ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး သုံးႏွစ္ျပည့္သည္အထိ မ ေသ ခ်ာေသး

လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံ ( RFA )
ျမန္မာဌာန | သတင္းမ်ား 
2020-08-25


ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းက ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို တပ္မေတာ္က နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ ဒီ
ေန႔ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ဆိုရင္ သုံးႏွစ္ျပည့္ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ အရင္ႏွစ္ေတြမွာေတာ့ ႏွစ္ပတ္လည္ အခမ္းအ နားေတြ ျပဳလုပ္နိုင္ေပမယ့္ ဒီေန႔အခ်ိန္မွာေတာ့ ကပ္ေဘးကာလျဖစ္တာေၾကာင့္ အြန္လိုင္းကေနပဲ လႈပ္ရွား မႈေတြ လုပ္လိုက္ရတယ္လို႔ ရိုဟင္ဂ်ာ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ေျပာၾကပါတယ္။



ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ အာရကန္ ရိုဟင္ဂ်ာကယ္တင္ေရးတပ္ ARSA အဖြဲ႕ကို တပ္မေတာ္က ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လက နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈ စစ္ဆင္ေရး ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ စြန႔္ခြာထြက္ေျပးခဲ့ရတာ ဒီေန႔ သုံးႏွစ္ျပည့္ၿပီျဖစ္ပါတယ္။

အၾကမ္းဖက္ ေမာင္းထုတ္ခံလိုက္ရတာ သုံးႏွစ္ျပည့္သြားေပမယ့္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႔ ဒီေန႔အထိ ေနရပ္ ကိုမျပန္နိုင္ဘဲ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံမွာ ေနထိုင္ေနရၿပီး ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြလည္း ဒီေန႔အထိ မရေသးဘူးလို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံအေျခစိုက္ ရိုဟင္ဂ်ာ လူငယ္အစည္းအ႐ုံး ဒါရိုက္တာ ဦးခင္ေမာင္က ေျပာပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္၊ အရင္ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ေနရာေတြမွာ လြတ္လပ္ စြာသြား လာေနထိုင္ခြင့္၊ NVC ကတ္ကိစၥနဲ႔ တိုင္းရင္းသားျဖစ္ခြင့္ စတာေတြ မရမခ်င္း ျမန္မာနိုင္ငံကို မျပန္ နိုင္ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံမွာ ေနထိုင္ရတာကလည္း အက်ဥ္းသားလို ျဖစ္ေနၿပီး လူသားတစ္ဦးရဲ့ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ဆုံးရႈံးေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏွစ္နိုင္ငံၾကား သေဘာတူညီခ်က္အရ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ နိုဝင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔ကစၿပီး တစ္ရက္ကို ဒုကၡသည္ဦးေရ ၁၅ဝ ႏႈန္းနဲ႔ စုစုေပါင္း ၂၂ဝဝ ေက်ာ္ကို ပထမဆုံးအသုတ္အေနနဲ႔ လက္ခံသြား ဖို႔ စီစဥ္ခဲ့ေပမယ့္ ဒီေန႔အခ်ိန္ထိ ႏွစ္နိုင္ငံ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ျပန္လာသူေတြ မရွိေသးပါဘူး။

ဒါေပမဲ့ မိမိသဘာဆႏၵအရ ျပန္ဝင္လာတဲ့သူ ၇၀၀ ေလာက္ကို ျမန္မာအစိုးရက လက္ခံခဲ့ပါတယ္။ ကိုဗစ္-နိုင္တီးန္ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ပိုင္း မိမိသေဘာဆႏၵနဲ႔ ျပန္ဝင္လာသူေတြကို လက္ခံေရးအစီအစဥ္ကိုလည္း အ စိုးရက ရပ္ဆိုင္းထားေပမယ့္ ခိုးဝင္လာသူေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။

ကုတုပေလာင္ဒုကၡသည္စခန္း အမွတ္ (၇) မွာ ေနထိုင္တဲ့ ဦးေအာင္ၿမိဳင္က လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အ ၾကမ္းဖက္မႈေတြ ရွိေနေသးတဲ့အတြက္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျပန္ေခၚမယ့္ ျမန္မာအစိုးရရဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေတြ ဟာ ေျပာင္းလဲတိုးတက္မႈ မရွိဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။

မိမိသေဘာဆႏၵအေလၽွာက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံကေန ျမန္မာနိုင္ငံကို ျပန္ေရာက္လာတာ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ တစ္ဦးက ျပန္ဖို႔ဆႏၵရွိသူေတြကို ျပန္လာေစခ်င္ေၾကာင္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာဆိုရင္ ARSA အဖြဲ႕ဝင္ေတြက အနိုင္က်င့္တတ္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

