VOA
12 ဒီဇင္ဘာ၊ 2019
စုျမတ္မြန္
စုျမတ္မြန္
ေမး။ ။ လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္မရွိဘူးလို႔ ဒီ ျမန္မာဘက္ကေျပာသြားတဲ့အခ်က္ထဲမွာ အခ်က္ေပါ့ေနာ္ ဒီICJ မွာ အခု အမႈကို စီရင္ပိုင္ခြင့္မရွိဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္နဲ႔ အေရးေပၚေဆာင္ရြက္မႈေတြ မခ်သင့္ဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ ၃ ခ်က္ကို Gambia ဘက္က ဒီကေန႔ အဓိကေျပာသြားပါတယ္။ ဆိုေတာ့ Gambia ႏိုင္ငံဘက္က ေခ်ပသြားတဲ့ ဘယ္အခ်က္ေတြက ထူုးျခားတယ္၊ ျမန္မာဘက္ကေန ျပန္ၿပီးေတာ့ ေခ်ပဖို႔ ခက္တယ္လို႔ ဦးေအာင္ထူးျမင္ပါသလဲရွင့္။
ဦးေအာင္ထူး။ ။ ဒီလုိဗ် ပထမဦးဆံုး အဓိကထားၿပီး တင္ျပသြားတာက Gambia ဘက္က တင္ျပတဲ့ ေျမျပင္ေပၚမွာ ျဖစ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ၊ တနည္းအားျဖင့္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ျမန္မာစစ္တပ္က ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ဆန္႔က်င္က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ အေသးစိတ္ေပါ့ဗ်ာ ကေလးေတြကို မီးပံုထဲ ပစ္ခ်တာတို႔၊ မုဒိမ္းက်င့္တာ ၊ မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးတာ အကုန္လံုးေပါ့ ။ ဒါေတြဟာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျမန္မာဘက္ ျငင္းမသြားဘူး။ အဓိက အျငင္းပြားတာကေတာ့ Genocide intent ေပါ့ လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္မႈကို ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ က်ဴးလြန္ပါတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ျမန္မာဘက္က ခုခံေခ်ပသြားတယ္၊ ျငင္းဆိုသြားတယ္။ ဒါေတြကို ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ က်ဴးလြန္တာမဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ ဂမ္ဘီယာဘက္က ျပန္ေခ်ပတာကေတာ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ဆိုတာ ဘာကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ေျပာလို႔ရသလဲဆိုေတာ့ ေျမျပင္မွာ ျဖစ္တဲ့ခ်က္အလက္ေတြ ျငင္းလို႔မရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ျမန္မာဘက္က ဘယ္သူမွ ျငင္းမသြားဘူး။ အဲဒီအခ်က္အလက္ေတြက ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေဖာ္ေဆာင္ရာေရာက္တယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ စုစုေပါင္း အခ်က္ ၇ ခ်က္ကို တင္ျပသြားတယ္။
တခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ အင္မတန္ အင္အားႀကီးမားတဲ့ တပ္ကို အသံုးျပဳၿပီးေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို အျပတ္တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္။ ဒုတိယအခ်က္က Organize nature ေပါ့ အမွတ္တမဲ့ျဖစ္တာမဟုတ္ဘူး၊ စနစ္တက် စုစည္းၿပီးေတာ့ အင္အားသံုး တုိက္ခိုက္တာျဖစ္တယ္။ တတိယအခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာဘက္က ျငင္းမသြားဘူး