B B C
ဘီဘီစီ ၿမန္မာပိုင္း08 ဒီဇဘၤာ 2019
နိုဘယ္လ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုခ်ီးျမႇင့္ၿပီး ၂၁ ႏွစ္အၾကာမွ ဆုကို လက္ခံရယူနိုင္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူ႔အခြင့္အေရးေန႔ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလာမယ့္ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ ဆို ဒီေန႔သတ္မွတ္ခဲ့တာ ၇၁ ႏွစ္ရွိပါၿပီ။
လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၈ ႏွစ္က အဲဒီေန႔မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအေရး ႀကိဳးပမ္း လႈပ္ ရွားမႈေတြေၾကာင့္ နိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ခ်ီးျမႇင့္ခံခဲ့ရပါတယ္။
အခု ၂၀၁၉၊ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနိုဘယ္ဆုရွင္ဟာ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္တဲ့စြပ္စြဲခ်က္ကို ေခ် ဖ်က္ဖို႔ နိုင္ငံတကာတရား႐ုံးၾကားနာမႈမွာ ျမန္မာနိုင္ငံကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကို ဦးေဆာင္ၿပီး ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူေတြဘာကိုစိုးရိမ္သလဲ
၂၀၁၇ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို ရိုဟင္ဂ်ာ သိန္းနဲ႔ခ်ီထြက္ေျပး
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကို အဲဒီတရားခြင္ကို ကိုယ္တိုင္မသြားေရာက္သင့္ဘူးလို႔ ျပည္တြင္းလူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ အခုလို ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္မယ့္အေပၚ ေထာက္ခံဆႏၵေဖာ္ ထုတ္တာေတြရွိသလို သတိျပဳေဆာင္ရြက္ဖို႔ တိုက္တြန္းတဲ့ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္တာ ေတြရွိေနပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ နိုင္ငံတကာတရားခြင္မွာ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ ၿဖတ္ မႈ စြပ္စြဲခ်က္ကို ေျဖရွင္းဖို႔ သြားေရာက္ရတဲ့ မွတ္တမ္း မဝင္ေစခ်င္ဘူးလို႔ အႀကံျပဳသူေတြလည္း ရွိပါ တယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္တဲ့ကိစၥဟာ တရားဥပေဒေၾကာင္းအရ အက်ိဳးရွိဖို႔ နည္းမယ္ လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ ကိုသက္ေဆြဝင္းက ေျပာပါတယ္။
"တရားခြင္မွာ ေလၽွာက္လဲခ်က္ေပးသင့္တာက ဥပေဒပညာနားလည္တဲ့ ေရွ႕ေနမ်ိဳးေတြပါ။ ဒါမ်ိဳး သူကိုယ္ တိုင္သြားတဲ့ကိစၥက အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ ျဖစ္နိုင္ပါ တယ္။ တစ္မ်ိဳးက နိုင္ငံတကာရဲ့ဖိအားကို သူကိုယ္တိုင္ ထြက္ ရပ္ၿပီးေျဖရွင္းခ်င္တာ၊ ေနာက္တစ္ခုက ဒီအခြင့္အေရးကိုယူၿပီး ျပည္တြင္းေထာက္ခံမႈနဲ႔ တပ္နဲ႔ ရင္ၾကားေစ့ ဖို႔အတြက္ နိုင္ငံေရးအကြက္ေရႊ႕တာလည္း ျဖစ္နိုင္ပါတယ္" လို႔ နယ္သာလန္အစိုးရက ခ်ီးျမႇင့္တဲ့ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ က်ဴးလစ္လူ႔အခြင့္အေရး ဆုရွင္ကိုသက္ေဆြဝင္းက ေျပာပါတယ္။
ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တဲ့သူေတြကို ကာကြယ္ေျပာဆိုၿပီး တရားမၽွတမႈအတြက္ မရပ္တည္မွာကိုလည္း ကမၻာက စိုးရိမ္ေနတယ္လို႔ဆို
လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈေျမာက္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စုေဆာင္းထားတဲ့ နိုင္ငံ တကာက စြပ္စြဲမႈေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ ခက္ခဲတဲ့အေနအထားျဖစ္ၿပီး ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တဲ့သူေတြကို ကာ ကြယ္ေျပာဆိုၿပီး တရားမၽွတမႈအတြက္ မရပ္တည္မွာကိုလည္း ကမၻာက စိုးရိမ္ေနတယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာ ပါတယ္။
"ကမၻာက လူသတ္မႈကို လူသတ္မႈလို႔ ျမင္ေနၾကၿပီး တရားမၽွတမႈအတြက္ ေတာင္းဆိုေနၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာက ဘာသာမတူလို႔ လူမ်ိဳးမတူ လို႔ က်ဴးေက်ာ္သူေတြမို႔လို႔ သူတို႔က စတိုက္လို႔ စတဲ့ ဆင္ေျခမ်ိဳးစုံနဲ႔ လူသတ္မႈေတြကို ေရွာင္ရွားဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကတယ္" လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
နိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ တာဝန္ခံၿပီးသြားတဲ့အေပၚ ႀကိဳဆိုတယ္၊ ျဖစ္သင့္တယ္ဆိုေပမယ့္ ဒီလိုျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္တဲ့လုပ္ရပ္ေတြကို လုပ္ဖို႔ ေနာက္က်ခဲ့တယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ မသဥၨာရႊန္း လဲ့ရည္က ေျပာပါတယ္။
ျပည္တြင္းမွာေရာ ျပည္ပမွာပါ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေထာက္ခံပြဲေတြကို အစိုးရေတြကိုယ္တိုင္တက္ၿပီး ဆက္တိုက္လုပ္လာၾကတာက နိုင္ငံတကာ အျမင္မွာ ျမန္မာေတြဟာ ပုဂၢိဳလ္ေရးကိုးကြယ္မႈ လြန္ကဲေနၾက တယ္လို႔ ျမင္လာတာမ်ိဳးေတြ ရွိနိုင္တယ္လို႔ ျပည္တြင္းအရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြ ေပးတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈဆုျဖစ္တဲ့ ေလာကသာရဆုကိုလည္း ရရွိထားတဲ့ကိုသက္ေဆြဝင္းက ေျပာပါတယ္။
ေထာက္ခံပြဲေတြကို တရားခြင္ၾကားနာမႈစတဲ့ေန႔မွာ ၿမိဳ႕ႀကီးအခ်ိဳ႕မွာ လုပ္ဖို႔ရွိ
နိုင္ငံေတာ္နဲ႔ လူပုဂၢိဳလ္ကို ေရာေထြးၿပီး ဒီပုဂၢိဳလ္သာလၽွင္ နိုင္ငံေတာ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာမ်ိဳး လုပ္လာတဲ့ ကမ္ပိန္း ေတြလည္း ေနရာတိုင္းမွာ ေတြ႕ေနရတယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
"ကမၻာက ျမန္မာကို လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္တဲ့သူေတြလို႔ အခ်က္အလက္ကိုင္ၿပီး ေျပာေနတာကို ကိုယ္ေတြက ဘာအခ်က္အလက္မွ မျပနိုင္ဘဲ တစ္ဦး တစ္ေယာက္၊ တစ္စုတစ္ဖြဲ႕ရဲ့ ေျပာစကားေနာက္မွာ တစ္အုပ္ႀကီး လိုက္ေနၾကတာ။ ဒီျပသနာက ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ အကြဲအျပဲေတြ အမ်ားႀကီး ပိုျဖစ္ေစ သလို ခဏနဲ႔ၿပီးသြား မယ့္ကိစၥလည္း မဟုတ္ပါဘူး" လို႔ နယ္သာလန္အစိုးရက ခ်ီးျမႇင့္တဲ့ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ က်ဴးလစ္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုရွင္လည္း ျဖစ္တဲ့ ကိုသက္ေဆြဝင္းက ေျပာပါတယ္။
နိုင္ငံေရးအရ တပ္နဲ႔ ရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတဲ့ သုံးသပ္ခ်က္ေတြရွိထားသလို ဒီကိစၥေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္အတြက္ ျပည္တြင္း ေထာက္ခံပြဲေတြလုပ္ လာၾကတယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လူထုရဲ့ က႐ုဏာကို ရရွိၿပီး ဒါက ေရြးေကာက္ပြဲကိုလည္း အမ်ားႀကီး အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစ တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
ဘယ္လိုပုံစံ ရပ္တည္ထြက္ဆိုမယ္ဆိုတာေတာ့မသိရေသးေပမယ့္ လူ႔အခြင့္ အေရးရႈေထာင့္က ၾကည့္ရင္ ေတာ့ နိုင္ငံတြင္းလူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေပၚ အျမတ္ထုတ္တာမ်ိဳး စဥ္းစားခ်က္ရွိခဲ့ရင္ေတာ့ လုံးဝမျဖစ္ သင့္တဲ့ေတြးေခၚမႈလို႔ မသဥၨာရႊန္းလဲ့ရည္က ေျပာပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ ကိုယ္တိုင္သြားတာလဲ
အိုင္စီေဂ်တရားသူႀကီးအဖြဲ႕မွာ တရားသူႀကီး ၁၅ ဦးရွိၿပီး ဒုဥကၠဌက တ႐ုတ္နိုင္ငံက တရားသူႀကီး ရႊဲဟန္ခ်င္း ျဖစ္ပါတယ္။
အစိုးရကေတာ့ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ နိုဝင္ဘာ ၂၀ မွာ တရားဝင္ထုတ္ျပန္ထားၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံျဖစ္ၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ဖို႔ အတိုင္ပင္ခံဟာ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ ကိုယ္တိုင္ ဦးစီးေဆာင္ရြက္တာျဖစ္တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ထားတာပါ။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေထာက္ခံသူေတြဘက္ကလည္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ေထာက္ခံ တာ၊ တရားစီရင္ေရးကို အက်ိဳးသက္ေရာက္ ေစဖို႔မဟုတ္ဘဲ နိုင္ငံတကာတရား႐ုံးမွာ သြားေရာက္ရင္ဆိုင္ ေျဖရွင္းမယ့္ နိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ကို ေထာက္ခံအားေပးတာျဖစ္တယ္လို႔ တုံ႔ျပန္ေျပာၾကား ၾကပါတယ္။
အိုင္စီေဂ်အရ နိုင္ငံေတြကေန ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ကိုယ္စားျပဳေဆာင္ရြက္ရမယ္လို႔ သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိ ထားၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ေရပိုင္နက္ကိစၥတုန္း ကလည္း ေအးဂ်င့္ေတြကို ခန႔္ထားတာရွိခဲ့တယ္လို႔ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာခုံ႐ုံးအဖြဲ႕ဝင္ ေဒၚလွမ်ိဳးႏြယ္က အစိုးရ႐ုပ္သံက ျပဳလုပ္တဲ့ အိုင္စီေဂ် စကားဝိုင္းမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အိုင္စီေဂ်စကားဝိုင္းမွာ ေတြ႕ရတဲ့ ေဒၚလွမ်ိဳးႏြယ္(ဝဲမွ ဒုတိယေျမာက္) နဲ႔ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ုံးညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာသီတာဦး
"အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္က နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သြားေရာက္ၿပီး ဒီအမႈဖြင့္တဲ့ေန႔မွာ မိန႔္ ခြန္း ဒါမွမဟုတ္ ထုတ္ျပန္ခ်က္တစ္ခု ထုတ္ျပန္ နိုင္တယ္။ ဒီလိုထုတ္ျပန္ျခင္းက ဘာကိုျပသလဲဆိုေတာ့ ကၽြန္မတို႔နိုင္ငံအေနနဲ႔ ခိုင္မာစြာရပ္တည္ထားတဲ့ မိမိနိုင္ငံရဲ့ ရပ္တည္ခ်က္အဆင့္ကို ကမၻာကို သိေအာင္ ေျပာၾကားတဲ့အခြင့္အေရးကို ယူတဲ့သေဘာပဲ" လို႔ ေဒၚလွမ်ိဳးႏြယ္က ေျပာပါတယ္။
နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးလို အဆင့္ျမင့္သူတစ္ေယာက္က နိုင္ငံတကာတရား႐ုံးမွာ ေျပာၾကားတဲ့ ထုတ္ျပန္မႈဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဥပေဒသေဘာတရားအရ ဥပေဒအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြရွိၿပီး တရား႐ုံးက ဆုံးျဖတ္ ခ်က္ကို စဥ္းစားတဲ့အခါမွာ ဒီအခ်က္က အေရးပါၿပီး အေထာက္အကူျဖစ္ေစတယ္လို႔ နိုင္ငံ တကာတရား ႐ုံးေတြမွာ ကိုယ္တိုင္ပါဝင္လုပ္ကိုင္ခဲ့တဲ့အေတြ႕အၾကဳံေတြေပၚမူတည္ၿပီး သူက ဆိုပါတယ္။
လင့္၊https://www.bbc.com/burmese/50703132
No comments:
Post a Comment