ဘီဘီစီၿမန္မာပိုင္း
13 November 2019
-
နယ္သာလန္နိုင္ငံ သေဟ့ဂ္ the Hague ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ ကုလသမဂၢရဲ့ နိုင္ငံတကာ တရား႐ုံးမွာ အေနာက္အာဖရိကနိုင္ငံ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဂမ္ဘီယာက ျမန္မာကို အမႈဖြင့္ လိုက္ပါတယ္။
လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈ တားဆီးေရးနဲ႔ အျပစ္ေပးေရး ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ ပဋိဉာဥ္ကို ျမန္မာက ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့ အတြက္ ဆိုၿပီး အစၥလာမ္မစ္ နိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး OIC အဖြဲ႕ရဲ့ ကိုယ္စား ဂမ္ဘီယာက အမႈဖြင့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ ဒီအမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘာေတြ သိထားသင့္လဲ ....
၁။ ICJ ဆိုတာဘာလဲ
နိုင္ငံတကာ တရား႐ုံး ICJ ကို ကမၻာ့ခုံ႐ုံး World Court ဆိုၿပီးေတာ့လည္း ရည္ညႊန္း ေခၚပါတယ္။ ကုလသမဂၢရဲ့ တရားစီရင္ေရး ဆိုင္ရာ ပင္မ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္ၿပီး အဓိက လုပ္ငန္း တာဝန္ ႏွစ္ရပ္ကို ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။
ပထမ တာဝန္က ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္ နိုင္ငံေတြ တစ္နိုင္ငံနဲ႔ တစ္နိုင္ငံၾကား ဥပေဒေၾကာင္း ဆိုင္ရာ အျငင္းပြားမႈ ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ လက္ခံၾကားနာၿပီး ေျဖရွင္း ေပးပါတယ္။
ဒုတိယ တာဝန္က ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္ရပ္က နိုင္ငံတကာ ဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လိုဘယ္ပုံ ေဆာင္ရြက္သင့္လဲ၊ ဒီလို လုပ္ရင္ရလား အစရွိသျဖင့္ ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ အကူအညီေတာင္းလာ ခဲ့ရင္၊ ေမးလာခဲ့ရင္ ICJ က အႀကံဉာဏ္ေတြ ေပးရပါတယ္။
13 November 2019
-
နယ္သာလန္နိုင္ငံ သေဟ့ဂ္ the Hague ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ ကုလသမဂၢရဲ့ နိုင္ငံတကာ တရား႐ုံးမွာ အေနာက္အာဖရိကနိုင္ငံ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဂမ္ဘီယာက ျမန္မာကို အမႈဖြင့္ လိုက္ပါတယ္။
လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈ တားဆီးေရးနဲ႔ အျပစ္ေပးေရး ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ ပဋိဉာဥ္ကို ျမန္မာက ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့ အတြက္ ဆိုၿပီး အစၥလာမ္မစ္ နိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး OIC အဖြဲ႕ရဲ့ ကိုယ္စား ဂမ္ဘီယာက အမႈဖြင့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ ဒီအမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘာေတြ သိထားသင့္လဲ ....
