ကုလတရားရံုးမွာစြဲဆိုခံရမႈ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒနဲ႔ အညီတံု႔ျပန္ မည္ဟု ျမန္မာသမၼတရံုးတံု႔ျပန္

VOA
ဗြီအိုုေအ (ျမန္မာဌာန)
 ေမခ

15 ႏိုဝင္ဘာ၊ 2019  

သမၼတရံုး ညႊန္ၾကားေရးမႈးခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္ေဌး

လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ တားဆီးေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို ျမန္မာအစိုးရဘက္က ခ်ိဳးေဖာက္တယ္ဆို တဲ့ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ ဂမ္ဘီယာႏိုင္ငံက ကမကထျပဳၿပီး ကုလသမဂၢရဲ႕ ပင္မ တရားေရးအဖြဲ႕ႀကီးျဖစ္တဲ့ ICJ - ႏိုင္ငံ တကာ တရား႐ုံးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို တရားစြဲဆိုထားတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္က ဥပေဒအၾကာင္း အရ သင့္ေတာ္သလို တုံ႔ျပန္သြားမယ္လို႔ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအေရး စတင္စုံစမ္းဖို႔ ICC ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံးက ခြင့္ျပဳလိုက္တဲ့ ကိစၥနဲ႔ပတ္ သက္လို႔ ေတာ့ ၿမန္မာႏိုင္ငံဟာ ICC ဖြဲ႔စည္းေရးစာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ ႏိုင္ငံမဟုတ္တဲ့အတြက္ပူးေပါင္းေဆာင္ ႐ြက္မွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ တုန္႔ျပန္ လိုက္ပါတယ္။ ဒီသတင္းကိုဗီြအိုေအ သတင္းေထာက္ ေမခကစုစည္း တင္ျပ ထားပါတယ္။


ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္ လႈိင္ အပါအဝင္ ထိပ္တန္း ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္ေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈနဲ႔ စြပ္စြဲၿပီး ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ လက္တင္အေမရိက လူ႔အခြင့္ေရး အဖြဲ႕ေတြက ႏုိ၀င္ဘာ ၁၃ ရက္ေန႔က အာဂ်င္ တီးနား တရား႐ုံးမွာ တင္သြင္းခဲ့တာပါ။

ႏိုင္ငံတကာ တရား႐ုံး ICJ မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို တရားစြဲဆိုထားတာကို ဥပေဒေၾကာင္းအရ တံုျပန္သြားမယ္လို႔ ဒီကေန႔ ေနျပည္ေတာ္မွာက်င္းပတဲ့ သမၼတအိမ္ေတာ္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ သမၼတရံုး ညႊန္ၾကားေရးမႈး ခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္ေဌးက ေျပာၾကားလိုက္ေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရး စတင္ စုံစမ္းဖို႔ ICC ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခုံ ႐ုံးက ခြင့္ျပဳလိုက္တဲ့ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သူက အခုလုိ တုန္႔ျပန္ပါတယ္။

"ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနနဲ႔ ဒီလမ္းေၾကာင္းက ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတာကို လြန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္ထဲက ႀကိဳခန္႔မွန္းမိ ပါတယ္။ ဒီကိစၥအတြက္လည္းေဆာင္ရြက္စရာရွိ တာေတြေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။  ျမန္မာႏိုင္ငံကထုတ္ျပန္ ထားတဲ့ ကြန္ဒင္းရွင္း၊ ေနာက္ icj ရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ သူရဲ႕လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြက ႏိုင္ငံတ ကာ ဥပေဒေတြနနဲ႔ဆက္စပ္မႈရွိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေၾကာင္း အရတံုျပန္ေဆာင္ရြက္ သြား မယ္။ ေနာက္ကင္တားနား အာဂ်င္တီးနား တရားစြဲတဲ့ ကိစၥကေတာ့ ၂၀၁၂ကေန ၂၀၁၈ ထိ္ ကာလအ ထိယူထားတယ္။ ဒီအေပၚမွာေတာ့ဘာမွ တံုျပန္သြားဖို႔မရွိ ပါဘူး။ ICC ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ ဝတ္ခုံ႐ုံးက ခြင့္ျပဳ လိုက္တဲ့ ကိစၥနဲ႔ ပတ္ သက္လို႔ေတာ့ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ICC ဖြဲ႔စည္းေရးစာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ ေရး ထိုးထားတဲ့ ႏိုင္ငံမဟုတ္တဲ့အတြက္ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္မွာ မဟုတ္"

ႏိုင္ငံတကာဘက္က စြပ္စြဲ ေျပာဆိုေနတာေတြနဲ႔ ပတ္သတ္လို႔ အစိုးရဘက္က ျငင္းပယ္ေနတာမ်ိဳးမရွိဘဲ ႏိုင္ငံတကာဘက္က ပညာရွင္ေတြပါဝင္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ဘက္က မၾကာခင္ထြက္လာမယ့္ အစီအရင္ခံစာက ေတြ႔ရွိလာသမွ်အခ်က္ေတြကုိ လက္ခံၿပီး တာဝန္ခံ ေျဖရွင္းသြားမယ္လို႔ ဦးေဇာ္ေဌးက ေျပာပါတယ္။

"အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ျပည္ပက စိတ္ခ်ယုံၾကည္ထုိက္တဲ့လူေတြ ပါ၀င္တဲ့ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ ICOE ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။ အဲဒီ ICOE ကလည္း စုံစမ္း စစ္ေဆးဆဲ ျဖစ္ပါ တယ္။ ေနာက္ တဘက္မွာလည္း တပ္မေတာ္က စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးခုံရုံး Court of Inquiry ဆုိတာ ဖြဲ႔ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္တြင္းမွာ ဒီလုိမ်ဳိး စုံစမ္း စစ္ေဆးမႈေတြေပါ့၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယအခ်က္အေနနဲ႔ ဒီစုံစမ္း စစ္ေဆးမႈေတြကေနၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ICOE စုံစမ္း စစ္ေဆးခ်က္ Report ထြက္မယ္။ စစ္ေဆးခ်က္ကေနၿပီးေတာ့ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ ထြက္လာမယ္။ ေနာက္အခ်က္က တပ္မေတာ္က Court of Inquiry ေပါ့ေနာ္၊ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ခုံရုံးက ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ ရွိ တယ္ဆုိတာလည္း သူတုိ႔ ထုတ္ျပန္ထားတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒီလုိမ်ဳိး ခ်ဳိးေဖာက္မႈဆုိင္ရာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ရွိတယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ အစုိးရအေနနဲ႔ ဥပေဒနဲ႔အညီ အေရးယူသြားမယ္။"

ဥပေဒပညာရွင္ေဒါက္တာ ဆလိုင္းငြန္ဂ်ံဳးလ်န္ ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ပံုရိပ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံ တကာရဲ႕ အျမင္ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာဘက္က သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိ တာ ေၾကာင့္ အစိုးရအေနနနဲ႔ ဒီအပိုင္းကို အေကာင္းဆံုး တံုျပန္သြားေစလိုတယ္လို႔ အႀကံျပဳပါတယ္။

"အာဂ်င္တီးနား၊ Buenos Aires District Court မွာ တင္တဲ့ကိစၥကုိ တုန္႔ျပန္စရာမလုိဘူးဆုိတာကေတာ့ အစုိးရက သူ႔သေဘာထားကုိ ေျပာတာျဖစ္မယ္။ အဲဒီ ICC တရားရုံးနဲ႔ အာဂ်င္တီးနား၊ Buenos Aires District Court က တရားရုံးကို က်ေနာ္တုိ႔က မတုန္႔ျပန္ဘူးဆုိၿပီးေတာ့ ေက်ာ္ျဖတ္လုိ႔ ရတဲ့ကိစၥမဟုတ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ နံပတ္တစ္က က်ေနာ္တုိ႔က ဥပေဒအရ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈကုိ စဥ္းစားဖုိ႔လုိတယ္။ ဒုတိယက ႏုိင္ငံေရးအရ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ၊ အဆုိးျဖစ္ျဖစ္၊ အေကာင္းျဖစ္ျဖစ္၊ အဲဒါကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ စဥ္းစားဖုိ႔ လုိ တယ္။ တတိယအခ်က္က ဒီလုိမ်ဳိး ႏုိင္ငံတခုက ႏုိင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္မွာ နံမည္ပ်က္တယ္၊ နံမည္ပ်က္ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ စီးပြားေရးနဲ႔လည္း ဆုိင္တယ္။ လူမႈေရးနဲ႔လည္း ဆုိင္တယ္။ တျခား စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥေတြနဲ႔လည္း ဆုိင္တယ္။ ဒီဟာေတြအားလုံးကုိ ထည့္တြက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအစုိးရဘက္ကေန အေကာင္းဆုံး တုန္႔ျပန္ႏုိင္ပါေစလုိ႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။"

ဘဂၤလားေဒရွ္ဘက္ကိုေရာက္ေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ ဘဂၤလားေဒရွ္ဘက္က ႏွစ္ႏိုင္ငံ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈ အားနည္းတာေၾကာင့္ မေအာင္မျမင္ ျဖစ္ရတာလိ္ု႔ ဒီကေန႔သတင္းစာရွင္းပြဲမွာ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာအစုိးရက ႐ုိဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသုံးအႏႈန္းကို လက္မခံပယ္ခ်ထားေပမယ့္ တဖက္ နိုင္ငံဘက္ကုိ ထြက္ေျပးသြားၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာႏိုင္ေရး ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔ အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း ေျပာဆုိထားပါတယ္။

လင့္၊https://burmese.voanews.com/a/myanmar-president-house-react-on-icj-/5167521.html