ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံအစိုးရ
ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန
ဇာနည်ဘွား
01/09/2024
( အမျိုးသားဝါဒီတွေ ရေးသားသောဆောင်းပါးဖြစ်သည် )
ဘင်္ဂါလီ ၁၃၇ ဦး ယာယီခိုလှုံရာနေရာ
လတ်တလောမှာ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ အာချေးဒေသကို ဝင်ရောက်လာတဲ့ ဘင်္ဂါလီရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူတွေရဲ့ကိစ္စ နဲ့ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာသတင်းတွေအရ အခုလိုဘင်္ဂါလီဒုက္ခသည်တွေ အာချေးဒေသကို အလုံးအရင်းနဲ့ ဝင် ရောက်လာတဲ့အတွက် ဒေသခံအသိုက်အဝန်းကြားမှာ စိတ်ပျက်ရန်လိုမှုတွေ၊ လက်မခံလိုစိတ်တွေ တိုးပွားလာ တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့မှာတော့ အာချေးပြည်နယ် မြို့တော်ဘန်ဒါ အာချေး မှာရှိတဲ့ ဘင်္ဂါလီ ၁၃၇ ဦး ယာယီခိုလှုံရာနေရာကို အာချေးဒေသခံတက္ကသိုလ်ကျောင်းသားအချို့နဲ့ လူငယ်အချို့က ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး ထရပ်ကားနှစ်စီးနဲ့ အခြားတစ်နေရာကို ခေါ်ဆောင်သွားတယ် လို့ သိရပါတယ်။ ကျောင်း သားလူငယ်တွေက သူတို့ကို ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးဖို့လည်း တောင်းဆိုခဲ့ကြ ပါသေးတယ်။
အဲဒီနေ့ တစ်နေ့တည်းမှာပဲ ရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူ ဘင်္ဂါလီတွေကို အာချေးဒေသထဲ လူကုန်ကူး ခေါ်ဆောင် လာ တယ်လို့ ယူဆခံထားရတဲ့ အသက် (၂၂) နှစ်အရွယ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသားတစ်ဦးနဲ့ အသက် (၅၃) နှစ်အရွယ် ဘင်္ဂါလီတစ်ဦးတို့ကို အင်ဒိုနီးရှားရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးရမိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အင်ဒိုနီးရှားရဲအရာရှိတစ်ဦးက “ဒုက္ခသည်တွေဟာ အာချေးဒေသကို သောင်တင်လာတာမျိုးမဟုတ်ဘဲ ဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ်ဒေသကနေ အင်ဒိုနီးရှားကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ခိုးသွင်းခဲ့တာကို အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ကြောင်းနဲ့ ဒါဟာရာဇ ဝတ် မှုတစ်ခုဖြစ်တယ်”လို့ဆိုပါတယ်။ သမ္မတ ဝီဒိုဒိုကလည်း “အခုလိုဒုက္ခသည်တွေ အလုံးအရင်းနဲ့ ဝင်လာတာဟာ လူကုန်ကူးမှုတွေကြောင့်ဖြစ်တယ်”လို့ သုံးသပ်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အင်ဒိုနီးရှားအောက်လွှတ်တော် ပါလီမန်များ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအေဂျင်စီရဲ့ လက်ထောက် ဥက္ကဋ္ဌ ဆိုသူ အာမတ် ဟာဖစ် တိုဟီကတော့ ဘုန်းကြီးအမှုရွာပတ်ဆိုသလို မြန်မာနိုင်ငံ ကို မဆီမဆိုင် အခြေအမြစ် မ ရှိတဲ့ စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုတွေနဲ့ ပုတ်ခတ်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
“ကမ္ဘာ့အစည်းအဝေးတွေကို တက်ခွင့်မပေးတာ၊ လက်နက်နဲ့ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့တာ၊ နိုင်ငံကူး လက်မှတ်နဲ့ ဗီဇာ တွေကို ပိတ်ပင်ရပ်ဆိုင်းတာတွေက လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုကျူးလွန်သူတွေကို နိုင်ငံတကာတရားရုံး(ICJ)ကို ခေါ်ဆောင်သွားနိုင်မယ်”လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောထားသလို မြန်မာနဲ့ ရိုဟင်ဂျာအရေးအတွက် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ တွေ နဲ့ အထူးသဖြင့် အာဆီယံနိုင်ငံတွေက တိကျတဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေ လုပ်ဆောင်ရမယ်လို့လည်း သူက အာဆီယံနိုင်ငံတွေအတွင်း မမှန်မကန် လှုံ့ဆော်ခဲ့ ပါတယ်။