အဲဒါဘာလဲဆိုေတာ့ Sexual Violence ေပါ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်ဴးလြန္မႈေတြျပဳတယ္၊ အဲဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ clearing operation နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးေတြ လုပ္တဲ့အထဲမွာ ရက္ရက္စက္စက္က်ဴးလြန္သြားတယ္။ ဒါက မျငင္းႏိုင္တဲ့အခ်က္ေတြျဖစ္တယ္၊ ဒါကလည္း ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ျပတာ ျဖစ္တယ္။
ေနာက္တခ်က္က ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ဆန္႔က်င္ၿပီးမွ ေသးသိမ္ေစာ္ကားတဲ့ ၊ လူမ်ိဳးခြဲျခားတဲ့ ၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက အျပင္ကို ထုတ္တဲ့ အေျပာအဆိုေတြကို ေတာက္ေလ်ာက္လုပ္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ဒါက ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေဖာ္ျပတယ္။ ေနာက္ နံပတ္ ၅ အခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ခြဲျခားတဲ့ စီမံခ်က္ေတြ Discriminatory plan ေပါ့ေနာ္ ခြဲျခားစီမံခ်က္ေတြ မူ၀ါဒေတြ ၊ ဥပမာ ေျပာမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္မရွိဘူး။ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးေတြက ေမြးကတည္းက ေမြးစာရင္းရဖို႔ေတာင္ အခက္အခဲရွိတယ္။ ဒါေတြက ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ တမင္လုပ္ေနတာျဖစ္တယ္။ နံပတ္ ၆ အခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ အစိုးရဟာ လူထုၾကားထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ မုန္းတီးေရးေတြ လႊမ္းၿခံဳေနတယ္၊ ဒါေတြျဖစ္ေနတာကို မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနတယ္။ နံပတ္ ၇ အခ်က္က စစ္တပ္ရဲ႕ ဘယ္အစိတ္အပိုင္းကိုမွ အေရးမယူခဲ့ဘူး။ စံုစမ္းစစ္ေဆးတာမရွိဘူး၊ အေရးယူတာမရွိဘူး။ ဒါေတြကို ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးဥပေဒ ၊ ႏိုင္ငံတကာလူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားတဲ့ ဥပေဒနဲ႔အညီ အေရးယူလို႔ ရႏိုင္တာ မွန္သမွ်လည္း ဘာမွ အေရးမယူခဲ့ဘူး အေရးယူဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တယ္။
ဒီ ၇ ခ်က္ေပါင္းလိုက္ရင္ ဒါ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ က်ဴးလြန္တယ္ဆိုတာ ထင္ရွားတယ္လို႔ အဓိကေျပာသြားတယ္။ ေနာက္ စီရင္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ dispute ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို ေပးသြားတယ္။ ျမန္မာဘက္က ေျပာတယ္ ဂမ္ဘီယာနဲ႔ ျမန္မာၾကားမွာ အျငင္းပြားမႈ မရွိဘူး။ ဂမ္ဘီယာက ေျပာတယ္ အျငင္းပြားမႈေတြရွိတယ္ ဘယ္အစည္းအေ၀းမွာ ဘယ္လို တင္ျပထားတယ္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာဘက္က ဘာမွ မတံု႔ျပန္ဘူး။ မတံု႔ျပန္တာက အျငင္းပြားမႈကို ရင္မဆိုင္ရဲဘူးျဖစ္တယ္ ဒါေၾကာင့္ အျငင္းပြားမႈက တကယ္ကို ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Genocide convention ရဲ႕ ပုဒ္မ ၉ အရ တရားရံုးမွာ စီမံမႈ လာယူတယ္။ ေနာက္ဆံုးအခ်က္ကေတာ့ Provisional Measure ေပါ့ အဲဒါကေတာ့ ယာယီတားျမစ္တာထုတ္သင့္တယ္ဆုိတာက ျမန္မာဘက္က ေလွ်ာက္လဲတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေရွ႕ေနကို ေ၀ဖန္တဲ့ပံုစံနဲ႔ ေခ်ပသြားတာပါ။
