အာဂ်င္တီးနားတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တရားစြဲခံရ

ဧရာဝတီ 
15 November 2019

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သာမက ယခင္သမၼတ ေဟာင္းဦးသိန္းစိန္ကိုလည္း အမႈတြင္ အမည္ေဖာ္ျပထားသည္

နိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံဘဝ မေရာက္မီ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားကို ဆန႔္က်င္ ေသာေၾကာင့္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ၁၅ ႏွစ္ေနခဲ့ရၿပီး နိုင္ငံတကာရွိ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက သူရဲေကာင္း အျဖစ္ ခ်ီးေျမႇာက္ခဲ့ၾကသည္။

ယခုအခါတြင္မူ သူသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ေစ့စပ္ရင္ၾကားေစ့ေရး ေမၽွာ္ကိုးၿပီး တပ္မေတာ္က က်ဴး လြန္ခဲ့ ပုံရေသာ စစ္ရာဇဝတ္မႈမ်ားကို မသိက်ိဳးကၽြန္ မ်က္ႏွာလႊဲခဲ့သည္ဟု ဆိုကာ ယခင္က ေထာက္ခံခဲ့ေသာ လူ႔ အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက တရားစြဲလာၾကသည္။

၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လက စစ္တပ္ကဦးေဆာင္ၿပီး အစုလိုက္အျပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္းပါဝင္ေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ ဟု ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ေခၚဆိုသူ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းေန မြတ္ဆလင္မ်ားအေပၚ “လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ” စစ္ ဆင္ေရးကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ကူညီခဲ့သည္ဟု အာဂ်င္တီးနား နိုင္ငံတြင္ ဗုဒၶဟူးေန႔က စြဲဆိုေသာ အမႈတြင္ စြပ္စြဲထားသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ၎တို႔ကို က်န္းမာေရးႏွင့္ပညာေရး အခြင့္အလမ္းမ်ား အျပင္းအထန္ ကန႔္ သတ္ထားသည့္ သီးျခားေနရာမ်ားတြင္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္းကဲ့သို႔ မ်ိဳးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္ျခင္းသို႔ တိမ္းညႊတ္သည့္ အစိုးရမူဝါဒမ်ားကို ႀကီးၾကပ္သည္ဟု ထိုအမႈက စြပ္စြဲသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအတြက္ တရားမၽွတမႈ ရရွိေရး အားထုတ္မႈမ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈ စစ္ဆင္ေရးမ်ားကို စီစဥ္သည့္ တပ္မေတာ္အႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္း ေအာင္လွိုင္ အပါအဝင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားကိုသာ အဓိက ပစ္မွတ္ထားခဲ့သည္။

ၾသစေၾတးလ် ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကီဗင္ ရတ္ ကဲ့သို႔ေသာ အခ်ိဳ႕သူမ်ားက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ စစ္တပ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္မရွိဟု ဆိုကာ ကာကြယ္ၾကသည္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္သည္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္က အမ်ား အားျဖင့္ လြတ္လပ္မၽွတေသာ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပခြင့္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ႀကီးမားေသာ အာဏာမ်ားကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားဆဲျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ သူမတြင္ ရွိေသာအာဏာကို ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားကို ကူညီရန္ မသုံးဘဲ ဖ်က္ဆီးရန္ အားထုတ္မႈမ်ားကို ကူညီရန္ သုံးသည္ဟု အာဂ်င္တီးနားတြင္ စြဲေသာ ရာဇဝတ္မႈ စြပ္စြဲခ်က္က ေဖာ္ျပသည္။

“လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္ရန္ အစီအစဥ္တခုလုံးကို အရပ္သားအာဏာပိုင္ အမ်ိဳးမ်ိဳး၏ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ၊ ညႇိႏွိုင္း ေဆာင္ရြက္မႈ၊ ေထာက္ခံမႈ သို႔မဟုတ္ သေဘာတူညီမႈမရွိဘဲ လုပ္ကိုင္နိုင္ခဲ့မည္ မဟုတ္ေပ” ဟု ထိုစြပ္စြဲ ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

“တဖက္ကၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လူသတ္မႈ၊ အုပ္စုဖြဲ႕မုဒိမ္းက်င့္မႈ၊ ညႇဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈ စတာေတြပါဝင္တဲ့ စစ္တပ္ က က်ဴးလြန္ထားတဲ့ စက္ဆုတ္စရာ ရာဇဝတ္မႈေတြ ေအာက္ေျခမွာ ရွိေနတယ္” ဟု ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာ ကု လ သမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္ေဟာင္းႏွင့္ တရားလိုျဖစ္ေသာ လန္ဒန္အေျခစိုက္ ျမန္မာရိုဟင္ဂ်ာအဖြဲ႕ ယူေက (BROUK) ကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ေရွ႕ေန ေသာမတ္စ္ အိုေဂ် ကင္တားနားက Al Jazeera သို႔ေျပာ သည္။

“ဒါေပမယ့္ အျခားတဖက္က ၾကည့္ျပန္ေတာ့လည္း အရပ္ဖက္ အာဏာပိုင္ေတြရဲ့ တာဝန္ျဖစ္တဲ့ မူဝါဒေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။

ထိုမူဝါဒမ်ားတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားကို စခန္းမ်ားတြင္ ထားျခင္း၊ သံဆူးႀကိဳး ကာရံထားေသာ ရပ္ကြက္မ်ားတြင္ ထားျခင္းႏွင့္ ျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြတြင္ စစ္ေဆးေရးစခန္းမ်ား ထားရွိျခင္းတို႔ ပါဝင္သည္။

“က်ေနာ္ အဲဒီလို သီးျခားခြဲထားတဲ့ ေနရာေတြကို အႀကိမ္မ်ားစြာေရာက္ခဲ့ၿပီး သူတို႔အျပင္ကို ထြက္မရေအာင္ လုပ္ထားတယ္ဆိုတာကို ကိုယ္တိုင္ျမင္ခဲ့တယ္” ဟုလည္း ကင္တားနားက ေျပာသည္။

နိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အာဂ်င္တီးနားက တရားစြဲဆိုမႈတြင္ အမည္ေဖာ္ျပၿပီး တ ပတ္အၾကာတြင္ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္တရား႐ုံး ICC ကလည္း ျမန္မာႏွင့္ပတ္သက္သည့္ စြပ္စြဲခ်က္ကို ဆက္လက္ၿပီး အျပည့္အဝ စုံစမ္းစစ္ေဆးရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့သည္။

ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ကုလသမဂၢ၏ ထိပ္တန္းတရား႐ုံး ICJ တြင္လည္း ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံက စြဲခ်က္တင္သည့္ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈအတြက္ သီးျခားရင္ဆိုင္ရသည္။

ယခုအမႈမ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ကိုယ္ပိုင္ေဒသ ထူေထာင္ေရးအတြက္ ေကာင္းစြာ စီ စဥ္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ထားေသာ ႀကံစည္မႈျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ေျပာခြင့္ရသူ ဦးမ်ိဳးညြန႔္က ေျပာသည္။

“ဒါဟာ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ခ်ိဳးေဖာက္မႈျဖစ္တဲ့အတြက္ နိုင္ငံတကာဖိအား ဘယ္ ေလာက္ ပဲမ်ားမ်ား က်ေနာ္တို႔က အေလၽွာ့ေပးမွာ မဟုတ္ဘူး။ နိုင္ငံရဲ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာဆိုတာ ဘယ္နည္းနဲ႔မဆို ကာကြယ္ရမယ့္ အဖိုးတန္အရာျဖစ္တယ္” ဟု သူေျပာသည္။

“၂၀၁၇ ခုႏွစ္က တိုက္ခိုက္မႈေတြ အတြင္း ဘယ္အၾကမ္းဖက္မႈကို မဆို တားဆီးဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က အေကာင္းဆုံး လုပ္ခဲ့တယ္” ဟုလည္း သူက ေျပာသည္။

လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္သည္ဟူသည့္ ကုလသမဂၢ စုံစမ္းစစ္ေဆးသူမ်ား၏ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကို အစိုးရႏွင့္ တပ္ မေတာ္ကပါ တသံတည္း ပယ္ခ်ကာ လက္နက္ကိုင္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကို တရားဝင္စစ္ဆင္ျခင္း ျဖစ္ ေၾကာင္း ေျပာသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ICC တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားျခင္း မရွိေသာ္လည္း အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံ သည္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားသည္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို႔ ထြက္ေျပးသြားေသာ ဒုကၡသည္ ၇၃၀၀၀၀ အတြက္ အစုလိုက္အျပဳံလိုက္ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးျခင္းအတြက္ စီရင္ခြင့္ရွိသည္ဟု ထိုတရား႐ုံး က ဆိုသည္။