ဒီလိုမမှန်မကန်စွပ်စွဲပြစ်တင်ပြောဆိုမှုတွေက မြန်မာနိုင်ငံအတွက်တော့ အထူးအဆန်းတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဘင်္ဂါ လီရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူတွေရဲ့ Boat People ဆိုတဲ့ လူကုန်ကူးလှေတွေကို သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေရဲ့ ရေတပ် တွေက မောင်းထုတ်လို့ ရေမျောကမ်းတင်သတင်းတွေပေါ်လာရင် INGO အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ နိုင်ငံတကာ သတင်း မီဒီယာတွေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် မလိုမုန်းထားသူတွေအကြိုက်တွေ့ပြီး မြန်မာအစိုးရက၊ မြန်မာ့တပ်မတော်က နှိပ်စက်လို့ ထွက်ပြေးရတာပါဆိုပြီး ဇာတ်နာအောင် လုပ်နေကျပါပဲ။ ဘင်္ဂါလီလူမှောင်ခိုကုန်ကူးသူတွေနဲ့ ဘင်္ဂါ လီလှေစီးရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူတွေကိုယ်တိုင်ကလည်း မြန်မာနိုင်ငံက အတင်းအဓမ္မ မောင်းထုတ်ခံရ တဲ့ ရိုဟင် ဂျာဒုက္ခသည်တွေအဖြစ် ပုံဖော်ပြောနေကျပါ။
UN အဖွဲ့အစည်းနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေကလည်း တစ်ချိန်က ဗြိတိသျှတွေကိုယ်တိုင် ကိုလိုနီခေတ်မှာ စစ်တ ကောင်း သား (Chittagonian) လို့ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခဲ့တဲ့ စစ်တကောင်းဒေသကနေ လူဦးရေနည်းပါးပြီး မြေဆီဩ ဇာကောင်းမွန်တဲ့ ရခိုင်ဒေသကို လုပ်အားခချိုသာတဲ့ အလုပ်သမားတွေ အဖြစ် အလုံးအရင်းနဲ့ ဝင်ရောက်လာတဲ့ ဘင်္ဂါလီတွေကို ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးအဖြစ် ပုံဖော်သုံးနှုန်း အမြတ်ထုတ်နေကြခြင်းပါ။
နိုင်ငံရေးအရ လူမျိုးသစ်တစ်ခုအဖြစ် ဖန်တီးဖို့ တီထွင်လာခဲ့တဲ့ အမည်တစ်ခု
ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့အမည်ဟာ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေးအရ လူမျိုးသစ်တစ်ခုအဖြစ် ဖန်တီးဖို့ တီ ထွင်လာခဲ့တဲ့ အမည်တစ်ခုသာဖြစ်ပါတယ်။ အမှန်တကယ်တော့ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုး ဆိုတဲ့ အမည်ဟာ ဗြိတိသျှ ကို လိုနီကာလတစ်လျှောက်လုံး တရားဝင်စာရွက်စာတမ်းတွေမှာ လုံးဝမပါရှိတဲ့အမည် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လွတ် လပ်ရေးရပြီးကတည်းက ဘင်္ဂါလီနိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားသူတွေဟာ ကိုယ်ပိုင်နယ်မြေရဖို့၊ အရှေ့ပါကစ္စတန်နဲ့ပေါင်းဖို့၊ သီးခြားနိုင်ငံထူထောင်ဖို့၊ အာရကန်ဒေ့ရှ်နိုင်ငံလုပ်ဖို့ စတဲ့ရည်ရွယ်ချက်တွေနဲ့ ကိုယ်ပိုင်လူမျိုးလက္ခဏာ၊ သီးခြား လူမျိုးနာမည် တစ်ခုအဖြစ် ရိုဟင်ဂျာအမည်ကို ဖန်တီးယူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
အရှေ့ပါကစ္စတန်နိုင်ငံသစ်အတွင်း ဘူးသီးတောင်နဲ့ မောင်တောဒေသတွေကို ထည့်သွင်း ပူးပေါင်းဖို့အတွက် လက်နက်ကိုင်မူဂျာဟစ်လှုပ်ရှားမှုကို မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးမရမီကတည်းက စတင်လုပ်ဆောင်ပုန် ကန်ခဲ့ ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း တစ်လျှောက်လုံးမှာလည်း တစ်ဖက်နိုင်ငံက ဘင်္ဂါ လီတွေဟာ စစ်ဘေးဒဏ်၊ သဘာဝဘေးဒဏ်စတဲ့ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ဒေသအတွင်းကို အများအပြား ခိုးဝင်လာကြပြန်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရက ဥပဒေနဲ့အညီ ခွဲခြားစိစစ်ဖို့ ကြိုးပမ်းတဲ့အခါတိုင်း အစစ်ဆေးမခံလိုသူတွေဟာ နယ် စပ် တစ်ဖက်ကို အလုံးအရင်းနဲ့ထွက်ပြေးလိုက်၊ ပြန်ဝင်လိုက်။ တစ်ခါ မြန်မာက မြန်မာနိုင်ငံမှာ နေထိုင်ခဲ့ ကြောင်း အထောက်အထားနဲ့ စိစစ်လက်ခံတဲ့အခါ ပြန်ထွက်ပြေးလိုက်နဲ့ ခိုးဝင်ဘင်္ဂါလီပြဿနာဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးကြီးတစ်ခုဖြစ်ခဲ့တာကြာခဲ့ပါပြီ။
၂၀၁၆ ခုနှစ် ARSA အကြမ်းဖက်သမားတွေ တိုက်ခိုက်မှုနောက်ပိုင်းမှာတော့ နိုင်ငံတကာမီဒီယာတွေရဲ့ တစ်ဖက် စောင်းနင်း ရေးသားဖော်ပြမှုတွေ၊ လွဲမှားမှုတွေ၊ ချဲ့ကားမှုတွေကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှနေ ရပ်စွန့် ခွာသူတွေကို မြန်မာအစိုးရနဲ့ မြန်မာ့တပ်မတော်က နှိပ်စက်လို့၊ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်လို့ ထွက်ပြေးလာရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေအဖြစ် ဇာတ်နာအောင်ဖန်တီးကာ နိုင်ငံတကာအရေးဖြစ်အောင် ICJ အထိ ဆွဲတင်လာခဲ့ပါတယ်။
တကယ်တော့ ARSA အကြမ်းဖက်သမားတွေရဲ့ အကွက်ချဖန်တီးမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက် ပိုင်းက နေရပ်စွန့်ခွာသူတွေကို တစ်ဖက်နိုင်ငံရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှ ပြန်လည်စိစစ်လက်ခံဖို့ မြန်မာနိုင်ငံက အ သင့်ပြင်ဆင်ထားခဲ့တာ အချိန်အတော်ကြာခဲ့ပါပြီ။ ဘာကြောင့် ပြန်လည်မဝင်ရောက် နိုင်သေးတာလဲ ဆိုတာ ကတော့ နောက်ကွယ်က ကြိုးကိုင်သူတွေ၊ အကွက်ချဖန်တီးသူတွေကိုပဲ မေးခွန်းထုတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ကိုလိုနီခေတ်ကတည်းက ပေါ်ပေါက်ခဲ့တဲ့ သမိုင်းကြောင်း
အလားတူပဲ အင်ဒိုနီးရှားအောက်လွှတ်တော်အေဂျင်စီပုဂ္ဂိုလ်ကလည်း အခုကိစ္စမှာ ဘုန်းကြီးအမှု ရွာပတ်သလို မြန်မာနိုင်ငံကို မဆီမဆိုင် အခြေအမြစ်မရှိ စွပ်စွဲပုတ်ခတ်ပြောဆိုခြင်းဟာ ကိုလိုနီခေတ်ကတည်းက ပေါ်ပေါက် ခဲ့တဲ့သမိုင်းကြောင်းကို မသိလို့လား၊ သိလျက်သားနဲ့ ဘန်ဒါအာချေးမှာ ယာယီခိုလှုံနေတဲ့ ဘင်္ဂါလီ ၁၃၇ ဦးကို အာချေးဒေသခံတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားအချို့နဲ့ လူငယ်အချို့က ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့တဲ့ကိစ္စအပေါ် နိုင်ငံတကာ က ပြစ်တင်ဝေဖန်လာမှာစိုးလို့ မိုးကြိုးပစ်ရာထန်းလက်ကာတဲ့သဘောနဲ့ အာရုံလွဲအောင် မြန်မာကို အပြစ်ဖို့တာ လားလို့ မေးခွန်းထုတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။
