ျပည္တြင္းတရားစီရင္ေရးစနစ္ကို မိမိတို႔ဘာသာ ျပဳျပင္ ေၿပာင္းလဲခြင့္ေပးရန္ ICJ ကို ေဒၚစု ေလၽွာက္ထား

Myanmar Now
Published on Dec 13, 2019

ျပင္ပမွဝင္ေရာက္ တရားစီရင္ပါက လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားက မိမိဘာသာျပန္လည္တည့္မတ္ကာ ေကာင္း မြန္ေအာင္ ကူညီေပးေနသည့္ ေျခလက္တစ္ဘက္ကို ခြဲစိတ္ဖယ္ထုတ္လိုက္ျခင္းမ်ိဳး ရလဒ္ ထြက္လာလိမ့္ မည္ ဟု ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္က ေျပာသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒအရ က်င့္သုံးေနသည့္ ျပည္တြင္း စစ္ဖက္ဆိုင္ရာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို မ်က္ ကြယ္ျပဳကာ နိုင္ငံတကာတရားေရးစနစ္ျဖင့္ စီရင္ရန္ႀကိဳးပမ္းျခင္းသည္ မိမိဘာသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္၊ တိုး တက္ရန္၊ ပိုမိုစြမ္းေဆာင္နိုင္ရန္ ႀကိဳးစားေနသည့္ အေရးႀကီးသည့္ ေျခလက္အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုကို ဖယ္ရွား ပစ္သကဲ့သို႔ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာသည္။

နယ္သာလန္နိုင္ငံ ဟိဂ္ၿမိဳ႕ရွိ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတရား႐ုံး၌ ယေန႔ တတိယေန႔အျဖစ္ က်င္းပသည့္ ၾကားနာပြဲ ဒုတိယပိုင္းတြင္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အထက္ပါအတိုင္း ေလၽွာက္လဲရာ၌ နိဂုံးခ်ဳပ္ ထည့္သြင္းေျပာၾကားျခင္းျဖစ္ၿပီး ယခုအမႈကို တရား႐ုံး၏ စာရင္းမွတ္တမ္းမွ ပယ္ဖ်က္ေပးရန္လည္း ေလၽွာက္ ထားခဲ့သည္။

“ကၽြန္မတို႔နိုင္ငံရဲ့ အရပ္ဘက္၊ စစ္ဘက္ ရာဇဝတ္တရား႐ုံးစနစ္ေတြ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒနဲ႔ အညီ လည္ ပတ္က်င့္သုံးေနနိုင္ေရးဟာ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ပစၥဳပၸန္အတြက္၊ ၿပီးေတာ့ အနာဂတ္အတြက္ အသက္ေသြးေၾကာ တမၽွ အေရးႀကီးလွပါတယ္” ဟု ၎က ေလၽွာက္လဲသည္။

အာဆာ (ARSA) ႏွင့္ ျပင္းထန္သည့္ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ အၾကာမွာပင္ ဒုတိယ ေၿမာက္ စစ္ခုံ႐ုံးကိုဖြင့္လွစ္ကာ စစ္ေဆးေနနိုင္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္းလည္း နိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္က ဆို သည္။

ထို႔ျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ လက္ရွိ စစ္ေဆးေနဆဲ ဂူတာျပင္စစ္ခုံ႐ုံးကိုလည္း ၿပီးဆုံး သည္အထိ ခြင့္ျပဳသင့္ေၾကာင္း ေျပာသည္။

“လာမယ့္ ရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္အတြင္း သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္ရဲ့ ေနာက္ဆုံး အစီ ရင္ခံစာတင္သြင္းၿပီးတဲ့ေနာက္မွာလည္း ေနာက္ထပ္ စစ္ခုံ႐ုံးေတြ ထပ္ဖြင့္လွစ္နိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ကၽြန္မ ယုံ ၾကည္ ပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာသည္။

ထို႔ျပင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံးမ်ားအေနျဖင့္ နိုင္ငံတကာျပစ္မႈႀကီးမ်ားကို စုံစမ္းစစ္ေဆးရာတြင္ ေလးႏွစ္မွ ရွစ္ႏွစ္၊ တစ္ခါတစ္ရံ ထို႔ထက္မက ၾကာတတ္ေၾကာင္း သူက တင္ျပရင္း လက္ရွိ ျမန္မာနိုင္ငံ အ ေၿခခံဥပေဒ၏ အခန္းက႑ကို ေမ့မထားဖို႔လည္း နိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ေျပာသည္။

“ယူနိုက္တက္ ကင္းဒမ္းတို႔၊ အေမရိကန္တို႔တို႔မွာလိုပင္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာလည္း စစ္ဖက္ဆိုင္ရာ တရားစီရင္ေရး ရွိတယ္ဆိုတာ အေသအခ်ာပါပဲ။ အေျခခံဥပေဒနဲ႔အညီသြားတဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္နဲ႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးေတြ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ျဖစ္ထြန္းေစခ်င္ရင္ေတာ့ လက္ရွိ ျမန္မာ့အေျခခံဥပေဒကို လ်စ္လ်ဴမရႈသင့္ပါဘူး” ဟု ၎က ဆိုသည္။

ထို႔ျပင္ တရားမၽွတမႈရွာေဖြေရး၏ အႏွစ္သာရမွာ လူသားအားလုံး၏လုံျခဳံေရးႏွင့္ အခြင့္အေရးကို ခိုင္မာေစ မည့္ ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးႏွင့္ သဟဇာတျဖစ္ေရးတို႔ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ သမိုင္းႏွင့္ခ်ီသည့္ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား ျပန္မျဖစ္ေစေရးႏွင့္ ေနရပ္စြန႔္ခြာသူတို႔ မိမိဆႏၵႏွင့္အညီ ျပန္လာနိုင္ေစေရး ရည္ရြယ္ကာ ေတာင္အာ ဖရိကမွ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ တရားမၽွတမႈဆိုင္ရာ အႀကီးအကဲ မစၥတာ ေရာ့သ္မိုင္ယာ ၏ ညႊန္ၾကားမႈ ၿဖင့္ “In Transformation Initiative (ITI)” ကို ၂၀၁၉ ဇန္နဝါရီ အတြင္း စတင္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္က ေျပာသည္။

“တိုင္းျပည္တစ္ျပည္ရဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို ေက်ာ္လႊားနိုင္ေစမယ့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို လူႀကီးမင္းတို႔ဘက္က အသိ ပညာ၊ တရားမၽွတမႈဆိုင္ရာ အျမင္တို႔နဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီးခ်မွတ္မယ္လို႔ဆုေတာင္းပါတယ္” ဟု ျမန္မာကိုယ္ စား လွယ္ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ေျပာသည္။

နိဂုံးခ်ဳပ္အေနျဖင့္ လက္ရွိ ရကၡိဳင့္တပ္ေတာ္ (AA) ႏွင့္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္တို႔ ျဖစ္ပြားေနသည့္ တိုက္ပြဲမ်ား အ ဆုံးသတ္ေစေရးသည္ တိုင္းျပည္အတြက္ အေရးအႀကီးဆုံးလုပ္ရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ၂၀၁၆ ႏွင့္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မ်ားက ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း၌ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ပဋိပကၡမ်ိဳး တစ္ေက်ာ့ျပန္ျဖစ္ေစရန္ မီးျပန္မေမႊးမိေစေရး လည္း ဆတူ အေရးႀကီးသည္ဟု သူက ဆိုသည္။

“မယုံသကၤာစိတ္ေတြ ပြားစည္းလာေစမယ့္၊ သံသယေတြမ်ိဳးေစ့ခ်မယ့္၊ ယခုမွ ယုံၾကည္မႈအေျခခံအုတ္ျမစ္ ကို ႏုႏုနယ္နယ္ စတည္ေဆာက္ခါစ အသိုင္းအဝိုင္းႏွစ္ခုၾကားမွာ မုန္းတီးစိတ္ေတြ ဖန္တီးမယ့္ ေျခလွမ္းေတြ လွမ္းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးကို ခ်ည့္နဲ႔သြားေစနိုင္မွာပဲျဖစ္ပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာ သည္။

