ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္တပ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို အေရးယူ အျပစ္ေပးႏိုင္မွသာ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြ အေပၚ စစ္တပ္ရဲ႕ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈေတြကို အဆံုးသတ္ေစမွာျဖစ္ၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ဌာေနျပန္ ေရး အစီအစဥ္ ေအာင္ျမင္ဖို႔ ေသာ့ခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္ ယန္ဟီလီက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
ဂ်ီနီဗာ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ တနလၤာေန႔က တင္သြင္းတဲ့ ယန္ဟီလီရဲ႕ အစီရင္ခံစာဟာဘက္ လိုက္မႈရွိတဲ့အတြက္ ျမန္မာဘက္က ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ဂ်ီနီဗာ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာ အၿမဲတမ္းကိုယ္ စားလွယ္က တုန္႔ျပန္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
မအင္ၾကင္းႏိုင္က ဆက္လက္တင္ျပမွာပါ။
စက္တင္ဘာလ ၉-၂၇ ရက္ေန႔ထိ က်င္းပေနတဲ့ (၄၂)ႀကိမ္ေျမာက္ ဂ်ီနီဗာ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီညီလာခံ မွာ တနလၤာေန႔က ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ယန္ဟီလီက သူရဲ႕ အစီရင္ခံစာကို တင္သြင္းခဲ့တာပါ။
ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒကို ျမန္မာက ဆက္လက္ၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ခ်ဳိးေဖာက္ေနတဲ့အျပင္ ရခိုင္နဲ႕ ခ်င္း ၿပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္းမွာ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုေတြကို အလြန္ ရက္စက္တဲ့ နည္းလမ္းေတြသံုးၿပီး ဖိႏွိပ္ မႈေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတာကို အခ်က္အလက္အေထာက္အထားေတြနဲ႔ ယန္ဟီလီက ညီလာခံမွာ ၁၅ မိနစ္ နီးပါးၾကာ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။
ဒီႏွစ္ အစီရင္ခံစာဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာစစ္ တပ္ရဲ႕နယ္ေျမရွင္းလင္း ေရးေၾကာင့္ ရိုဟင္ ဂ်ာ မြတ္စလင္ ၇၀၀,၀၀၀ ေက်ာ္ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ ၂ နွစ္အၾကာ မွာျဖစ္ေပမယ့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ခို လႈံေနၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး အေျခအေနအဟာ အႏၱရာယ္ အလြန္ရွိေနေၾကာင္း ယန္ဟီလီက အခုလို တင္ျပခဲ့ပါတယ္။
“အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ မတရားႏွိပ္ကြတ္မႈ စနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔ ျမန္မာက ဘာမွေဆာင္ရြက္တာ မ်ဳိး မရွိပါဘူး။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ က်န္ေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအတြက္လည္း ၂၀၁၇ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လမွာ အၾကမ္းဖက္ဖိႏွိပ္ မႈေတြ မတိုင္ခင္ရွိခဲ့တဲ့ အေျခအေနအတိုင္း ရင္ဆိုင္ေနရဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ျငင္းပယ္ခံရတာ အျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ AA ရခိုင္လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႕ ၾကား ျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ပဲြအေျခ အေနေ တြ အပါအ၀င္ ပံုမွန္ျဖစ္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။”
ရခိုင္၊ ခ်င္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းနဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖဲြ႔ေတြၾကား တိုက္ပဲြေတြျဖစ္ေနရာမွာ စစ္တပ္က လက္နက္ႀကီးေတြ သံုးၿပီး ပစ္ခတ္တာ၊ ရဟတ္ယာဥ္သံုး တိုက္ခိုက္တာေတြေၾကာင့္ အရပ္သားအေတာ္မ်ားမ်ား ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ စစ္ေဘးဒုကၡ သည္ ေတြအျဖစ္ ထြက္ေျပးခဲ့ရတယ္လို႔ ယန္ဟီလီက အစီရင္ခံ တင္ျပသြားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒုကၡ သည္ ေတြ လိုအပ္ေနတဲ့ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြကို စစ္တပ္က ပိတ္ပင္မႈဟာ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒ ကို ခ်ဳိး ေဖာက္တာျဖစ္တယ္လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။
“ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို အေရးယူအျပစ္ေပးႏိုင္ေရး တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ က်မ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဒါအျပင္ ဌာေနျပန္ေရးအစီအစဥ္ ေအာင္ျမင္ဖို႔ အဓိကေသာ့ခ်က္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုေတြကို ျမန္မာစစ္တပ္က ညွဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈေတြကိုလည္း အဆံုးသတ္ ေစမွာျဖစ္ ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို ရိုဟင္ဂ်ာေတြ လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာ ျပန္ႏိုင္ေရးအတြက္လည္း ျဖစ္ႏိုင္မွာပါ။”
ဂ်ီနီဗာ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေက်ာ္မိုးထြန္း ကေတာ့ ယန္ဟီလီရဲ႕ အစီရင္ခံစာဟာ ဘက္လိုက္မႈရွိၿပီး ေစတနာမမွန္တဲ့အျပင္ ဓမၼဓိဌာန္မက်တဲ့အတြက္ ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ ညီလာခံမွာ ေျပာသြားပါတယ္။ ဒါအျပင္ ဘယ္လို လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမဆို ျမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႔ သီးခံမွာမဟုတ္ပဲ အေရးယူသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီး ဦးေက်ာ္မိုးထြန္းက အခုလိုေျပာ ပါ တယ္။
“ဘယ္လို လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ မဆို၊ အထူးသျဖင့္ ကေလးေတြ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ အကာအကြယ္ မဲ့ဲတဲ့သူေတြအေပၚ ဘယ္လို အၾကမ္းဖက္မႈမ်ဳိးမဆို ျမန္မာအစိုးရက လံုး၀သည္းခံမွာ မဟုတ္ပါဘူး။”
ဥေရာပသမဂၢက ကိုယ္စားလွယ္ကေတာ့ ျမန္မာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပတ္ျပတ္သားသား ဖိအားေပးေျပာဆိုသြား တာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒ ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို ဥပေဒနဲ႔ အညီ အေရးယူ အျပစ္ေပးႏိုင္ေရး အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနၿပီး ဒီအတြက္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ျမန္မာကိစၥကို ICC ႏိုင္ငံ တကာရာဇ၀တ္ခံုရံုးကို လဲႊေျပာင္းေပးဖို႔ ဥေရာပသမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္က အခုလို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တိုက္ တြန္းသြားပါတယ္။
“လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက တာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာကိစၥကို ICC ရာဇ၀တ္ခံုရံုးကို လဲႊေျပာင္းေပးဖို႔ က်ေနာ္ တို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔လည္း ႏိုင္ငံတကာ တရားစီရင္မႈကို လက္သင့္ခံတဲ့ အေနနဲ႕ ICC ခံုရံုးဖဲြ႕စည္းဖို႔ သေဘာတူညီခ်က္ျဖစ္တဲ့ Rome Statue မွာ အဖဲြ႔၀င္ အျဖစ္ပါ၀င္လက္မွတ္ေရး ထိုးဖို႔လည္း ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ ထပ္မံ တိုက္တြန္းပါတယ္။”
ဒါအျပင္ ICC အေနနဲ႔ ျမန္မာကိစၥကို ႏိုင္ငံတကာဥပေဒ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းနဲ႕အညီ စတင္ကိုင္တြယ္ေနတာ ကို ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ အေလးအနက္ ေထာက္ခံေၾကာင္း ဥေရာပသမဂၢ ကိုယ္္စားလွယ္က ေျပာသြားပါ တယ္။ IIMM ျမန္မာႏို္င္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးယႏၱရား အဖဲြ႔ လုပ္ငန္းစဥ္ ကိုလည္း ဥေရာပ သမဂၢက ေထာက္ခံေၾကာင္း လည္း သူကဆိုပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢ အထူးကုိယ္စားလွယ္နဲ႔ ျပန္လည္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့အေနနဲ႔ ျမန္မာ နိုင္ ငံတြင္း ၀င္ေရာက္ စစ္ေဆးခြင့္ ေပးဖို႔လည္း ဥေရာပသမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္က တိုက္တြန္းသြား ပါတယ္။ အခုခ်ိန္ထိ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို အေရးယူအျပစ္ေပးျခင္း မရွိတာ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ၊ ႏိုင္ငံ တကာ လူသားခ်င္းစာနာမႈဥပေဒကို ခ်ဳိးေဖာက္တာ စတာေတြဆက္ၿပီး ရွိေနတဲ့အေပၚ အလြန္ပဲ စိုးရိမ္ ကင္း ၿဖစ္မိတယ္လို႔ ဥေရာပသမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြကို နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ဖိႏွပ္ ခဲ့တဲ့ ရက္စက္လွတဲ့ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္ရပ္ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးပတ္ကပဲ ႏွစ္ႏွစ္ျပည့္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေပမဲ့ ျမန္မာဘက္က တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္တဲ့ ကိစၥဘာမွ မရွိေသးဘူးလို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ကိုယ္စားလွယ္က အခု လို ေထာက္ျပေျပာဆိုသြားပါတယ္။
