မဇ္ဈိမ
၂၃ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၃
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း လူထောင်ပေါင်းများစွာကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် ရပ်တည်နိုင်ရေး တွန်းအားပေး နေ တာကြောင့် ရိုဟင်ဂျာတွေကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး (ICJ) ရဲ့ အမိန့် ကို မြန်မာစစ်အစိုးရက လျစ်လျူရှုထားဆဲဖြစ်တယ်လို့ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ အစီရင်ခံစာသစ်မှာဖော်ပြထား ပါတယ်။ အဖွဲ့အစည်း UK (BROUK)။
The Struggling to Survive အစီရင်ခံစာတွင် စစ်အစိုးရ၏ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီ များ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကန့်သတ်မှုများကြားတွင် ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးများသည် စိတ်ပျက်ဖွယ်ဘဝများ တိုး များလာနေပုံကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ၎င်းတို့၏ လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့် ကျန်းမာရေးစောင့် ရှောက် မှုနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်များကြောင့် ရိုဟင်ဂျာအသိုင်းအဝိုင်း များ သည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများပေါ်တွင် လုံးလုံးလျားလျား မှီခိုနေရပါ သည်။ တချိန်တည်းမှာပင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း အရပ်သားများ ပိုမိုများပြားလာမည့် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ထပ်မံဖြစ်ပွားလာနေသည့် ရိုဟင်ဂျာများကို မြန်မာစစ်တပ်နှင့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက ညှဉ်းပန်း သတ်ဖြတ်ကာ နိုင်ထက်စီးနင်း ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ထားမှုများ ရှိနေသည်။
“မြန်မာစစ်တပ်က ရိုဟင်ဂျာတွေကို ကမ္ဘာမြေပြင်ကနေ ဖျောက်ဖျက်ဖို့ ကြိုးစားနေသေးတယ်ဆိုတာ သံသယဖြစ်စရာမရှိပါဘူး။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ကျင့်ထုံးတွေ ဆက်လက်ဖြစ် ပေါ် နေရုံသာမက ပြီးခဲ့တဲ့ ခြောက်လအတွင်းမှာတောင် ပြင်းထန်လာတာကို ဖော်ထုတ်တင်ပြထားပါတယ်” ဟု BROUK ဥက္ကဋ္ဌ ဦးထွန်းခင်က ပြောသည်။
ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသမီးတွေ၊ ကလေးတွေနဲ့ အမျိုးသားတွေက အသက်ရှင်သန်ဖို့ ရုန်းကန်နေကြရ ပါ တယ်။ ပဋိပက္ခနှင့် ဆက်နွှယ်သော ချိုးဖောက်မှုများ နှင့်အတူ အကူအညီများ ရယူခွင့်အပေါ် နောက် ထပ် တားမြစ်မှုများသည် ဤအခြေအနေကို ပို၍ စိုးရိမ်ဖွယ် ဖြစ်စေသည်။ နိုင်ငံတကာအသိုက် အဝန်း သည် ယခုဖြစ်ပေါ်နေသော လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကို အဆုံးသတ်ရန် တစ်ကြိမ်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် လုပ် ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။”
BROUK ၏ အစီရင်ခံစာသည် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကိစ္စတွင် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ချမှတ်ထားသော နောက်ဆုံးရက်ကို အစီရင်ခံမည့်အချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်နေချိန်တွင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက ICJ သို့ 2019 ခုနှစ်တွင် တင်သွင်းခဲ့သည်။ 2020 ခုနှစ်တွင် “ကမ္ဘာ့တရားရုံး” မှ ရိုဟင်ဂျာများကိုကာကွယ်ရန်အတွက် ၎င်း၏အာဏာအတွင်း အတိုင်းအတာအားလုံးကို အရေးယူရန် မြန်မာနိုင်ငံအား အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ ၎င်း၏လိုက်နာမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ခြောက်လတစ်ကြိမ် အစီရင်ခံစာတင်သွင်းရန်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေပါ။
