Tuesday, August 31, 2021

အာဖဂန္က်ဆုံးျခင္း ျမန္မာ လာဂယက္ထ

ဧရာဝတီ
Naw Theresa
31 August 2021ဩဂုတ္လ ၁၆ ရက္ ကဘူးလ္ေလဆိပ္တြင္ ေတြ႕ရသည္႕ အာဖဂန္မိသားစုတစု / Getty Image

အေမရိကန္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ အာဖဂန္နစၥတန္ တာလီဘန္တို႔လက္သို႔ က်ေရာက္သြားျခင္းသည္ ကမၻာ တဝွမ္းတြင္ ရိုက္ခတ္မႈမ်ားျဖစ္ေစခဲ့သည္။ အာဖဂန္အမ်ိဳးသားတပ္မေတာ္ (ANA) အလၽွင္အျမန္ၿပိဳ လဲ သြားျခင္း ၊ သမၼတအက္ရွ္ရက္ဖ္ဂါနီ ထြက္ေျပးရျခင္းႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဖရိုဖရဲအေျခအေနမ်ားသည္ ခန္႔မွန္း မရေတာ့ သည့္ ေဒသတြင္းလုံျခဳံေရးအေျခအေနတြင္ အေမရိကန္အေပၚ ယုံၾကည္အားထားနိုင္မႈအေပၚ အရိပ္ မည္းထိုး က်ေ စသည္။

အေပၚယံအားျဖင့္ၾကည့္ပါက ဘိန္းထုတ္လုပ္ျခင္း၊ နိုင္ငံအရြယ္အစား တူညီျခင္းႏွင့္ မၿပီးဆုံးနိုင္ေသာ ပဋိပကၡ မ်ားေၾကာင့္ ႏွစ္နိုင္ငံလုံး ဒုကၡမ်ားရင္ဆိုင္ေနရျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ားမွအပ အာဖဂန္ႏွင့္ ျမန္မာသည္ ဆက္ စပ္မႈမရွိဟု ယူဆနိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာနိုင္ငံမွ ေဝဖန္သုံးသပ္သူမ်ားႏွင့္ လူမႈကြန္ရက္ အသုံးျပဳသူမ်ား သည္ မၾကာေသးမီက အာဖဂန္မွ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈမ်ားႏွင့္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းအၾကား ႏွိုင္း ယွဥ္ျမင္လာေသာေၾကာင့္ အြန္လိုင္းလႈပ္ရွားမႈ အမ်ားအျပား ျဖစ္ေပၚလာသည္။ နည္းပညာအရ သာလြန္ေသာ အမ်ိဳးသားတပ္မေတာ္ကို တာလီဘန္တို႔က မည္သို႔ေခ်မႈန္းလိုက္ျခင္း၊ အာဖဂန္တြင္ လူမ်ိဳးစု မ်ားစြာရွိေနျခင္း၊ အေနာက္လိုလားေသာ အစိုးရတခုကို တ႐ုတ္၏ ပထဝီနိုင္ငံေရး ရည္မွန္းခ်က္အတြက္ အက်ိဳးျပဳသည္ဟု ယူဆရသည့္ အစိုးရတခုႏွင့္ အစားထိုးလိုက္ျခင္း စသျဖင့္ ေဖေဖာ္ဝါရီ အာဏာသိမ္းအၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာ့ နိုင္ငံေရး ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈမ်ားႏွင့္ ႏွိုင္းယွဥ္ၿပီး ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာေလ့လာမႈမ်ားႏွင့္ မွန္းဆခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ ေပၚခဲ့သည္။

    စစ္ေကာင္စီႏွင့္ စင္ၿပိဳင္ေပၚေပါက္လာေသာ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရးအစိုးရ (NUG) ႏွစ္ဘက္လုံးမွ ဝန္ႀကီး မ်ားသည္ ၎တို႔အေနအထားကို ခိုင္မာေစရန္ အာဖဂန္မွ မၾကာေသးမီက အေျပာင္းအလဲမ်ားကို အသုံးခ် ၾကသည္။

