ေနမ်ိဳးထြန္း
2019-12-02
ပေရာ္ဖက္ဆာ ေဒါက္တာ ဝီလီယံရွဘတ္စ္ William Schabas
Photo: William Schabas
ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ေတြအေပၚ တပ္မေတာ္က လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ က်ဴးလြန္တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံက ျမန္မာနိုင္ငံကို အမႈဖြင့္ထားၿပီး လာမယ့္ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ကေန႔ ၁၂ ရက္ေန႔ အထိ နယ္သာ လန္နိုင္ငံ The Hague သဟိဂ္ၿမိဳ႕မွာ ၾကားနာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အမႈရင္ဆိုင္ဖို႔ နိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ၿပီးသြားမယ္လို႔ နိုဝင္ဘာလ ကတည္းက အစိုးရဘက္က ေၾကညာထားေပမယ့္ ဘယ္ဥပေဒအက်ိဳးေဆာင္ကုမၸဏီကို ငွားရမ္းထား တယ္ ဆိုတာ ဒီကေန႔ထိ လူသိရွင္ၾကား ေၾကညာျခင္းမရွိေသးပါ။
ဒါေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ Twitter ေပၚမွာ ပါေမာကၡ William Schabas ကို ျမန္မာအစိုးရဘက္က ငွားရမ္းတယ္လို႔ ေရးသားေနၾကတာရွိပါတယ္။ ပါေမာကၡ Schabas ကို ငွားရမ္းတဲ့ သ တင္း မွန္ကန္ျခင္း၊ ရွိ မရွိကို အတည္ျပဳနိုင္ဖို႔ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးခ်မ္းေအးကို RFA က ဆက္သြယ္ေပမယ့္ အတည္ျပဳဖို႔ ျငင္းဆန္ပါတယ္။
“အဲဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္ ေျပာခြင့္မရွိပါဘူး။ ေျပာခြင့္မရွိဘူးဆိုတာ က်ေနာ္ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အတည္ျပဳတာေတြ မလုပ္နိုင္ေသးပါဘူ။ ဒီဟာကို အခ်ိန္တန္ရင္ အစိုးရက အသိေပးပါလိမ့္မယ္”
Photo: William Schabas
ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ေတြအေပၚ တပ္မေတာ္က လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ က်ဴးလြန္တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံက ျမန္မာနိုင္ငံကို အမႈဖြင့္ထားၿပီး လာမယ့္ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ကေန႔ ၁၂ ရက္ေန႔ အထိ နယ္သာ လန္နိုင္ငံ The Hague သဟိဂ္ၿမိဳ႕မွာ ၾကားနာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အမႈရင္ဆိုင္ဖို႔ နိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ၿပီးသြားမယ္လို႔ နိုဝင္ဘာလ ကတည္းက အစိုးရဘက္က ေၾကညာထားေပမယ့္ ဘယ္ဥပေဒအက်ိဳးေဆာင္ကုမၸဏီကို ငွားရမ္းထား တယ္ ဆိုတာ ဒီကေန႔ထိ လူသိရွင္ၾကား ေၾကညာျခင္းမရွိေသးပါ။
ဒါေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ Twitter ေပၚမွာ ပါေမာကၡ William Schabas ကို ျမန္မာအစိုးရဘက္က ငွားရမ္းတယ္လို႔ ေရးသားေနၾကတာရွိပါတယ္။ ပါေမာကၡ Schabas ကို ငွားရမ္းတဲ့ သ တင္း မွန္ကန္ျခင္း၊ ရွိ မရွိကို အတည္ျပဳနိုင္ဖို႔ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးခ်မ္းေအးကို RFA က ဆက္သြယ္ေပမယ့္ အတည္ျပဳဖို႔ ျငင္းဆန္ပါတယ္။
“အဲဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္ ေျပာခြင့္မရွိပါဘူး။ ေျပာခြင့္မရွိဘူးဆိုတာ က်ေနာ္ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အတည္ျပဳတာေတြ မလုပ္နိုင္ေသးပါဘူ။ ဒီဟာကို အခ်ိန္တန္ရင္ အစိုးရက အသိေပးပါလိမ့္မယ္”