နိုင်ငံတော် အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ (SAC) ဟုခေါ်သော စစ်အာဏာရှင်တို့၏ မူဝါဒများသည် ရိုဟင်ဂျာ များကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလမှ နိုဝင်ဘာလအထိ ပြင်းထန်သော ဆင်းရဲဒုက္ခများအောက်တွင် ဆက်လက် ထားရှိစေမည့် မူဝါဒများကို ဖော်ပြထားပါသည်။ ယင်းပမာဏအများစုမှာ Genocide Convention တွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ လုပ်ရပ်များဖြစ်သည်။
ထင်ရှားသော ဥပမာမှာ 2023 ခုနှစ် မေလတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်ကို ဝင်ရောက်တိုက်ခတ်ခဲ့သော ဆိုင်က လုန်း Mocha ၏ အခြေအနေတွင် SAC မှ ရိုဟင်ဂျာ ၄၀၀ ခန့် သေဆုံးပြီး IDP စခန်းများရှိ နေအိမ် များ၊ ဆေးခန်းများနှင့် မိလ္လာဆိုင်ရာ အဆောက်အဦများကို ဖျက်ဆီးခြင်း ဖြစ်သည်။ ရိုဟင်ဂျာများ၏ လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့်ကို ကာလကြာရှည် ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်မှုများကြောင့် လူအများအပြား ဘေး ကင်းရန် စခန်းများနှင့် ကျေးရွာများကို ရွှေ့ပြောင်းခြင်းမှ တားဆီးခဲ့သည်။ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း အပြီး တွင် စစ်အစိုးရသည် ရိုဟင်ဂျာအသိုင်းအဝိုင်းများအတွက်လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီ များကို ဆိုးရွားသောအကျိုးဆက်များဖြင့် ပိတ်ဆို့ထားသည်။
ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအပြီး ခြောက်လအကြာတွင် IDP စခန်းများတွင် ပိတ်ထားသော ရိုဟင်ဂျာ ၁၄၀,၀၀၀ သည် အစားအသောက်၊ ရေ သို့မဟုတ် အခြေခံအမိုးအကာများ လုံလုံလောက် လောက်မရှိ ခြင်း၊ သန့်ရှင်းမှုမရှိခြင်း၊ ပျက်စီးယိုယွင်းနေသော အခြေအနေများ ပိုမိုကြုံတွေ့နေရပါသည်စစ်အစိုးရ ၏ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်များ နှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများသို့ ခရီးသွားလာခွင့် ထုတ်ပေးရာတွင် နှစ်ရှည်လများ နှောင့်နှေးမှုများသည် အ မိုးအကာများနှင့် မိလ္လာဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံများကို အချိန်မီ ပြုပြင်ခြင်းအပြင် လုံလောက်သော အ စားအစာနှင့် အာဟာရဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့များ ပေးပို့ခြင်းတို့ကို တားဆီးခဲ့သည်။ ခွဲခြားဆက်ဆံ သည့် မူဝါဒများနှင့် အလေ့အကျင့်များသည် ရိုဟင်ဂျာများအား လုံလောက်သောဆေးဝါးကုသမှုများ မ ရ ရှိစေရန် ဟန့်တားထားပြီး ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းပြီးနောက် နောက်ထပ်ကာကွယ်နိုင်သောသေဆုံး မှု များဆီသို့ ဦးတည်စေခဲ့သည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရိုဟင်ဂျာအားလုံးသည် ၎င်းတို့၏ လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့်နှင့် ပညာရေး၊ ကျန်းမာ ရေး စောင့်ရှောက်မှုနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုဆိုင်ရာ ပြင်းထန်ပြီး နှစ်ရှည်လများ ကန့်သတ်ချုပ် ချယ်မှုများကို အဆုံးသတ်ရန် စစ်အစိုးရက အလွတ်ပြင်တွင် ဆက်လက်နေထိုင်နေကြဆဲ ဖြစ်သည်။ ခြိမ်းခြောက်ခြင်း၊ ငွေညှစ်ခြင်းနှင့် မတရားဖမ်းဆီးခြင်းများကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များက ရိုဟင်ဂျာများ အ ပေါ်တွင် ပုံမှန်အသုံးပြုကြသည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းဖြစ်နေသော်လည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်များကို နေရပ်ပြန်ပို့ရေး ကြိုးပမ်းမှုများကိုမြန်မာနိုင်ငံကဆက် လက် တွန်းအားပေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်အသိုက် အဝန်းများကိုယ်တိုင် က ယင်းလုပ်ရပ်များကို ဆန့်ကျင်နေသော်လည်း UNHCR မှ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်းရှိ ဒုက္ခသည်များ ဂုဏ်သိ က္ခာနှင့် ဘေးကင်းလုံခြုံစွာ နေရပ်ပြန်ရန် မလုံခြုံကြောင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်းဖော်ပြထားသည်။
BROUK ၏ အစီရင်ခံစာတွင် မြန်မာနိုင်ငံအား ICJ ၏ အမိန့်ကို ဖောက်ဖျက်ကျူးလွန်ခြင်းမှ ကာကွယ် ရန် 2016-2017 ခုနှစ်အတွင်း ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ရာဇ၀တ်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ဒေသများ တွင် 'စံပြကျေးရွာများ' ဆောက်လုပ်ခဲ့ကြောင်း မီးမောင်းထိုးပြထားသည်။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ဆိုင် ရာ လုပ်ရပ်များနှင့် ပတ်သက်သည့် အထောက်အထားများကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန် သေချာစေ ပါသည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခ
လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားလာခြင်းသည် ရိုဟင်ဂျာအရပ်သားများကို အန္တရာယ်ပြု နိုင် သည့် အန္တရာယ်ပိုများလာမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်နေသည်။ ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (AA) နှင့် SAC တပ်ဖွဲ့ တို့ နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်က အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ပျက်ပြားသွားခဲ့ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း လက်နက် ကိုင် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ SAC တပ်ဖွဲ့များ၏ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် ရခိုင်နှင့် ရိုဟင်ဂျာ အရပ်သား များ လွန်ခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်အတွင်း သေဆုံးကာ ဒဏ်ရာရရှိနေပြီဖြစ်သည်။
မကြာသေးမီလများအတွင်းက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စခန်းများရှိ ရိုဟင်ဂျာ စည်းလုံးညီညွတ်ရေး တပ်မတော် (ARSA) သည် ဒေသတွင်းတွင် ပိုမိုလှုပ်ရှားလာခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လအတွင်းက ARSA နှင့် AA တို့ကြား လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲများကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ အရပ်သားများ ပစ်ခတ်မှုတွင် ပိုများလာမည်ကို စိုးရိမ် မှု များ တိုးလာခဲ့သည်။
BROUK သည် ရိုဟင်ဂျာအရပ်သားများအပေါ် AA နှင့် ARSA တို့၏ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ ၏ ကတ်တလောက်ကို မှတ်တမ်းတင်ထားပြီး၊ ပြန်ပေးဆွဲမှု၊ ငွေညှစ်မှု၊ မတရားဖမ်းဆီးမှုများနှင့် ညှဉ်း ပန်းနှိပ်စက်မှုပမာဏ အပါအဝင် ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှုများ ပါဝင်သည်။ ဥပမာ- စက်တင်ဘာလနှောင်း ပိုင်း တွင် AA သည် ဘူးသီးတောင်တောင်ပိုင်းရှိ ရိုဟင်ဂျာကျေးရွာများကို ပိတ်ဆို့ထားခဲ့ပြီး ARSA ၏ ကိုယ်ချင်းစာတရားဟု လိမ်လည်စွပ်စွဲသည့် ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသား ၁၀ ဦးကို ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ကာ ရက်ရက်စက်စက် ရိုက်နှက်ခဲ့သည်။ အဲဒီလိုပဲ ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်ကြာတယ်။
