VOA
ဗီြအိုေအၿမန္မာပိုင္း
ဝင္းမင္း
11 ဒီဇင္ဘာ၊ 2021
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံ ကုတုပေလာင္ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္းမွ ႐ုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မ်ား။ (ဧၿပီ ၁၊ ၂၀၂၀)
႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္တဲ့အထိ အမုန္းတရားေတြ ျပန႔္ပြားေစတဲ့ ေရးသားေဖာ္ျပမႈေတြ၊ သတင္း မွား ေတြကို ေဖ့စ္ဘုတ္က ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူ မကိုင္တြယ္ခဲ့ဘူးလို႔ စြပ္စြဲၿပီး ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြက Meta ကုမၸဏီကို ေဒၚလာ ၁၅၀ ဘီလ်ံ ေလ်ာ္ေၾကးေပးဖို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ တနလၤာေန႔က တရားစြဲတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစြဲဆိုမႈေၾကာင့္ လူအေျမာက္အျမား ေသဆုံးခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္အေပၚ နည္းပညာကုမၸဏီႀကီး တခုအတြက္ နာမည္ဆိုး က်န္ခဲ့လိမ့္မယ္လို႔ ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ ျမန္မာ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ ဦးထြန္းခင္က ေျပာပါတယ္။ ကိုဝင္းမင္းက ဆက္သြယ္ေမးျမန္း တင္ျပထားပါတယ္။
ေဖ့စ္ဘုတ္ဘက္ကေတာ့ အခုလိုမျဖစ္ဖုိ႔ သက္ဆုိင္ရာႏုိင္ငံက မိခင္ဘာသာစကား ေျပာသူေတြနဲ႔ သီးျခားျပန္ စစ္ တာ အပါအဝင္ ဘက္စုံ မဟာဗ်ဴဟာ ခ်ထားၿပီးၿပီလို႔ တုံ႔ျပန္ထားပါတယ္။ အခုအမႈစြဲဖုိ႔ ဘယ္လုိလုပ္ေဆာင္ ထားတာကို ဦးထြန္းခင္က အခုလိုေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အစပုိင္းကေတာ့ ေဖ့စ္ဘုတ္ကုိ Notice Letter ဆုိတဲ့ဟာေပါ့၊ Acknowledge Letter ေဖ့စ္ဘုတ္က ဒီလုိဒီလုိလုပ္တယ္၊ အဲဒီအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ တရားစြဲသြားမယ္ဆုိတဲ့ဟာေပါ့။ UK နဲ႔ US မွာ၊ ဒုတိယက်ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီမွာ Genocide Survivor လုိ႔ေခၚတဲ့ လူမ်ဳိးတုံး သတ္ျဖတ္မႈက လြတ္ေျမာက္ လာတဲ့ အသက္ရွင္ရွိေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ထဲမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြရွိတယ္၊ ၿပီးေတာ့ တျခားႏုိင္ငံေတြမွာ လည္း ရွိတယ္၊ ဒီလူေတြက ဒီမွာ အဓိက အခန္းက႑မွာ ပါဝင္ၿပီးေတာ့ တရားစြဲမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
SEE ALSO: အမုန္းတရား ျပန႔္ပြားေစမႈနဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေဖ့စ္ဘုတ္ကို တရားစြဲဆို
ႏုိင္ငံတကာဥပေဒ ကၽြမ္းက်င္သူ အမည္မေဖာ္လိုသူ တဦးကေတာ့ …
“US မွာဆုိရင္ Class Action ဆိုၿပီးေတာ့ ဖက္ဒရယ္တရား႐ုံးမွာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ တ ရား႐ုံးမွာ သူတုိ႔ အမႈဖြင့္ထားတာေပါ့ေလ။ UK မွာကလည္း US လို ဖက္ဒရယ္မဟုတ္ဘဲနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ တရား႐ုံး စနစ္ထဲမွာေတာ့ ဖြင့္ထားတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အဓိကေတာ့ ေဖ့စ္ဘုတ္ လူမႈကြန္ရက္ ကုမၸဏီေတြကုိ သူတုိ႔ ကာ ကြယ္ေပးတဲ့ Section 230 Communication