ကေနဒါနိုင္ငံသား ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ William Schabas လက္ရွိအခ်ိန္မွာ လူ႔အခြင့္ေရးဥပေဒ၊ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈဥပေဒ၊ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ၊ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္တရား႐ုံးဥပေဒ၊ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ တရားမၽွတမႈ၊ ေသဒဏ္စီရင္မႈ စတဲ့ဘာသာရပ္ေတြနဲ႔ ေဒါက္တာဘြဲ႕ယူဖို႔ PhD ဆည္းပူးတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ကို Middlesex University London တကၠသိုလ္မွာ ႀကီးၾကပ္ေပးရတဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။
RFA သတင္းဌာနက ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ William Schabas ကို အီးေမးလ္ကေန ဆက္သြယ္ေမးျမန္းတဲ့ အခါ သူ႔အေနနဲ႔ တိုက္ရိုက္ေျဖဆိုဖို႔ မျဖစ္နိုင္ေသးေၾကာင္းနဲ႔ သတင္းျပန္ၾကားေရး အရာရွိတစ္ဦးကေန အဲဒီ လို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းမႈေတြကို မၾကာမီအခ်ိန္အတြင္းမွာ ေျဖၾကားေပးမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဒီကေန႔ အေၾကာင္း ၿပန္ပါတယ္။
ပါေမာကၡ Schabas ဟာ နိုင္ငံတကာရာဇဝတ္တရား႐ုံး (ICC) မွာ အထူးကၽြမ္းက်င္သူျဖစ္ၿပီး နိုင္ငံတကာတ ရား ႐ုံး ICJ မွာေတာ့ သူ႔လက္ရာေတြ သိပ္မေတြ႕ေၾကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူမ်ိဳးမပြားနိုင္ေအာင္ အစိုးရ ဘက္က လုပ္ေဆာင္ဖူးတယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့သူျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္က ဥပေဒပါရဂူဘြဲ႕ရ ေဒါက္တာ အင္ဒ ႐ူး ငြန္က်ဳံးလ်န္က ေျပာပါတယ္။
“Schabas က က်ေနာ္သိသေလာက္ေတာ့ သူက ပါေမာကၡေပါ့၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ သိတာေတာ့ က်ေနာ္ ICC အထူးကၽြမ္းက်င္သူေပါ့။ ICJ မွာေတာ့ သူ႔လက္ရာေတြ က်ေနာ္ သိပ္မေတြ႕ဘူး။ က်ေနာ္ ၾကားဖူးတာက
ေတာ့ သူက ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ ကိစၥေတြမွာ လူမ်ိဳးမပြားနိုင္ေအာင္ အစိုးရဘက္က လုပ္ေဆာင္ဖူး တယ္ဆိုတဲ့ဟာ ေျပာတာတစ္ခုေတာ့ က်ေနာ္ မွတ္မိတယ္။”
ေဒါက္တာ ဝီလီယံ ရွဘတ္စ္ကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တုန္းကလည္း လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ ဥပေဒေရးရာ ကၽြမ္းက်င္ သူ အျဖစ္ AL Jazeera ရဲ့ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ရိုက္ကူးတဲ့ မွတ္တမ္းဗြီဒီယို တစ္ခုမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္က ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြဟာ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္ေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရေၾကာင္း၊ မ်ိဳးႏြယ္စုတစ္ခုကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ပ်က္သုဥ္းေစဖို႔ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြက ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ ေျပာဆိုဖူးသူ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္လည္း ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ဝီလီယံ ရွဘတ္စ္ William Schabas နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နိုင္ငံေရးေလ့လာ သုံးသပ္သူတခ်ိဳ႕က “အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ေဒါက္တာတစ္ေယာက္ပါပဲ”၊ “ေရွ႕ေနငွားမွ ေထာင္လုံးလုံးက်” ဆို တဲ့ စကားရပ္ေတြနဲ႔ လူမႈကြန္ယက္ေပၚမွာ ေဝဖန္ေရးသားေနၾကတာရွိပါတယ္။
ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ William Schabas ဟာ ေဒါက္တာဘြဲ႕ေတြ အနည္းဆုံး ၄-၅ ခုေလာက္ ပိုင္ဆိုင္သူျဖစ္ ၿပီးေတာ့ ဥပေဒေရးရာေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ ေရးသားဖူးသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ထဲက ပထမကမၻာစစ္တုန္းက ဂ်ာမနီအင္ပါယာၿပိဳလဲခ်ိန္ Kaiser Wilhelm ကို နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံး ICT မွာ တရားစြဲဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို ေရးသားထားတဲ့ The Trial of Kaiser ဟာလည္း ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ စာ အုပ္တစ္အုပ္ျဖစ္ပါတယ္။
သူ႔စာအုပ္ေတြကို တ႐ုတ္၊ ပါရွန္း၊ တူရကီ၊ နီေပါ၊ ဂ်ပန္၊ ေပၚတူဂီ၊ စပိန္၊ ျပင္သစ္၊ ႐ုရွား၊ ဂ်ာမနီ၊ အလ္ေဘး နီးယန္း ဘာသာစကားေတြနဲ႔လည္း ျပန္ဆိုထားတာရွိပါတယ္။ ဥေရာပတိုက္၊ အေမရိကန္၊ အဂၤလန္၊ ျပင္ သစ္၊ တ႐ုတ္နိုင္ငံတို႔က ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ ဥပေဒသိပၸံ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတြမွာ သင္ၾကားပို႔ခ်မႈေတြ လုပ္ဖူးသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။
သူဟာ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္တရား႐ုံး ICC အမႈေတြမွာလည္း ကၽြမ္းက်င္သူအျဖစ္ သိရွိၾကပါတယ္။ အထူး သျဖင့္ ကြန္ဂိုနဲ႔ အစၥေရး-ပါလက္စတိုင္းေတြရဲ့ ဂါဇာကမ္းေၿခ ျပႆနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး AL Jazeera သတင္းဌာနရဲ့ သုံးသပ္ေဆြးေႏြးခန္းေတြမွာ ပါေလ့ရွိ သူျဖစ္ ပါတယ္။
ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ William Schabas ဟာ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးျဖစ္ၿပီးေတာ့၊ မိသားစုေတြဟာ ဟီဘ႐ူး ဘာသာ စ ကားအရ Ashkenazim လို႔ေခၚၾကတဲ့ အုပ္စုလိုက္ ထြက္ေျပးခိုလႈံၾကရတဲ့ ေနာက္ခံ သမိုင္းရွိပါတယ္။ ပါေမာ ကၡ ေဒါက္တာ William Schabas ဟာ အဂၤလိပ္နဲ႔ ျပင္သစ္ဘာသာစကားကို ကၽြမ္းက်င္သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္ နယ္သာလန္အထိ သြားေရာက္ၿပီး ရင္ဆိုင္မယ့္ ICJ အမႈကို လူထုၾကား ထဲ ေထာက္ခံၾကသူ၊ ေဝဖန္သူ စသျဖင့္ ကြဲလြဲမႈေတြရွိေနပါတယ္။ နိုင္ငံေရးေလ့လာသုံးသပ္သူ ေဒါက္တာ တင့္ေဆြကလည္း နိုင္ငံကို စြဲဆိုတဲ့အမႈျဖစ္တာမို႔ အမႈရင္ဆိုင္မယ့္ကိစၥမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သာ အ သင့္ေတာ္ဆုံးသူျဖစ္လို႔ သြားတယ္လို႔ ရႈျမင္ေၾကာင္းနဲ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ မွန္ကန္ၿပီး ရဲရင့္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္လို႔ ျမင္ေၾကာင္း ေဒါက္တာ တင့္ေဆြက RFA ကို ေျပာပါတယ္။
လင့္၊https://www.rfa.org/burmese/program_2/dr-william-schabas-12022019082044.html
No comments:
Post a Comment