၁။ ICJ ဆိုတာဘာလဲ
နိုင္ငံတကာ တရား႐ုံး ICJ ကို ကမၻာ့ခုံ႐ုံး World Court ဆိုၿပီးေတာ့လည္း ရည္ညႊန္း ေခၚပါတယ္။ ကုလသမဂၢရဲ့ တရားစီရင္ေရး ဆိုင္ရာ ပင္မ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္ၿပီး အဓိက လုပ္ငန္း တာဝန္ ႏွစ္ရပ္ကို ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။
ပထမ တာဝန္က ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္ နိုင္ငံေတြ တစ္နိုင္ငံနဲ႔ တစ္နိုင္ငံၾကား ဥပေဒေၾကာင္း ဆိုင္ရာ အျငင္းပြားမႈ ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ လက္ခံၾကားနာၿပီး ေျဖရွင္း ေပးပါတယ္။
ဒုတိယ တာဝန္က ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္ရပ္က နိုင္ငံတကာ ဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လိုဘယ္ပုံ ေဆာင္ရြက္သင့္လဲ၊ ဒီလို လုပ္ရင္ရလား အစရွိသျဖင့္ ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ အကူအညီေတာင္းလာ ခဲ့ရင္၊ ေမးလာခဲ့ရင္ ICJ က အႀကံဉာဏ္ေတြ ေပးရပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို တရားစြဲေရး ျဖစ္လာနိုင္သလား
ျမန္မာဟာ ကုလသမဂၢရဲ့ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈ တားဆီးေရးနဲ႔ အျပစ္ေပးေရး ဆိုင္ရာ သေဘာတူမႈမွာ ပါဝင္ လက္မွတ္ ေရးထိုးထားတဲ့ နိုင္ငံ ျဖစ္ေပမယ့္၊ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္ေတြ အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ပ်က္ကြက္တဲ့ နိုင္ငံ အျဖစ္ ဂမ္ဘီယာက တရားလို နိုင္ငံလုပ္ၿပီး အမႈဖြင့္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဂ်ီနိုဆိုက္ ကြန္ဗင္းရွင္းလို႔ ေခၚတဲ့ အဲဒီ ကုလသမဂၢ သေဘာတူမႈမွာ ျမန္မာဟာ ၁၉၅၆ မွာ အဖြဲ႕ဝင္ နိုင္ငံ ျဖစ္လာပါတယ္။
အဲဒီ သေဘာတူညီခ်က္အရ ဂ်ီနိုဆိုက္ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈ ဆိုတာ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒအရ ရာဇဝတ္မႈ ေျမာက္ၿပီး၊ တိုင္းျပည္မွာ အျဖစ္မခံ တားဆီးရမယ့္ တာဝန္ ရွိသလို၊ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီ ဆိုရင္လည္း အေရးယူရမယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။
၂။ ဘာလို႔ ဂမ္ဘီယာက တရားလို နိုင္ငံ လုပ္တာလဲ
ICJ မွာ တရားစြဲတယ္ ဆိုတာ နိုင္ငံ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုၾကား တရားစြဲတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု အမႈမွာ တရားလို နိုင္ငံက အာဖရိက အေနာက္ပိုင္းက နိုင္ငံငယ္ ဂမ္ဘီယာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဂမ္ဘီယာဟာ အေမရိကန္ သုေတသန အဖြဲ႕ ICF ရဲ့ စစ္တမ္းအရ မြတ္ဆလင္ ဦးေရ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိၿပီး၊ အစၥလာမ္မစ္ နိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး OIC ရဲ့ အဖြဲ႕ဝင္ ၅၇ နိုင္ငံထဲ ပါဝင္ပါတယ္။
