ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံဘက္ကေတာင္းဆိုခ်က္ ၆ ခ်က္ထဲက ၄ ခ်က္ကို သေဘာတူၿပီး တရားသူႀကီးေတြက တညီ တညြတ္တည္း ဆုံးျဖတ္ၿပီး အမိန႔္ခ်မွတ္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီအမႈ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ICJ နိုင္ငံတကာတရား႐ုံး တရား သူႀကီးေတြက ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဘယ္လိုဆင္ျခင္သုံးသပ္ၿပီး အခုလို အမိန႔္ခ်မွတ္လိုက္သလဲဆိုတာကို လူ႔အခြင့္အေရး ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူးကို ကိုရန္နိုင္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းစဥ္ သူကအခုလို စေျဖပါတယ္။
ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူး။ ။ ပထမတခ်က္ကေတာ့ prima facie လို႔ေခၚတဲ့ ဥပေဒအေျခခံျဖစ္တယ္။ အဲဒါဘာလဲ ဆိုေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ Genocide လို႔ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈကို က်ဴးလြန္တယ္လို႔ စဥ္းစားလို႔ ရ နိုင္ေလာက္တဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းအခ်က္နဲ႔ ျပည့္စုံတယ္။ ဒုတိယအခ်က္က Plausible လို႔ေခၚတယ္။ ဒီအမႈ ကို လက္ခံစစ္ေဆးၾကားနာသြားမယ္ဆိုရင္ ေနာက္ဆုံးမွာ Merit of the case လို႔ေခၚတယ္ အမႈအရည္ အေသြး ၊ အေကာင္းအဆိုး အေၾကာင္းအက်ိဳးကို ဆုံးျဖတ္နိုင္လိမ့္မယ္လို႔ တရား႐ုံးက သုံးသပ္တယ္။ တတိယအခ်က္ကေတာ့ ဘာေၾကာင့္ခ်လိုက္တာလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ၆ သိန္းေလာက္ ဆက္ရွိေနတယ္။ တကယ္လို႔ provisional measure မခ်မွတ္ေပးဘူးဆိုရင္ ဆက္ၿပီးေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာအခြင့္ အေရးေတြ ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရဖြယ္ရွိေနတယ္။ တကယ္ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ထင္ရွားတဲ့ imminent threat ေတြျဖစ္ တာေတြ သုံးသပ္ၿပီးေတာ့ အခုလို provisional measure ခ်ေပးလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။
ကိုရန္နိုင္။ ။ ဆိုေတာ့ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ မျဖစ္မေနလိုက္နာဖို႔ လိုသလား။
ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူး။ ။ ဒီလိုဗ် ၂ ပိုင္းရွိတာေပါ့ တပိုင္းက ဘာလဲဆိုေတာ့ ICJ မွာ enforcement mechanism မရွိဘူး။ တနည္းအားျဖင့္ သူက နိုင္ငံတကာ ရဲတပ္ဖြဲ႕လိုမ်ိဳး ဖမ္းတာမဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ ကုလ တပ္ေတြ ေစ လႊတ္ဖို႔ အခြင့္အာဏာလည္းမရွိဘူး။ enforcement mechanism မရွိဘူး။ ဒါက ဒီဘက္ကတပိုင္း ၿဖစ္တယ္။ တျခားတဘက္ကေတာ့ တကယ္ လိုက္နာသြားမလား မလိုက္နာဘူးလားဆိုတာကေတာ့ ျမန္မာ အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ အဓိကဆိုင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ သူတို႔က အျမဲတမ္း state sovereignty ဆိုၿပီးေတာ့ တိုင္းျပည္အခ်ဳပ္အျခာအာဏာရွိတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ငါတို႔လုပ္ခ်င္တာ လုပ္မယ္ ဆို တာမ်ိဳးေပါ့ ။ သို႔ေသာ္ ဒီအေျခခံကိုေတာ့ လက္ရွိ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက သိပ္ ၿပီးေတာ့ မီးေမာင္ထိုးလိုပုံမရွိဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အခ်က္ ၂ ခ်က္အရျဖစ္တယ္။ ပထမအခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္ ဒီ ICJ ႐ုံးကို သြားၿပီးေတာ့ ခုခံတင္ျပခဲ့တာက ဘာသ ေဘာေဆာင္သလဲဆိုေတာ့ ICJ က ခ်မွတ္လိုက္တဲ့အမိန႔္ကို လိုက္နာပါ့မယ္ ။ ICJ ရဲ့ Jurisdiction စီရင္ပိုင္ ခြင့္ကို လက္ခံပါတယ္လို႔ ေျပာလိုက္တာပါပဲ။ ဒါက ပထမအခ်က္ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယအခ်က္က Genocide Convention လို႔ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈေတြကို ကာကြယ္တားဆီးဖို႔နဲ႔ ျဖစ္လာရင္ အျပစ္ေပးအေရး ယူ ဖု႔ိဆိုတဲ့ နိုင္ငံတကာဥပေဒကို ျမန္မာက လက္မွတ္ေရးထိုးထားတယ္ဆိုတာ မျငင္းဘူး။ အဲဒီအတိုင္းလိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ တာဝန္ရွိတယ္ဆိုတာ မျငင္းဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ State Sovereignty ဆိုၿပီးေတာ့ တိုင္းျပည္အ ခ်ဳပ္အျခာအာဏာရွိတယ္ ငါတို႔ဟာငါတို႔ သြားမယ္ဆိုတာမ်ိဳးနဲ႔ ဆက္လက္သြားဖို႔ အလားအလာက ျမန္မာ အစိုးရဘက္က နည္းသြားတယ္လို႔ က်ေနာ္သုံးသပ္ပါတယ္။
ကိုရန္နိုင္။ ။ က်ေနာ္ဘာလို႔ ေမးသလဲဆိုေတာ့ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အရင္ကလည္း မလိုက္နာတဲ့ တခ်ိဳ႕ နိုင္ငံေတြရွိတယ္ဆိုေတာ့ မလိုက္နာရင္ေရာ ဘာေတြျဖစ္လာနိုင္သလဲ။
ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူး။ ။ မလိုက္နာရင္ေရာ ဘာေတြျဖစ္လာနိုင္သလဲဆိုေတာ့ ပထမအခ်က္က တရား႐ုံးကို ေစာ္ကားသလိုျဖစ္သြားတယ္။ မထီမဲ့ျမင္ျပဳတာျဖစ္သြားတယ္။ ဒုတိယ အခ်က္က ကမၻာနဲ႔ အဝွမ္းေပါ့ တရား မၽွတမႈ ရွာေဖြတဲ့စနစ္ကို ဆန႔္က်င္လိုက္တာပဲ။ နိုင္ငံတကာအေျခခံကေန တရားမၽွတမႈ ရွာေဖြတဲ့စနစ္ကို ဆန႔္က်င္လိုက္တာ ဘာျဖစ္သြားသလဲဆိုေတာ့သူတို႔ကိုယ္တိုင္က ဒီလို တကယ္ျဖစ္ေနတာကို ဝန္ခံလိုက္ တာ ပဲ။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ အဲဒါကို လူသိေအာင္ မလုပ္ေစခ်င္ဘူး ဆက္ၿပီး ဖုံးဖိထားမယ္ဆိုတာ ျပလိုက္ တာပဲ။ အဲလိုျပလိုက္ျခင္းျဖင့္ ပိုဆိုးသြားၿပီးေတာ့ နိုင္ငံတကာက တျခားနည္းနဲ႔ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ ပိုတိုး လာမယ္။ ဖိအားေတြပိုမ်ားလာနိုင္တယ္။ စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈေတြက ေတာ္ေတာ္ကို ထိခိုက္လာနိုင္ တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ပ်က္သြားၿပီဆိုတာကို အထင္ရွားျပလိုက္တာပါပဲ။ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံ မႈေတြထိခိုက္သြားမယ္ နိုင္ငံသားတဦးခ်င္းစီကေနၿပီးေတာ့ နိုင္ငံတကာနဲ႔ ဆက္ဆံေဆာင္ရြက္တာေတြ ထိခိုက္သြားနိုင္တယ္။
