သီဟထြန္း၊ သက္စုေအာင္
2019-11-15
ျမန္မာနိုင္ငံကို နိုင္ငံတကာရာဇဝတ္ခုံ႐ုံး (ICC)၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတရား႐ုံး (ICJ) နဲ႔ နိုင္ငံတကာတရားစီရင္ ပိုင္ခြင့္မူအရ အာဂ်င္တီးနားနိုင္ငံ (international jurisdiction) သုံးခုနဲ႔ တရားစြဲဆိုထားေပမယ့္ အစိုးရက ICJ တစ္ခုတည္းကိုပဲ နိုင္ငံတကာဥပေဒလမ္းေၾကာင္းအရ ေျဖရွင္းဖို႔စီစဥ္ေနတယ္လို႔ သမၼတ႐ုံးေျပာခြင့္ရ ဦး ေဇာ္ေဌးက ဒီကေန႔ ေနျပည္ေတာ္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္တုန္းက ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက ရိုဟင္ဂ်ာ ခုနစ္သိန္းေက်ာ္ကို ေမာင္းထုတ္ခဲ့မႈ၊ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္မႈ၊ ရိုဟင္ဂ်ာျဖစ္တည္မႈကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈ စတဲ့ စြဲဆိုခ်က္ေတြနဲ႔ ICC၊ ICJ၊ အာဂ်င္တီးနားတရား႐ုံး သုံးခုမွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြ အပါအဝင္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘယ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ ဆန္း စုၾကည္နဲ႔ သမၼတေဟာင္း ၂ ဦးနဲ႔ လက္ရွိသမၼတတို႔ကိုပါ စြဲဆိုထားၾကတာပါ။
ICC မွာေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က တရားလိုျပဳလုပ္ တိုင္တန္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ICJ မွာေတာ့ အစၥလာမ္မစ္ နိုင္ငံေပါင္း ၅၇ နိုင္ငံရဲ့ ေထာက္ခံခ်က္နဲ႔ ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံက ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ စြဲဆိုထားတာပါ။ အာဂ်င္တီး နားမွာေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာလူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႕နဲ႔ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနားတို႔ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ စြဲဆို ထားတာျဖစ္ပါတယ္။
ICC နဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ သမၼတ႐ုံးေျပာခြင့္ရ ဦးေဇာ္ေဌးက ျမန္မာဟာ Rome Statue ကို လက္မွတ္ေရး ထိုးထားတာ မဟုတ္လို႔၊ လက္ခံတဲ့အေၾကာင္း အရင္က ထုတ္ျပန္တဲ့သေဘာထားအတိုင္းပဲ ေျဖရွင္းမွာမ ဟုတ္ ဘူးလို႔ ေျဖပါတယ္။ ICJ အမႈကိုေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒနဲ႔ အညီတုံံ့ျပန္သြားဖို႔ စီစဥ္ေန ေၾကာင္းေျဖပါတယ္။ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံျဖစ္တဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ဂမ္ဘီယာက ဦးေဆာင္စြဲဆိုတဲ့ ICJ က အမႈ ကိစၥကို တုံ႔ျပန္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သမၼတ႐ုံးေျပာခြင့္ရ ဦးေဇာ္ေဌးက ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းဖို႔ ရွိတယ္ဆိုတာ က်ယ္ျပန႔္လြန္းတဲ့အ တြက္ အေသးစိတ္ မေျပာဆိုလိုေၾကာင္းေျပာပါတယ္။
“အာဂ်င္တီးနားကိစၥကို အထူးတလည္ ေျဖရွင္းဖို႔မရွိပါဘူး။ ဒါက အခ်ဳပ္အျခာကို ထိတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ (ကိုယ္စားလွယ္လႊတ္) ရင္ဆိုင္ဖို႔လည္း မရွိပါဘူး” လို႔ ဦးေဇာ္ေဌးက RFA ရဲ့ ေမးျမန္းခ်က္ကို ေျဖၾကားခဲ့ ပါတယ္။
ဒီအမႈသုံးခုလုံးအတြက္ ဥပေဒပညာရွင္ေတြ၊ ေရွ႕ေနေတြ ငွားရမ္းၿပီးေတာ့၊ ကိုယ္စားလွယ္လႊတ္ေျဖရွင္းဖို႔ ရွိ၊ မရွိေမးျမန္းခ်က္ကို ျပန္လည္ေျဖဆိုခဲ့တာပါ။ ဒါ့အျပင္ ဦးေဇာ္ေဌးက မြတ္စလင္ဒုကၡသည္ေတြ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ကေန ေနရပ္ျပန္လာေရးကိစၥမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္က ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း လုံးဝမရွိဘူးလို႔ ျပစ္ တင္ပါတယ္။ ပူးေပါင္းမယ့္အစား ျမန္မာကို ICC နဲ႔ ICJ ရင္ဆိုင္ရေအာင္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ တြန္းပို႔ေန တယ္ လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
“အိမ္နီးခ်င္းေကာင္းအေနနဲ႔ ဒါမ်ိဳးမလုပ္သင့္ဘူး” လို႔ ဦးေဇာ္ေဌးက ေျပာပါတယ္။
ႏွစ္ဖက္ညႇိႏွိုင္းလို႔ မရတဲ့အတြက္ တ႐ုတ္အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ကို သက္ေသထားၿပီး သုံးပြင့္ဆိုင္ ညႇိႏွိုင္းေန ရတယ္လို႔လည္း ဦးေဇာ္ေဌးက ရွင္းျပပါတယ္။
လင့္၊https://www.rfa.org/burmese/news/icc-icj-international-jurisdiction-11152019124648.html
No comments:
Post a Comment