အခုလို ျမန္မာကို တရားလို လုပ္ၿပီး တရားစြဲဖို႔ ဂမ္ဘီယာကို တာဝန္ေပးဖို႔ရာ OIC နိုင္ငံေတြရဲ့ ဒီႏွစ္ပိုင္းမွာ လုပ္တဲ့ ဝန္ႀကီးမ်ားအဆင့္ အစည္းအေဝး တစ္ခုမွာ ဆုံးျဖတ္ ခဲ့တယ္လို႔ ၾကားသိထားရေၾကာင္း နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ ျမန္မာ အျမဲတမ္း ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ေျပာပါတယ္။
တခါ၊ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စုံစမ္း အေရးယူမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ အမႈတည္ေဆာက္ထားတဲ့ နိုင္ငံတကာ ခုံ႐ုံး ICC ရဲ့ ဥပေဒခ်ဳပ္ Chief prosecutor ဖာတူး ဘင္ဆူးဒါး Fatou Bensouda ဆိုရင္လည္း အခု ICJ ကိစၥမွာ တရားလို ျဖစ္တဲ့ ဂမ္ဘီယာ နိုင္ငံသူ ျဖစ္ပါတယ္။
တခါ၊ ဂမ္ဘီယာရဲ့ တရားေရး ဝန္ႀကီးလည္းျဖစ္၊ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္လည္း ျဖစ္တဲ့၊ အဘူဘာကာ မရီး တမ္ဘာဒူး Abubacarr Marie Tambadou ဆိုရင္လည္း ယူေကနိုင္ငံကေန ဝတ္လုံဘြဲ႕ ရထားတဲ့ ေရွ႕ေန ျဖစ္ၿပီး ရဝမ္ဒါ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ ခုံ႐ုံး ICC မွာ ေရွ႕ေန အျဖစ္ ထဲထဲဝင္ဝင္ ပါခဲ့သူ ျဖစ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
ဆိုးရြားတဲ့ ၾကမ္းၾကဳတ္ရက္စက္မႈေတြ ၾကဳံေတြ႕ရတဲ့ အခါ ကမၻာႀကီး အေနနဲ႔ ဘာမွ မလုပ္ဘဲ လက္ပိုက္ၾကည့္ေနမွာ မဟုတ္ေၾကာင္း ျမန္မာအပါအဝင္ နိုင္ငံတကာ မိသားစုကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိေစလိုတဲ့ အတြက္ ဂမ္ဘီယာက တရားလို လုပ္ရတာ ဆိုၿပီး မစၥတာ တမ္ဘာဒူးက ေျပာထားပါတယ္။
၃။ ျမန္မာ တရားစြဲခံရတယ္ ဆိုတာ ဘယ္သူ တရားစြဲ ခံရတာလဲ
ဂမ္ဘီယာ နိုင္ငံက ျမန္မာ နိုင္ငံကို တရားစြဲတာ ျဖစ္လို႔ နိုင္ငံ အေနနဲ႔ တရားစြဲ အမႈဖြင့္ ခံရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
"နိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း တရားစြဲတဲ့ အခါ အစိုးရက နိုင္ငံကို ကိုယ္စားျပဳရတာ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ၊ အစိုးရကို တရားစြဲတယ္လို႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မွတ္ယူရမွာေပါ့။ ကၽြန္ေတာ့္ အျမင္ေပါ့ေလ၊ ဥပေဒ ပညာရွင္ တစ္ေယာက္ရဲ့ အျမင္ေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့" လို႔ ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ေျပာပါတယ္။
နိုင္ငံကို တရားစြဲတာဟာ အစိုးရက တာဝန္ယူ ေျဖရွင္းရမယ္ ဆိုေပမယ့္၊ တနိုင္ငံလုံးက လူေတြ တရားစြဲ ခံရတဲ့ အဓိပၸာယ္မ်ိဳး ေပါက္ေနတယ္ဆိုၿပီး ဥပေဒ အေထာက္အကူျပဳ ကြန္ရက္ ထူေထာင္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူးက ဆိုပါတယ္။
