VOA
ဗြီအိုုေအ (ျမန္မာဌာန)
ကိုဝင္းမင္း ၊06 ဧၿပီ၊ 2019 
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္ Cox’s Bazar ဒုကၡသည္စခန္းရွိ ေစ်းထဲက ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္မ်ား (မတ္၊ ၀၇၊ ၂၀၁၉)
႐ိုဟင္ဂ်ာအေရး အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ပိုမိုလုပ္ေဆာင္ေပးေရး အေမရိကန္ျပည္သူေတြကတဆင့္ ဖိ အားေပးသြားဖို႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာေဆြးေႏြးပြဲႀကီးတခု က်င္းပေနပါတယ္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အေနာက္ဘက္ျခမ္း Oregon ျပည္နယ္မွာ မေန႔ကစ (၃) ရက္တာ ေဆြးေႏြးပြဲထဲမွာ အ ဓိက အားျဖင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ ခံစားေနရတာနဲ႔ Genocide (ေခၚ) လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေတြအေၾကာင္း အ ဓိက ေဆြးေႏြးဖို႔ ရွိေနပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ႐ိုဟင္ဂ်ာစခန္းေတြကို ေရာက္ခဲ့တဲ့ အထင္ကရ ပုဂၢိဳလ္ေတြပါ တက္ေရာက္ ေဆြးေႏြးၿပီး အေမရိကန္အရာရွိတခ်ိဳ႕လည္း တက္ေရာက္ဖို႔ရွိတဲ့ ဒီေဆြးေႏြးပြဲအေၾကာင္း ကိုဝင္းမင္းက တင္ ၿပထားပါတယ္။
Oregon သမိုင္းဆိုင္ရာ အဖဲြ႔ႀကီးမွ မေန႔ေသာၾကာေန႔ကေန နက္ျဖန္ တနဂၤေႏြထိ က်င္းပမဲ့ ဒီေဆြးေႏြးပဲြကို လူမ်ိဳးတုန္း စစ္ပဲြေတြကို အဓိက ဆန္႔က်င္တဲ့ ပိုတလန္ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ Never Again Coalition က အဓိက ဦးေဆာင္ၿပီး အေမရိကန္ ႐ိုဟင္ဂ်ာအဖဲြ႔၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာရဲ႕ အေမရိကန္မိတ္ေဆြမ်ားအဖဲြ႔က ပူးတဲြစီစဥ္ေပးတာပါ။ ဒီ႐ိုဟင္ဂ်ာရဲ႕ အေမရိကန္ မိတ္ေဆြမ်ား အဖဲြ႔က Yusuf Iqbal က ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြကို ေတြ႔ခဲ့တဲ့ ဓါတ္ပံုဆရာေတြ မေန႔က ရွင္းျပတာကို အခုလိုေျပာပါတယ္။
"Photographer Constantine ဆိုတာသူက သူ႔ရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳေပါ့ေနာ္။ သူလိုခ်င္တဲ့ ဓါတ္ပံုေတြ သတင္း ရ ယူမႈေတြ ခက္ခဲတဲ့ဟာေတြ ျမန္မာျပည္မွာ သတင္းမီဒီယာေတြ လြတ္လပ္စြာ သြားခြင့္မျပဳတဲ့ဟာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေျပာသြားတယ္။ ေနာက္တခုက ခိုင္မာတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ရွိေသးတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာအစိုးရက ဖုံးကြယ္ထားတဲ့အတြက္က ဒါေတြကို သူတို႔ cover လုပ္ခြင့္မရခဲ့ဘူးေပါ့။ ေနာက္ John Rudoff ဆိုတာ သူက ဒီ ၇၀၀,၀၀၀ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း သြားတဲ့အခ်ိန္ဆိုေတာ့ အဲ့မွာက Camp ေတြဘာေတြက မေဆာက္ေသးဘူး။ လူေတြက ေၾကာက္လန္႔ေနတဲ့ စိတ္ျဖစ္ေနတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေသြး ထြက္ သံယိုျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဒီဘက္ကို ကူးလာတဲ့ လူေတြေပါ့ေနာ္။ အဲ့ဒါေတြကို သူဓါတ္ပံု႐ိုက္ ထားတဲ့ ဟာ
ေတြ၊ ဒီလို သူ႔ရဲ႕ Experience ေတြ ဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူေျပာသြားတယ္။"
အခု ႐ိုဟင္ဂ်ာ Symposium ေဆြးေႏြးပဲြႀကီးကေန အဓိက ဘာေတြကို ေမွ်ာ္လင့္ထားပါသလဲလို႔ ေမးရာမွာ Yusuf Iqbal က လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေတြ အေပၚအေမရိကန္အစိုးရ လုပ္ေနတာ အားမရလို႔ ပိုဖိအား ပးဖို႔ပါလို႔ ဆိုပါတယ္။
"အခု အဓိကကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အေမရိကန္ Public ကို educate လုပ္တာေပါ့။ ဒီကိစၥက ethnic Genocide ျဖစ္ေနတယ္။ ဆိုေတာ့ public အေနနဲ႔က ဘယ္လိုပံုစံမ်ိဳး Role ပါ၀င္ပတ္သက္ႏိုင္သလဲ စ သည္ျဖင့္ အစိုးရကို pressure ေပးတာတို႔၊ အစိုးရက အခု လက္ရွိလုပ္ေနတာကို အားမလို အားမရျဖစ္ေန တဲ့ အေနအထားေတြမွာ ရွိတယ္။ ဒါကို public ကေနၿပီးေတာ့ တဆင့္ အစိုးရေတြနဲ႔ elected official ေတြ ကို pressure ေပးမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဒါေတြက အစိုးရပိုင္းမွာ ပိုၿပီး လုပ္ဖို႔ ပိုအားေကာင္းလာမယ့္ သေဘာေပါ့။"