ကိုရန္နိုင္။ ။ တရားသူႀကီးေတြထဲမွာ ျမန္မာဘက္က ခန႔္ထားတဲ့ တရားသူႀကီးတဦးလည္းပါတယ္။ တရား သူႀကီးအကုန္လုံးက သေဘာတူၿပီးေတာ့ အမိန႔္ခ်လိုက္တဲ့ အေပၚမွာေရာ ဘာမ်ားေျပာခ်င္ပါသလဲ။
ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူး။ ။ အဲဒါေကာင္းပါတယ္ သေဘာတူအမိန႔္ခ်လိုက္တာက တရား႐ုံးရဲ့ သူ႔လုပ္ထုံး လုပ္ နည္းနဲ႔အညီလုပ္သြားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဘာမွေျပာစရာမရွိဘူး။ တရား႐ုံး ရွင္းျပသြားတဲ့အထဲမွာ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတာကေတာ့ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုအမိန႔္ခ်သလဲ ။ ပထမအခ်က္က ဒီလိုအမႈမ်ိဳးက common interest ျဖစ္တယ္။ လူသားအားလုံးရဲ့ ဘုံအက်ိဳးစီးပြားျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္သူမဆို တရားစြဲ ဆိုခြင့္ရွိတယ္။ ဘယ္နိုင္ငံ မဆို တရားစြဲဆိုခြင့္ရွိတယ္။ တရားစြဲဆိုတာကမ်ိဳးက ဆက္ကိုေဆာင္ ရြက္သြား ရမွာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခါ အေရးႀကီးတာကေတာ့ Moral law and aim of United Nations လို႔သုံးသြား တယ္။ လူေတြက ကိုယ့္က်င့္တရားစံဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာရမယ္။ ဒါကို ICJ က ေထာက္ျပသြားတာ။ ကိုယ့္က်င့္တရား ပ်က္လို႔ ျဖစ္တဲ့ ျပႆနာ ၊ လူသားခ်င္းစာနာစိတ္မရွိလို႔ ျဖစ္တဲ့ ျပႆနာ။ ဒါကို ျပန္ ေထာက္ ၿပသြားတယ္။ ေနာက္တခါ ကမၻာႀကီးက သြားေနတာက humanitarian and civilization ကို သြား ေနတာ။ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားတဲ့ စိတ္အေျခခံတဲ့ ယဥ္ေက်းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တည္ ေဆာက္ မႈဆိုင္ရာ တန္ဖိုးေတြကို ေထာက္ျပသြားပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ Genocide Convention ရဲ့ fundamental values အေျခခံတန္ဖိုးေတြက ဒါနဲ႔ ဆက္စပ္တယ္ အဲဒါေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြဟာ Genocide convention ေအာက္မွ ပါဝင္မူရသင့္တယ္လို႔ တန္ဖိုးသေဘာတရားေတြကို ရွင္းျပသြားတဲ့ တရား႐ုံးရပ္တည္ခ်က္က ေတာ္ေတာ္ အဆင့္ျမင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ေျပာရမွာပါ။
ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူး။ ။ ဒီလိုဗ် ၂ ပိုင္းရွိတာေပါ့ တပိုင္းက ဘာလဲဆိုေတာ့ ICJ မွာ enforcement mechanism မရွိဘူး။ တနည္းအားျဖင့္ သူက နိုင္ငံတကာ ရဲတပ္ဖြဲ႕လိုမ်ိဳး ဖမ္းတာမဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ ကုလ တပ္ေတြ ေစ လႊတ္ဖို႔ အခြင့္အာဏာလည္းမရွိဘူး။ enforcement mechanism မရွိဘူး။ ဒါက ဒီဘက္ကတပိုင္း ၿဖစ္တယ္။ တျခားတဘက္ကေတာ့ တကယ္ လိုက္နာသြားမလား မလိုက္နာဘူးလားဆိုတာကေတာ့ ျမန္မာ အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ အဓိကဆိုင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ သူတို႔က အျမဲတမ္း state sovereignty ဆိုၿပီးေတာ့ တိုင္းျပည္အခ်ဳပ္အျခာအာဏာရွိတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ငါတို႔လုပ္ခ်င္တာ လုပ္မယ္ ဆို တာမ်ိဳးေပါ့ ။ သို႔ေသာ္ ဒီအေျခခံကိုေတာ့ လက္ရွိ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက သိပ္ ၿပီးေတာ့ မီးေမာင္ထိုးလိုပုံမရွိဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အခ်က္ ၂ ခ်က္အရျဖစ္တယ္။ ပထမအခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္ ဒီ ICJ ႐ုံးကို သြားၿပီးေတာ့ ခုခံတင္ျပခဲ့တာက ဘာသ ေဘာေဆာင္သလဲဆိုေတာ့ ICJ က ခ်မွတ္လိုက္တဲ့အမိန႔္ကို လိုက္နာပါ့မယ္ ။ ICJ ရဲ့ Jurisdiction စီရင္ပိုင္ ခြင့္ကို လက္ခံပါတယ္လို႔ ေျပာလိုက္တာပါပဲ။ ဒါက ပထမအခ်က္ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယအခ်က္က Genocide Convention လို႔ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈေတြကို ကာကြယ္တားဆီးဖို႔နဲ႔ ျဖစ္လာရင္ အျပစ္ေပးအေရး ယူ ဖု႔ိဆိုတဲ့ နိုင္ငံတကာဥပေဒကို ျမန္မာက လက္မွတ္ေရးထိုးထားတယ္ဆိုတာ မျငင္းဘူး။ အဲဒီအတိုင္းလိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ တာဝန္ရွိတယ္ဆိုတာ မျငင္းဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ State Sovereignty ဆိုၿပီးေတာ့ တိုင္းျပည္အ ခ်ဳပ္အျခာအာဏာရွိတယ္ ငါတို႔ဟာငါတို႔ သြားမယ္ဆိုတာမ်ိဳးနဲ႔ ဆက္လက္သြားဖို႔ အလားအလာက ျမန္မာ အစိုးရဘက္က နည္းသြားတယ္လို႔ က်ေနာ္သုံးသပ္ပါတယ္။
ကိုရန္နိုင္။ ။ က်ေနာ္ဘာလို႔ ေမးသလဲဆိုေတာ့ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အရင္ကလည္း မလိုက္နာတဲ့ တခ်ိဳ႕ နိုင္ငံေတြရွိတယ္ဆိုေတာ့ မလိုက္နာရင္ေရာ ဘာေတြျဖစ္လာနိုင္သလဲ။
ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူး။ ။ မလိုက္နာရင္ေရာ ဘာေတြျဖစ္လာနိုင္သလဲဆိုေတာ့ ပထမအခ်က္က တရား႐ုံးကို ေစာ္ကားသလိုျဖစ္သြားတယ္။ မထီမဲ့ျမင္ျပဳတာျဖစ္သြားတယ္။ ဒုတိယ အခ်က္က ကမၻာနဲ႔ အဝွမ္းေပါ့ တရား မၽွတမႈ ရွာေဖြတဲ့စနစ္ကို ဆန႔္က်င္လိုက္တာပဲ။ နိုင္ငံတကာအေျခခံကေန တရားမၽွတမႈ ရွာေဖြတဲ့စနစ္ကို ဆန႔္က်င္လိုက္တာ ဘာျဖစ္သြားသလဲဆိုေတာ့သူတို႔ကိုယ္တိုင္က ဒီလို တကယ္ျဖစ္ေနတာကို ဝန္ခံလိုက္ တာ ပဲ။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ အဲဒါကို လူသိေအာင္ မလုပ္ေစခ်င္ဘူး ဆက္ၿပီး ဖုံးဖိထားမယ္ဆိုတာ ျပလိုက္ တာပဲ။ အဲလိုျပလိုက္ျခင္းျဖင့္ ပိုဆိုးသြားၿပီးေတာ့ နိုင္ငံတကာက