ ဒေသတွင်း ဂျီဟတ်ဝါဒီ ကွန်ရက်ကို ဖန်တီးခြင်းဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပိုမိုချဲ့ထွင်ရန် ကြိုးစားမည်ဟု လေ့လာသူအချို့က ဆန့်ကျင်ကြသည်။ ၎င်း၏ မဂ္ဂဇင်း Dabiq တွင် အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော် ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ “ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ အမာခံနယ် မြေတည်ဆောက် ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး မြန်မာကို တိုက်ခိုက်ဖို့ ပလက်ဖောင်း တစ်ခုအနေနဲ့ အသုံးပြုဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။” အခြားနိုင်ငံဖြတ် ကျော် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့ Hizb ut Tahrir က ကော့စ်ဘဇားမြို့ တွင် လက်ကမ်း စာစောင်များဝေငှရာတွင် “မြန်မာ နိုင်ငံရှိ မွတ်ဆလင် များကို လွတ်မြောက်ရန် တစ်ခုတည်း သောနည်း လမ်းမှာ ရခိုင် (ရခိုင်ပြည်နယ်) ကို သာသ နာပြုအဖြစ် ထူထောင်ခြင်းနှင့် တိုးချဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်” ဟု ဖော်ပြ ထားသည်။ ဤနေရာတွင် ARSA သည် မည် သည့် နိုင်ငံဖြတ်ကျော် စစ်သွေး ကြွအဖွဲ့များ နှင့်မျှ ချိတ်ဆက် မှုမရှိကြောင်း ငြင်း ဆိုထားသည်။
အံ့သြစရာကောင်းတာက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ စစ်သွေး ကြွ အဖွဲ့အစည်း တချို့ကို အကြမ်းဖက်ရန်ပုံငွေနဲ့ ဆက်နွှယ်မှုတွေကြောင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ် မှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် က NGO အချို့ကို စခန်းတွေမှာ အလုပ်လုပ်ခွင့် ပိတ်ပင်ထား ပေမယ့် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှ ခိုင်မာတဲ့ခြေရာ မချသေး ပါဘူး။ စစ်သွေး ကြွတွေရဲ့ ရန်စ မှုတွေကို ရိုဟင်ဂျာတွေ ခံနိုင်ရည်ရှိဖို့ ဖြစ်နိုင်တဲ့ အကြောင်းရင်းက ဘာလဲ။ ဘင်္ဂ လားဒေ့ရှ် တွင် အစွန်းရောက်ခြင်း၏ မောင်းနှင်အားကို မကြာသေးမီက ပြုလုပ်ခဲ့သော သုတေသနတွင် အဖြေ ရှိသည်ဟု ကျွန် တော်ထင်ပါတယ်။ မကြာသေးမီက စာအုပ် တစ်အုပ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရှိ စစ်သွေးကြွများ ၏ လက်ရှိအဆင့်သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ Caliphate ၏ အစွန်းရောက်ဝါဒကြောင့် နက်ရှိုင်းစွာ လွှမ်းမိုးနေ သည်ဟု ဆိုသည်။ ဆိုလို သည်မှာ ဤလှိုင်းသည် အစွန်းရောက်ခြင်းအတွက် အထောက်အကူဖြစ်ပြီး သဘာ ဝ အတိုင်း ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ခေတ်ရေစီးကြောင်းများကို လိုက်နာသည်ဟု ဆိုလို သည်။ ရလဒ် အနေဖြင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှစ၍ အစ္စလမ္မစ်နိုင်ငံ တော်သည် ၎င်း၏ ရုပ်ပိုင်း ဆိုင်ရာနယ်မြေနှင့် ၎င်း၏ Caliph တို့ကို ဆုံးရှုံးခဲ့ ရသောကြောင့် ရိုဟင်ဂျာစခန်း များ တွင် အာရုံစူးစိုက်မှု များစွာ မရရှိခဲ့ပေ။
