လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံ ( RFA )
ျမန္မာဌာန | သတင္းမ်ား
ေက်ာ္လြင္ဦး2021-01-14
ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ျပန္ေခၚဖို႔ တ႐ုတ္၊ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွ သုံးနိုင္ငံေတြ႕ဆုံပြဲကို လာမယ့္ ဇန္နဝါရီ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ ဘဂၤလားေဒရွ႕္နိုင္ငံ ဒကၠာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပသြားမယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး အဗၺဒူမိုမန္ က မေန႔က ေျပာလိုက္ပါတယ္။
ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေအာင္ကို ကို ဒီေန႔မနက္ပိုင္းက ေမး ၿမန္းရာေတာ့ တာဝန္ရွိသူေတြ ညႇိႏွိုင္းေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႔ဘက္က ေသခ်ာေအာင္ စီစဥ္ေနတယ္၊ ညႇိႏွိုင္းဆဲပါ၊ ေန႔လယ္ ညေနေလာက္မွ ေသခ်ာၿပီဆိုရင္ က်ေနာ္အတည္ျပဳေပးပါမယ္"
ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေအာင္ကို ကို ဒီေန႔မနက္ပိုင္းက ေမး ၿမန္းရာေတာ့ တာဝန္ရွိသူေတြ ညႇိႏွိုင္းေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႔ဘက္က ေသခ်ာေအာင္ စီစဥ္ေနတယ္၊ ညႇိႏွိုင္းဆဲပါ၊ ေန႔လယ္ ညေနေလာက္မွ ေသခ်ာၿပီဆိုရင္ က်ေနာ္အတည္ျပဳေပးပါမယ္"
ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ နိုဝင္ဘာလကတည္းက ႏွစ္နိုင္ငံ သေဘာတူ လက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီကိစၥမွာ တ႐ုတ္နိုင္ငံရဲ့ ၾကားဝင္ေစ့စပ္မႈေၾကာင့္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လက ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏွစ္နိုင္ငံၾကား အခ်က္ ေလးခ်က္ကို သေဘာတူညီမႈရခဲ့ပါတယ္။
ပထမဆုံးအႀကိမ္ သုံးပြင့္ဆိုင္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးမႈကို ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင့္ေဆြ၊ တ႐ုတ္နိုင္ငံ ျခား ေရး ဝန္ႀကီး မစၥတာ ဝမ္ယိနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ မိုမန္ တို႔ ၂၀၁၉ စက္တင္ဘာ ၂၃ ရက္ေန႔က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ေတြ႕ဆုံခဲ့ၾကပါတယ္။
အဲဒီေတြ႕ဆုံပြဲၿပီးကတည္းက ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္မႈ အႏၲရာယ္ကို နိုင္ငံအသီးသီးက ရင္ဆိုင္ေနရတာ ေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ မေတြ႕နိုင္ခဲ့ပါဘူး။
၂၀၂၀ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD ပါတီဟာ ေသာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳအနိုင္ရခဲ့ၿပီး ဧၿပီလဆန္းမွာ အစိုးရသစ္ ကို ဖြဲ႕စည္းေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာပဲ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ နိုင္ငံတကာ ဖိအားေတြ အပါအဝင္ နိုင္ငံတကာတရား႐ုံးမွာ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့အမႈကိစၥေတြမွာ မ်က္ႏွာပန္းလွဖို႔အတြက္ ကိုဗစ္ကပ္ေဘးေၾကာင့္ ရပ္ နားထားတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ျပန္ေခၚေရးကိစၥကို ျပန္လည္ေဆြးေႏြးပါေတာ့မယ္။
ကိုဖီအာနန္ေကာ္ရွင္အဖြဲ႕ဝင္ေဟာင္းလည္းျဖစ္ အစၥလာမ္ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္လည္းျဖစ္တဲ့ ဦးေအးလြင္ က ဒီဒုကၡသည္ေတြေနရပ္ျပန္ေရး မၾကာခင္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးဖို႔ စီစဥ္ေနတာကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။
ဒီဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရာက္လာရင္ သူတို႔ မူလေနထိုင္ခဲ့တဲ့ ေက်းရြာေတြမွာ ျပန္လည္ေနထိုင္လုပ္ ကိုင္ ခြင့္ နဲ႔ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ေပးေရး ဆိုတဲ့ အခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ကို ႏွစ္နိုင္ငံလုံးက အေျဖတစ္ခု အျမန္ဆုံးရွာၿပီး ေျဖရွင္း ေပးသင့္တယ္လို႔ ဦးေအးလြင္ က တိုက္တြန္းပါတယ္။
"အဲဒီအခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကို သူတို႔ကိုနားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ ေဆြးေႏြးေပးနိုင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ့္ စိတ္ထင္ အားလုံးက ျပန္လာခ်င္တဲ့ဆႏၵရွိတယ္၊ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ေကာ့ဘဇားကို တစ္ႀကိမ္မက က် ေနာ္ေရာက္ဖူးပါတယ္၊ အားလုံးကျပန္ခ်င္ၾကပါတယ္၊ အဲဒီအဟန႔္အတားေလးေတြကို လုပ္ေပးနိုင္တဲ့ အေနအ ထား မွာရွိတဲ့အတြက္ ၾကားဝင္ေစ့စပ္ေပးမယ့္ တ႐ုတ္ကလည္းေဖ်ာင္းျဖေပါ့ေနာ္၊ ကာယကံရွင္ ျဖစ္တဲ့ ဘဂၤ လားေဒ့ရ္ွနဲ႔ ျမန္မာဘက္ကလည္း သေဘာထားႀကီးႀကီးထားၿပီး အဲဒါေလးကို အေျဖတစ္ခု အ ၿမန္ ဆုံးရွာသင့္ ပါတယ္"
ဒုကၡသည္ေတြ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေနရပ္ျပန္ေခၚေရးဟာ အစိုးရဘက္က မျဖစ္မေန လုပ္ရမယ့္အလုပ္လို႔လည္း ဦးေအးလြင္ က ေျပာပါတယ္။
၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္က ေရြးေကာက္ခံခဲ့ရသူလည္းျဖစ္ လက္ရွိ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔ အခြင့္ အေရးပါတီဥကၠ႒လည္းျဖစ္တဲ့ ဦးေက်ာ္မင္း ကလည္း မၾကာခင္ေတြ႕ဆုံမယ့္ အစီအစဥ္ကို ႀကိဳဆိုပါ တယ္။
ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ သေဘာထားကို ႏွစ္ဖက္အစိုးရက ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပးရမယ္လို႔ ဦးေက်ာ္မင္း က ေျပာ ပါတယ္။
"အဓိကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ သေဘာထားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပးရမယ္ထင္တယ္၊ နိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ သေဘာထားမပါရင္ ေအာင္ျမင္ပါ့မလားဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစား တယ္"
ထြက္ေျပးသြားတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ခ်က္ခ်င္းမေပးဘဲ နိုင္ငံသားစိစစ္ခံမယ့္ အသိအမွတ္ျပဳ ကတ္လို႔ ေခၚတဲ့ NVC ကတ္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ ေပၚလစီဟာ မွားေနတယ္လို႔ သူက ေဝဖန္ပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွေရာက္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတဲ့ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္၊ သူတို႔ေနရာေတြမွာ ျပန္လည္ ေန ထိုင္ခြင့္၊ သူတို႔ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ေတြ ျပန္ရခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာသြားလာခြင့္နဲ႔ လုံျခဳံေရး အျပည့္အဝေပးမယ္ဆိုရင္ အား လုံးေနရပ္ျပန္လာၾကမွာျဖစ္တယ္လို႔ ဦးေက်ာ္မင္းက ေျပာပါတယ္။
သုံးပြင္ဆိုင့္ေဆြးေႏြးပြဲကေန ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ့ ဆႏၵသေဘာထားေတြကို ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးၿပီး သူတို႔အျမန္ဆုံး ေနရပ္ျပန္နိုင္ဖို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွနိုင္ငံ ကုတုပါေလာင္ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ခိုလႈံေနတဲ့ ဦးေအာင္ၿမိဳင္က ေမၽွာ္လင့္ ေနပါတယ္။
"ဒီလိုသုံးပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲကေန က်ေနာ္တို႔ရဲ့ မူလေနရာ၊ နိုင္ငံသား၊ လုံျခဳံေရး၊ စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာ ေရး စသျဖင့္ေပါ့ေနာ္ ဒါေတြထည့္သြင္းေဆြးေႏြးၿပီး က်ေနာ္တို႔ဒုကၡသည္ေတြ အျမန္ဆုံးေနရပ္ျပန္ နိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေပးမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ေမၽွာ္လင့္ပါတယ္"