"ICJ မွာ တရားစြဲ ခံရတယ္ ဆိုတာ တစ္ဦးခ်င္း တာဝန္ရွိမႈက ေပ်ာက္သြားၿပီး၊ စုေပါင္း တာဝန္ရွိမႈ ဆိုတဲ့ ေဘာင္ထဲကို အသြင္းခံလိုက္ရတာ ျဖစ္တယ္။ က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြ ဆိုၿပီး နိုင္ငံတကာက ေထာက္ျပေနတဲ့ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေပၚ အေရးယူေရး ဆိုတာမ်ိဳး ေပ်ာက္သြားလို႔ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ICJ လမ္းေၾကာင္းကို မႀကိဳက္လွဘူး" ဆိုၿပီး ဦးေအာင္ထူးက ေဝဖန္ပါတယ္။
၄။ ICJ နဲ႔ ICC ဘာကြာလဲ
နိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း တရားစြဲတဲ့ အမႈေတြကိုသာ ICJ က လက္ခံ ၾကားနာ စစ္ေဆးပါတယ္။ လူပုဂၢိဳလ္၊ အဖြဲ႕အစည္း အေနနဲ႔ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံကို တရားစြဲလို႔ မရနိုင္ပါဘူး။
ဒါ့ေၾကာင့္ OIC အေနနဲ႔ တရားစြဲတာ မဟုတ္ဘဲ ဂမ္ဘီယာ နိုင္ငံက တရားစြဲတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ICJ လုပ္ေဆာင္တဲ့ အဓိက တာဝန္ေတြက အထက္မွာ ဆိုထားသလို၊ တစ္နိုင္ငံနဲ႔တစ္နိုင္ငံၾကား အခ်င္းမ်ားမႈကို ေျဖရွင္းေပးေရးနဲ႔၊ တရားေရးဆိုင္ရာ အႀကံဉာဏ္ေတြ ေတာင္းခံလာရင္ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒအေပၚ အေျခခံၿပီး အႀကံျပဳေရး တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ICC နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ ခုံ႐ုံးကေတာ့ က်ဴးလြန္သူလို႔ သံသယ ရွိရတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးခ်င္းစီ အေပၚ စုံစမ္း အေရးယူတဲ့ ႐ုံးေတာ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဂ်ီနိုဆိုက္၊ စစ္ရာဇဝတ္မႈ၊ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈ စတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ICC က ကိုင္တြယ္တာ ျဖစ္ၿပီး၊ တရားခံ အျဖစ္ ဘယ္သူဘယ္ဝါမွာ တာဝန္ရွိတယ္ ဆိုၿပီး လူတစ္ေယာက္ခ်င္းကို အမႈဖြင့္ အေရးယူ ပါတယ္။
ICC က ဆုံးျဖတ္တဲ့ အခါမွာလည္း အဲဒီသူမွာ အျပစ္မရွိဘူး၊ ဒါမွ မဟုတ္ အျပစ္ရွိတယ္၊ ဘယ္လို ျပစ္ဒဏ္မ်ိဳး က်ခံရမယ္ ဆိုၿပီး အတိအက် ဆုံးျဖတ္ပါတယ္။
ICJ မွာေတာ့ နိုင္ငံကို တရားစြဲတာမ်ိဳး ျဖစ္တဲ့ အတြက္ စြဲခ်က္ေတြ အတိုင္း နိုင္ငံတကာ ပဋိဉာဥ္ကို ေဖာက္ဖ်က္ေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္ခဲ့ရင္ေတာင္ ဘယ္သူ႔ကို အေရးယူမွာလဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္း ေပၚေပါက္လာေစတယ္လို႔ ဦးေအာင္ထူးက ေထာက္ျပပါတယ္။
၅။ ICJ မွာ ျမန္မာ ဘာေတြ ရင္ဆိုင္ရနိုင္လဲ
ေဘာ့စနီးယား မြတ္ဆလင္ေတြ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္ ခံရမႈ အေၾကာင္း ICJ က ၾကားနာ စီရင္ခဲ့ဖူးတာ ထင္ရွားၿပီး အကိုးအကားမ်ားပါတယ္။