တကယ်တော့ မြန်မာနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနှစ်နိုင်ငံဟာ မိတ်ဝတ်မပျက် အစဉ်အလာကြီးစွာ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးခဲ့တဲ့ နိုင် ငံတွေဖြစ်ပါတယ်။ ကိုလိုနီနယ်ချဲ့လက်အောက်က လွတ်မြောက်ရေးကြိုးပမ်းမှုကာလကတည်းက အတူ လက် တွဲခဲ့ကြတာပါ။ ပြောရမယ်ဆိုရင် အင်ဒိုနီးရှားဟာ မြန်မာနိုင်ငံနောက်မှ လွတ်လပ်ရေးရခဲ့တာပါ။ ဒတ်ချ် နယ်ချဲ့ တွေကို တော်လှန်စဉ်ကာလမှာ မြန်မာနိုင်ငံက အင်ဒိုနီးရှားကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာသာမက ရုပ်ပိုင်း ဆိုင်ရာဝတ္ထု အ ကူအညီတွေပါ ပေးအပ်ခဲ့ပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ သမ္မတကြီး ဆူကာနိုအသိဆုံးပါ။ ခေတ် အဆက်ဆက် နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တွေကြားမှာလည်း ရှိရင်းစွဲချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကို အဓွန့်ရှည် တည်တံ့ခိုင်မြဲ အောင် ထိန်းသိမ်းခဲ့ကြပါတယ်။
ကိန်းဂဏန်းအရ ငါးသိန်းမှ တစ်သန်းအကြား
ကိုလိုနီနယ်ချဲ့လက်အောက်က လွတ်မြောက်စနိုင်ငံတွေနည်းတူ အင်ဒိုနီးရှားဟာလည်း အတော့်ကို ရုန်းကန်ခဲ့ရ ပါတယ်။ ခွဲထွက်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ၊ ကွန်မြူနစ်လှုပ်ရှားမှုတွေစတဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး မတည်ငြိမ်မှုတွေနဲ့ ရင် ဆိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ အတိတ်ကာလမှာ အင်ဒိုနီးရှားတပ်ဖွဲ့နဲ့ အင်ဒိုနီးရှား ကွန်မြူနစ်ပါတီတို့ အားပြိုင် ရာ ကနေ ကွန်မြူနစ်တွေ၊ တရုတ်လူမျိုးတွေ၊ လက်ဝဲဝါဒီလို့စွပ်စွဲခံရသူအများအပြား သတ်ဖြတ်ဖယ်ရှားခံရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အများစုလက်ခံထားတဲ့ ကိန်းဂဏန်းအရ ငါးသိန်းမှ တစ်သန်းအကြား သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ မိတ်ဆွေကောင်းပီပီ သူတစ်ပါးရဲ့ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းမပြုဆိုတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက လိုက်နာကျင့်သုံးတဲ့ မူဝါဒနဲ့အညီ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကို ဘယ်သောအခါမျှ ဝင် ရောက်စွက်ဖက်ပြောဆိုခြင်း မပြုခဲ့ပါဘူး။
လတ်တလော လူမှောင်ခိုကုန်ကူးသူတွေ ပို့ဆောင်မှုအရ ဘင်္ဂါလီလှေစီးရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူတွေ အင်ဒိုနီး ရှားကို ရောက်ရှိလာတဲ့အရေးကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး အင်ဒိုနီးရှားအောက်လွှတ်တော်အေဂျင်စီက လက် ထောက် ဥက္ကဋ္ဌဆိုသူရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် မဆီမဆိုင် အခြေအမြစ်မဲ့ စွပ်စွဲပုတ်ခတ်ပြောဆိုမှုကတော့ အဆင် အခြင်ကင်း မဲ့တဲ့ ပြောဆိုမှုတစ်ရပ်ဖြစ်တဲ့အပြင် သမိုင်းတစ်လျှောက် နှစ်နိုင်ငံ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကိုလည်း အစွန်းအထင်း ဖြစ် စေတယ်လို့ ဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် မြန်မာနိုင်ငံသားတစ်ဦးအနေနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားအောက်လွှတ်တော်အေဂျင်စီတစ်ခုက လက် ထောက် ဥက္ကဋ္ဌဆိုသူ အာမတ် ဟာဖစ် တိုဟီကို ပြောချင်တာကတော့ “မိတ်ဆွေဟူသည် မိတ်ဆွေကောင်း၊ မိတ်ဆွေညံ့ ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိရာ မိတ်ဆွေကောင်းတို့ကို ပေါင်းသင်းဆက်ဆံ ဆည်းကပ်ရာ၏။ ထိုမိတ်ဆွေကောင်းတို့အား ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှီဝဲဆည်းကပ်ခြင်းဖြင့် မိမိအတွက် အကျိုးများရာ၏။ မိတ်ဆွေကောင်းအပေါ် ယုတ် ညံ့သော စိတ်ဖြင့် မပြစ်မှားရာ” ဆိုတဲ့ ဓမ္မပဒလာအတိုင်း မိတ်ဆွေကောင်းအပေါ် ယုတ်ညံ့တဲ့စိတ်နဲ့ မပြစ်မှားပါနဲ့လို့ပဲ ဆိုပါရစေ။ ။
