ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ Cox's Bazar ရွိ Kutupalong ဒုကၡသည္ စခန္းက ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မ်ား (ဧၿပီ ၀၁၊ ၂၀၂၀)
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံတြင္းက ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲ COVID-19 ေရာဂါကူးစက္သူ ရွိလာၿပီး တဲ့ ေနာက္ စခန္းအသီးသီးက အေျခအေနနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြၾကား စိုးရိမ္ခ်က္ေတြကို ဗီြအိုေအ ျမန္မာပိုင္းသ တင္းေထာက္ မဆုမြန္က ေျပာျပေပးပါမယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံထဲက သန္းခ်ီတဲ့ဒုကၡသည္ေတြ စုေဝးေနထုိင္ရာ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲ COVID-19 ကူးစက္မႈအႏၱရာယ္ က်ေရာက္လာမွာကို ကုလသမဂၢနဲ႔ႏိုင္ငံတကာက စုိးရိမ္တၾကီးေစာင့္ၾကည့္ ေနခ်ိန္မွာပဲ ပထမဦးဆံုး ဒုကၡသည္တဦး COVID-19 ကူးစက္ခံရသလို စခန္းျပင္ပက ေဒသခံတဦးလည္း ကူးစက္ခံထားရတာပါ။ ပိုးကူးစက္မႈေတြ မျဖစ္ခင္ကတည္းကလည္း ဒီကမာၻ႔ကပ္ေရာဂါ ကူးစက္ခံရမွာ စိုး ရိမ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရ၊ ကုလသမဂၢနဲ႔ တျခားႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြက တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ေဆာင္ရြက္ထားတာပါ။
ဒီ ကိုဗစ္အႏၱရာယ္ ဘယ္လာက္ၾကီးမားတယ္ဆိုတာ တခ်ိဳ႕မသိတဲ့သူေတြ ရွိလို႔ က်န္းမာေရးပညာေပးမႈေတြ ပိုၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္တယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံ ေကာ့ဇ္ဘဇားအနီး ကုတုပေလာင္ဒုကၡသည္ စခန္းေန တီဗီြတာဝါဝပ္အကြက္မွာေနထိုင္တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ဦးေအာင္ၿမိဳင္က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
SEE ALSO:
Covid-19 ကပ္ေဘးေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာေနရပ္ျပန္ေရး အစီအ စဥ္ ေနွာင့္ေႏွး
"က်ေနာ္တို႔ အမ်ားၾကီးစိုးရိမ္ေနၾကတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုရင္ အဝင္အထြက္ေတြက ပိတ္ထားတယ္ဆိုေပမဲ့ ... ဒါေပမဲ့ ခိုးၿပီးေတာ့ အဝင္အထြက္လုပ္ေနတာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး အဓိက အေရးၾကီးဆံုးက ဒုကၡ သည္ စခန္းထဲက ဒုကၡသည္ေတြ ဒီေရာဂါက ဘာလဲ ဘယ္လိုကူးႏုိင္သလဲဆိုတာ နားလည္ဖို႔လိုတယ္။ လူ တိုင္းက ဒီကိုဗစ္က ဘာလဲ ဒီကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္က ဘာလဲ နားမလည္ဘူးျဖစ္ေနတယ္။ အခုက ကမ့္ထဲမွာ အစိုးရက လုိက္ၿပီး အသံခ်ဲ႕စက္ေတြနဲ႔ လိုက္သတိေပးေနတယ္။ ေနာက္ၿပီး NGO၊ INGO ေတြကေရာ အသံ ခ်ဲ႕စက္ေတြနဲ႔ လိုက္အသိေပးေနတာ ရွိပါတယ္။ Mask တပ္ဖို႔ လက္ကိုဆပ္ျပာနဲ႔ေဆးဖို႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါနဲ႔တင္ လံုေလာက္မႈ မရွိေတာ့ဘူး စခန္းထဲမွာလည္း။ အခုက အင္တာနက္ကလည္း ပိတ္ထားတယ္ ဆို ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ သတင္းေတြ မသိေတာ့ဘူး။ အင္တာနက္က ဒီအေျခအေနမွာ အမ်ားၾကီး လိုတယ္။ ၿပီး ေတာ့ ဒီ့ထက္ပိုအင္အားတိုးခ်ဲ႕ၿပီးေတာ့ လုပ္ေပးေစခ်င္တယ္။ ဒုကၡသည္ေတြထဲက ေစတနာ့ဝန္ထမ္းေတြ ေခၚ သင္တန္းေပးၿပီး ဒုကၡသည္ေတြၾကား ျပန္ပညာေပးတာမ်ိဳးကိုလည္း လုပ္သင့္တယ္။ ဒီမွာက လူေတြ ကအမ်ားၾကီး စုျပဳံေနတာ ကမာၻ႔အၾကီးဆံုးဒုကၡသည္စခန္းဆိုေတာ့ အေျခအေနက ေတာ္ေတာ္ေလး အခက္ ခဲေတြ႔ေနၾကရတယ္။"
ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြထဲ ေရာဂါကူးစက္သူဟာ ဘယ္စခန္းကဆိုတာ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က အတိအ က် မထုတ္ျပန္ပါဘူး။ အခုဆိုရင္ေတာ့ ဒုကၡသည္စခန္း တာဝန္ရွိသူေတြ၊ အကူအညီေပးေရး အဖဲြ႔အစည္း ေတြ က ကာကြယ္ေရး ပညာေပးမႈေတြကို အသံခ်ဲ႕စက္ေတြနဲ႔ လိုက္လံႏိႈးေဆာ္ေနတယ္လုိ႔ ဘာလုခါလီ ဒုကၡသည္စခန္းေန ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ဦးအီစလံကေျပာပါတယ္။
"ၿပီးခဲ့တဲ့ညက အသံခ်ဲ႕စက္ေတြနဲ႔ လိုက္ေအာ္တာရွိတယ္။ ေနာက္စခန္းတိုင္းမွာ အသိေပးေနတာေတြရွိ တယ္။ စခန္း တခုနဲ႔ တခုၾကား အသြားအလာမလုပ္ဖို႔ လူစုလူေဝး လံုးဝ မလုပ္ဖို႔ အသံခ်ဲ႕စက္နဲ႔ အသိေပး ေနတာ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီမွာ က်ေနာ္တို႔ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္စခန္း COVID-19 နဲ႔ပတ္ သက္ ၿပီး ပိုးေတြ႔ရွိ တယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေတြ အလြန္ကို စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဒုကၡသည္စခန္း တခု နဲ႔ တခုၾကား ဆက္သြယ္လို႔မရတာ သတင္း အခ်က္အလက္ရယူလို႔မရတာ အင္တာနက္ေတြလည္း ပိတ္ပင္ တာဆိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး က်ေနာ္တို႔ အခက္ၾကံဳေနရပါတယ္။ အခုဆိုရင္ေတာ့ ဒီ COVID-19 နဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီး ဒုကၡ သည္စခန္းအသီးသီးမွာ က်န္းမာေရး ပညာေပးမ်ားမ်ားလုပ္ဖို႔ အလြန္ အေရးၾကီး လာပါ တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ ဆိုရင္ လူေပါင္း ၁၀ သိန္း၊ ၁၂ သိန္းေလာက္ စုျပံဳက်ပ္ညပ္ေနရတာဆို ေတာ့ တကယ္လို႔ ဒီကပ္ေဘးေရာဂါ ဆက္လက္ပ်ံ႕ႏွံ႔မယ္ဆိုရင္ အသက္အႏၱရာယ္ကို အင္မတန္မွ စိုးရိမ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔ အစည္းေတြကေရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရကေရာ ဒီ့ထက္မက ဒီ COVID-19 ကပ္ေဘးေရာ ဂါက ကာကြယ္ နိုင္ေအာင္ ဒီထက္ပိုၿပီး လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။"
ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္က က်န္းမာေရးအသိပညာေပးေရး တြန္းအားေပး ေဆာင္ရြက္ေနသလို ဒုကၡသည္ေတြဘက္ကလည္း စနစ္တက် လိုက္နာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေရာဂါကူးစက္မႈကို ဟန္႔တားကာ ကြယ္ နိုင္မယ္လို႔ ဘာလုခါလီဒုကၡသည္စခန္း ကမ့္နံပတ္ အမွတ္ (၁) မွာ ေနထိုင္တဲ့ ကိုကာေမလ္တို႔လို ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ ယံုၾကည္ပါတယ္။