ကော့ဘဇားရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းများသည် မျိုးစေ့တစ်ခုမျှသာ လိုအပ်ပြီး မြေသြဇာ ကောင်းရန် မြေသြဇာ ကောင်း သည့် ကော့စ်ဘဇားရှိ မြေသြဇာများဖြစ်သည့် ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် ဒေသဆိုင်ရာ ဒြပ်စင် များ ပါရှိသော သဘောတရားသည် မျိုးစေ့ချရန် လိုအပ်နေသေးသည်။ ARSA စစ်သွေးကြွများသည် အကန့်အ သတ်ဖြင့် အောင် မြင်မှု များ စွာ ရရှိခဲ့သဖြင့် ရိုဟင်ဂျာ စစ်သွေးကြွများသည် ယခုအချိန်အထိ ဒဏ္ဍာရီထက် သာလွန် နေပါသည်။ ထို့ကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ အစွန်းရောက်ဝါဒအပေါ် အလွန်အမင်း အလေးထား ခြင်းသည် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်အကျပ် အတည်းအတွက် ရေရှည် တည်တံ့သော ဖြေ ရှင်းနည်းများမှ ကျွန်ုပ်တို့ကို အာရုံ ပြောင်းသွား စေနိုင်သည်။ ယင်း အစား၊ နိုင်ငံတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ အပါအဝင် သရုပ်ဆောင် အားလုံးသည် ရိုဟင်ဂျာများ အတွက် အစွန်းရောက်အယူဝါဒများ၏ သားကောင်မဖြစ်မိစေရန် လေးစားဖွယ် အဖြေ များ ရှာဖွေရန် အာရုံစိုက်ရမည် ဖြစ်သည်။
စာရေးသူများ
နောင်တော်ကြီး စာရေးသူ
Shafi Md Mostofa
Shafi Md Mostofa သည် ဒါကာတက္ကသိုလ်မှ ကမ္ဘာ့ဘာသာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ လက်ထောက်ပါမောက္ခ ဖြစ်ပြီး သြစတြေးလျနိုင်ငံ၊ နယူးအင်္ဂလန်တက္ကသိုလ်တွင် တွဲဖက်ကထိကဖြစ်သည်။
ပရိုဖိုင်ကို ကြည့်ရှုပါ။
Link Here-
ရိုဟင်ဂျာ မူဂျာဟင်ဒင်များ၏ မူလအစမှာ မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရပြီးစ အစောပိုင်း ကာလမှ စတင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် သူပုန်ထမှုသည် ဗဟိုအာဏာပိုင်များ (နိုင်ငံတော် နှင့် တပ်မတော်အပါအဝင် ) တိုင်း ရင်းသား လူနည်းစုအုပ်စုများ ၊ ပင်မနိုင်ငံ ရေးဇာတ်ဆောင်များ၏ နည်းပရိယာကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထိုမူဂျာဟစ် များသည် အရှေ့ ပါကစ္စတန်(ယခုဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်)၏ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်လိုသော်လည်း နောက်ဆုံးတွင် ၎င်းတို့ သည် မြန်မာအာဏာပိုင်များထံ လက်နက်ချခဲ့ကြသည်။ ယင်းကြောင့် ၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် ရိုဟင်ဂျာများ အတွက် နိုင်ငံရေးအရ တရားဝင်မှုဖြစ်လာခဲ့သည့် Mayu Frontier Administration (MFA) မေယုနယ်ခြား ခရိုင်ကို ရခိုင် ပြည်နယ်တွင် တည် ထောင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး နောက် MFA ၏ အ ထူးအဆင့် အတန်းကို အိပ်မက်အဖြစ် အဆုံးသတ်ကာ ခေတ်သစ်တစ်ခုသို့ ပြောင်းလဲခဲ့ သည်။ နှိပ်စက်ညှဉ်း ပန်းမှုနှင့် နေရာရွှေ့ပြောင်းမှု စတင်ခဲ့သည်။
၁၉၆၂ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ရခိုင်ပြည်နယ်၏ နိုင်ငံရေးအခြေအနေကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ လွတ် လပ်ရေးတပ် R.I.F ( Rohingya Independence Force ) ရိုဟင်ဂျာသွေးစည်း ညီ ညွတ်ရေးအဖွဲ့၊ R.S.O ( Rohingya Solidarity Organisation ) ရခိုင်ရိုဟင်ဂျာ အစ္စ လာမ်မစ်တပ်ဦး၊ A.R.I.F ( Arakan Rohingya Islamic Front ) ရိုဟင်ဂျာ သွေး စည်းညီ ညွတ်ရေးတပ်ပေါင်းစု R.S.A ( Rohingya Solidarity Alliance )နှင့် R.P.F ( Rohingya Patriotic Front ) ရိုဟင်ဂျာ မျိုးချစ် တပ်ပေါင်းစုတို့ အပါအဝင် ရိုဟင်ဂျာ အဖွဲ့အစည်း များစွာကို တည်ထောင်ခဲ့ပါသည်။ ယင်းအဖွဲ့များထဲမှ အချို့သည် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး လမ်းကြောင်းကို ရွေး ချယ်ခဲ့ကြပြီး အချို့က၎င်း တို့ ၏ ချဉ်းကပ်မှုတွင် အကြမ်း မဖက်ဘဲရှိနေကြသည်။ ရိုဟင်ဂျာများအတွင်း လက်နက်နှင့် ထောက်ပံ့ခွင့် ရရှိရေး မှာ အ လွန်အကန့်အသတ်ရှိပြီး အုပ်စုဂိုဏ်းခွဲ ထားသည်။