Link : Here
လတ်တလောမှာ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ အာချေးဒေသကို ဝင်ရောက်လာတဲ့ ဘင်္ဂါလီရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူတွေရဲ့ကိစ္စ နဲ့ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာသတင်းတွေအရ အခုလိုဘင်္ဂါလီဒုက္ခသည်တွေ အာချေးဒေသကို အလုံးအရင်းနဲ့ ဝင် ရောက်လာတဲ့အတွက် ဒေသခံအသိုက်အဝန်းကြားမှာ စိတ်ပျက်ရန်လိုမှုတွေ၊ လက်မခံလိုစိတ်တွေ တိုးပွားလာ တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့မှာတော့ အာချေးပြည်နယ် မြို့တော်ဘန်ဒါ အာချေး မှာရှိတဲ့ ဘင်္ဂါလီ ၁၃၇ ဦး ယာယီခိုလှုံရာနေရာကို အာချေးဒေသခံတက္ကသိုလ်ကျောင်းသားအချို့နဲ့ လူငယ်အချို့က ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး ထရပ်ကားနှစ်စီးနဲ့ အခြားတစ်နေရာကို ခေါ်ဆောင်သွားတယ် လို့ သိရပါတယ်။ ကျောင်း သားလူငယ်တွေက သူတို့ကို ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးဖို့လည်း တောင်းဆိုခဲ့ကြ ပါသေးတယ်။
အဲဒီနေ့ တစ်နေ့တည်းမှာပဲ ရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူ ဘင်္ဂါလီတွေကို အာချေးဒေသထဲ လူကုန်ကူး ခေါ်ဆောင် လာ တယ်လို့ ယူဆခံထားရတဲ့ အသက် (၂၂) နှစ်အရွယ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသားတစ်ဦးနဲ့ အသက် (၅၃) နှစ်အရွယ် ဘင်္ဂါလီတစ်ဦးတို့ကို အင်ဒိုနီးရှားရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးရမိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အင်ဒိုနီးရှားရဲအရာရှိတစ်ဦးက “ဒုက္ခသည်တွေဟာ အာချေးဒေသကို သောင်တင်လာတာမျိုးမဟုတ်ဘဲ ဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ်ဒေသကနေ အင်ဒိုနီးရှားကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ခိုးသွင်းခဲ့တာကို အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ကြောင်းနဲ့ ဒါဟာရာဇ ဝတ် မှုတစ်ခုဖြစ်တယ်”လို့ဆိုပါတယ်။ သမ္မတ ဝီဒိုဒိုကလည်း “အခုလိုဒုက္ခသည်တွေ အလုံးအရင်းနဲ့ ဝင်လာတာဟာ လူကုန်ကူးမှုတွေကြောင့်ဖြစ်တယ်”လို့ သုံးသပ်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အင်ဒိုနီးရှားအောက်လွှတ်တော် ပါလီမန်များ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအေဂျင်စီရဲ့ လက်ထောက် ဥက္ကဋ္ဌ ဆိုသူ အာမတ် ဟာဖစ် တိုဟီကတော့ ဘုန်းကြီးအမှုရွာပတ်ဆိုသလို မြန်မာနိုင်ငံ ကို မဆီမဆိုင် အခြေအမြစ် မ ရှိတဲ့ စွပ်စွဲပြစ်တင်မှုတွေနဲ့ ပုတ်ခတ်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
“ကမ္ဘာ့အစည်းအဝေးတွေကို တက်ခွင့်မပေးတာ၊ လက်နက်နဲ့ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့တာ၊ နိုင်ငံကူး လက်မှတ်နဲ့ ဗီဇာ တွေကို ပိတ်ပင်ရပ်ဆိုင်းတာတွေက လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုကျူးလွန်သူတွေကို နိုင်ငံတကာတရားရုံး(ICJ)ကို ခေါ်ဆောင်သွားနိုင်မယ်”လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောထားသလို မြန်မာနဲ့ ရိုဟင်ဂျာအရေးအတွက် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ တွေ နဲ့ အထူးသဖြင့် အာဆီယံနိုင်ငံတွေက တိကျတဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေ လုပ်ဆောင်ရမယ်လို့လည်း သူက အာဆီယံနိုင်ငံတွေအတွင်း မမှန်မကန် လှုံ့ဆော်ခဲ့ ပါတယ်။