“ပထမအခ်က္က ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ဖိႏွိပ္ညွင္းပမ္းမႈေတြ ရပ္တန္႔ေအာင္ ျမန္မာဘက္က လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ၿပီၿပီး လား ေမးရင္- မလုပ္ဘူးလို႔ အေျဖထြက္ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ သီးသန္႔ ထိန္းသိမ္းေရးစခန္းေတြမွာ လူ ေတြကို ႏွိပ္စက္၊ ေသဆံုးတဲ့အထိ ခ်ဳပ္ေႏွာင္မႈ စတာေတြကို ဆက္လက္ က်ဴးလြန္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယအခ်က္က ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို ျမန္မာအစိုးရဘက္က ထိေရာက္တဲ့ အေရးယူမႈေတြကို တ ရား ဥပေဒနဲ႔အညီ ေသေသခ်ာခ်ာ၊ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ ၿပီးၿပီလား။ မလုပ္ေဆာင္ေသး ဘူး လို႔ ပဲ အေျဖထြက္ပါတယ္။ ဒီလို ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္မႈေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြ ဘက္က လုပ္ကိုင္ႏိုင္ျခင္း ဒါမွမဟုတ္ လုပ္ေဆာင္လိုျခင္း မရွိဘူးဆိုတာ သံသယျဖစ္ဖို႔ ေတာင္မလိုပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒ နဲ႔အညီ အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႔ အျမန္ဆံုး လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။
တတိယအခ်က္ကေတာ့- ျမန္မာအစိုးရဟာ ကိုဖီအာနန္ ရခုိင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ အဓိကအႀကံျပဳ ခ်က္ ေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖၚလုပ္ေဆာင္ ခဲ့ၿပီလား။ အေျဖကေတာ့ မလုပ္ဘူးလို႔ပဲ ေျပာရမွာပါ။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္ ဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပန္လည္ သံုးသပ္ျပင္ဆင္တာမ်ဳိး လံုး၀မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။”
အဲဒါေတြလုပ္မယ့္အစား ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို NVC ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကဒ္ျပား မျဖစ္မေနယူဖို႔ ျမန္မာအစိုးရက ၿခိမ္းေျခာက္ တြန္းအားေပးေနတယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ကိုယ္စားလွယ္က ေျပာပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ ၿပန္ေရးမွာလည္း အေထာက္အကူျဖစ္ေစမယ့္ အေျခအေနေတြဖန္တီးမယ့္အစား တပ္မေတာ္ဟာ ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြရဲ႕ ေျမေတြ ကို စီးပြားေရး အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္ေနတယ္လို႔ ေထာက္ျပသြားပါတယ္။
တနလၤာေန႔က အစီရင္ခံစာကို ႀကိဳတင္ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ FFM ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အခ်က္အ လက္ ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာကို ဒီကေန႔ အဂၤါေန႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ညီလာခံမွာ ဥကၠဌျဖစ္သူ Marzuki Darusman က တင္သြင္းမွာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒါေတြလုပ္မယ့္အစား ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို NVC ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကဒ္ျပား မျဖစ္မေနယူဖို႔ ျမန္မာအစိုးရက ၿခိမ္းေျခာက္ တြန္းအားေပးေနတယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ကိုယ္စားလွယ္က ေျပာပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ ၿပန္ေရးမွာလည္း အေထာက္အကူျဖစ္ေစမယ့္ အေျခအေနေတြဖန္တီးမယ့္အစား တပ္မေတာ္ဟာ ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြရဲ႕ ေျမေတြ ကို စီးပြားေရး အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္ေနတယ္လို႔ ေထာက္ျပသြားပါတယ္။
တနလၤာေန႔က အစီရင္ခံစာကို ႀကိဳတင္ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ FFM ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အခ်က္အ လက္ ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာကို ဒီကေန႔ အဂၤါေန႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ညီလာခံမွာ ဥကၠဌျဖစ္သူ Marzuki Darusman က တင္သြင္းမွာျဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment