မေလးရွားေရာက္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မိန္းကေလးေတြ ဘ၀လံုု ၿခံဳမႈလိုအပ္

VOA

ဗြီအိုုေအ (ျမန္မာဌာန)

ဘဂၤလားေဒ့ခ်္နိုင္ငံ Kutupalong ဒုကၡသည္စခန္းက ႐ိုဟင္ဂ်ာမိန္းကေလးငယ္မ်ား ေရအိုးသယ္ေနစဥ္ (ႏို၀င္ဘာ၊ ၁၉၊ ၂၀၁၇) 

မေလးရွားႏိုင္ငံေရာက္ေနတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာမိန္းကေလးငယ္ေတြ အတင္းအၾကပ္အိမ္ေထာင္ျပဳခိုင္း ခံရ တာ မ်ိဳးေတြကို အကာအကြယ္ေပး အေရးယူဖို႔ Fortify Rights လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔က မေလးရွားအာဏာ ပိုင္ေတြကို တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

 

မေလးရွားေရာက္ေနတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသမီးနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ေတြဟာ တရားမ၀င္ေန ထိုင္ေနရတဲ့ အေျခအေနမို႔လည္း ဥပေဒအရ အကာအကြယ္မဲ့ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေထာက္ျပပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကို သားညြန္႔ဦး စံုစမ္းေမးျမန္းထားပါတယ္။

မေလးရွားေရာက္ေနတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ထိုင္းႏိုင္ငံတို႔က တဆင့္ နယ္စပ္ျဖတ္ ေက်ာ္ၿပီးေတာ့ ေရာက္လာတဲ့သူေတြရွိသလို အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ပင္လယ္ပိုင္းကေနၿပီးေတာ့ ၀င္ၾက တာပါ။ စား၀တ္ေနေရးနဲ႔ ေငြေၾကးအခက္အခဲေတြေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမိသားစုေတြဟာ ငယ္႐ြယ္တဲ့သူ႔ရဲ႕ သမီး ငယ္ေတြကို အတင္းအိမ္ေထာင္ျပဳခိုင္းၿပီးေတာ့ မိသားစုရပ္တည္ေရးအတြက္ ေျဖရွင္းေနၾကတယ္လို႔ Fortify Rights က ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ဒ့ါအျပင္ မေလး႐ွားႏိုင္ငံမွာ အိမ္ေထာင္ျပဳဖို႔ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြဟာ လူကုန္ကူးခံရသူေတြလဲ ျဖစ္လာတယ္လို႔ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒါ ေၾကာင့္လည္း မေလးရွားႏိုင္ငံတြင္းေရာက္ေနတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ေတြကို ကူညီေပး ၾက ဖို႔ တိုက္တြန္းတာျဖစ္တယ္လို႔ Fortify Rights ရဲ႕ အမႈေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Amy Smith က VOA ကို ေျပာပါတယ္။

“သူတို႔ရဲ႕စား၀တ္ေနေရး၊ ပညာေရး ဒီလိုအခြင့္အလမ္းေတြရရွိဖို႔နဲ႔ အေျခခံအားျဖင့္ သူတို႔ကို အကာအကြယ္ ေပးဖို႔ နည္းလမ္းေတြရွာဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါကို မေလးရွားအစိုးရအေနနဲ႔ အလြယ္တကူလုပ္ႏိုင္မွာပါရွင္။”
ဒုကၡသည္ေတြကို အစိုးရေက်ာင္းေတြမွာ ေပးတက္ဖို႔၊ ေနာက္ ေဆး႐ံုေတြမွာ က်န္းမားေရးအေစာင့္ အ ေရွာက္ ေတြေပးဖို႔နဲ႔ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြေပးဖို႔ မေလးရွားအစိုးရအေနနဲ႔ စဥ္းစားသံုး သပ္ေနၿပီ ဆို ၿပီးေတာ့ မေလးရွားႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ေျပာတဲ့အေၾကာင္း Fortify Rightsရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ ၿပပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြကို အတင္းအိမ္ေထာင္ခ်ထားတာကို တားျမစ္ဖို႔ ဒုကၡသည္မိသားစုေတြ အ တြက္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြေပးဖို႔ မေလးရွားအစိုးရအေနနဲ႔ အလ်င္အ ၿမန္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔လိုတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ မေလးရွားအေျခစိုက္တဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသမီးဖံံြ႔ၿဖိဳးေရးကြန္ရက္ က လဲ တိုက္တြန္းေနပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြဟာ ဥပေဒအရ အကာအကြယ္ မဲ့ ၿဖစ္ေနတယ္လို႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသမီးကြန္ရက္ရဲ႕ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဆာရီဖာရွာခီရာ ကVOA ကို ေျပာပါ တယ္။

