ကုတုပေလာင္ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ဆုေတာင္းပြဲက်င္းပေနသည့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မ်ား။ (ၾသဂုတ္ ၂၅၊ ၂၀၁၉)
႐ိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ တိမ္းေရွာင္လာၾကရတာ သံုးႏွစ္ျပည့္ပါေတာ့မယ္ ေနရပ္ျပန္ ေရး- ေရွ႕အနာဂတ္နဲ႔ သူတို႔အတြက္ တရားမွ်တမႈ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အေျခအေန အလားအလာေတြ ဘယ္လို ရွိပါသလဲ။ ဗီြအိုေအျမန္မာပိုင္းသတင္းေထာက္ မဆုမြန္က စုစည္းတင္ျပေပးပါမယ္ရွင္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းဘက္မွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လကုန္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ နယ္ျခားေစာင့္ တပ္နဲ႔ အစိုးရစစ္တပ္ အေျခစိုက္စခန္းေတြကို အင္အားသံုးၿပီး ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ ARSA အစြန္း ေရာက္ အဖြဲ႔ရဲ႕ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခုိက္မႈေတြရဲ႕ေနာက္ပိုင္း စစ္တပ္ဘက္က နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြအတြင္း အသက္အႏၱရာယ္စိုးရိမ္မႈေတြေၾကာင့္ ေဒသတြင္းမြတ္ဆလင္ေတြ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ျခမ္းကို သိန္းနဲ႔ခ်ီ ထြက္ေျပးခိုလံႈခဲ့ၾကတာပါ။ အဲဒီနယ္ေျမရွင္းလင္းေရး စစ္ဆင္ေရးေတြအတြင္းမွာ လူအစုလိုက္ အ ၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈ၊ ရြာမီးရိႈ႕မႈ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုအဓမၼက်င့္မႈစတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ျမန္မာစစ္တပ္က လုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္လို႔လည္း စြဲခ်က္တင္ခံထားရပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံရွိ Ukhia မွာရွိတဲ့ Jamtoli ဒုကၡသည္စခန္းက ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဴးသားတဦး။ (ဒီဇင္ဘာ ၁၁၊ ၂၀၁၉)
ဒီႏွစ္ ၂၀၂၀ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လဆိုရင္ေတာ့- သူတို႔ေတြ ဒီေကာ့ဇ္ဘဇား ခ႐ိုင္ထဲက ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲမွာ ခိုလံႈေနထိုင္ခဲ့ၾကရတာ သံုးႏွစ္တင္းတင္းျပည့္ေတာ့ မွာျဖစ္ ေပမဲ့ ေနရပ္ရင္း ျမန္မာျပည္ျပန္ႏိုင္ေရးအတြက္ကေတာ့ မေရမရာျဖစ္ေနတုန္းပဲလို႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ေတြက ဗီြအိုေအျမန္မာပိုင္းကိုေျပာပါတယ္။
ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အနာဂတ္ အထူးသျဖင့္ လူမမည္ကေလးေတြနဲ႔ လူငယ္ေလးေတြရဲ႕ ေရွ႕ဆက္ရမယ့္ ဘဝ အာမခံခ်က္ ဘာမွ မေရရာပါဘူးလို႔ ရခုိင္မွာက်န္ခဲ့တဲ့မူဆလင္ေတြလည္း အခြင့္အေရးေတြဆံုး႐ံႈးေနၾကရ ဆဲပါလို႔ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း တမန္းသားေက်းရြာအုပ္စု အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ ေစတနာ့ဝန္ထမ္း ေက်ာင္းဆရာလုပ္ခဲ့သူ ကုတုပေလာင္ ဒုကၡသည္စခန္းကမ့္နံပတ္ ၁ မွာ ခိုလံႈေနထိုင္သူ ကိုကာေမလ္က သူ႔စိုးရိမ္ခ်က္ ေျပာျပပါတယ္။
"ျပန္သြားရမယ့္အေျခအေနကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးကို မေကာင္းတဲ့အေျခအေနေရာက္ေနၿပီ။ ဒီမွာေနရ တာကလည္း ေနတာပဲရွိတယ္။ ဒီမွာေနရတဲ့ကေလးေတြဘဝ လူၾကီးေတြဘဝက ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ဘာ တ ခုမွ မရွိဘဲနဲ႔ ဒီအတိုင္း ဆက္ၿပီးေနရမယ္ဆိုရင္ အကုန္ ပ်က္စီးသြားမွာ။ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘာတခုမွ အာမခံခ်က္မရွိတဲ့ေနရာ က်ေနာ္တို႔ ေနရတာက ေနတာပဲရွိတယ္။ အေျခအေနက ေတာ္ေတာ္ ေလးကို မေကာင္းဘူး။ ဒီလိုေနရာမွာ ေနထိုင္ခဲ့ရတာ ကမာၻမွာ ေျပာမဆံုး၊ ေရးမဆံုးျဖစ္ရပါၿပီ။ အဲ့ဒီ့မွာေန ထိုင္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ မွာ ဆံုးရံႈးခံရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြေရာ ၂၀၁၇မွာ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြေရာ တခ်ိဳ႕တဝက္က ဒီမွာေရာက္လာတယ္ အဲ့ဒီ့မွာပဲ ေနခဲ့တဲ့သူေတြကလည္း လြတ္လပ္စြာသြားလာခြင့္ ပညာသင္ယူခြင့္အ ေၿခ ခံ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ ဘာတခုမွ မရွိဘဲနဲ႔ သူတို႔လည္း အဲ့ဒီ့အိမ္ေတြထဲမွာပဲ ေနေနၾကရတုန္းပဲ ဘာျဖစ္ လို႔ေနရေသးလဲဆိုရင္ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ေပးသင့္ေပးထိုက္တဲ့ အခြင့္အေရးကို ဘာတခုမွ မေပးဘဲနဲ႔လုပ္ တယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြကို ဒါမ်ိဳးလုပ္လို႔မရပါဘူး၊ လူဆိုတာ လူပါပဲ လူဆိုတာ တန္းတူညီတူ အခြင့္အေရး ေပးရင္ျပႆနာေတြေပၚလာစရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူးလို႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔အၾကံေပးတင္ျပေျပာခ်င္ပါတယ္။"
သိန္းနဲ႔ခ်ီ စုျပံဳေနထိုင္ေနရတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းကေန လြတ္ေျမာက္ေရးလမ္းစကို ဝိုင္းဝန္းၾကိဳးပမ္း အေျဖရွာ ၾက ဖို႔ကိုလည္း ကုတုပေလာင္ ဒုကၡသည္စခန္း အမွတ္ ၇ မွာ ေနတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ဦးေအာင္ၿမိဳင္က လည္း ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။
"အခုဆိုရင္ သံုးႏွစ္ျပည့္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ ဒုကၡသည္ေတြဘဝက အင္မတန္မွ ၾကမ္းတမ္းၿပီး ဒုကၡေတြ အခက္ ခဲေတြနဲ႔ေနေနၾကရပါတယ္။ ဒုကၡသည္ဘဝ ဆိုတာက သိတဲ့အတိုင္းပဲေလ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ကိုယ့္ေနရပ္ မူရင္းေနရာကိုပဲ တမ္းတပါတယ္။ အခုအိဒ္ပြဲခ်ိန္ဆိုလည္း ကိုယ့္ေနရပ္ကိုပဲ ကိုယ္ျပန္ၿပီး လုပ္ခ်င္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ အရမ္းၾကီးကို ေအာက္ေမ့ပါတယ္ သတိရေနတယ္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ မူလေဒသကို ဒီမွာ က်ေနာ္တို႔ ဒီမွာ လံုးဝကို မေနခ်င္ေတာ့ဘူး။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ကို အျမန္ဆံုးေခၚသင့္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြပါပဲ။"
အထူးသျဖင့္ စခန္းေတြထဲမွာ ကေလးေတြ ပညာေရးတပိုင္းတစနဲ႔ လူငယ္ေတြအလုပ္အကိုင္ မဲ့ျဖစ္ေနတဲ့ အေပၚ ဦးေအာင္ၿမိဳင္က စိုးရိမ္ေနတာပါ။
"အခုဆို သံုးႏွစ္ရွိလာၿပီ တပိုင္းတစ ဒီမွာ ပညာေရးအေျခအေနေတြမွာ ငါးတန္း၊ ေျခာက္တန္း၊ ခုႏွစ္တန္း၊ ရွစ္တန္း ေက်ာင္းတက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြပါ ဒီဘက္ကို ပါလာတယ္။ ဒီမွာက Learning Center ဆိုၿပီးေတာ့ပဲရွိတယ္။ ဒါကလည္း ျမန္မာ့ Curriculum နဲ႔မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီမွာက အတန္းအလိုက္ေက်ာင္း တက္ လို႔ မရဘူးဆိုေတာ့ ဒီကေလးေတြက ဘယ္ကိုေရာက္သြားလဲဆိုေတာ့ ဆိုးက်ိဳးဘက္ကိုေရာက္သြား ေန တာကို အရမ္းပဲ စိုးရိမ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အလုပ္လည္းမရွိဘူး၊ ေက်ာင္းလည္း တက္လို႔မ ရ ဘူးဆိုေတာ့ တစတစနဲ႔ ဆိုးက်ိဳးဘက္ကို ေရာက္သြားၾကတာ အရမ္းကို စိုးရိမ္စရာပါပဲ။ ဒီမွာေနရတာ လူ ဦးေရကလည္း အရမ္းထူထပ္တယ္။ INGO၊ NGO နဲ႔ အစိုးရဘက္က တတ္ႏုိင္သေလာက္ေတာ့ လုပ္ေပး တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအမ်ားၾကီးဆိုေတာ့ သူတို႔လည္း လံုလံုေလာက္ေလာက္ မကူညီႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ့္အိမ္ပဲကိုယ္ျပန္ခ်င္တယ္။ အစိုးရရယ္ ဒုကၡသည္ေရာ အျမန္ဆံုးတုိင္ပင္ၿပီးေတာ့ အေျဖေလးတခု ထြက္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းၾကသင့္တယ္။"