စစ္ေကာင္စီႏွင့္ စင္ၿပိဳင္ေပၚေပါက္လာေသာ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရးအစိုးရ (NUG) ႏွစ္ဘက္လုံးမွ ဝန္ႀကီးမ်ား သည္ ၎တို႔အေနအထားကို ခိုင္မာေစရန္ အာဖဂန္မွ မၾကာေသးမီက အေျပာင္းအလဲမ်ားကို အသုံးခ်ၾက သည္။ စစ္ေကာင္စီဘက္က ျပင္ပစြက္ဖက္မႈ က်ဆုံးျခင္းႏွင့္ စစ္အင္အား အခိုင္အမာရွိျခင္းတို႔ကို အသုံးခ်ၿပီး NUG ဘက္က စိုးရိမ္စရာေကာင္းသည့္ သေဘာထားျဖစ္သည့္ တာလီဘန္၏ လၽွင္ျမန္ေသာေအာင္ပြဲကို ခ်ီး က်ဴးသည့္ အကဲျဖတ္ခ်က္ျဖင့္ ၎တို႔၏နည္းလမ္းကို အတုယူရန္ ေတာင္းဆိုသည္။

ယခင္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ အႀကံေပးႏွင့္ လက္ရွိ စစ္ေကာင္စီ၏ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ ဝန္ႀကီးျဖစ္ေသာ ဦးကိုကို လွိုင္က ျပင္ပမွ အတင္းအက်ပ္ သြပ္သြင္းေသာ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ေဆာင္ျခင္းကို ေဝဖန္ တိုက္ခိုက္သည့္ ေဆာင္းပါးရွည္ႀကီး ေရးသားၿပီး ကာဇိုင္းႏွင့္ ဂါနီအစိုးရမ်ားသည္ နိုင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ကို ေပ်ာ္ရႊင္စြာေရာင္းစားသည့္ အေမရိကန္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္မ်ား အျဖစ္ သ႐ုပ္ေဖၚသည္။ ထိုသို႔ ေရးသားျခင္းသည္ စစ္တပ္၏ ေဆာင္ပုဒ္ျဖစ္ေသာ “စည္းကမ္းျပည့္ဝသည့္ ဒီမိုကေရစီ”သို႔ ၎တို႔လမ္းေၾကာင္းျဖင့္၎တို႔သြားေရး ႏွင့္ ျပည္ပစြက္ဖက္မႈျဖင့္ အစိုးရေျပာင္းလဲျခင္းသည္ က်ဆုံးရမည္ဆိုသည့္ ေဆာင္ပုဒ္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီေန သည္။ အထူးသျဖင့္ ယခုကဲ့သို႔ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္တာဝန္ R2P မူအရ နိုင္ငံတကာအေရးယူမႈမ်ားကို အႀကိမ္ၾက္ိမ္ေတာင္းဆိုမႈမ်ား ရင္ဆိုင္ေနရခ်ိန္တြင္ ပိုမိုကိုက္ညီေနသည္။

အာဖဂန္ကို ဆုံးရႈံးသြားေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ တ႐ုတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္အတြက္ ေဒသ တြင္း ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို အားေပးျခင္းႏွင့္ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း တို႔ကဲ့သို႔ေသာ အာဏာအေပ်ာ့စားလုပ္ငန္းမ်ား ပိုမိုျပဳလုပ္ေစမည္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ဦးကိုကိုလွိုင္က သတိေပးသည္။ ထိုသို ႔ေျပာဆိုျခင္းသည္ လက္ရွိအတိုက္အခံတို႔သည္ ျပည္ပအကူအညီရေနသည္၊ အရပ္သား ျပည္သူ႔ကာကြယ္ ေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား (PDFs) ၏ တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ ေငြေၾကာင့္ လႈပ္ရွားေနသည္၊ တိုက္ခိုက္မႈႏွင့္ လုပ္ႀကံသတ္ ၿဖတ္ မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေသာေၾကာင့္ ဆုေငြရသည္ဆိုသည့္ ေျပာဆိုခ်က္မ်ားႏွင့္လည္း လြန္စြာ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ရွိလွေပသည္။

    ဂါနီ၏ ကသုတ္ကရက္ ထြက္ခြာသြားခဲ့ရပုံကိုလည္း အဆုံးတြင္ ခါးခါးသည္းသည္း တိုက္ခိုက္ရန္ ျပည္သူ မ်ားကို တိုက္တြန္းၿပီး ျပည္ပသို႔ ထြက္ခြာေျပးၾကေသာ စစ္အာဏာသိမ္းဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားႏွင့္ ခိုင္းႏွိုင္းသည္။

စစ္အုပ္စု လိုလားသည့္ဘက္၏ အျခားေျပာဆိုခ်က္မ်ားတြင္မူ ANA ႏွင့္ မတူဘဲ ျမန္မာစစ္တပ္သည္ ဒီမိုကေ ရစီထြန္းကားေရး စည္းလုံးညီညြတ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းေျပာသည္။ တိုင္းျပည္၏ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲ ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ဘက္မလိုက္သည့္ အဆုံးအျဖတ္ေပးသူျဖစ္သည္ဆိုသည့္ သမိုင္းေပးတာဝန္ကို ထမ္း ေဆာင္ ရန္ တာဝန္ရွိေၾကာင္း ၎တို႔ကိုယ္ ၎တို႔ သတ္မွတ္ထားသည့္ အယူအဆႏွင့္ ေျပာဆိုခ်က္မ်ားျဖင့္ လည္း ကိုက္ညီသည္။ ဂါနီ၏ ကသုတ္ကရက္ ထြက္ခြာသြားခဲ့ရပုံကိုလည္း အဆုံးတြင္ ခါးခါးသည္းသည္းတိုက္ ခိုက္ရန္ ျပည္သူမ်ားကို တိုက္တြန္းၿပီး ျပည္ပသို႔ ထြက္ခြာေျပးၾကေသာ စစ္အာဏာသိမ္းဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ ရွား မႈ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ခိုင္းႏွိုင္းသည္။

NUG လိုလားသည့္ ဘက္တြင္မူ တာလီဘန္တို႔ေအာင္နိုင္ရသည့္ တခုတည္းေသာ အေၾကာင္းရင္းမွာ ေဘ့ဂ်င္း ႏွင့္ ေမာ္စကိုသို႔ တာလီဘန္က အာမခံေသာေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏွင့္ ႐ုရွား၏ ေထာက္ခံမႈျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္ သည္ ယင္းအင္အားႀကီးႏွစ္နိုင္ငံတို႔သည္ ျမန္မာနိုင္ငံမွ ေနာက္ဆုံးအာဏာသိမ္းမႈကို ေထာက္ခံသည္ဆိုသည့္ ကာလၾကာျမင့္ၿပီျဖစ္ေသာ ေျပာဆိုခ်က္ႏွင့္ အၿပိဳင္ျဖစ္ေနသည္။ ၂၀၂၁ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလအတြင္းက တ႐ုတ္ ႏွင့္ ႐ုရွားအရာရွိမ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ၾကၿပီး စစ္ေကာင္စီကို နိုင္ငံတကာညီလာခံ အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ အကာအကြယ္ေပးၾကေသာေၾကာင့္ ထိုႏွစ္နိုင္ငံတို႔သည္ အာဏာသိမ္းမည္ကို ႀကိဳသိ႐ုံသာမက ခြင့္ျပဳခ်က္လည္း ေပးခဲ့သည္ဆိုသည့္ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကိုလည္း ျဖစ္ေစသည္။ ထိုသို႔ေသာေျပာဆိုမႈတြင္ ဒီမိုကေ ရစီနိုင္ငံမ်ားက အတူတကြ အျမစ္ျဖတ္သုတ္သင္ရမည့္ က်င့္ဝတ္ဆိုးရြားသည့္ ႐ုရွား-တ႐ုတ္ေနာက္လိုက္ျဖစ္ ေသာ တာလီဘန္တို႔ႏွင့္ ျမန္မာစစ္အုပ္စုသည္အလားတူ ျဖစ္သည္ဟု ႏွိုင္းယွဥ္သည္။

သို႔ေသာ္ ေျပာဆိုခ်က္အမ်ားအျပားမွာ NUG ႏွင့္ ၎၏လက္ေအာက္ခံ PDF တို႔ အေနျဖင့္ စစ္ေကာင္စီကို အျမစ္ျဖတ္ရန္ နည္းလမ္းအျဖစ္ တာလီဘန္တို႔၏ လၽွင္ျမန္ေသာ စစ္ဆင္ေရးမ်ားကို မည္သို႔အတုယူမည္ ဆို သည့္အခ်က္ကို ဗဟိုျပဳေနၿပီး ၎တို႔ကိုေထာက္ခံသူမ်ားကလည္း ေရွ႕ဆက္ရမည့္ နည္းလမ္းအျဖစ္ ျပည္ တြင္း စစ္ကို မီးကုန္ယမ္းကုန္တိုက္ရန္ ေတာင္းဆိုေနသည္။ အေမရိကန္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ အစိုးရႏွင့္ ပဋိပကၡႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ၾကာၿပီးေနာက္ တာလီဘန္တို႔၏ မၾကာေသးမီက ေအာင္ပြဲသည္ ရန္သူက မည္မၽွပင္အင္ အားႀကီးမားေစ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံၿပီး လူထုေထာက္ခံေသာ အင္အားစု၏ ေရွာင္လႊဲမရေသာ ေအာင္ပြဲအျဖစ္ ပုံေဖၚသည္။