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရာက္ေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ ရွစ္သိန္းေလးေသာင္းရဲ့ အမည္စာရင္းေတြကို စိစစ္အတည္ျပဳနိုင္ဖို႔ ျမန္ မာနိုင္ငံကို ေပးပို႔ထားၿပီး ျမန္မာက လူေလးေသာင္းႏွစ္ေထာင္ စာရင္းကိုပဲ စိစစ္အတည္ျပဳထားတယ္ လို႔လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွနိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ဆိုပါတယ္။
၁၉၇၈ နဲ႔ ၁၉၉၂ ႏွစ္တုန္းကလို ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျပန္လက္ခံသလို လက္ခံမယ္လို႔ အျမဲေမၽွာ္လင့္တဲ့အေၾကာင္း လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဝန္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။
Covid-19 ကပ္ေရာဂါျဖစ္ပြားေနတာနဲ႔ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲေၾကာင့္ ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ျပန္ လည္လက္ခံေရး ေဆာင္ရြက္တာမရွိဘဲ ဒီလထဲ ေဆြးေႏြးပြဲ ျပန္စမယ္လို႔ ျမန္မာအစိုးရက အေစာပိုင္းမွာ ေျပာ ခဲ့ပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားေနတဲ့ Fortify Right အဖြဲ႕က ကိုနစ္ကီဒိုင္းမြန္းက ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ျပန္ေခၚေရးကိစၥ ေဆြးေႏြး႐ုံနဲ႔ နိုင္ငံတကာဖိအားေတြ ေလ်ာ့က်သြားမွာမဟုတ္ဘဲ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြကို အေရးယူဖို႔ လိုေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
"တ႐ုတ္နိုင္ငံအကူအညီနဲ႔ ေဆြးေႏြးေန႐ုံနဲ႔ ဒီကိစၥေတြက မေျပလည္ဘူး၊ ျပႆနာေတြရဲ့ မူလဇစ္ျမစ္ေတြ က ဘယ္ေတြမွာ အေျခခံေနလဲဆိုရင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ့ နိုင္ငံသားျဖစ္မႈမွာ အေျခခံေနတယ္၊ ေနာက္တစ္ခု က လူ႔ အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့သူေတြ က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြကို အေရးယူအျပစ္ေပးတာမ်ိဳးမရွိဘဲနဲ႔ ခ်ိဳး ေဖာက္တဲ့ လူ ေတြက ျပစ္ဒဏ္ကေန ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနတယ္၊ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရတဲ့သူေတြက ျပန္လည္ကုစား ေပးတာမ်ိဳး မရွိ ဘူး၊ အဲအေျခအေနေတြအားလုံးကို အစိုးရက ၿပီးခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္လုံးမွာ မလုပ္ခဲ့ဘူး၊ မလုပ္ ခဲ့တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဒီလာမယ့္ ငါးႏွစ္မွာ လုပ္ဖို႔လိုတယ္၊ လုပ္မွသာ နိုင္ငံတကာရဲ့ဖိအားေတြ၊ ေလ်ာ့ သြားမယ္၊ နိုင္ငံတကာမွာ လူ႔ အခြင့္ေရး လူ႔ဂုဏ္သိကၡာကို ေလးစားတဲ့ အစိုးရတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ရပ္တည္ လို႔ရမယ့္ေပါ့"
မၾကာေသးခင္က တ႐ုတ္နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဝမ္ယိရဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံခရီးစဥ္အတြင္း တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လွိုင္နဲ႔ ေတြ႕ဆုံခ်ိန္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြအေရး ထည့္သြင္းေဆြးေႏြး ခဲ့ပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ သုံးႏွစ္ေက်ာ္က ျဖစ္ပြားတဲ့ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ရွစ္သိန္းေက်ာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ဆန္းကေန ေအာက္တိုဘာလအထိ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ငါးခူရ ျပန္လည္လက္ခံေရးစခန္းကို ကိုယ့္ အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္ အမ်ိဳးသား ၁၇၀ နီးပါး၊ အမ်ိဳးသမီး ၂၉၀ ဦး ျပန္ဝင္လာတယ္လို႔ အစိုးရက ထုတ္ေဖာ္ ေျပာ ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒရွ႕္ ႏွစ္နိုင္ငံအစိုးရအစီအစဥ္နဲ႔ တရားဝင္ ျပန္ဝင္ေရာက္ လာတာ ေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။
ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕ FFM ရဲ့ ၂ဝ၁၉ အစီရင္ခံစာအရ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျမန္မာ့ တပ္မ ေတာ္ရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခံရၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ထြက္ေျပးခဲ့ရတာ သုံးႏွစ္ ရွိၿပီျဖစ္သလို အဲ့ဒီကိစၥေတြမွာ ျမန္မာအစိုးရက တာဝန္ရွိတယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ၊ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ နိုင္ငံ တ ကာခုံ႐ုံး ICJ မွာ ႐ုံးတင္ စစ္ေဆးခံေနရၿပီး ေျခာက္လတစ္ႀကိမ္ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းဖို႔ ေဖေဖာ္ဝါရီ လက ၾကားျဖတ္အမိန႔္ ခ်မွတ္ခံထားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပထမဆုံးအႀကိမ္ သုံးပြင့္ဆိုင္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးမႈကို ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင့္ေဆြ၊ တ႐ုတ္နိုင္ငံ ျခား ေရး ဝန္ႀကီး မစၥတာ ဝမ္ယိနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ မိုမန္ တို႔ ၂၀၁၉ စက္တင္ဘာ ၂၃ ရက္ေန႔က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ေတြ႕ဆုံခဲ့ၾကပါတယ္။
အဲဒီေတြ႕ဆုံပြဲၿပီးကတည္းက ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္မႈ အႏၲရာယ္ကို နိုင္ငံအသီးသီးက ရင္ဆိုင္ေနရတာ ေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ မေတြ႕နိုင္ခဲ့ပါဘူး။
၂၀၂၀ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD ပါတီဟာ ေသာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳအနိုင္ရခဲ့ၿပီး ဧၿပီလဆန္းမွာ အစိုးရသစ္ ကို ဖြဲ႕စည္းေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာပဲ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ နိုင္ငံတကာ ဖိအားေတြ အပါအဝင္ နိုင္ငံတကာတရား႐ုံးမွာ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့အမႈကိစၥေတြမွာ မ်က္ႏွာပန္းလွဖို႔အတြက္ ကိုဗစ္ကပ္ေဘးေၾကာင့္ ရပ္ နားထားတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ျပန္ေခၚေရးကိစၥကို ျပန္လည္ေဆြးေႏြးပါေတာ့မယ္။
ကိုဖီအာနန္ေကာ္ရွင္အဖြဲ႕ဝင္ေဟာင္းလည္းျဖစ္ အစၥလာမ္ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္လည္းျဖစ္တဲ့ ဦးေအးလြင္ က ဒီဒုကၡသည္ေတြေနရပ္ျပန္ေရး မၾကာခင္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးဖို႔ စီစဥ္ေနတာကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။
ဒီဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရာက္လာရင္ သူတို႔ မူလေနထိုင္ခဲ့တဲ့ ေက်းရြာေတြမွာ ျပန္လည္ေနထိုင္လုပ္ ကိုင္ ခြင့္ နဲ႔ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ေပးေရး ဆိုတဲ့ အခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ကို ႏွစ္နိုင္ငံလုံးက အေျဖတစ္ခု အျမန္ဆုံးရွာၿပီး ေျဖရွင္း ေပးသင့္တယ္လို႔ ဦးေအးလြင္ က တိုက္တြန္းပါတယ္။
"အဲဒီအခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကို သူတို႔ကိုနားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ ေဆြးေႏြးေပးနိုင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ့္ စိတ္ထင္ အားလုံးက ျပန္လာခ်င္တဲ့ဆႏၵရွိတယ္၊ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ေကာ့ဘဇားကို တစ္ႀကိမ္မက က် ေနာ္ေရာက္ဖူးပါတယ္၊ အားလုံးကျပန္ခ်င္ၾကပါတယ္၊ အဲဒီအဟန႔္အတားေလးေတြကို လုပ္ေပးနိုင္တဲ့ အေနအ ထား မွာရွိတဲ့အတြက္ ၾကားဝင္ေစ့စပ္ေပးမယ့္ တ႐ုတ္ကလည္းေဖ်ာင္းျဖေပါ့ေနာ္၊ ကာယကံရွင္ ျဖစ္တဲ့ ဘဂၤ လားေဒ့ရ္ွနဲ႔ ျမန္မာဘက္ကလည္း သေဘာထားႀကီးႀကီးထားၿပီး အဲဒါေလးကို အေျဖတစ္ခု အ ၿမန္ ဆုံးရွာသင့္ ပါတယ္"