နောက်ဆုံး ရိုဟင်ဂျာ စစ်သွေးကြွအဖွဲ့ Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA) ကို Harakah al-Yaqin (Faith Movement) ဟုခေါ်သောအဖွဲ့ သည် “ ရခိုင် ပြည်နယ် က ရိုဟင်ဂျာတွေကို နှစ်ပေါင်းများစွာ နှိပ်စက် ညှဉ်းပန်းမှုရဲ့ ရလဒ်တစ်ခုပဲ” ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက သုံးသပ်သည် ။ ယင်းအဖွဲ့သည် ၂၀၁၆ နှင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ်များ တွင် လုံခြုံ ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များအား နှစ်ကြိမ် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံရပြီးနောက် မီဒီယာ များ၏ အာရုံစိုက် မှုကို ခံခဲ့ရသည်။ အဆိုပါ တိုက်ခိုက်မှုနှစ်ခုသည် မြန်မာအစိုးရအတွက် အခရာ ကျသည့် တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ပြီး၊ နောက်ဆုံးတွင် ARSA က လက်နက်အင် အား မမျှတမှုကြောင့် မြန်မာ စစ်တပ်၏ ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသမီး များနှင့် ကလေးသူငယ် များအပါအဝင် ရိုဟင်ဂျာ အရပ်သားများအား ရက် ရက်စက်စက်တိုက်ခိုက်မှုကို လက် လွှတ်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ယင်းကြောင့် ၂၀၁၇ နှင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ်များတွင် ရိုဟင်ဂျာ ၁ သန်းနီးပါး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံသို့ အတင်းအဓမ္မ နှင်ထုတ်ခံခဲ့ရသည်။ ကုလသမဂ္ဂ အချက် အလက် ရှာဖွေရေးမစ်ရှင်က နောက်ပိုင်းတွင် ဤ “နယ်မြေရှင်းလင်းရေးစစ်ဆင်ရေး” သည် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ် မှုဖြစ်နိုင်ချေ ရှိသည့် ပမာဏဖြစ်သည်ဟု ကုလသမဂ္ဂက ဆုံး ဖြတ်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်အပါအဝင် ပြည်ပနိုင်ငံ အချို့သည် 2018 ခုနှစ်တွင် စစ်ဗိုလ် ချုပ် အချို့ အပေါ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
2016 နှင့် 2017 ခုနှစ်များတွင် ARSA တိုက်ခိုက်မှုများ မပြုမီကပင် I.C.J ( International Crisis Group ) နိုင်ငံ တကာ အကျပ် အတည်းအုပ်စု ၊ RAND ကော် ပိုရေးရှင်း ၊ ( Counter Extremism Project ) အစွန်း ရောက်ဝါဒ တန်ပြန်ရေး ပရော ဂျက် နှင့် ပညာရှင်များ ကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းများသည် လာမည့် ရိုဟင်ဂျာ အစွန်း ရောက် မှု လှိုင်းလုံးကြီးအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ ပညာရှင်များ ( Researcher ) အနေဖြင့် ရိုဟင် ဂျာ စစ်သွေးကြွများ ထွန်းကားလာမှုအတွက် ပြည်တွင်း ပြည်ပ အကြောင်းရင်း များကို ဖော် ထုတ်သင့်ပါသည်။ ပြည်တွင်း အကြောင်းရင်း များ တွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာသော စိတ်ဒဏ်ရာ၊ အခြေခံနှင့် အခြေခံအခွင့်အရေးများ ငြင်းပယ်ခံရမှု၊ လွတ်လပ်သော ရခိုင်ပြည်နယ်၏အိပ်မက်နှင့်ဒုက္ခသည်စခန်း များ၏ လူမှုဖွဲ့စည်းပုံများ ပါဝင်သည်။ ပြင်ပ အကြောင်းရင်း များတွင် မူဆလင် ညီအစ်ကိုတော်များအဖွဲ့၏ အယူ အဆများ၊ နိုင်ငံဖြတ်ကျော်အဖွဲ့ ( Transnational Group) များက လှုံ့ဆော် မှု၊ ဂျီဟတ်ဝါဒ၊ မွတ်ဆလင်မဟုတ် သူများကို မလိုမုန်းထားမှု၊ နှင့် ထိုကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းများ၏ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုအတွက် အဆင်ပြေသော ပတ်ဝန်းကျင်တို့ပါဝင်သည်။ ယင်းအချက်များကြောင့် ရိုဟင်ဂျာများ အကြား “မြန်မာ အစိုးရနှင့် အစွန်းရောက် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ၏ ဖိနှိပ်ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှု များကို ကာလ ရှည် ကြာစွာ ခံစားခဲ့ရသောကြောင့် ရိုဟင်ဂျာများ အကြားတွင် အွမ်မာ (မွတ်စလင်အ သိုင်းအဝိုင်း)၏ စိတ်ဓာတ် များ ကောင်းစွာ ကြီးထွားလာနိုင်သည်။ ရိုဟင်ဂျာ များ၏ ပြိုင်ဆိုင်မှု လက္ခဏာကို အစွန်းရောက် အသွင်ကူး ပြောင်းရေး အတွက် အထောက်အကူ အဖြစ် သတ် မှတ် ထားသည်။
နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ( Transnational Group ) စစ်သွေးကြွအဖွဲ့များသည် ရိုဟင်ဂျာများ ၏ အခက်အခဲကို အ သုံးချ ပြီး 2017 ခုနှစ်တွင် နှင်ထုတ်ပြီးနောက် ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ပညာရှင် များ၏ ဟောကိန်းများသည် လက် တွေ့ဖြစ် လာခဲ့သည်။ 2017 ခုနှစ် စက်တင် ဘာလတွင် အယ်လ်ကိုင်း ဒါးခေါင်းဆောင် Ayman al-Zawahiri မှ "ဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စ တန်၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ဖိလစ်ပိုင်ရှိ မူဂျာဟစ်ညီအကိုများအားလုံး ၎င်းတို့၏ မွတ်ဆလင်ညီအစ် ကို များအား ကူညီရန် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ထွက်ခွာသွားကြရန်" တိုက်တွန်းခဲ့ သည် ။ အယ်လ် ခိုင်းဒါး အဖွဲ့သည် ARSA ၏ အစိတ်အပိုင်းများကို ရယူရန် ကြိုး ပမ်းခြင်း ဖြင့် သို့မဟုတ် ၎င်း၏ ဒေသတွင်း ဂျီဟတ်ဝါဒီ ကွန်ရက်ကို ဖန်တီးခြင်းဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပိုမိုချဲ့ထွင်ရန် ကြိုးစားမည်ဟု လေ့လာသူအချို့က ဆန့်ကျင်ကြသည်။ ၎င်း၏ မဂ္ဂဇင်း Dabiq တွင် အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော် ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ “ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ အမာခံနယ် မြေတည်ဆောက် ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး မြန်မာကို တိုက်ခိုက်ဖို့ ပလက်ဖောင်း တစ်ခုအနေနဲ့ အသုံးပြုဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။” အခြားနိုင်ငံဖြတ် ကျော် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့ Hizb ut Tahrir က ကော့စ်ဘဇားမြို့ တွင် လက်ကမ်း စာစောင်များဝေငှရာတွင် “မြန်မာ နိုင်ငံရှိ မွတ်ဆလင် များကို လွတ်မြောက်ရန် တစ်ခုတည်း သောနည်း လမ်းမှာ ရခိုင် (ရခိုင်ပြည်နယ်) ကို သာသ နာပြုအဖြစ် ထူထောင်ခြင်းနှင့် တိုးချဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်” ဟု ဖော်ပြ ထားသည်။ ဤနေရာတွင် ARSA သည် မည် သည့် နိုင်ငံဖြတ်ကျော် စစ်သွေး ကြွအဖွဲ့များ နှင့်မျှ ချိတ်ဆက် မှုမရှိကြောင်း ငြင်း ဆိုထားသည်။
အံ့သြစရာကောင်းတာက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ စစ်သွေး ကြွ အဖွဲ့အစည်း တချို့ကို အကြမ်းဖက်ရန်ပုံငွေနဲ့ ဆက်နွှယ်မှုတွေကြောင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ် မှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် က NGO အချို့ကို စခန်းတွေမှာ အလုပ်လုပ်ခွင့် ပိတ်ပင်ထား ပေမယ့် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှ ခိုင်မာတဲ့ခြေရာ မချသေး ပါဘူး။ စစ်သွေး ကြွတွေရဲ့ ရန်စ မှုတွေကို ရိုဟင်ဂျာတွေ ခံနိုင်ရည်ရှိဖို့ ဖြစ်နိုင်တဲ့ အကြောင်းရင်းက ဘာလဲ။ ဘင်္ဂ လားဒေ့ရှ် တွင် အစွန်းရောက်ခြင်း၏ မောင်းနှင်အားကို မကြာသေးမီက ပြုလုပ်ခဲ့သော သုတေသနတွင် အဖြေ ရှိသည်ဟု ကျွန် တော်ထင်ပါတယ်။ မကြာသေးမီက စာအုပ် တစ်အုပ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရှိ စစ်သွေးကြွများ ၏ လက်ရှိအဆင့်သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ Caliphate ၏ အစွန်းရောက်ဝါဒကြောင့် နက်ရှိုင်းစွာ လွှမ်းမိုးနေ သည်ဟု ဆိုသည်။ ဆိုလို သည်မှာ ဤလှိုင်းသည် အစွန်းရောက်ခြင်းအတွက် အထောက်အကူဖြစ်ပြီး သဘာ ဝ အတိုင်း ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ခေတ်ရေစီးကြောင်းများကို လိုက်နာသည်ဟု ဆိုလို သည်။ ရလဒ် အနေဖြင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှစ၍ အစ္စလမ္မစ်နိုင်ငံ တော်သည် ၎င်း၏ ရုပ်ပိုင်း ဆိုင်ရာနယ်မြေနှင့် ၎င်း၏ Caliph တို့ကို ဆုံးရှုံးခဲ့ ရသောကြောင့် ရိုဟင်ဂျာစခန်း များ တွင် အာရုံစူးစိုက်မှု များစွာ မရရှိခဲ့ပေ။
ကော့ဘဇားရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းများသည် မျိုးစေ့တစ်ခုမျှသာ လိုအပ်ပြီး မြေသြဇာ ကောင်းရန် မြေသြဇာ ကောင်း သည့် ကော့စ်ဘဇားရှိ မြေသြဇာများဖြစ်သည့် ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် ဒေသဆိုင်ရာ ဒြပ်စင် များ ပါရှိသော သဘောတရားသည် မျိုးစေ့ချရန် လိုအပ်နေသေးသည်။ ARSA စစ်သွေးကြွများသည် အကန့်အ သတ်ဖြင့် အောင် မြင်မှု များ စွာ ရရှိခဲ့သဖြင့် ရိုဟင်ဂျာ စစ်သွေးကြွများသည် ယခုအချိန်အထိ ဒဏ္ဍာရီထက် သာလွန် နေပါသည်။ ထို့ကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ အစွန်းရောက်ဝါဒအပေါ် အလွန်အမင်း အလေးထား ခြင်းသည် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်အကျပ် အတည်းအတွက် ရေရှည် တည်တံ့သော ဖြေ ရှင်းနည်းများမှ ကျွန်ုပ်တို့ကို အာရုံ ပြောင်းသွား စေနိုင်သည်။ ယင်း အစား၊ နိုင်ငံတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ အပါအဝင် သရုပ်ဆောင် အားလုံးသည် ရိုဟင်ဂျာများ အတွက် အစွန်းရောက်အယူဝါဒများ၏ သားကောင်မဖြစ်မိစေရန် လေးစားဖွယ် အဖြေ များ ရှာဖွေရန် အာရုံစိုက်ရမည် ဖြစ်သည်။
စာရေးသူများ
နောင်တော်ကြီး စာရေးသူ
Shafi Md Mostofa
Shafi Md Mostofa သည် ဒါကာတက္ကသိုလ်မှ ကမ္ဘာ့ဘာသာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ လက်ထောက်ပါမောက္ခ ဖြစ်ပြီး သြစတြေးလျနိုင်ငံ၊ နယူးအင်္ဂလန်တက္ကသိုလ်တွင် တွဲဖက်ကထိကဖြစ်သည်။
ပရိုဖိုင်ကို ကြည့်ရှုပါ။
Link Here-
No comments:
Post a Comment