ဒီလိုမမှန်မကန်စွပ်စွဲပြစ်တင်ပြောဆိုမှုတွေက မြန်မာနိုင်ငံအတွက်တော့ အထူးအဆန်းတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဘင်္ဂါ လီရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူတွေရဲ့ Boat People ဆိုတဲ့ လူကုန်ကူးလှေတွေကို သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေရဲ့ ရေတပ် တွေက မောင်းထုတ်လို့ ရေမျောကမ်းတင်သတင်းတွေပေါ်လာရင် INGO အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ နိုင်ငံတကာ သတင်း မီဒီယာတွေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် မလိုမုန်းထားသူတွေအကြိုက်တွေ့ပြီး မြန်မာအစိုးရက၊ မြန်မာ့တပ်မတော်က နှိပ်စက်လို့ ထွက်ပြေးရတာပါဆိုပြီး ဇာတ်နာအောင် လုပ်နေကျပါပဲ။ ဘင်္ဂါလီလူမှောင်ခိုကုန်ကူးသူတွေနဲ့ ဘင်္ဂါ လီလှေစီးရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူတွေကိုယ်တိုင်ကလည်း မြန်မာနိုင်ငံက အတင်းအဓမ္မ မောင်းထုတ်ခံရ တဲ့ ရိုဟင် ဂျာဒုက္ခသည်တွေအဖြစ် ပုံဖော်ပြောနေကျပါ။
UN အဖွဲ့အစည်းနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေကလည်း တစ်ချိန်က ဗြိတိသျှတွေကိုယ်တိုင် ကိုလိုနီခေတ်မှာ စစ်တ ကောင်း သား (Chittagonian) လို့ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခဲ့တဲ့ စစ်တကောင်းဒေသကနေ လူဦးရေနည်းပါးပြီး မြေဆီဩ ဇာကောင်းမွန်တဲ့ ရခိုင်ဒေသကို လုပ်အားခချိုသာတဲ့ အလုပ်သမားတွေ အဖြစ် အလုံးအရင်းနဲ့ ဝင်ရောက်လာတဲ့ ဘင်္ဂါလီတွေကို ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးအဖြစ် ပုံဖော်သုံးနှုန်း အမြတ်ထုတ်နေကြခြင်းပါ။
နိုင်ငံရေးအရ လူမျိုးသစ်တစ်ခုအဖြစ် ဖန်တီးဖို့ တီထွင်လာခဲ့တဲ့ အမည်တစ်ခု
ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့အမည်ဟာ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေးအရ လူမျိုးသစ်တစ်ခုအဖြစ် ဖန်တီးဖို့ တီ ထွင်လာခဲ့တဲ့ အမည်တစ်ခုသာဖြစ်ပါတယ်။ အမှန်တကယ်တော့ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုး ဆိုတဲ့ အမည်ဟာ ဗြိတိသျှ ကို လိုနီကာလတစ်လျှောက်လုံး တရားဝင်စာရွက်စာတမ်းတွေမှာ လုံးဝမပါရှိတဲ့အမည် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လွတ် လပ်ရေးရပြီးကတည်းက ဘင်္ဂါလီနိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားသူတွေဟာ ကိုယ်ပိုင်နယ်မြေရဖို့၊ အရှေ့ပါကစ္စတန်နဲ့ပေါင်းဖို့၊ သီးခြားနိုင်ငံထူထောင်ဖို့၊ အာရကန်ဒေ့ရှ်နိုင်ငံလုပ်ဖို့ စတဲ့ရည်ရွယ်ချက်တွေနဲ့ ကိုယ်ပိုင်လူမျိုးလက္ခဏာ၊ သီးခြား လူမျိုးနာမည် တစ်ခုအဖြစ် ရိုဟင်ဂျာအမည်ကို ဖန်တီးယူခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
အရှေ့ပါကစ္စတန်နိုင်ငံသစ်အတွင်း ဘူးသီးတောင်နဲ့ မောင်တောဒေသတွေကို ထည့်သွင်း ပူးပေါင်းဖို့အတွက် လက်နက်ကိုင်မူဂျာဟစ်လှုပ်ရှားမှုကို မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးမရမီကတည်းက စတင်လုပ်ဆောင်ပုန် ကန်ခဲ့ ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း တစ်လျှောက်လုံးမှာလည်း တစ်ဖက်နိုင်ငံက ဘင်္ဂါ လီတွေဟာ စစ်ဘေးဒဏ်၊ သဘာဝဘေးဒဏ်စတဲ့ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ဒေသအတွင်းကို အများအပြား ခိုးဝင်လာကြပြန်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရက ဥပဒေနဲ့အညီ ခွဲခြားစိစစ်ဖို့ ကြိုးပမ်းတဲ့အခါတိုင်း အစစ်ဆေးမခံလိုသူတွေဟာ နယ် စပ် တစ်ဖက်ကို အလုံးအရင်းနဲ့ထွက်ပြေးလိုက်၊ ပြန်ဝင်လိုက်။ တစ်ခါ မြန်မာက မြန်မာနိုင်ငံမှာ နေထိုင်ခဲ့ ကြောင်း အထောက်အထားနဲ့ စိစစ်လက်ခံတဲ့အခါ ပြန်ထွက်ပြေးလိုက်နဲ့ ခိုးဝင်ဘင်္ဂါလီပြဿနာဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးကြီးတစ်ခုဖြစ်ခဲ့တာကြာခဲ့ပါပြီ။
၂၀၁၆ ခုနှစ် ARSA အကြမ်းဖက်သမားတွေ တိုက်ခိုက်မှုနောက်ပိုင်းမှာတော့ နိုင်ငံတကာမီဒီယာတွေရဲ့ တစ်ဖက် စောင်းနင်း ရေးသားဖော်ပြမှုတွေ၊ လွဲမှားမှုတွေ၊ ချဲ့ကားမှုတွေကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှနေ ရပ်စွန့် ခွာသူတွေကို မြန်မာအစိုးရနဲ့ မြန်မာ့တပ်မတော်က နှိပ်စက်လို့၊ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်လို့ ထွက်ပြေးလာရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေအဖြစ် ဇာတ်နာအောင်ဖန်တီးကာ နိုင်ငံတကာအရေးဖြစ်အောင် ICJ အထိ ဆွဲတင်လာခဲ့ပါတယ်။
တကယ်တော့ ARSA အကြမ်းဖက်သမားတွေရဲ့ အကွက်ချဖန်တီးမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက် ပိုင်းက နေရပ်စွန့်ခွာသူတွေကို တစ်ဖက်နိုင်ငံရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှ ပြန်လည်စိစစ်လက်ခံဖို့ မြန်မာနိုင်ငံက အ သင့်ပြင်ဆင်ထားခဲ့တာ အချိန်အတော်ကြာခဲ့ပါပြီ။ ဘာကြောင့် ပြန်လည်မဝင်ရောက် နိုင်သေးတာလဲ ဆိုတာ ကတော့ နောက်ကွယ်က ကြိုးကိုင်သူတွေ၊ အကွက်ချဖန်တီးသူတွေကိုပဲ မေးခွန်းထုတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ကိုလိုနီခေတ်ကတည်းက ပေါ်ပေါက်ခဲ့တဲ့ သမိုင်းကြောင်း
အလားတူပဲ အင်ဒိုနီးရှားအောက်လွှတ်တော်အေဂျင်စီပုဂ္ဂိုလ်ကလည်း အခုကိစ္စမှာ ဘုန်းကြီးအမှု ရွာပတ်သလို မြန်မာနိုင်ငံကို မဆီမဆိုင် အခြေအမြစ်မရှိ စွပ်စွဲပုတ်ခတ်ပြောဆိုခြင်းဟာ ကိုလိုနီခေတ်ကတည်းက ပေါ်ပေါက် ခဲ့တဲ့သမိုင်းကြောင်းကို မသိလို့လား၊ သိလျက်သားနဲ့ ဘန်ဒါအာချေးမှာ ယာယီခိုလှုံနေတဲ့ ဘင်္ဂါလီ ၁၃၇ ဦးကို အာချေးဒေသခံတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားအချို့နဲ့ လူငယ်အချို့က ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့တဲ့ကိစ္စအပေါ် နိုင်ငံတကာ က ပြစ်တင်ဝေဖန်လာမှာစိုးလို့ မိုးကြိုးပစ်ရာထန်းလက်ကာတဲ့သဘောနဲ့ အာရုံလွဲအောင် မြန်မာကို အပြစ်ဖို့တာ လားလို့ မေးခွန်းထုတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။
တကယ်တော့ မြန်မာနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနှစ်နိုင်ငံဟာ မိတ်ဝတ်မပျက် အစဉ်အလာကြီးစွာ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးခဲ့တဲ့ နိုင် ငံတွေဖြစ်ပါတယ်။ ကိုလိုနီနယ်ချဲ့လက်အောက်က လွတ်မြောက်ရေးကြိုးပမ်းမှုကာလကတည်းက အတူ လက် တွဲခဲ့ကြတာပါ။ ပြောရမယ်ဆိုရင် အင်ဒိုနီးရှားဟာ မြန်မာနိုင်ငံနောက်မှ လွတ်လပ်ရေးရခဲ့တာပါ။ ဒတ်ချ် နယ်ချဲ့ တွေကို တော်လှန်စဉ်ကာလမှာ မြန်မာနိုင်ငံက အင်ဒိုနီးရှားကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာသာမက ရုပ်ပိုင်း ဆိုင်ရာဝတ္ထု အ ကူအညီတွေပါ ပေးအပ်ခဲ့ပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ သမ္မတကြီး ဆူကာနိုအသိဆုံးပါ။ ခေတ် အဆက်ဆက် နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တွေကြားမှာလည်း ရှိရင်းစွဲချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကို အဓွန့်ရှည် တည်တံ့ခိုင်မြဲ အောင် ထိန်းသိမ်းခဲ့ကြပါတယ်။