"ဒုကၡသည္စခန္းထဲမွာ လူတေယာက္ ကိုဗစ္ေတြ႔တယ္ဆိုၿပီး သတင္းေတြ ထြက္ေတာ့ - ကိုဗစ္၁၉နဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္ကေတာ့ ၾကိဳတင္ကာကြယ္မႈက အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းလို႔ထင္တယ္။ အဲ့တာ ေၾကာင့္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္မႈကို လုပ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္လဲဆိုရင္ တအိမ္ကေန တအိမ္ကို သတိထားၿပီး သြားတယ္။ သြားရင္လည္း Mask ဖံုးထားတယ္ တေနရာကေန တေနရာကို သြားရင္ ဒီလို အကာကြယ္နဲ႔ သြားတယ္ ေနာက္ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္အၾကား သံုးေတာင္ေလာက္ ခြာရမယ္ဆိုေတာ့အဲ့ေလာက္ အကြာအေဝးရွိတဲ့ေနရာမွာေနတယ္။ က်န္းမာေရးပညာေပးနည္းစနစ္ေတြ ေျပာထားတဲ့အတိုင္း ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကမ့္ထဲမွာ ရွိတဲ့သူေတြအားလံုးကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ NGO ေတြက အ ေကာင္းဆံုး ပညာေပးနည္းေတြနဲ႔ ရွင္းျပေနတာကို အဲ့ဒီ့နည္းအတုိင္း က်ေနာ္တို႔ ဆက္လက္ေနဖို႔လိုတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြၾကားထဲ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ နည္းပညာသံုးၿပီး လုပ္ေနရင္ေတာ့ အဆင္ေျပႏုိင္တယ္ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းၿပီးေနတာ။"
SEE ALSO:
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ရုိဟင္ဂ်ာစခန္းမွာ ပထမဆုံး COVID-19 ကူးစက္သူေတြ႔
မၾကာခင္မွာပဲ မုတ္သုန္ရာသီထဲကို ဝင္ေရာက္ေတာ့မွာျဖစ္ၿပီး မုတ္ သုန္မိုးသည္းထန္စြာ စတင္ရြာသြန္း လာခ်ိန္ မုန္တိုင္း သတိေပးခ်က္ေတြလည္း ရွိေနတာမို႔ စခန္းေတြထဲ ေျမၿပိဳက်မႈနဲ႔ ေရလႊမ္းမိုးမႈစတဲ့ သဘာ ဝေဘးအႏၱရာယ္ေတြ ၾကံဳလာရမွာကိုလည္း ဒုကၡသည္ေတြ အေတာ္ ေလးကို စိုးရိမ္ပူပင္ေနၾကပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို လက္ခံမထားတဲ့ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ COVID-19 ဗိုင္းရပ္ေရာဂါ ကူးစက္မႈ ကာကြယ္တဲ့အေနနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္ကို သြားလာမႈ ကန္႔သတ္ထားပါတယ္။ ဒ့ါအျပင္ ဒုကၡ သည္ေတြကုိ စိစစ္ၿပီး ျပန္လည္လက္ခံဖုိ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံနဲ႔ေရာ၊ ကုလသမဂၢနဲ႔ပါ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ ေတြ သီးျခားစီ လက္မွတ္ေရးထုိးထားပါတယ္။ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ ကုလသမဂၢၾကား နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာကုိ ေတာ့ ဒီသီတင္းပတ္ထဲမွာပဲ သက္တမ္း ထပ္တုိးခဲ့ေပမဲ့ COVID-19 ကပ္ေရာဂါ ႀကံဳေနရတဲ့အတြက္ ဒုကၡ သည္ေတြေနရပ္ျပန္ေရး အေထာက္အကူေပး အစီအစဥ္ကို ယာယီရပ္ဆုိင္းထားရေၾကာင္းလည္း ဒုကၡသည္ မ်ားဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီး႐ုံး (UNHCR) ေျပာခြင့္ရက ဗြီအုိေအကုိ ေျပာဆုိထားပါတယ္။
No comments:
Post a Comment