အစောပိုင်းတွင် ARSA သည် AA နှင့် SAC စစ်သားများအား ပို့ဆောင်ပေးသည်ဟု စွပ်စွဲခံထားရသော ရိုဟင်ဂျာအကြီးအကဲတစ်ဦးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု သံသယရှိခဲ့သည်။
မြန်မာစစ်တပ်သည် AA သို့မဟုတ် ARSA နှင့် ပတ်သက်မှု စွဲချက်ဖြင့် ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသားများကို နိုင်ထက်စီးနင်း ဖမ်းဆီး ညှဉ်းပန်း နှိပ်စက်မှု များကို စုပေါင်း ပြစ်ဒဏ် ပေးခဲ့သည်။
နိုင်ငံတကာမှာ စျေးမတက်ဘူး။
ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် မြန်မာနိုင်ငံက လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု အဆုံးသတ်ရေးအတွက် နိုင်ငံတကာ အ သိုင်း အဝိုင်းကို BROUK က တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ ယင်းတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ အကူအညီပေးရေး ကန့်သတ်ချက်များကို ရုတ်သိမ်းရန် ဖိအားများ၊ စစ်အစိုးရအပေါ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ အားကောင်း လာစေရန်နှင့် နိုင်ငံတကာ တရားမျှတမှုဆိုင်ရာ ကြိုးပမ်းမှုများကို ပံ့ပိုးမှုများ ပါဝင်သည်။ ဗြိတိန်၊ ကနေ ဒါ၊ ဒိန်းမတ်၊ ပြင်သစ်၊ နယ်သာလန်၊ ဂျာမနီနှင့် မော်လ်ဒိုက်နိုင်ငံတို့မှ အစိုးရများက ဂမ်ဘီယာ၏ လူမျိုး တုံး သတ်ဖြတ်မှုအမှုကို ICJ တွင်တရားဝင်ပံ့ပိုးပေးရန် BROUK မှ ကြိုဆိုလိုက်သည်။
ရိုဟင်ဂျာတွေကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ သူတို့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကို ပြည့်စုံစေဖို့ ICJ က ချမှတ်ထားတဲ့ယာ ယီအစီအမံတွေကို အသုံးချဖို့ ခိုင်မာတဲ့နည်းလမ်းတွေ ရှာဖွေဖို့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကို BROUK က တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ ၎င်းတွင် စစ်အစိုးရ၏ အမိန့်ကို ဆက်လက်ဖောက်ဖျက်မှုနှင့် မလိုက်နာမှု အတွက် အကျိုးဆက်များ ရှာဖွေခြင်းဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် လူထုကြားနာပွဲများ ပါဝင်သည်။
“ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ နေထိုင်ဆဲ ရိုဟင်ဂျာ ၆၀၀၀၀ ကျော်အတွက် အချိန်က ကုန်နေပါပြီ။ အကူအညီ တွေ အပြင် ရိုဟင်ဂျာတွေ ဆေးရုံ၊ ကျောင်းနဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုခွင့်ရရေး ကန့်သတ်ချက် အားလုံးကို ရုတ်သိမ်းဖို့ မြန်မာစစ်အစိုးရကို ဖိအားပေးဖို့ ကမ္ဘာက ချက်ချင်းလုပ်ဆောင်ရမှာပါ” ဟု ဦးထွန်းခင်က ပြောသည်။
၎င်းက “တစ်ချိန်တည်းမှာပင် နိုင်ငံတကာ တရားမျှတမှုသည် ရိုဟင်ဂျာများကိုသာမက မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူသားအားလုံးအပေါ် ဆယ်စုနှစ်များစွာ အကြမ်းဖက်မှုများအတွက် စစ်တပ်ကို ထိန်းသိမ်းထားရန် တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းဖြစ်သည်။ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ ရာဇ၀တ်မှုတွေအတွက် စစ်အာဏာ ရှင် တွေကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကို နောက်ထပ်ပြည်နယ်တွေက ပံ့ပိုးပေးရမယ်။
Link : Here
No comments:
Post a Comment