“အရင္ဆံုးေျပာရရင္ မေလးရွားမွာရွိတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ မိန္းကေလးငယ္ေတြ အတြက္ အကာအ ကြယ္ေပးဖို႔ရာ ဘာဥပေဒမွ ရွိမေနတာပါပဲ။ မေလးရွားႏိုင္ငံဟာ ၁၉၅၂ ခုနွစ္ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ ကုလသ မဂၢ သေဘာတူညီခ်က္ကို လက္မွတ္မထိုးထားပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအမ်ိဳးသမီးေတြ၊ မိန္းကေလးငယ္ေတြ အတြက္ ကာကြယ္ေပးဖို႔ ဥပေဒဆိုတာ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လဲ သူတို႔ျဖစ္ခဲ့သမွ်ေတြကို တရားေရးအရ အေရးယူဖို႔အေတာ္ခက္ပါတယ္။”

UNHCR ကုလသမဂၢသက္ကေတာ့ မေလးရွားမွာ ရွိတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႔နဲ႔ ေနထိုင္စရာေတြေပးဖို႔ အစီအစဥ္ေတြ လုပ္ေဆာင္တာမ်ိဳးေတာ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လို႔ အဲ့ေရာက္ေနတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာအသိုင္းအ၀ိုင္းတခုလံုးအတြက္ လံုေလာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္တဲ့အေျခအေနမွာ မရွိဘူးလို႔ ရွာရီဖာ ကေျပာပါတယ္။ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ မေလးရွားျပည္သူေတြဘက္ကလည္း မေလးမွာရွိတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ စိုးရိမ္မႈရွိေနတယ္လို႔ သူကေျပာပါတယ္။

“ေရာက္လာတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြက ဒီမွာပဲ အၿမဲေနလိမ့္မယ္။ မေလးရွားႏိုင္ငံသားအျဖစ္ေရာ၊ တျခားအခြင့္ အေရးေတြေရာ ေတာင္းခံလိမ့္မယ္လို႔ မေလးရွားျပည္သူေတြက ယူဆေနၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ က်မ တို႔က ႏိုင္ငံသားျဖစ္ဖို႔ေတာင္းေနတာမဟုတ္ပါဘူး။ က်မတို႔ ေတာင္းေနတာက ပညာေရးလိုမ်ိဳး၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈလိုမ်ိဳး၊ အလုပ္လုပ္ကိုင္ခြင့္လိုမ်ိဳး အေျခခံအခြင့္အေရး ရပိုင္ခြင့္ေတြပါပဲ။”

Fortify Rights အေနနဲ႔ အိမ္ေထာင္သည္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မိန္းကေလးေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းၿပီးေတာ့ ဒီအစီရင္ခံ စာ ထုတ္ျပန္တာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အတင္းအိမ္ေထာင္ျပဳခံရတဲ့ မိန္းကေလးေတြဟာ အသက္ ၁၃ႏွစ္၊ ၁၄ႏွစ္အထိ ငယ္တဲ့ကေလးငယ္ေတြပါ ပါ၀င္တာကိုေတြ႔ရပါတယ္တဲ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ဘက္ က ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲမွာ ေနထိုင္မႈက်ပ္တည္းေနၾကတဲ့ မိသားစုေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ သမီးငယ္ ေတြကို မေလးရွားမွာ အိမ္ေထာင္ခ်ထားဖို႔ လူကုန္ကူးသူေတြကို ေငြေပးၿပီးေတာ့ပို႔ေနတဲ့ အေနအထားထိပါ ေရာက္လာတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပပါတယ္။

Fortify Rights အေနနဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔အေျခအေနေတြကို ခုဒီ ဂ်နီဗာမွာ ရွိတဲ့ CEDAW အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ ခဲြျခားဆက္ဆံမႈလံုး၀ပေပ်ာက္ေရးေကာ္မတီ အစည္းအေ၀းကို အစီရင္ခံစာ ေပးပို႔ထားေပမဲ့ ခုမေလးရွားကိစၥကိုေတာ့ ထည့္သြင္းႏိုင္ျခင္းမရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လက္ရွိညႊန္႔ေပါင္းအစိုးရအေနနဲ႔ ဒီပ႗ိပကၡေတြေၾကာင့္ထြက္ေျပးလာရတဲ့ ဒုကၡသည္ ေတြကို အကူအညီေပးလိုတဲ့ သေဘာထားရွိေနတာအတြက္ သူတို႔တင္ျပတဲ့ ဒီအေျခအေနကို မေလးရွား အစိုးရဘက္က အေရးယူလာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ အေၾကာင္းလဲ Fortify Rights က ေျပာပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။


https://burmese.voanews.com/a/rohingya-women-in-malay-fortify-right/4798726.html