Decency Act ဆုိတဲ့ ဥပေဒက ဒီလိုမ်ဳိး ကုမၸဏီေတြကုိ ဒီလိုမ်ဳိး တရားစြဲဆုိမႈကုိ ကာကြယ္ေပးထားတာေပါ့ေလ။ အေမရိကားမွာဆိုရင္ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒ ဆုိတာက သူတုိ႔ရဲ႕ ေနာက္ဥပေဒတခုရွိတယ္၊ သူတုိ႔ရဲ႕ အေျခခံဥပေဒ Constitution အရ Supremacy Clause ဆုိတာ ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒေတြ အားလုံးက သူက တျခားဥပေဒေတြ အားလုံးကို လႊမ္းမုိးတာေပါ့။ အဲဒါဆိုေတာ့ ဒီအမႈေတြကေတာ့ ေအာင္ျမင္ႏုိင္မယ္လို႔ က်ေနာ္ မထင္ပါဘူး။” လို႔ ေျပာပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဦးထြန္းခင္ကေတာ့ အမႈအလားအလာ ေကာင္းေနတယ္လို႔ ယုံၾကည္ထားပါတယ္။
“US Law နဲ႔ UK Law နဲ႔ နည္းနည္းေတာ့ ကြာျခားမႈေတြရွိတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ဥပေဒနဲ႔ စာရင္ေတာ့ ကန္႔ သတ္မႈေတြ ရွိေနတယ္။ အဲဒါေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သိထားတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း သူတုိ႔က လြတ္ေျမာက္ဖို႔ လမ္း မရွိဘူး။ အထူးသျဖင့္ UK Law နဲ႔ သူတုိ႔ ဘယ္နည္းနဲ႔မွ လြတ္ေျမာက္ဖို႔လမ္း မရွိဘူး။”
ေနာက္ ထပ္ျဖစ္လာႏုိင္တာကိုလည္း ဦးထြန္းခင္က …
“အဓိက ဒီေနရာမွာ တရားမွ်တမႈကို လုိလားတာေပါ့။ ေဖ့စ္ဘုတ္လုိ ကမၻာမွာ အႀကီးမားဆုံးနဲ႔ အဲ့လို တက္ခ္ ကုမၸဏီတခုက ဒီလုိမ်ဳိး လူမ်ဳိးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္ေနတာကို သိသိႀကီးနဲ႔ အမုန္းစကားေတြကုိ ျပန္႔ပြားေနၿပီး ေတာ့ အဲဒီအမုန္းစကား ျပန္႔ပြားမႈေၾကာင့္ လူေတြအမ်ားႀကီး အသက္ေတြ ဆုံး႐ႈံးခဲ့ရတယ္၊ အုိးအိမ္ေတြ ဆုံး ႐ံႈးခဲ့ရတယ္။ ဒီလုိကုမၸဏီတခုရဲ႕ နာမည္ဆုိးတခု က်န္ခဲ့မွာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒီ Case ကုိ သူတုိ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ကုိင္တြယ္လိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ျမင္တယ္။” လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေဖ့စ္ဘုတ္အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ အရာရွိေတြရဲ႕ ေဖ့စ္ဘုတ္မွတ္တမ္းေတြ ထုတ္ေပးဖို႔ ဂမ္ဘီယာႏုိင္ငံက ေတာင္းဆုိထားတာကုိ တရား႐ုံး ရင္ဆုိင္ေျဖရွင္းေနရခ်ိန္မွာ အခု ထပ္ျဖစ္လာတဲ့ ဒီတရားစြဲမႈေၾကာင့္ ဖိအား ေတြ ပိုမ်ားလာေနတယ္လို႔ သုံးသပ္မႈေတြ ရွွိေနပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အစပုိင္းကေတာ့ ေဖ့စ္ဘုတ္ကုိ Notice Letter ဆုိတဲ့ဟာေပါ့၊ Acknowledge Letter ေဖ့စ္ဘုတ္က ဒီလုိဒီလုိလုပ္တယ္၊ အဲဒီအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ တရားစြဲသြားမယ္ဆုိတဲ့ဟာေပါ့။ UK နဲ႔ US မွာ၊ ဒုတိယက်ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီမွာ Genocide Survivor လုိ႔ေခၚတဲ့ လူမ်ဳိးတုံး သတ္ျဖတ္မႈက လြတ္ေျမာက္ လာတဲ့ အသက္ရွင္ရွိေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ထဲမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြရွိတယ္၊ ၿပီးေတာ့ တျခားႏုိင္ငံေတြမွာ လည္း ရွိတယ္၊ ဒီလူေတြက ဒီမွာ အဓိက အခန္းက႑မွာ ပါဝင္ၿပီးေတာ့ တရားစြဲမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