    NUG ဝန္ႀကီး ထုေခါင္က တာလီဘန္တို႔ေအာင္ပြဲကို Facebook တြင္ ေရးသားခ်ီးက်ဴးၿပီး တာလီဘန္တို႔ သည္ လူထု ေထာက္ခံမႈရေသာေၾကာင့္ ၎တို႔ထက္ အင္အားႏွင့္နည္းပညာသာေသာ စစ္တပ္ကို အနိုင္ရ သည္ဟု ေဖၚျပသည္။

တာလီဘန္တို႔၏ စစ္ေရးဗ်ဴဟာကို ေလးစားအားက်မႈတိုးလာေနၿပီး ထိုအုပ္စုႏွင့္ပတ္သက္သည့္ စိတ္ကူးယဥ္ အယူအဆမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုသို႔ေသာအယူအဆမ်ားမွာ ဆိုးက်ိဳးအခ်ိဳ႕ျဖစ္ေစသည္။ NUG ဝန္ႀကီး ထုေခါင္က တာလီဘန္တို႔ေအာင္ပြဲကို Facebook တြင္ ေရးသားခ်ီးက်ဴးၿပီး တာလီဘန္တို႔သည္ လူထု ေထာက္ခံမႈရေသာေၾကာင့္ ၎တို႔ထက္ အင္အားႏွင့္နည္းပညာသာေသာ စစ္တပ္ကိုအနိုင္ရသည္ဟု ေဖၚျပ သည္။ အျခားေတြ႕ရွိခ်က္တခုမွာ အာဖဂန္အစိုးရသည္ လူမ်ိဳးစုဖက္ဒရယ္စနစ္ကို မက်င့္သုံးဘဲ တာလီဘန္ တို႔က လူမ်ိဳးစု အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ဆြဲေဆာင္နိုင္ေသာေၾကာင့္ က်ဆုံးရျခင္းျဖစ္သည္ဆိုသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။ (အာဖဂန္ စစ္ေသြးႂကြအဖြဲ႕ကို အေကာင္းျမင္သည့္ ျမန္မာေဝဖန္သုံးသပ္သူမ်ား၏ ဥပမာ ပုံစံတမ်ိဳးျဖစ္သည္။)

အျခားေသာ အင္တာနက္အသုံးျပဳသူမ်ားကလည္း ျမန္မာစစ္တပ္သည္ ANA ကဲ့သို႔ပင္ စကၠဴက်ားျဖစ္ၿပီး ၎ ၏ စစ္အင္အားအမ်ားစုမွာ “ကိုယ္ေပ်ာက္စစ္သားမ်ား”ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ထိုသို႔ေသာ ေျပာဆိုခ်က္ မ်ိဳးကို စစ္အာဏာသ္ိမ္းမႈဆန္႔က်င္သည့္ အေစာပိုင္းကာလမ်ားကပင္ ေတြ႕ေနျခင္းျဖစ္ၿပီး ျမန္မာစစ္အုပ္စုတြင္ စာ ရြက္ေပၚမွ စာရင္းတြင္ ရွိသည့္စစ္အင္အား၏ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသာရွိကာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ မ်ား ႏွင့္ PDFs တို႔ေပါင္းလိုက္ပါက စစ္အုပ္စုထက္ အင္အားသာလြန္သည္ဟု ဆိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ NUG ၏ ကာ လၾကာျမင့္စြာ ေစာင့္ေမၽွာ္ေနသည့္ D-Day ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရေသာအခါ စစ္အုပ္စုက်ဆုံးမည္ဆိုသည့္ အယူအဆ ၿဖစ္လာသည္။ D-Day တြင္ မီးကုန္ယမ္းကုန္တိုက္ၿပီး ၿမိဳ႕ႀကီး ၿမိဳ႕ငယ္မ်ားကို လြတ္ေျမာက္ေစကာ တိုက္ပြဲမ်ား ႏွစ္ပတ္အတြင္း ၿပီးစီးမည္ဟု ယူဆလာသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ဆီးရီးယားကဲ့သို႔ေသာ နိုင္ငံတခုျဖစ္လာနိုင္ သည္ဆိုသည့္ သတိေပးခ်က္မ်ား ရွိေသာ္လည္း ထိုအလြန္အကၽြံ အေကာင္းျမင္ေသာ ေျပာဆိုမႈမ်ားသည္ စစ္ေကာင္စီကို မုန္းတီးမႈႏွင့္ ေရာေႏွာၿပီး လူမႈကြန္ရက္ အသုံးျပဳသူမ်ားအၾကားတြင္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ သည္ အေကာင္းဆုံးေရြးခ်ယ္စရာဟု စိတ္ကူးယဥ္ေစသည္။

စစ္ေကာင္စီတြင္ ကၽြမ္းက်င္မႈ မရွိေသာေၾကာင့္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ဆိုးရြားလွေသာ ကိုဗစ္နိုင္တင္း တတိယ လွိုင္း ထင္ထင္ရွားရွား အားေကာင္းေနျခင္း၊ မိုးအလြန္ တိုက္ပြဲရာသီ နီးကပ္လာျခင္းတို႔ႏွင့္အတူ တာလီဘန္တို႔၏ ေအာင္ပြဲသည္ PDF မ်ားအတြက္ စိတ္ဓါတ္တက္ႂကြေစသည္။ NUG က မၾကာမီ D-Day လာမည္ဟု ေၾကညာ ၿခင္းေၾကာင့္လည္း လူမႈကြန္ရက္တြင္ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားျဖစ္ေစသည္။ ထိုသို႔ဆိုေသာေၾကာင့္ အြန္လိုင္းမွေျပာ ဆိုခ်က္မ်ားသည္ ျပင္ပတြင္ မည္မၽွအထိ လက္ေတြ႕ျဖစ္လာမည္ႏွင့္ အာဏာသိမ္းမႈအလြန္ အက်ပ္အတည္း မ်ားအၾကား ႐ုန္းကန္ေနရေသာ ျမန္မာ့လူဦးေရ အမ်ားစုက ေနာက္ထပ္ ပဋိပကၡႏွင့္ အပ်က္အစီးမ်ားကို လက္ ခံႀကိဳဆိုမည္ မႀကိဳဆိုမည္ကို ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။

အာဖဂန္နစၥတန္မွ ေၾကကြဲဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားကို ကမၻာက ဆက္လက္တုံ႔ျပန္ေနခ်ိန္တြင္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရး အက်ပ္ အတည္းမွ ဆန္႔က်င္ဘက္ႏွစ္ဘက္တို႔သည္ အဆုံးမသတ္နိုင္ေသာ ပဋိပကၡ၏ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အက်ိဳး ဆက္မ်ားကို လ်စ္လ်ဴရႈေနပုံရသည္။ ထိုကိစၥကို စဥ္းစားရမည့္အစား ၎တို႔သည္ ကဘူးလ္ၿမိဳ႕ေတာ္ က်ဆုံး ၿခင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး သန္ရာသန္ရာ စိတ္ကူးယဥ္ေနၿပီး ၎တို႔ကို ေထာက္ခံသူမ်ားအား လိုသလို ေရြးခ်ယ္ ဖယ္ထုတ္ထားသည့္ အယူအဆမ်ားကို အႀကိမ္ႀကိမ္အဖန္ဖန္ေျပာေနၾကသည္။ တဖက္က အာဏာခ်ဳပ္ ကိုင္မႈ ကို ခိုင္မာေအာင္လုပ္ေနၿပီး အျခားတဖက္က ႐ုတ္တရက္ ပြဲသိမ္းကစားကြက္ကို ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ေပးေနသည္။

(Naw Theresa သည္ ျမန္မာနိုင္ငံအေျခစိုက္ လြတ္လပ္ေသာ ပိုင္းျခားသုံးသပ္သူတဦးျဖစ္သည္။ The Diplomat ပါ ၎၏ The Fall of Afghanistan Echoes in Myanmar ကို ဘာသာျပန္ဆိုသည္။)

You may also like these stories:


Topics: NUG, PDF, စစ္အာဏာသိမ္း, တာလီဘန္, ျမန္မာ လာဂယက္ထ, အာဖဂန္က်ဆုံးျခင္း, ဦးကိုကိုလွိုင္

Link :Here

No comments:

Post a Comment

/* PAGINATION CODE STARTS- RONNIE */ /* PAGINATION CODE ENDS- RONNIE */