ေဘာ့စနီးယား ဟာဇီဂိုဗီးနား နိုင္ငံက ဆားဘီးယားနဲ႔ မြန္တီနီဂရိုး နိုင္ငံအေပၚ တရားစြဲတာပါ။
လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္တာေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ ပ်က္ကြက္မႈနဲ႔ ဆားဘီးယားမွာ အျပစ္ရွိေၾကာင္း ICJ က ဆုံးျဖတ္ ခဲ့ပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ရပ္ခ်္ကို မလားဒစ္ရွိကို တရားစီရင္နိုင္ဖို႔ လႊဲေပးရမယ္ ဆိုတဲ့ ယူဂိုဆလားဗီးယား ျပည္ေထာင္စုေဟာင္း ဆိုင္ရာ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ ခုံ႐ုံး ICTY က အမိန႔္ခ်ထားတာကို မလိုက္နာဘဲ ပ်က္ကြက္တာဟာ ဂ်ီနိုဆိုက္ ကြန္ဗင္းရွင္းကို ခ်ိဳးေဖာက္တာပဲ ဆိုၿပီး ICJ က ဆုံးျဖတ္ပါတယ္။
တရားလို ေဘာ့စနီးယား ဟာဇီဂိုဗီးနားက ေလ်ာ္ေၾကးေငြ ရလိုမႈ ေတာင္းခံတာကိုေတာ့ အမႈနဲ႔ မဆီေလ်ာ္ဘူးလို႔ ဆုံးျဖတ္ပါတယ္။
ဆာဘီးယားဟာ ဂ်ီနိုဆိုက္ ကြန္ဗင္းရွင္းကို ေဖာက္ဖ်က္တဲ့ နိုင္ငံအျဖစ္ က ICJ က ဆုံးျဖတ္ ေၾကညာၿပီး၊ ICTY ခုံ႐ုံးက အလိုရွိေၾကာင္း သတ္မွတ္ထားတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးခ်င္းစီကို ဆားဘီးယားက လႊဲေပးရမယ္လို႔လည္း အမိန႔္ခ်ပါတယ္။
ေဘာ့စနီးယားနဲ႔ ဟာဇီဂိုဗီးနား အမႈကို ၾကည့္ရင္ ICJ ကို မေရာက္ခင္ ကတည္းက ဂ်ီနိုဆိုက္ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ICTY ဆိုတဲ့ နိုင္ငံတကာ ခုံ႐ုံးဖြဲ႕ စစ္ခဲ့ၿပီး၊ ဘယ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ၊ ဘယ္ အဖြဲ႕ေတြမွာ တာဝန္ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အဆုံး အျဖတ္ ရွိႏွင့္ ေနၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာ ကိစၥမွာေတာ့ နိုင္ငံတကာ ခုံ႐ုံး ICCမွာ စစ္နိုင္ဖို႔ အမႈတည္ေဆာက္ဆဲ၊ ႀကိဳးစားဆဲ အေျခအေနပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ICJ မွာ ျမန္မာဘက္ အေလးသာတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လာခဲ့ရင္၊ ICC သြားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ထိခိုက္ သြားနိုင္ၿပီး၊ ျမန္မာ အေနနဲ႔ ဂ်ီနိုဆိုက္ ကြန္ဗင္းရွင္းကို ခ်ိဳးေဖာက္ေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္ခဲ့ရင္လည္း က်ဴးလြန္သူ လူပုဂၢိဳလ္၊ ဒါမွမဟုတ္ အဖြဲ႕အစည္းကို အျပစ္ေပး အေရးယူနိုင္ေရး အတြက္ မေသခ်ာလွဘူးလို႔ ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူးက သုံးသပ္ပါတယ္။
ျမန္မာဟာ ကုလသမဂၢရဲ့ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈ တားဆီးေရးနဲ႔ အျပစ္ေပးေရး ဆိုင္ရာ သေဘာတူမႈမွာ ပါဝင္ လက္မွတ္ ေရးထိုးထားတဲ့ နိုင္ငံ ျဖစ္ေပမယ့္၊ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္ေတြ အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ပ်က္ကြက္တဲ့ နိုင္ငံ အျဖစ္ ဂမ္ဘီယာက တရားလို နိုင္ငံလုပ္ၿပီး အမႈဖြင့္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဂ်ီနိုဆိုက္ ကြန္ဗင္းရွင္းလို႔ ေခၚတဲ့ အဲဒီ ကုလသမဂၢ သေဘာတူမႈမွာ ျမန္မာဟာ ၁၉၅၆ မွာ အဖြဲ႕ဝင္ နိုင္ငံ ျဖစ္လာပါတယ္။