SEE ALSO: အမုန္းတရား ျပန႔္ပြားေစမႈနဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေဖ့စ္ဘုတ္ကို တရားစြဲဆို
ႏုိင္ငံတကာဥပေဒ ကၽြမ္းက်င္သူ အမည္မေဖာ္လိုသူ တဦးကေတာ့ …
“US မွာဆုိရင္ Class Action ဆိုၿပီးေတာ့ ဖက္ဒရယ္တရား႐ုံးမွာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ တ ရား႐ုံးမွာ သူတုိ႔ အမႈဖြင့္ထားတာေပါ့ေလ။ UK မွာကလည္း US လို ဖက္ဒရယ္မဟုတ္ဘဲနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ တရား႐ုံး စနစ္ထဲမွာေတာ့ ဖြင့္ထားတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အဓိကေတာ့ ေဖ့စ္ဘုတ္ လူမႈကြန္ရက္ ကုမၸဏီေတြကုိ သူတုိ႔ ကာ ကြယ္ေပးတဲ့ Section 230 Communication Decency Act ဆုိတဲ့ ဥပေဒက ဒီလိုမ်ဳိး ကုမၸဏီေတြကုိ ဒီလိုမ်ဳိး တရားစြဲဆုိမႈကုိ ကာကြယ္ေပးထားတာေပါ့ေလ။ အေမရိကားမွာဆိုရင္ ဖက္ဒရယ္ဥပေဒ ဆုိတာက သူတုိ႔ရဲ႕ ေနာက္ဥပေဒတခုရွိတယ္၊ သူတုိ႔ရဲ႕ အေျခခံဥပေဒ Constitution အရ Supremacy Clause ဆုိတာ ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒေတြ အားလုံးက သူက တျခားဥပေဒေတြ အားလုံးကို လႊမ္းမုိးတာေပါ့။ အဲဒါဆိုေတာ့ ဒီအမႈေတြကေတာ့ ေအာင္ျမင္ႏုိင္မယ္လို႔ က်ေနာ္ မထင္ပါဘူး။” လို႔ ေျပာပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဦးထြန္းခင္ကေတာ့ အမႈအလားအလာ ေကာင္းေနတယ္လို႔ ယုံၾကည္ထားပါတယ္။
“US Law နဲ႔ UK Law နဲ႔ နည္းနည္းေတာ့ ကြာျခားမႈေတြရွိတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ဥပေဒနဲ႔ စာရင္ေတာ့ ကန္႔ သတ္မႈေတြ ရွိေနတယ္။ အဲဒါေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သိထားတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း သူတုိ႔က လြတ္ေျမာက္ဖို႔ လမ္း မရွိဘူး။ အထူးသျဖင့္ UK Law နဲ႔ သူတုိ႔ ဘယ္နည္းနဲ႔မွ လြတ္ေျမာက္ဖို႔လမ္း မရွိဘူး။”
ေနာက္ ထပ္ျဖစ္လာႏုိင္တာကိုလည္း ဦးထြန္းခင္က …
“အဓိက ဒီေနရာမွာ တရားမွ်တမႈကို လုိလားတာေပါ့။ ေဖ့စ္ဘုတ္လုိ ကမၻာမွာ အႀကီးမားဆုံးနဲ႔ အဲ့လို တက္ခ္ ကုမၸဏီတခုက ဒီလုိမ်ဳိး လူမ်ဳိးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္ေနတာကို သိသိႀကီးနဲ႔ အမုန္းစကားေတြကုိ ျပန္႔ပြားေနၿပီး ေတာ့ အဲဒီအမုန္းစကား ျပန္႔ပြားမႈေၾကာင့္ လူေတြအမ်ားႀကီး အသက္ေတြ ဆုံး႐ႈံးခဲ့ရတယ္၊ အုိးအိမ္ေတြ ဆုံး ႐ံႈးခဲ့ရတယ္။ ဒီလုိကုမၸဏီတခုရဲ႕ နာမည္ဆုိးတခု က်န္ခဲ့မွာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒီ Case ကုိ သူတုိ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ကုိင္တြယ္လိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ျမင္တယ္။” လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေဖ့စ္ဘုတ္အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ အရာရွိေတြရဲ႕ ေဖ့စ္ဘုတ္မွတ္တမ္းေတြ ထုတ္ေပးဖို႔ ဂမ္ဘီယာႏုိင္ငံက ေတာင္းဆုိထားတာကုိ တရား႐ုံး ရင္ဆုိင္ေျဖရွင္းေနရခ်ိန္မွာ အခု ထပ္ျဖစ္လာတဲ့ ဒီတရားစြဲမႈေၾကာင့္ ဖိအား ေတြ ပိုမ်ားလာေနတယ္လို႔ သုံးသပ္မႈေတြ ရွွိေနပါတယ္။
Link : Here
No comments:
Post a Comment