ကိန်းဂဏန်းအရ ငါးသိန်းမှ တစ်သန်းအကြား
ကိုလိုနီနယ်ချဲ့လက်အောက်က လွတ်မြောက်စနိုင်ငံတွေနည်းတူ အင်ဒိုနီးရှားဟာလည်း အတော့်ကို ရုန်းကန်ခဲ့ရ ပါတယ်။ ခွဲထွက်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ၊ ကွန်မြူနစ်လှုပ်ရှားမှုတွေစတဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး မတည်ငြိမ်မှုတွေနဲ့ ရင် ဆိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ အတိတ်ကာလမှာ အင်ဒိုနီးရှားတပ်ဖွဲ့နဲ့ အင်ဒိုနီးရှား ကွန်မြူနစ်ပါတီတို့ အားပြိုင် ရာ ကနေ ကွန်မြူနစ်တွေ၊ တရုတ်လူမျိုးတွေ၊ လက်ဝဲဝါဒီလို့စွပ်စွဲခံရသူအများအပြား သတ်ဖြတ်ဖယ်ရှားခံရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အများစုလက်ခံထားတဲ့ ကိန်းဂဏန်းအရ ငါးသိန်းမှ တစ်သန်းအကြား သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ မိတ်ဆွေကောင်းပီပီ သူတစ်ပါးရဲ့ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းမပြုဆိုတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက လိုက်နာကျင့်သုံးတဲ့ မူဝါဒနဲ့အညီ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကို ဘယ်သောအခါမျှ ဝင် ရောက်စွက်ဖက်ပြောဆိုခြင်း မပြုခဲ့ပါဘူး။
လတ်တလော လူမှောင်ခိုကုန်ကူးသူတွေ ပို့ဆောင်မှုအရ ဘင်္ဂါလီလှေစီးရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူတွေ အင်ဒိုနီး ရှားကို ရောက်ရှိလာတဲ့အရေးကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး အင်ဒိုနီးရှားအောက်လွှတ်တော်အေဂျင်စီက လက် ထောက် ဥက္ကဋ္ဌဆိုသူရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် မဆီမဆိုင် အခြေအမြစ်မဲ့ စွပ်စွဲပုတ်ခတ်ပြောဆိုမှုကတော့ အဆင် အခြင်ကင်း မဲ့တဲ့ ပြောဆိုမှုတစ်ရပ်ဖြစ်တဲ့အပြင် သမိုင်းတစ်လျှောက် နှစ်နိုင်ငံ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကိုလည်း အစွန်းအထင်း ဖြစ် စေတယ်လို့ ဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် မြန်မာနိုင်ငံသားတစ်ဦးအနေနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားအောက်လွှတ်တော်အေဂျင်စီတစ်ခုက လက် ထောက် ဥက္ကဋ္ဌဆိုသူ အာမတ် ဟာဖစ် တိုဟီကို ပြောချင်တာကတော့ “မိတ်ဆွေဟူသည် မိတ်ဆွေကောင်း၊ မိတ်ဆွေညံ့ ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိရာ မိတ်ဆွေကောင်းတို့ကို ပေါင်းသင်းဆက်ဆံ ဆည်းကပ်ရာ၏။ ထိုမိတ်ဆွေကောင်းတို့အား ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှီဝဲဆည်းကပ်ခြင်းဖြင့် မိမိအတွက် အကျိုးများရာ၏။ မိတ်ဆွေကောင်းအပေါ် ယုတ် ညံ့သော စိတ်ဖြင့် မပြစ်မှားရာ” ဆိုတဲ့ ဓမ္မပဒလာအတိုင်း မိတ်ဆွေကောင်းအပေါ် ယုတ်ညံ့တဲ့စိတ်နဲ့ မပြစ်မှားပါနဲ့လို့ပဲ ဆိုပါရစေ။ ။
Link : Here
No comments:
Post a Comment