လက္ရွိမွာေတာ့ မူလေနထိုင္ခဲ့တဲ့ေနရာမွာ အႏၲရာယ္မ်ားတဲ့အတြက္ အိမ္ငွားေနထိုင္ေနရတယ္လို႔ ေျပာပါ တယ္။ ျမန္မာအစိုးရကလည္း ရိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပိုမိုပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ခ်ျပၿပီး ျပန္လာနိုင္ ေအာင္ စီစဥ္ေပးမယ္ဆိုရင္ ပိုေကာင္းမယ္လို႔ သူ႔အျမင္ကို ေျပာပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာေတြ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္အတြက္ ဥပေဒပုဒ္မေတြ၊ မူလေနထိုင္တဲ့ ေနရာမွာ ေနထိုင္ေရး ေတာင္းဆို ခ်က္ေတြကို မလိုက္ေလ်ာတာက အဟန႔္အတားျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ဒီဒုကၡသည္ေတြဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္စြာ သတင္းအခ်က္အလက္ရယူခြင့္၊ လႈပ္ရွားသြား လာခြင့္၊ ပညာေရးနဲ႔ က်န္းမာေရး စတဲ့ က႑ေတြမွာ ကန႔္သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြကို ရင္ဆိုင္ေနရသလို ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္ လုံျခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြရဲ့ ဥပေဒမဲ့ သတ္ျဖတ္မႈေတြကိုလည္း ၾကဳံေတြ႕ေနရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ရတာ သုံးႏွစ္ၾကာခဲ့ၿပီျဖစ္တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ တစ္သန္းနီးပါး ရခိုင္ျပည္ နယ္မွာ ျပန္လည္ေနထိုင္ေရးအတြက္ ျမန္မာအစိုးရက ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တယ္လို႔ နိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႕ HRW က လည္း မေန႔က ေျပာၾကားထားပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္က မြတ္စလင္ အမတ္ေလာင္း ငါးဦးကို ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ခြင့္ ပယ္ခ်လိုက္တာကိုၾကည့္ျခင္း အားျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ျပန္လာမယ္ဆိုရင္ေတာင္ ဘာမွအေၾကာင္းထူးမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ရိုဟင္ဂ်ာအေရး လႈပ္ရွားသူ ဦးသာေအးက ေျပာပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္စြန႔္ခြာ ထြက္ေျပးသြားရတာ သုံးႏွစ္ျပည့္သြားၿပီျဖစ္ေပမယ့္ ဒီေန႔အထိ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြက လူေတြကို ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးေတြ လုပ္ေဆာင္မႈ အားနည္း ေနေသးတယ္လို႔ ဦးသာေအးက ေျပာပါတယ္။

ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ့မႈ ႐ုတ္တရက္ မ်ားျပားလာတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ ေန ၿပီး အင္တာနက္ ဆက္သြယ္ေရး ကန႔္သတ္ထားတာေၾကာင့္ ကူးစက္ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခ်က္အလက္ ေတြကို သိခြင့္မရတဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိေနပါတယ္။

သုံးႏွစ္ျပည့္သြားေပမယ့္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ မျပန္လာတဲ့အတြက္ UEHRD လို႔ ေခၚတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ လူသား ခ်င္း စာနာမႈ အကူအညီေပးေရး၊ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးနဲ႔ ဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအဖြဲ႕ အစီအစဥ္နဲ႔ ေဆာင္ ရြက္ထားတဲ့ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ကိစၥေတြဟာ ေငြေၾကးကုန္က်သြားတာပဲ အဖတ္တင္ခဲ့တယ္လို႔ Fortify Right လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕က ကိုနစ္ကီက ေျပာပါတယ္။

သူ႔ရဲ့ ေဝဖန္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး UEHRD ရဲ့ ဒုတိယ ဥကၠ႒ ျဖစ္တဲ့ လူမႈဝန္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ ဝင္းျမတ္ေအးကို ဒီကေန႔ ေမးျမန္းဖို႔ ႀကိဳးစား ေပမယ့္လည္း ဆက္သြယ္လို႔ မရခဲ့ပါဘူး။

ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေၾကာင့္ ထြက္ေျပးသြားၾကတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္အမ်ားစုကလည္း ေတာင္းဆိုမႈေတြ အျပည့္အဝမရရင္ ေနရပ္ျပန္လာမွာ မဟုတ္ ေၾကာင္း ေျပာဆိုထားၾကသလို ျမန္မာအစိုးရ တာဝန္ရွိသူေတြဘက္ကလည္း ကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ရဲ့ အႀကံျပဳခ်က္အတိုင္း တစ္ဆင့္ခ်င္း ေဆာင္ရြက္သြားမယ္ ဆို တဲ့ မူဝါဒ ရွိတာေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ဘယ္ေလာက္ အခ်ိန္ ခ်ိန္ၾကာၾကာ ဆက္လက္ခိုလႈံေနရမယ္ဆိုတာကိုေတာ့ မွန္းဆဖို႔ ခက္ခဲၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ရအုံးမွာျဖစ္ပါတယ္။

လင့္၊https://www.rfa.org/burmese/program_2/rohingya-refugees-repatriation-08252020052013.html