တျခားနည္းနဲ႔ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ ပိုတိုး လာမယ္။ ဖိအားေတြပိုမ်ားလာနိုင္တယ္။ စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈေတြက ေတာ္ေတာ္ကို ထိခိုက္လာနိုင္ တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရး ပ်က္သြားၿပီဆိုတာကို အထင္ရွားျပလိုက္တာပါပဲ။ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံ မႈေတြထိခိုက္သြားမယ္ နိုင္ငံသားတဦးခ်င္းစီကေနၿပီးေတာ့ နိုင္ငံတကာနဲ႔ ဆက္ဆံေဆာင္ရြက္တာေတြ ထိခိုက္သြားနိုင္တယ္။
ကိုရန္နိုင္။ ။ တရားသူႀကီးေတြထဲမွာ ျမန္မာဘက္က ခန႔္ထားတဲ့ တရားသူႀကီးတဦးလည္းပါတယ္။ တရား သူႀကီးအကုန္လုံးက သေဘာတူၿပီးေတာ့ အမိန႔္ခ်လိုက္တဲ့ အေပၚမွာေရာ ဘာမ်ားေျပာခ်င္ပါသလဲ။
ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူး။ ။ အဲဒါေကာင္းပါတယ္ သေဘာတူအမိန႔္ခ်လိုက္တာက တရား႐ုံးရဲ့ သူ႔လုပ္ထုံး လုပ္ နည္းနဲ႔အညီလုပ္သြားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဘာမွေျပာစရာမရွိဘူး။ တရား႐ုံး ရွင္းျပသြားတဲ့အထဲမွာ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတာကေတာ့ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုအမိန႔္ခ်သလဲ ။ ပထမအခ်က္က ဒီလိုအမႈမ်ိဳးက common interest ျဖစ္တယ္။ လူသားအားလုံးရဲ့ ဘုံအက်ိဳးစီးပြားျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္သူမဆို တရားစြဲ ဆိုခြင့္ရွိတယ္။ ဘယ္နိုင္ငံ မဆို တရားစြဲဆိုခြင့္ရွိတယ္။ တရားစြဲဆိုတာကမ်ိဳးက ဆက္ကိုေဆာင္ ရြက္သြား ရမွာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခါ အေရးႀကီးတာကေတာ့ Moral law and aim of United Nations လို႔သုံးသြား တယ္။ လူေတြက ကိုယ့္က်င့္တရားစံဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာရမယ္။ ဒါကို ICJ က ေထာက္ျပသြားတာ။ ကိုယ့္က်င့္တရား ပ်က္လို႔ ျဖစ္တဲ့ ျပႆနာ ၊ လူသားခ်င္းစာနာစိတ္မရွိလို႔ ျဖစ္တဲ့ ျပႆနာ။ ဒါကို ျပန္ ေထာက္ ၿပသြားတယ္။ ေနာက္တခါ ကမၻာႀကီးက သြားေနတာက humanitarian and civilization ကို သြား ေနတာ။ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားတဲ့ စိတ္အေျခခံတဲ့ ယဥ္ေက်းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တည္ ေဆာက္ မႈဆိုင္ရာ တန္ဖိုးေတြကို ေထာက္ျပသြားပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ Genocide Convention ရဲ့ fundamental values အေျခခံတန္ဖိုးေတြက ဒါနဲ႔ ဆက္စပ္တယ္ အဲဒါေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြဟာ Genocide convention ေအာက္မွ ပါဝင္မူရသင့္တယ္လို႔ တန္ဖိုးသေဘာတရားေတြကို ရွင္းျပသြားတဲ့ တရား႐ုံးရပ္တည္ခ်က္က ေတာ္ေတာ္ အဆင့္ျမင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ေျပာရမွာပါ။
No comments:
Post a Comment