“… ICJ ရဲ့ စီရင္ၾကားနာမယ့္အမႈစာရင္းကေန ျမန္မာကို ဖယ္ရွားေပးဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။ တစ္နည္းေျပာ ရ ရင္ေတာ့ ဂမ္ဘီယာဘက္က တင္သြင္းထားတဲ့ ၾကားျဖတ္အစီအမံမ်ားနဲ႔ဆိုင္တာေတြ၊ ရည္ညႊန္းခ်က္ေတြ ကိုလည္း ျငင္းပယ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္” ဟု ျမန္မာအဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္က တရားသူႀကီးအဖြဲ႕အား တင္ျပ သြားသည္။

Schabas.Jpg

မနက္ပိုင္းက ဂမ္ဘီယာေရွ႕ေနဘက္က စြပ္စြဲခဲ့သည့္ အခ်က္ျဖစ္ေသာ အမုန္းစကားမ်ားကို အစိုးရပိုင္းက တားဆီးခဲ့ျခင္းမရွိဆိုသည့္အေပၚ ျမန္မာဘက္မွေရွ႕ေန ဝီလ်ံ ေရွးဘားစ္က ေခ်ပသည္။

“လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္လိုတဲ့ စိတ္ဆႏၵ ျပင္းထန္လာတယ္ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုခ်က္ဟာ အခ်က္အလက္ေပၚမွာ အ ေၿခမခံတဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္တစ္ခုသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္းထန္လာတယ္ဆိုတာအတြက္ သက္ေသ မရွိပါဘူး” ဟု ေရွးဘားစ္က ႐ုံးေတာ္ကိုတင္ျပသည္။

ယခုေနာက္ဆုံး သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားအရ ရိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းရန္ အသိုင္းအဝန္းမ်ား အ ၾကား အဓိပၸါယ္ျပည့္ဝသည့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈမ်ား ရွိေနၿပီဟုဆိုသည္။

“ျမန္မာနိုင္ငံ လူမႈကြန္ရက္ေပၚမွာ အမုန္းစကား ျဖန႔္ေဝမႈေတြ ရွိတယ္ဆိုတာ သံသယျဖစ္ဖြယ္ မရွိပါဘူး... ဒါေတြဟာ လူတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ့ (လုပ္ရပ္) ဥပမာေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရရဲ့ အမုန္းစကားေတြ မဟုတ္ပါ ဘူး” ဟု ေရွးဘားစ္က ဆိုသည္။ ထို႔ျပင္ “ဒါဟာ ျမန္မာနိုင္ငံမွာပဲ သီးသန႔္ျဖစ္ေနတဲ့ ျဖစ္ရပ္တစ္ခု မဟုတ္ပါ ဘူး” ဟု သူက ျဖည့္စြက္ေျပာသည္။

လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ စြပ္စြဲခ်က္ျဖင့္ ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံက ျမန္မာနိုင္ငံကို စြဲဆိုထားသည့္အမႈ၊​ ပထမအႀကိမ္ ၾကားနာမႈသည္ သုံးရက္ၾကာခဲ့ၿပီး ယေန႔ ဒီဇင္ဘာ ၁၂ တြင္ၿပီးဆုံးခဲ့သည္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရား႐ုံး တရားသူႀကီး ယူစြတ္ က “ထပ္မံ လိုအပ္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကိုလည္း ႐ုံးေတာ္မွ ေတာင္းခံပါက ေပး အပ္ရန္” ဟု ဆိုၿပီး တရားခြင္ၿပီးဆုံးေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။

မည္သည့္ေန႔တြင္ တရားခြင္ ေနာက္တႀကိမ္ျပန္လည္ စတင္မည္ကို မသိရေပ။

လင့္၊https://myanmar-now.org/mm/news/2874