ဒုကၡသည္ေတြ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေနရပ္ျပန္ေခၚေရးဟာ အစိုးရဘက္က မျဖစ္မေန လုပ္ရမယ့္အလုပ္လို႔လည္း ဦးေအးလြင္ က ေျပာပါတယ္။
၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္က ေရြးေကာက္ခံခဲ့ရသူလည္းျဖစ္ လက္ရွိ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔ အခြင့္ အေရးပါတီဥကၠ႒လည္းျဖစ္တဲ့ ဦးေက်ာ္မင္း ကလည္း မၾကာခင္ေတြ႕ဆုံမယ့္ အစီအစဥ္ကို ႀကိဳဆိုပါ တယ္။
ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ သေဘာထားကို ႏွစ္ဖက္အစိုးရက ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပးရမယ္လို႔ ဦးေက်ာ္မင္း က ေျပာ ပါတယ္။
"အဓိကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ သေဘာထားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပးရမယ္ထင္တယ္၊ နိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ သေဘာထားမပါရင္ ေအာင္ျမင္ပါ့မလားဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစား တယ္"
ထြက္ေျပးသြားတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ခ်က္ခ်င္းမေပးဘဲ နိုင္ငံသားစိစစ္ခံမယ့္ အသိအမွတ္ျပဳ ကတ္လို႔ ေခၚတဲ့ NVC ကတ္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ ေပၚလစီဟာ မွားေနတယ္လို႔ သူက ေဝဖန္ပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွေရာက္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတဲ့ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္၊ သူတို႔ေနရာေတြမွာ ျပန္လည္ ေန ထိုင္ခြင့္၊ သူတို႔ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ေတြ ျပန္ရခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာသြားလာခြင့္နဲ႔ လုံျခဳံေရး အျပည့္အဝေပးမယ္ဆိုရင္ အား လုံးေနရပ္ျပန္လာၾကမွာျဖစ္တယ္လို႔ ဦးေက်ာ္မင္းက ေျပာပါတယ္။
သုံးပြင္ဆိုင့္ေဆြးေႏြးပြဲကေန ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ့ ဆႏၵသေဘာထားေတြကို ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးၿပီး သူတို႔အျမန္ဆုံး ေနရပ္ျပန္နိုင္ဖို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွနိုင္ငံ ကုတုပါေလာင္ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ခိုလႈံေနတဲ့ ဦးေအာင္ၿမိဳင္က ေမၽွာ္လင့္ ေနပါတယ္။
"ဒီလိုသုံးပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲကေန က်ေနာ္တို႔ရဲ့ မူလေနရာ၊ နိုင္ငံသား၊ လုံျခဳံေရး၊ စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာ ေရး စသျဖင့္ေပါ့ေနာ္ ဒါေတြထည့္သြင္းေဆြးေႏြးၿပီး က်ေနာ္တို႔ဒုကၡသည္ေတြ အျမန္ဆုံးေနရပ္ျပန္ နိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေပးမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ေမၽွာ္လင့္ပါတယ္"
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရာက္ေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ ရွစ္သိန္းေလးေသာင္းရဲ့ အမည္စာရင္းေတြကို စိစစ္အတည္ျပဳနိုင္ဖို႔ ျမန္ မာနိုင္ငံကို ေပးပို႔ထားၿပီး ျမန္မာက လူေလးေသာင္းႏွစ္ေထာင္ စာရင္းကိုပဲ စိစစ္အတည္ျပဳထားတယ္ လို႔လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွနိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ဆိုပါတယ္။
၁၉၇၈ နဲ႔ ၁၉၉၂ ႏွစ္တုန္းကလို ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျပန္လက္ခံသလို လက္ခံမယ္လို႔ အျမဲေမၽွာ္လင့္တဲ့အေၾကာင္း လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဝန္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။
Covid-19 ကပ္ေရာဂါျဖစ္ပြားေနတာနဲ႔ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲေၾကာင့္ ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ျပန္ လည္လက္ခံေရး ေဆာင္ရြက္တာမရွိဘဲ ဒီလထဲ ေဆြးေႏြးပြဲ ျပန္စမယ္လို႔ ျမန္မာအစိုးရက အေစာပိုင္းမွာ ေျပာ ခဲ့ပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားေနတဲ့ Fortify Right အဖြဲ႕က ကိုနစ္ကီဒိုင္းမြန္းက ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ျပန္ေခၚေရးကိစၥ ေဆြးေႏြး႐ုံနဲ႔ နိုင္ငံတကာဖိအားေတြ ေလ်ာ့က်သြားမွာမဟုတ္ဘဲ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြကို အေရးယူဖို႔ လိုေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
"တ႐ုတ္နိုင္ငံအကူအညီနဲ႔ ေဆြးေႏြးေန႐ုံနဲ႔ ဒီကိစၥေတြက မေျပလည္ဘူး၊ ျပႆနာေတြရဲ့ မူလဇစ္ျမစ္ေတြ က ဘယ္ေတြမွာ အေျခခံေနလဲဆိုရင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ့ နိုင္ငံသားျဖစ္မႈမွာ အေျခခံေနတယ္၊ ေနာက္တစ္ခု က လူ႔ အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့သူေတြ က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြကို အေရးယူအျပစ္ေပးတာမ်ိဳးမရွိဘဲနဲ႔ ခ်ိဳး ေဖာက္တဲ့ လူ ေတြက ျပစ္ဒဏ္ကေန ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနတယ္၊ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရတဲ့သူေတြက ျပန္လည္ကုစား ေပးတာမ်ိဳး မရွိ ဘူး၊ အဲအေျခအေနေတြအားလုံးကို အစိုးရက ၿပီးခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္လုံးမွာ မလုပ္ခဲ့ဘူး၊ မလုပ္ ခဲ့တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဒီလာမယ့္ ငါးႏွစ္မွာ လုပ္ဖို႔လိုတယ္၊ လုပ္မွသာ နိုင္ငံတကာရဲ့ဖိအားေတြ၊ ေလ်ာ့ သြားမယ္၊ နိုင္ငံတကာမွာ လူ႔ အခြင့္ေရး လူ႔ဂုဏ္သိကၡာကို ေလးစားတဲ့ အစိုးရတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ရပ္တည္ လို႔ရမယ့္ေပါ့"
မၾကာေသးခင္က တ႐ုတ္နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဝမ္ယိရဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံခရီးစဥ္အတြင္း တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လွိုင္နဲ႔ ေတြ႕ဆုံခ်ိန္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြအေရး ထည့္သြင္းေဆြးေႏြး ခဲ့ပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ သုံးႏွစ္ေက်ာ္က ျဖစ္ပြားတဲ့ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ရွစ္သိန္းေက်ာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ဆန္းကေန ေအာက္တိုဘာလအထိ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ငါးခူရ ျပန္လည္လက္ခံေရးစခန္းကို ကိုယ့္ အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္ အမ်ိဳးသား ၁၇၀ နီးပါး၊ အမ်ိဳးသမီး ၂၉၀ ဦး ျပန္ဝင္လာတယ္လို႔ အစိုးရက ထုတ္ေဖာ္ ေျပာ ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒရွ႕္ ႏွစ္နိုင္ငံအစိုးရအစီအစဥ္နဲ႔ တရားဝင္ ျပန္ဝင္ေရာက္ လာတာ ေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။
ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕ FFM ရဲ့ ၂ဝ၁၉ အစီရင္ခံစာအရ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျမန္မာ့ တပ္မ ေတာ္ရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခံရၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ထြက္ေျပးခဲ့ရတာ သုံးႏွစ္ ရွိၿပီျဖစ္သလို အဲ့ဒီကိစၥေတြမွာ ျမန္မာအစိုးရက တာဝန္ရွိတယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ၊ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ နိုင္ငံ တ ကာခုံ႐ုံး ICJ မွာ ႐ုံးတင္ စစ္ေဆးခံေနရၿပီး ေျခာက္လတစ္ႀကိမ္ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းဖို႔ ေဖေဖာ္ဝါရီ လက ၾကားျဖတ္အမိန႔္ ခ်မွတ္ခံထားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment