20 ဇန္နဝါရီ၊ 2020
ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းက ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အစိုးရကဖဲြ႕တဲ့ ICEO လြတ္လပ္တဲ့စံုစမ္းေရးေကာ္ မ ရွင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာဟာ ႏိုင္ငံတကာမွာ အျပေကာင္းေအာင္နဲ႔၊ လာမယ့္ ICJ တရားခြင္အတြက္ ျပင္ဆင္မႈ သာျဖစ္တယ္လို႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္မႈအဖဲြ႕က ေ၀ဖန္တုံ႔ျပန္ပါတယ္။ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ လူ႔ အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ ျဖစ္ရပ္ႀကီးကို ေဖာ့ေျပာဖို႔ ႀကိဳးစားထားသလို၊ ေကာ္မရွင္စံုစမ္းမႈဟာ ပြင့္လင္းျမင္ သာ မႈမရွိဘူးလို႔လည္း ေထာက္ျပပါတယ္။ HRW ရဲ႕ တုံ႔ျပန္ခ်က္ကို ကိုသားၫြန္႔ဦး ေျပာျပမွာပါ။
ICJ ႏိ္ုင္ငံတကာတရားရံုးကေန ျမန္မာ-ဂမ္ဘီယာအမႈမွာ ၾကားျဖတ္အေရးေပၚစီမံမႈ ထားသင့္မသင့္ ဆံုးျဖတ္ ခ်က္ခ်ဖို႔ သံုးရက္အလိုမွာ အခုလို ဒီေကာ္မရွင္ထုတ္ျပန္ခ်က္ထြက္လာတာ အေတာ္ေလး ကသိကေအာင့္ ႏိုင္စရာပဲလို႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္မႈအဖဲြ႕ အာရွေရးရာ ဒုတိယၫြန္ၾကားေရးမႈး Phil Robertson က ဗြီအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္ေတြ ရပ္တန္႔ေစဖို႔အတြက္ ICJ ကေန ၾကားျဖတ္အေရးေပၚစီမံမႈ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ထုတ္တဲ့အခါမွာ အစိုးရအေနနဲ႔ ဒါကို ကိုင္ၿပီး ေျပာဆိုစရာရေအာင္ လုပ္လိုက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးအရ ရည္ရြယ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ရွင္းပါတယ္။”
ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ အစီရင္ခံစာကို သမၼတနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိုလ္တို႔ကို ဒီကေန႔ ေပးအပ္ခဲ့တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ေပမယ့္၊ အစီရင္ခံစာအျပည့္အစံုကိုေတာ့ အမ်ားျပည္သူကို ထုတ္ျပန္ထားတာ မေတြ႕ရပါဘူး။ အဲဒီ အစီရင္ခံစာရဲ႕ အႏွစ္ခ်ဳပ္ကိုပဲ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္သေဘာေရးထားပါတယ္။ ဒီ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာေတာ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြထဲမွာ ႏိုင္ငံတကာက ေျပာေနသလို ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို မ်ိဳးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္ဖို႔ ရည္မွန္းလုပ္ေဆာင္တာမ်ိဳး မေတြ႕ရပဲ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ အျခားလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ ထားတယ္ဆိုတာပဲ ေတြ႕ရတယ္လို႔ ေရးထားပါတယ္။
ဒါဟာ နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈစစ္ဆင္ေရးလုပ္ခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္အစား အဲဒီက စစ္သည္တဦးခ်င္းကို အျပစ္ဖို႔ဖို႔ လုပ္လိုတဲ့ သေဘာေဆာင္တယ္လို႔ Phil Robertson က ေျပာပါတယ္။
“ICEO အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈအခ်ိဳ႕ေတာ့ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာေလာက္ပဲ ေထာက္ျပ ေျပာခ်င္တဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ အရပ္သားေတြကိုပါ ထိခိုက္ေစတဲ့ထိခိုက္ေစတဲ့ နယ္ ေၿမရွင္းလင္းစစ္ဆင္ေရးကို အေသအခ်ာစီမံလုပ္ေဆာင္ခဲ့သလားဆိုတာကို စံုစမ္းစစ္ေဆးတာမ်ိဳး လုပ္ထား တာ မေတြ႕ရပါဘူး။ ႏွစ္လအတြင္းမွာပဲ ဒီ စစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ လူ ခုႏွစ္သိန္းေက်ာ္ တိုင္းျပည္ကေန ထြက္
ေၿပး သြားရတာပါ။ ဒါက အေသအခ်ာ စီမံလုပ္ေဆာင္တယ္ဆိုတာ ရွင္းေနတာပဲ။ က်ေနာ္ထင္တယ္ ICEO အေနနဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကိုအေျခခံၿပီး ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔အစား၊ ဘာေတြျဖစ္လဲ သူတို႔ ထင္တာေလာက္နဲ႔ ျဖစ္ရပ္ႀကီးကို ေဖာ့ေျပာဖို႔ ႀကိဳးစားတာပါပဲ။”
ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီ အစီရင္ခံစာအျပည့္အစံုကို အဂၤလိပ္လိုေရာ ျမန္မာလိုပါ ထုတ္ျပန္ေပးဖို႔လိုတယ္လို႔ သူက ေတာင္းဆိုပါတယ္။ တဘက္မွာေတာ့ အခု အစီရင္ခံစာမွာေတြ႕ထားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လို ဆက္အေရးယူမလဲဆိုတာလည္း မရွင္းဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ျဖစ္ၿပီးခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ျပည္တြင္းဥပေဒနဲ႔ တပ္မေတာ္တရားေရးလမ္းေၾကာင္းေတြအရ ကိုင္တြယ္ မယ္ လို႔ ICJ မွာတုန္းက ျမန္မာဘက္က ေျပာခဲ့ဖူးတာရွိေပမယ့္၊ တကယ္တမ္း ျမန္မာျပည္တြင္းတရားေရးစနစ္ ဘယ္ေလာက္အထိ ယံုၾကည္ရမလဲ သူက ေမးခြန္းျပန္ထုတ္ပါတယ္။ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း အင္းဒင္အမႈကိုၾကည့္ ရင္ပဲ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၁၀ ဦးကို သတ္ခဲ့တဲ့ စစ္သားေတြဟာ၊ ဒီသတင္းေဖာ္ထုတ္တဲ့ သတင္းေထာက္ႏွစ္ဦး ေလာက္ေတာင္ ေထာင္ထဲ မေနခဲ့ရဘူးလို႔ ေထာက္ျပပါတယ္။
႐ိုဟင္ဂ်ာအသံုးအႏံႈးကို လက္မခံတဲ့ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ဒီ ေကာ္မရွင္ဟာ အစိုးရက ဖဲြ႕တယ္ဆိုေပမယ့္ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ ေကာ္မရွင္ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီေကာ္မရွင္ရဲ႕ သီးျခားလြတ္လပ္ မႈဆိုတာကို သံသယျဖစ္တယ္လို႔ Phil Robertson က ေျပာပါတယ္။
“ ဒီေကာ္မရွင္က တကယ္ပဲ လြတ္လပ္တဲ့ေကာ္မရွင္ဟုတ္ရဲ႕လားဆိုတာ ျပႆနာရွိပါတယ္။ ေကာ္မရွင္ မွာ ပါ တဲ့ ျမန္မာလူမ်ိဳး ေကာ္မရွင္အဖဲြ႕၀င္ေတြဆိုတာ အစိုးရနဲ႔ အေတာ္ေလးနီးစပ္သူျဖစ္သလို၊ အစိုးရရဲ႕ ရခိုင္ အေရးေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ UEHRD နဲ႔လည္း ပတ္သက္မႈရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက ေကာ္မရွင္အဖဲြ႕၀င္ ဆိုတဲ့ အထူးသျဖင့္ ဥကၠဌ Rosario Manalo ဆိုရင္လည္း အစပိုင္းမွာကလည္းက အေရးယူမႈျဖစ္လာေအာင္ သူတို႔ လုပ္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာထားသူပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေကာ္မရွင္က အေတာ္ေလး အားနည္းပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိပါဘူး။ အစီရင္ခံစာကို ဘယ္လို ျပဳစု ေရးသားသလဲ ဘယ္လို အခ်က္အ လက္ စုေဆာင္းသလဲ ထုတ္ျပန္တာမလုပ္ပါဘူး။”
ရခိုုင္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ ၿဖတ္ဖို႔ ရည္မွန္းလုပ္ေဆာင္တယ္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာမွာ စြပ္စဲြခံေနရတာပါ။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ က်န္ ေနေသးတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚမွာလည္း ေနာက္ထပ္ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈလုပ္ခံရမယ့္ စိုးရိမ္စရာ အေျခ အေနရွိတယ္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႕ေတြက စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ ဒီ စြပ္စဲြခ်က္ကို ျငင္းပယ္သလို ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသံုးအႏံႈးကိုလည္း လက္မခံပါ ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြအေပၚ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့စံုစမ္းမႈေတြလုပ္ၿပီး အေရးယူသြား မယ္လို႔ ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာကို ကတိေပးထားပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီ အစီရင္ခံစာအျပည့္အစံုကို အဂၤလိပ္လိုေရာ ျမန္မာလိုပါ ထုတ္ျပန္ေပးဖို႔လိုတယ္လို႔ သူက ေတာင္းဆိုပါတယ္။ တဘက္မွာေတာ့ အခု အစီရင္ခံစာမွာေတြ႕ထားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လို ဆက္အေရးယူမလဲဆိုတာလည္း မရွင္းဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ျဖစ္ၿပီးခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ျပည္တြင္းဥပေဒနဲ႔ တပ္မေတာ္တရားေရးလမ္းေၾကာင္းေတြအရ ကိုင္တြယ္ မယ္ လို႔ ICJ မွာတုန္းက ျမန္မာဘက္က ေျပာခဲ့ဖူးတာရွိေပမယ့္၊ တကယ္တမ္း ျမန္မာျပည္တြင္းတရားေရးစနစ္ ဘယ္ေလာက္အထိ ယံုၾကည္ရမလဲ သူက ေမးခြန္းျပန္ထုတ္ပါတယ္။ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း အင္းဒင္အမႈကိုၾကည့္ ရင္ပဲ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၁၀ ဦးကို သတ္ခဲ့တဲ့ စစ္သားေတြဟာ၊ ဒီသတင္းေဖာ္ထုတ္တဲ့ သတင္းေထာက္ႏွစ္ဦး ေလာက္ေတာင္ ေထာင္ထဲ မေနခဲ့ရဘူးလို႔ ေထာက္ျပပါတယ္။
႐ိုဟင္ဂ်ာအသံုးအႏံႈးကို လက္မခံတဲ့ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ဒီ ေကာ္မရွင္ဟာ အစိုးရက ဖဲြ႕တယ္ဆိုေပမယ့္ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ ေကာ္မရွင္ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီေကာ္မရွင္ရဲ႕ သီးျခားလြတ္လပ္ မႈဆိုတာကို သံသယျဖစ္တယ္လို႔ Phil Robertson က ေျပာပါတယ္။
“ ဒီေကာ္မရွင္က တကယ္ပဲ လြတ္လပ္တဲ့ေကာ္မရွင္ဟုတ္ရဲ႕လားဆိုတာ ျပႆနာရွိပါတယ္။ ေကာ္မရွင္ မွာ ပါ တဲ့ ျမန္မာလူမ်ိဳး ေကာ္မရွင္အဖဲြ႕၀င္ေတြဆိုတာ အစိုးရနဲ႔ အေတာ္ေလးနီးစပ္သူျဖစ္သလို၊ အစိုးရရဲ႕ ရခိုင္ အေရးေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ UEHRD နဲ႔လည္း ပတ္သက္မႈရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက ေကာ္မရွင္အဖဲြ႕၀င္ ဆိုတဲ့ အထူးသျဖင့္ ဥကၠဌ Rosario Manalo ဆိုရင္လည္း အစပိုင္းမွာကလည္းက အေရးယူမႈျဖစ္လာေအာင္ သူတို႔ လုပ္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာထားသူပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေကာ္မရွင္က အေတာ္ေလး အားနည္းပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိပါဘူး။ အစီရင္ခံစာကို ဘယ္လို ျပဳစု ေရးသားသလဲ ဘယ္လို အခ်က္အ လက္ စုေဆာင္းသလဲ ထုတ္ျပန္တာမလုပ္ပါဘူး။”
ရခိုုင္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ ၿဖတ္ဖို႔ ရည္မွန္းလုပ္ေဆာင္တယ္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာမွာ စြပ္စဲြခံေနရတာပါ။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ က်န္ ေနေသးတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚမွာလည္း ေနာက္ထပ္ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈလုပ္ခံရမယ့္ စိုးရိမ္စရာ အေျခ အေနရွိတယ္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႕ေတြက စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ ဒီ စြပ္စဲြခ်က္ကို ျငင္းပယ္သလို ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသံုးအႏံႈးကိုလည္း လက္မခံပါ ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြအေပၚ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့စံုစမ္းမႈေတြလုပ္ၿပီး အေရးယူသြား မယ္လို႔ ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာကို ကတိေပးထားပါတယ္။
No comments:
Post a Comment