ဥပမာ၊ ညာဘက္က ေရွ႕ေနက ေျပာသြားတယ္၊ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီရေနၿပီ၊ လက္ခံေနၿပီ ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရေတာင္မွ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနၿပီ ။ အိႏိၵယအစိုးရကလည္း အားေပးကူညီတယ္။ ကုလ Agency ေတြကလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနၿပီလို႔ ေျပာသြားတယ္။ သို႔ေသာ္ မွန္တယ္ MOU ရွိတယ္ အဲဒီ MOU က တုိးတက္မႈ တခုမွ မရွိဘူး ၊ MOU ကို အေျခခံၿပီးေတာ့မွ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရာက္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျပန္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့ အေျခအေနမရွိဘူး။ ေျပာင္းျပန္ေတြျဖစ္ေနတယ္ ဘာေၾကာင့္ဆိုေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြေနခဲ့တဲ့ ေနရာေတြကို ဘူဒိုဇာနဲ႔ တိုက္ပစ္လိုက္တယ္။ သက္ေသခံ ပစၥည္းေတြ ေဖ်ာက္လိုက္တယ္။ လံုၿခံဳေရးအရလည္း ဘာမွ မလုပ္ေပးႏိုင္ဘူး။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြက မျပန္ရဲၾကဘူး။ ဒီလို ဆန္႔က်င္ဘက္ေတြ ျဖစ္ေနတယ္။
ဆိုေတာ့ တကယ့္တကယ္က်ေတာ့ အဓိက အာမခံခ်က္ေပးရမွာက ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ေပ့ါေနာ္ ၊ ဆိုေတာ့ ျပန္လာပါ ၊ လက္ခံမယ္လို႔ေျပာေနတယ္ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွ လုပ္ေပးတာ မရွိဘူး ဆိုေတာ့ အဓိက ေျပာရရင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ျပန္လာၿပီး သူ႔ေဒသ ျပန္လာေနလို႔ ရေအာင္လို႔ ဥပေဒေဘာင္ေတြ ဘာမွ ဖန္တီးေပးထားတာမရွိဘူး။ အစားအေသာက္ေပးတာရွိမယ္ ေနရာထိုင္ခင္းစီစဥ္ေပးတာရွိမယ္ သို႔ေသာ္ ဥပေဒအရ လံုလံုၿခံဳၿခံဳျပန္ေနလို႔ရေအာင္ ျပင္ဆင္မႈက ဘာမွကို မရွိေသးဘူး။ အခ်က္အလက္က အတိအက် ေျပာႏိုင္တာမရွိေသးဘူး ဒါေၾကာင့္ ရွိေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ေနာက္ထပ္အလားတူျဖစ္မွာ စိုးရိမ္ေနရတဲ့အတြက္ Provisional Measure ေပါ့ ICJ ရဲ႕ ပုဒ္မ နဲ႔အညီ ထုတ္ေပးပါဆိုတာကို ထပ္ေျပာတဲ့ သေဘာပါပဲ။
ေမး။ ။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္က ေနာက္ေနမွ သူတို႔ တင္ျပခ်က္ကို စေပးရမွာပါ ဆိုေတာ့ ေစာေစာက ေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ဂမ္ဘီယာဘက္က အခ်က္ ၇ ခ်က္နဲ႔ ေထာက္ျပသြားတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ၆ ခ်က္လံုးကို ျမန္မာဘက္က ျငင္းလည္းမျငင္းဘူး ၊ တခ်က္ပဲ အစိုးရက စံုစမ္းမႈ ထိထိေရာက္ေရာက္မလုပ္ဘူး ဆိုတဲ့အခ်က္ကိုပဲ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာတယ္ အဲဒါကိုလည္း သူတို႔ဘက္က ထိထိေရာက္ေရာက္ မေခ်ပႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ေရွ႕ေန က ေျပာသြားပါတယ္ အဲဒီေတာ့ ဒီကေန႔ ျမန္မာဘက္က ျပန္ၿပီးေတာ့ ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေပးရင္ ဒီအခ်က္ေတြကို ဘယ္လိုမ်ိဳး ေခ်ပႏိုင္ေအာင္လို႔ တင္ျပလို႔ ရမယ္လို႔ေရာ ဦးေအာင္ထူး အေနနဲ႔ ထင္ပါသလဲ။
ဦးေအာင္ထူး။ ။ ေအးအဲ့ဒါေတာ့ ေျဖရတာ ၾကပ္တယ္ဗ်။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ Gambia ဘက္က ဒီကေန႔ ရွင္းသြားတဲ့ အထဲမွာ အဓိကသူေျပာသြားတာက Genocide Convention ရဲ႕ ပုဒ္မ ၁ မွာ အဓိက ဆိုသြားတာက ဒီစာခ်ဳပ္၀င္ႏိုင္ငံက Genocide Convention ကို Genocide ကို မက်ဴးလြန္႐ံုသာမက က်ဴးလြန္တဲ့သူကို ျပစ္ဒဏ္ေပးရမယ္။ ၿပီးရင္ မက်ဴးလြန္ေအာင္ ဒီလို က်ဴးလြန္မႈေတြ မရွိေအာင္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ တားဆီးရမယ္။
အဲ့ေတာ့ ပုဒ္မ ၁ မွာ အဲ့လိုဆိုထားတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေနၿပီးေတာ့ ၾကိဳတင္ ကာကြယ္တားဆီးတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို လံုး၀မေျပာႏိုင္ဘူး။ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုေတာ့ စကားလံုးေတာင္မွ သူတို႔ မသံုးဘူး။ ဆိုတဲ့ အခါက်ေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ Genocide မခံစားရေအာင္ ဘယ္လို ကာကြယ္တားဆီး သြားမယ္ဆိုတဲ့ အစီအစဥ္ အစိုးရဘက္က လံုး၀မရွိဘူး။ သူတို႔ ေျပာသြားတဲ့ ပံုက ျမန္မာအစိုးရဘက္က ၾကိဳးစားပန္းစား ခုခံထုေခ်ခ်ိန္မွာေတာ့ ျဖစ္မွာပါ။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္သိသေလာက္ေတာ့ ေျပာရတာေတာ့ ေတာ္ေတာ္ ၾကပ္သြားတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းပဲ... ပထမအခ်က္က ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တဲ့သူကို အျပစ္ေပးရမယ္။
ဒါက Genocide Convention ကို Article ၂ ခုကို reservation လုပ္သြားေသာ္ျငားလည္း က်န္တဲ့ Article ၁ ကေန ၅ အထိက အဲ့ဒါ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေပၚေနတဲ့ အခ်က္ေတြ။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူကို အျပစ္ေပးတယ္ဆိုတာလည္းပဲ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာတရားဥပေဒနဲ႔ ေထာင္ ၁၀ ႏွစ္ခ်တယ္။ ၿပီးေတာ့ ၁၀ လအၾကာမွာ ျပန္လြတ္တယ္ ဆိုေတာ့ Not Reliable Information ေလ။ အားကိုးေလာက္တဲ့ သတင္းမဟုတ္ဘူး။ ေနာက္တဘက္က ဥပမာ Article ၅ အရ ပုဒ္မ ၂ မွာ ျပ ႒ာန္းထားတဲ့ Genocide ရဲ႕ အဂါၤရပ္ေတြကို က်ဴးလြန္တဲ့သူကို အျပစ္ေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ကို ဥပေဒ ျပ႒ာန္းထားတာ။ အဲ့ဒီအခါက်ေတာ့ ျမန္မာဘက္က ဥပေဒျပ႒ာန္းထားတာလည္း မရွိဘူး။ Genocide Convention ကို လိုက္နာတဲ့ အေနနဲ႔ အဲ့ဒီအခါက်ေတာ့ ဒီအပိုင္းမွာ ခုခံထိုးေခ်ရတာ အခက္အခဲ ရွိႏိုင္သလားလို႔ က်ေနာ္အဲ့လို စဥ္းစားတယ္ေလ။
No comments:
Post a Comment