ဒါ့အျပင့္ ေနာက္ထပ္ေမွ်ာ္မွန္းထားတာ ရွိပါေသးသလားလို႔ ေမးရာမွာ Yusuf Iqbal ဆက္ၿပီး ႐ိုဟင္ဂ်ာ အ ေရးလုပ္မဲ့ အေမရိကန္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြ ေပၚေပါက္လာေရးကိုလည္း ဦးတည္တယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္။ ဒီေန႔ေဆြးေႏြးပဲြ ပထမပိုင္းမွာ တျခားႏိုင္ငံက လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈေတြနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ႐ိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳး တုန္းသတ္ျဖတ္မႈ အေျခအေနေတြကို
"Genocide Past and Present ဆိုၿပီးေတာ့ Bosnian Genocide survivor တေယာက္ရယ္၊ ေနာက္ ကေမၻာဒီးယား Genocide Survivor တေယာက္ရယ္.... သူတို႔က သူတို႔ရဲ႕ experience နဲ႔ အခု လက္ရွိ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ဟာကို comparison အေနနဲ႔ သူတို႔ ေဆြးေႏြးသြားမယ္။"
ဒါ့အျပင္ ဒီေန႔ ဒုတိယအပိုင္းမွာ သူကိုယ္တိုင္ အပါအဝင္ တင္ျပဖို႔ရွိတာကိုလည္း Yusuf Iqbal က
"က်ေနာ္ အပါအ၀င္ ဦးေရႊေမာင္ရယ္၊ ေနာက္ ဒီက Reza Uddin ဆိုတာ သံုးေယာက္က က်ေနာ္တို႔က ႐ိုဟင္ဂ်ာ perspective အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖို႔ရွိတယ္။"
ဒီေနရာမွာ Yusuf Iqbul က ဆက္ၿပီး သူအဓိက ေဆြးေႏြးမဲ့ အေၾကာင္းအရာကို
"အဓိက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ Background ေပါ့ေနာ္။ Freedom လြတ္လပ္ေရးၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ အခြင့္အေရး ေတြ ဘယ္လိုရွိခဲ့လဲ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဦးေနဝင္းအစိုးရက စၿပီးေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ rights ကို တျဖည္းျဖည္း ႐ုတ္သိမ္းလာၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆံုးမွာ ဗမာျပည္မွာ အစြန္းေရာက္ေတြ ေနာက္တခါ အစိုးရဘက္မွာလည္း တခ်ိဳ႕ Social Media ေတြသံုးၿပီးေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို dehumanize လုပ္တဲ့ကိစၥေတြ။ public ဆိုလို႔ရွိရင္ ဗမာျပည္က public ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လူေကာင္းေတြပဲ။ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတဲ့လူေတြ.. ဒီမိုကေရစီကို လိုလားတဲ့သူေတြ။ ဒါေပမဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာအတြက္ဆိုရင္ sensitive မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ မျဖစ္ေတာ့တာက သူတို႔ရဲ႕ understanding of Rohingya က တကယ့္ Humanity ထဲမွာေတာင္ မရွိတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး။ အဲ့လို ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေတြက Genocide ေတြရဲ႕ လကၡဏာေတြပဲ။"
ဒါ့အျပင္ ဒီေန႔ တတိယအပိုင္းမွာလည္း အေမရိကန္ အရာရွိေတြပါ ဝင္ေဆြးေႏြးမဲ့ အေၾကာင္းကို Yusuf Iqbul က အခုလို ဆက္ေျပာပါတယ္။
"ေနာက္ ညေနပိုင္းက်ရင္ Kyle Wood ရယ္၊ ေနာက္ US Military advisor ေပါ့ သူက Military ေနရာေတြ ဘာေတြမွာ advise လုပ္တယ္ - အေမရိကန္ အစိုးရနဲ႔ US ကို။ သူရယ္ေနာက္ Kyle Wood ဆိုတာ US State Department က Hire လုပ္ၿပီးေတာ့ report ထုတ္ခိုင္းတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေပါ့။ အဲ့ပုဂိၢဳလ္ကလည္း သူတို႔ရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြနဲ႔ သူတို႔ experience ေတြကို ေဆြးေႏြးဖို႔ရွိတယ္။"
တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးလာတဲ့ သိန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ေတြ ေနရပ္မျပန္ႏိုင္ေသးခ်ိန္မွာ ဒီ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကိုေတာ့ ျမန္မာအစိုးရက တရားဝင္ လက္ခံျခင္း မရွိပါဘူးခင္ဗ်ာ။
--------
--------------------
No comments:
Post a Comment