ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကို နိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ႐ုံးဝန္ ႀကီး ဦးေက်ာ္တင့္ေဆြက ဦးေဆာင္

B B C

ဘီဘီစီ ၿမန္မာပိုင္း

2020.01.21

ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကို နိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ႐ုံးဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင့္ေဆြက ဦးေဆာင္

အိုင္စီေဂ်အဆုံးအျဖတ္ကို သိရဖို႔ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ဟာ နယ္သာလန္နိုင္ငံကို ဒီကေန႔ ဇန္နဝါရီ ၂၁ ရက္မွာ ထြက္ခြာသြားပါၿပီ။ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကို နိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ႐ုံးဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္ တင့္ ေဆြ က ဦးေဆာင္ၿပီး ဥပေဒအႀကံ ေပးေတြနဲ႔ နိုင္ငံျခားေရးဌာန တာဝန္ရွိသူေတြ လိုက္ပါသြား တယ္ လို႔ နိုင္ငံျခားေရး ဌာနအဆင့္ျမင့္ အရာရွိတစ္ဦးက ဘီဘီစီကို အတည္ျပဳပါတယ္။

ျမန္မာဘက္က လိုက္ပါေဆာင္ရြက္တဲ့ ပါေမာကၡ မစၥတာ ဝီလၽွံေရွးဘတ္အပါအဝင္ ဥပေဒပညာရွင္အဖြဲ႕ေတြ လည္း အိုင္စီေဂ်ကိုလာေရာက္မယ္လို႔ ဦးေက်ာ္တင့္ေဆြ ကေျပာၾကားထားပါတယ္။

ျမန္မာကို ဂမ္ဘီယာက စြဲဆိုထားတဲ့ အမႈကို လာမယ့္ၾကာသပေတးေန႔ ဇန္နဝါရီ ၂၃ ရက္မွာ အဆုံးအျဖတ္ ေပးေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။

လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္မႈ တားဆီးေရးနဲ႔ အျပစ္ေပးေရး ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ ပဋိဉာဥ္ကို ျမန္မာက ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့ အတြက္ ဆိုၿပီး အစၥလာမ္မစ္ နိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး OIC အဖြဲ႕ရဲ့ ကိုယ္စား ဂမ္ဘီယာက အမႈဖြင့္ တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အိုင္စီေဂ်တရားသူႀကီးအဖြဲ႕

ဂမ္ဘီယာက ကုလ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕အစီရင္ခံစာနဲ႔ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ကုလ အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစ္ရန္ဟီးလီရဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ကိုးကားေတာင္းဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာက ဂမ္ဘီယာဟာ အစၥလာမစ္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႕ အိုအိုင္စီ ကိုယ္စား တင္တာျဖစ္တယ္၊ အိုအိုင္စီက ခုလို စြဲဆိုခြင့္မရွိဘူးလို႔ ေခ်ပခဲ့သလို လုံျခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးမွာ အင္အား အလြန္အကၽြံ သုံးေကာင္းသုံးမွာျဖစ္နိုင္ေပမယ့္ ဒါဟာ ဂ်ီနိုဆိုက္လုပ္ဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ မရွိဘူးလို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေလၽွာက္လဲခဲ့ပါတယ္။

ႏွစ္ဖက္ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ

ဂမ္ဘီယာေတာင္းဆိုတဲ့ ၾကားျဖတ္အစီအစဥ္ ၆ ခ်က္ကေတာ့

(၁) လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ ဂ်ီနိုဆိုက္လို႔ ယူဆနိုင္တဲ့၊ ဂ်ီနိုဆိုက္လို႔ ဦးတည္သြားေစနိုင္တဲ့ အရာအားလုံးကို ျမန္မာ အစိုးရက ရပ္တန႔္ေပးဖို႔နဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ကို ဥပေဒမဲ့သတ္ျဖတ္တာ၊ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာညႇင္းပန္းႏွိပ္ စက္ တာ၊ အဓမၼျပဳက်င့္တာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္တာ၊ အိုးအိမ္ေတြ နဲ႔ရပ္ ရြာေတြကို မီးရွို႔တာ၊ တိရစၧာန္ ေတြနဲ႔ ေျမယာေတြကို မီးရွို႔ဖ်က္ဆီးတာ၊ အသက္ရွင္ေနထိုင္ေရး အတြက္ လို အပ္တဲ့အရာေတြကိုဖ်က္ ဆီး တာကို မလုပ္ဖို႔

(၂) ျမန္မာစစ္တပ္၊ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြ၊ တျခား လူပုဂၢိဳလ္အဖြဲ႕အစည္းေတြကမဆို ဂ်နိုဆိုက္ကို ထပ္ မက်ဴးလြန္ဖို႔၊ ဂ်ီနိုဆိုက္က်ဴးလြန္ဖို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းမရွိဖို႔၊ ဂ်ီနိုဆိုက္ျဖစ္ရန္လႈံ႔ေဆာ္တာ၊ ဂ်ီနိုဆိုက္မွာ ပါဝင္ပတ္သက္ျခင္းမရွိဖို႔၊ ဥပေဒမဲ့စီရင္ျခင္းမျပဳလုပ္ဖို႔၊

(၃) ျမန္မာက သက္ေသအေထာက္အထားေတြကို မဖ်က္ဆီးဖို႔၊ သက္ေသခံပစၥည္းေတြကို တျခားသူမ်ား ၾကည့္ရႈခြင့္၊ ေလ့လာခြင့္မရေအာင္ မျပဳလုပ္ဖို႔

(၄) ျမန္မာနဲ႔ဂမ္ဘီယာတို႔အေနနဲ႔ ဘယ္လိုလက္တုံ႔ျပန္တဲ့ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကိုမွမျပဳလုပ္ဖို႔နဲ႔ အေျခအေန ကို ပိုဆိုးလာမယ့္ကိစၥရပ္ေတြကိုေတြ မျပဳမလုပ္ဖို႔

(၅) ၾကားျဖတ္စီမံခ်က္ေတြကို ခ်မွတ္ခဲ့လို႔ရွိရင္ ေလးလအတြင္း ႏွစ္ဖက္နိုင္ငံက လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို အစီရင္ခံ စာတင္ျပဖို႔

(၆) ျမန္မာဟာ ကုလသမဂၢရဲ့ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးမစ္ရွင္ Fact-finding Mission နဲ႔ တျခားကုလ အဖြဲ႕အစည္းေတြအားလုံးရဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔

ျမန္မာ၂ ခ်က္ကေတာ့

ရခိုင္အေရးလြတ္လပ္တဲ့စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာကို သမၼတနဲ႔အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္တို႔ဆီ ဇန္နဝါရီ ၂၀ ရက္က တင္သြင္းခဲ့

(၁) အမႈကို စာရင္းကေန လုံးဝပယ္ဖ်က္ဖို႔နဲ႔

(၂) မပယ္ဖ်က္ေပးနိုင္ရင္ ဂမ္ဘီယာဘက္က ေတာင္းဆိုထားတဲ့ ၾကားျဖတ္စီမံခ်က္ေတြ ေဆာင္ရြက္ဖို႔အမိန႔္ ကို မထုတ္ေပးဖို႔

စတဲ့ႏွစ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။

အိုင္စီေဂ်ကို ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ ဒီကေန႔မသြားေရာက္ခင္ရခိုင္အေရးလြတ္လပ္တဲ့စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာကို သမၼတနဲ႔အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္တို႔ဆီ ဇန္နဝါရီ ၂၀ ရက္က တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။

အျပစ္မဲ့အရပ္သားေတြကို သတ္ျဖတ္တာ၊ သူတို႔ရဲ့ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို ဖ်က္ဆီးတာေတြကိုေတာ့ ျမန္မာလုံျခဳံ ေရး တပ္ဖြဲ႕ေတြက လုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္။

ဒါေပမယ့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက မြတ္ဆလင္မ်ားနဲ႔ အျခားလူမႈအသိုင္းအဝန္းေတြ ေရႊ႕ေျပာင္းခံရမႈနဲ႔ သတ္ျဖတ္ခံရမႈေတြက လူမ်ိဳးတခု၊ ဘာသာတခုအေပၚ ဖ်က္ဆီးလိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ိဳးနဲ႔ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ သက္ေသမ်ိဳးကို မေတြ႕ခဲ့ရဘူးလို႔လည္း ေဖာ္ျပပါတယ္။

ဒါကလည္း လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ႏွစ္ခု တိုက္ခိုက္မႈေတြအၾကားမွာ ျဖစ္ခဲ့တာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ပါ တယ္။

ICOE က ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ရန္ကုန္၊ ေနျပည္ေတာ္တို႔မွရရွိတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို စုေဆာင္းတာ အျပင္၊ ရခိုင္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သက္ေသေပါင္း ၁၅၀၀ ကို အဖြဲ႕စည္းေပါင္းစုံကေန ရရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းသာမက မူဆလင္၊ ရခိုင္၊ ၿမိဳ၊ ဒိုင္းနက္အျပင္ တပ္မေတာ္နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕တို႔ စတဲ့အဖြဲ႕ အစည္းေတြ ပါဝင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အခုထုတ္ျပန္တဲ့ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မွာေတာ့ အဓိကအခ်က္ေတြကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ထုတ္ျပန္တာျဖစ္ၿပီး၊ အစီရင္ခံစာအျပည့္အစုံမွာေတာ့ ရခိုင္အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အႀကံျပဳခ်က္ ၂၂ ခု အပါအဝင္၊ တာဝန္ယူ တာ ဝန္ခံ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ အရာေတြ၊ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

စာမ်က္ႏွာ ၄၅၁ မ်က္ႏွာ ပါရွိတဲ့ အစီရင္ခံစာ အျပည့္အစုံမွာေတာ့ ၁၉၇၁ ကေန ၁၉၉၂ ခုႏွစ္အထိ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္နိုင္ငံကို ထြက္ေျပးခဲ့တဲ့ လူေတြအေၾကာင္း အပါအဝင္ ၂၀၁၂ခုႏွစ္ကတည္းက ျဖစ္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္းအရာ ေတြ ကိုးကားခ်က္ေတြလည္း ပါဝင္တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ပါတယ္။

ဒီအစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ နိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းတခ်ိဳ႕ေတာ့ ေဝဖန္ထားပါတယ္။

တရား႐ုံး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကေန ဘာျဖစ္လာနိုင္လဲ

ၾကားျဖတ္စီမံခ်က္ေတြခ်မွတ္ဖို႔ တရား႐ုံးက ဆုံးျဖတ္ခဲ့ရင္

အမႈရႈံးသြားတာမဟုတ္ဘဲ ျမန္မာအေနနဲ႔ ပင္မအမႈႀကီးျဖစ္တဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ကို ဆက္လက္ရင္ဆိုင္ရမွာျဖစ္ ဒီပင္ မအမႈႀကီးက ႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီး ၾကာနိုင္တယ္လို႔ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေျပာၾကားထားပါတယ္။

နိုင္ငံတကာမ်က္ႏွာစာမွာ ျမန္မာပုံရိပ္အႀကီးအက်ယ္ထိခိုက္နိုင္ၿပီး သံတမန္ ဆက္ဆံေရး၊ ျပည္ပရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံ မႈ၊ ျပည္ပေရာက္ျမန္မာေတြနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံသားေတြျပည္ပသြားတဲ့အခါ အခက္ၾကဳံနိုင္ တယ္လို႔ သုံးသပ္မႈေတြရွိပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဘက္က ေတာင္းဆိုထားတဲ့ အမႈကို လုံးဝပယ္ဖ်က္ေပးဖို႔နဲ႔ တကယ္လို႔ မပယ္ဖ်က္ နိုင္ရင္ ၾကားျဖတ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြမခ်မွတ္ဖို႔ ဆိုတာကို တရား႐ုံးက ဘယ္လိုဆုံးျဖတ္မလဲဆိုတာလည္း မၾကာခင္ အေျဖထြက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

လင့္၊https://www.bbc.com/burmese/burma-51186666