SEE ALSO:
႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းတြင္း အိဒ္ပြဲေတာ္ က်င္းပ
ဘာလုခါလီဒုကၡသည္စခန္း အမွတ္ ၉ မွာေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ဦးအီစလံေခၚ ဦးေက်ာ္ျမင့္ကေတာ့ သူတို႔ထြက္ေျပးလာၾကတာ သံုးႏွစ္ျပည့္လာေပမဲ့ အစိုးရရဲ႕ေန ရပ္ျပန္ ေရးေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ အစီအစဥ္ကေတာ့ ေအာင္ျမင္မႈမရွိလို႔ သူတို႔အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ေနတုန္း ပဲလို႔ေျပာပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးေတြကို ရခုိင္ျပည္နယ္ကေန ေမာင္းထုတ္ခံရတာ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရတာ အခုဆို ရင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ဒုကၡသည္စခန္းေတြကိုေရာက္လာတာ သံုးႏွစ္ျပည့္ပါၿပီခင္ဗ်ာ ယေန႔အခ်ိန္ အထိ ကေတာ့ ေနအိမ္ျပန္ႏိုင္ေရးအစီအစဥ္က ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္လာႏုိင္တာ ဘာတခုမွ မေတြ႔ခဲ့ရပါ ဘူး။ အဲ့ဒီ့အေပၚ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြဘက္က စိုးရိမ္စိတ္ေတြနဲ႔ စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ ေနထိုင္ေနၾကရတာကို ေတြ႔ရ ပါ တယ္။ ကုလသမဂၢကိုေရာ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ အၾကိမ္ၾကိမ္တင္ျပေတာင္း ဆိုခဲ့ ေပမဲ့ ဒီကေန႔အခ်ိန္အထိကေတာ့ ေနရပ္ျပန္ေရးအစီအစဥ္က မေရမရာျဖစ္ေနတုန္းပါပဲခင္ဗ်ာ။ ကုလ လံုျခံဳ ေရးေကာင္စီအထိ တင္ျပခဲ့တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီမွာေရာက္ေနတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ဒုကၡေတြအၾကပ္ အတည္းေတြက ယေန႔အခ်ိန္အထိ ေျပလည္မႈ တစံုတခုမရွိေသးပါဘူး။ ေနာက္ တရားမွ်တမႈအတြက္ လည္း ICC နဲ႔ ICJ ကေန ဆံုးျဖတ္ခ်က္ တစံုတခု မရေသးပါဘူးခင္ဗ်ာ။ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ဘဝဆိုတာ အင္မ တန္မွ ၾကမ္းတမ္းလြန္းလွတဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ဘဝကို အားလံုးစဥ္းစားေပးသင့္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ဘာ ၿဖစ္လို႔ဆိုရင္ ကမာၻတခုလံုးမွာ COVID 19 ကိုရိုနာဗုိင္းရပ္စ္ျဖစ္ေနတာကို စုိးရိမ္ခ်က္ရယ္၊ ေနာက္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေသာျဖစ္ရပ္ေတြရဲ႕ခံစားခ်က္ရယ္ က်ေနာ္တို႔ဒုကၡသည္ေတြ ခံစားေနရတာကို ႏုိင္ငံတကာေရာ ျမန္မာအစိုး ရ ေရာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အၾကပ္အတည္းေတြ ေျပလည္ေအာင္ စဥ္းစား ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္လို႔ ေတာင္း ဆိုခ်င္ပါတယ္။"
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရာက္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြဘက္က သူတို႔ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရး စီစဥ္မႈေတြမွာ လြတ္လပ္စြာလႈပ္ ရွား သြား လာခြင့္ ပညာသင္ယူခြင့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအပါအဝင္ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး အျပည့္အဝရဖို႔ လံုျခံဳေရးအာမခံခ်က္ေပးဖို႔အပါအဝင္ ဆံုး႐ံႈးနစ္နာခဲ့ရမႈေတြ အတြက္ တရားမွ်တမႈရွိဖို႔ ေတာင္းဆိုသလို ႐ို ဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့အသံုးအႏႈန္းကို လက္ခံမထားတဲ့ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ ဒီဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ရင္းကို ျပန္လာႏုိင္ေရး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၿပီး ျပန္လည္လက္ခံေရး အစီအမံ ေတြနဲ႔ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ ေျပာဆိုထားပါတယ္။
No comments:
Post a Comment