အဲဒီ သေဘာတူညီခ်က္အရ ဂ်ီနိုဆိုက္ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈ ဆိုတာ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒအရ ရာဇဝတ္မႈ ေျမာက္ၿပီး၊ တိုင္းျပည္မွာ အျဖစ္မခံ တားဆီးရမယ့္ တာဝန္ ရွိသလို၊ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီ ဆိုရင္လည္း အေရးယူရမယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။
၂။ ဘာလို႔ ဂမ္ဘီယာက တရားလို နိုင္ငံ လုပ္တာလဲ
ICJ မွာ တရားစြဲတယ္ ဆိုတာ နိုင္ငံ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုၾကား တရားစြဲတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု အမႈမွာ တရားလို နိုင္ငံက အာဖရိက အေနာက္ပိုင္းက နိုင္ငံငယ္ ဂမ္ဘီယာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဂမ္ဘီယာဟာ အေမရိကန္ သုေတသန အဖြဲ႕ ICF ရဲ့ စစ္တမ္းအရ မြတ္ဆလင္ ဦးေရ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိၿပီး၊ အစၥလာမ္မစ္ နိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး OIC ရဲ့ အဖြဲ႕ဝင္ ၅၇ နိုင္ငံထဲ ပါဝင္ပါတယ္။
အခုလို ျမန္မာကို တရားလို လုပ္ၿပီး တရားစြဲဖို႔ ဂမ္ဘီယာကို တာဝန္ေပးဖို႔ရာ OIC နိုင္ငံေတြရဲ့ ဒီႏွစ္ပိုင္းမွာ လုပ္တဲ့ ဝန္ႀကီးမ်ားအဆင့္ အစည္းအေဝး တစ္ခုမွာ ဆုံးျဖတ္ ခဲ့တယ္လို႔ ၾကားသိထားရေၾကာင္း နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ ျမန္မာ အျမဲတမ္း ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ေျပာပါတယ္။
တခါ၊ ဂမ္ဘီယာရဲ့ တရားေရး ဝန္ႀကီးလည္းျဖစ္၊ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္လည္း ျဖစ္တဲ့၊ အဘူဘာကာ မရီး တမ္ဘာဒူး Abubacarr Marie Tambadou ဆိုရင္လည္း ယူေကနိုင္ငံကေန ဝတ္လုံဘြဲ႕ ရထားတဲ့ ေရွ႕ေန ျဖစ္ၿပီး ရဝမ္ဒါ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ ခုံ႐ုံး ICC မွာ ေရွ႕ေန အျဖစ္ ထဲထဲဝင္ဝင္ ပါခဲ့သူ ျဖစ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
ဆိုးရြားတဲ့ ၾကမ္းၾကဳတ္ရက္စက္မႈေတြ ၾကဳံေတြ႕ရတဲ့ အခါ ကမၻာႀကီး အေနနဲ႔ ဘာမွ မလုပ္ဘဲ လက္ပိုက္ၾကည့္ေနမွာ မဟုတ္ေၾကာင္း ျမန္မာအပါအဝင္ နိုင္ငံတကာ မိသားစုကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိေစလိုတဲ့ အတြက္ ဂမ္ဘီယာက တရားလို လုပ္ရတာ ဆိုၿပီး မစၥတာ တမ္ဘာဒူးက ေျပာထားပါတယ္။
ဂမ္ဘီယာ နိုင္ငံက ျမန္မာ နိုင္ငံကို တရားစြဲတာ ျဖစ္လို႔ နိုင္ငံ အေနနဲ႔ တရားစြဲ အမႈဖြင့္ ခံရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
"နိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း တရားစြဲတဲ့ အခါ အစိုးရက နိုင္ငံကို ကိုယ္စားျပဳရတာ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ၊ အစိုးရကို တရားစြဲတယ္လို႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မွတ္ယူရမွာေပါ့။ ကၽြန္ေတာ့္ အျမင္ေပါ့ေလ၊ ဥပေဒ ပညာရွင္ တစ္ေယာက္ရဲ့ အျမင္ေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့" လို႔ ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ေျပာပါတယ္။
နိုင္ငံကို တရားစြဲတာဟာ အစိုးရက တာဝန္ယူ ေျဖရွင္းရမယ္ ဆိုေပမယ့္၊ တနိုင္ငံလုံးက လူေတြ တရားစြဲ ခံရတဲ့ အဓိပၸာယ္မ်ိဳး ေပါက္ေနတယ္ဆိုၿပီး ဥပေဒ အေထာက္အကူျပဳ ကြန္ရက္ ထူေထာင္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူးက ဆိုပါတယ္။
"ICJ မွာ တရားစြဲ ခံရတယ္ ဆိုတာ တစ္ဦးခ်င္း တာဝန္ရွိမႈက ေပ်ာက္သြားၿပီး၊ စုေပါင္း တာဝန္ရွိမႈ ဆိုတဲ့ ေဘာင္ထဲကို အသြင္းခံလိုက္ရတာ ျဖစ္တယ္။ က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြ ဆိုၿပီး နိုင္ငံတကာက ေထာက္ျပေနတဲ့ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေပၚ အေရးယူေရး ဆိုတာမ်ိဳး ေပ်ာက္သြားလို႔ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ICJ လမ္းေၾကာင္းကို မႀကိဳက္လွဘူး" ဆိုၿပီး ဦးေအာင္ထူးက ေဝဖန္ပါတယ္။
နိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း တရားစြဲတဲ့ အမႈေတြကိုသာ ICJ က လက္ခံ ၾကားနာ စစ္ေဆးပါတယ္။ လူပုဂၢိဳလ္၊ အဖြဲ႕အစည္း အေနနဲ႔ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံကို တရားစြဲလို႔ မရနိုင္ပါဘူး။
ဒါ့ေၾကာင့္ OIC အေနနဲ႔ တရားစြဲတာ မဟုတ္ဘဲ ဂမ္ဘီယာ နိုင္ငံက တရားစြဲတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ICJ လုပ္ေဆာင္တဲ့ အဓိက တာဝန္ေတြက အထက္မွာ ဆိုထားသလို၊ တစ္နိုင္ငံနဲ႔တစ္နိုင္ငံၾကား အခ်င္းမ်ားမႈကို ေျဖရွင္းေပးေရးနဲ႔၊ တရားေရးဆိုင္ရာ အႀကံဉာဏ္ေတြ ေတာင္းခံလာရင္ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒအေပၚ အေျခခံၿပီး အႀကံျပဳေရး တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ICC နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ ခုံ႐ုံးကေတာ့ က်ဴးလြန္သူလို႔ သံသယ ရွိရတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးခ်င္းစီ အေပၚ စုံစမ္း အေရးယူတဲ့ ႐ုံးေတာ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဂ်ီနိုဆိုက္၊ စစ္ရာဇဝတ္မႈ၊ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈ စတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ICC က ကိုင္တြယ္တာ ျဖစ္ၿပီး၊ တရားခံ အျဖစ္ ဘယ္သူဘယ္ဝါမွာ တာဝန္ရွိတယ္ ဆိုၿပီး လူတစ္ေယာက္ခ်င္းကို အမႈဖြင့္ အေရးယူ ပါတယ္။