အဖြဲ႕ဝင္ ၅၇ နိုင္ငံပါေသာ အစၥလမ္မစ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အဖြဲ႕ OIC ကိုယ္စား ဂမ္ဘီယာက စြဲဆို ေသာ ထိုအမႈအတြက္ ပထမအႀကိမ္ၾကားနာမႈကို ဒီဇင္ဘာလတြင္ ျပဳလုပ္မည္ျဖစ္သည္။

ICJ သည္ ပုံမွန္အားျဖင့္ နိုင္ငံမ်ားအၾကား ဥပေဒ အျငင္းပြားမႈႏွင့္ နယ္စပ္အျငင္းပြားမႈ ျပႆနာမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေလ့ရွိေသာ္လည္း မၾကာေသးမီက စတင္ၿပီး လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္လာသည္။

အျခားေသာအမႈ ၂ ခုႏွင့္မတူဘဲ BROUK ၏ အာဂ်င္တီးနားတြင္ ေလၽွာက္ထားမႈသည္ အႂကြင္းမဲ့တရား စီရင္ခြင့္ အေပၚ မွီခိုသည္။ အႂကြင္းမဲ့ တရားစီရင္ခြင့္ဆိုသည္မွာ မည္သူက မည္သည့္ေနရာတြင္ က်ဴးလြန္ သည့္အမႈကို မဆို စစ္ေဆးစီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိသည့္ သေဘာျဖစ္သည္။

အာဂ်င္တီးနား တရား႐ုံးမ်ားသည္ စပိန္အာဏာရွင္ေဟာင္း ဖရန္ကိုႏွင့္ တ႐ုတ္ ဖလြန္ေဂါင္ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ကဲ့သို႔ေသာ အမႈမ်ားတြင္ ယခင္ကလည္း အႂကြင္းမဲ့တရားစီရင္ခြင့္ကို က်င့္သုံးခဲ့ဖူးသည္။

တိုင္ၾကားမႈကို ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သင့္မသင့္ႏွင့္ ပတ္သတ္ၿပီး ဗ်ဴနိုေအရီတရား႐ုံးသည္ အစိုးရေရွ႕ေန ထံမွ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ေတာင္းခံမည္ျဖစ္သည္။ ထိုေရွ႕ေနသည္ ႏွစ္ပတ္အတြင္း အေၾကာင္းျပန္မည္ဟု ေမၽွာ္ လင့္ရသည္ဟု ကင္တားနားက ေျပာသည္။

ထိုေနာက္တရား႐ုံးသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ အျခား စြပ္စြဲခံရသူမ်ားကို တရား႐ုံးသို႔ မဆင့္ေခၚမီ မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ား အပါအဝင္ သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ားကို ၾကားနာစစ္ေဆးမည္ျဖစ္သည္။

စြပ္စြဲခံရသူမ်ားကို လာေရာက္ရန္ျငင္းဆန္ပါက ဖမ္းဝရမ္း ထုတ္နိုင္ေျခရွိသည္။

ယခင္သမၼတ ေဟာင္းမ်ားျဖစ္ေသာ ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ဦးထင္ေက်ာ္တို႔ကိုလည္း အျခားအရာရွိ အမ်ားအျပားႏွင့္ အတူ အမႈတြင္ အမည္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ကိုးကား။ ။ Aljazeera, AFP

ရိုဟင္ဂ်ာအေရး တာဝန္ေရွာင္မည္ မဟုတ္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေျပာ

ျမန္မာကို စစ္ေဆးရန္ ICC အတည္ျပဳ

ရခိုင္အေရး နိုင္ငံတကာ ဖိအားမ်ား “သမာသမတ္ မရွိ”ဟု တပ္မေတာ္ ေျပာ

Did you find apk for android? You can find new Free Android Games and apps.

Topics: ICC, ICJ, ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္, ရိုဟင္ဂ်ာ, အာဂ်င္တီးနား 

လင့္၊https://burma.irrawaddy.com/news/2019/11/15/208409.html