ICC က ဆုံးျဖတ္တဲ့ အခါမွာလည္း အဲဒီသူမွာ အျပစ္မရွိဘူး၊ ဒါမွ မဟုတ္ အျပစ္ရွိတယ္၊ ဘယ္လို ျပစ္ဒဏ္မ်ိဳး က်ခံရမယ္ ဆိုၿပီး အတိအက် ဆုံးျဖတ္ပါတယ္။
ICJ မွာေတာ့ နိုင္ငံကို တရားစြဲတာမ်ိဳး ျဖစ္တဲ့ အတြက္ စြဲခ်က္ေတြ အတိုင္း နိုင္ငံတကာ ပဋိဉာဥ္ကို ေဖာက္ဖ်က္ေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္ခဲ့ရင္ေတာင္ ဘယ္သူ႔ကို အေရးယူမွာလဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္း ေပၚေပါက္လာေစတယ္လို႔ ဦးေအာင္ထူးက ေထာက္ျပပါတယ္။
၅။ ICJ မွာ ျမန္မာ ဘာေတြ ရင္ဆိုင္ရနိုင္လဲ
ေဘာ့စနီးယား မြတ္ဆလင္ေတြ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္ ခံရမႈ အေၾကာင္း ICJ က ၾကားနာ စီရင္ခဲ့ဖူးတာ ထင္ရွားၿပီး အကိုးအကားမ်ားပါတယ္။
ေဘာ့စနီးယား ဟာဇီဂိုဗီးနား နိုင္ငံက ဆားဘီးယားနဲ႔ မြန္တီနီဂရိုး နိုင္ငံအေပၚ တရားစြဲတာပါ။
လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္တာေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ ပ်က္ကြက္မႈနဲ႔ ဆားဘီးယားမွာ အျပစ္ရွိေၾကာင္း ICJ က ဆုံးျဖတ္ ခဲ့ပါတယ္။
တရားလို ေဘာ့စနီးယား ဟာဇီဂိုဗီးနားက ေလ်ာ္ေၾကးေငြ ရလိုမႈ ေတာင္းခံတာကိုေတာ့ အမႈနဲ႔ မဆီေလ်ာ္ဘူးလို႔ ဆုံးျဖတ္ပါတယ္။
ဆာဘီးယားဟာ ဂ်ီနိုဆိုက္ ကြန္ဗင္းရွင္းကို ေဖာက္ဖ်က္တဲ့ နိုင္ငံအျဖစ္ က ICJ က ဆုံးျဖတ္ ေၾကညာၿပီး၊ ICTY ခုံ႐ုံးက အလိုရွိေၾကာင္း သတ္မွတ္ထားတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးခ်င္းစီကို ဆားဘီးယားက လႊဲေပးရမယ္လို႔လည္း အမိန႔္ခ်ပါတယ္။
ေဘာ့စနီးယားနဲ႔ ဟာဇီဂိုဗီးနား အမႈကို ၾကည့္ရင္ ICJ ကို မေရာက္ခင္ ကတည္းက ဂ်ီနိုဆိုက္ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ICTY ဆိုတဲ့ နိုင္ငံတကာ ခုံ႐ုံးဖြဲ႕ စစ္ခဲ့ၿပီး၊ ဘယ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ၊ ဘယ္ အဖြဲ႕ေတြမွာ တာဝန္ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အဆုံး အျဖတ္ ရွိႏွင့္ ေနၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာ ကိစၥမွာေတာ့ နိုင္ငံတကာ ခုံ႐ုံး ICCမွာ စစ္နိုင္ဖို႔ အမႈတည္ေဆာက္ဆဲ၊ ႀကိဳးစားဆဲ အေျခအေနပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ICJ မွာ ျမန္မာဘက္ အေလးသာတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လာခဲ့ရင္၊ ICC သြားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ထိခိုက္ သြားနိုင္ၿပီး၊ ျမန္မာ အေနနဲ႔ ဂ်ီနိုဆိုက္ ကြန္ဗင္းရွင္းကို ခ်ိဳးေဖာက္ေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္ခဲ့ရင္လည္း က်ဴးလြန္သူ လူပုဂၢိဳလ္၊ ဒါမွမဟုတ္ အဖြဲ႕အစည္းကို အျပစ္ေပး အေရးယူနိုင္ေရး အတြက္ မေသခ်ာလွဘူးလို႔ ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူးက သုံးသပ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment