ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသို႔ လာေရာက္ရန္ သမၼတ ထရမ့္ ဖိတ္ၾကား

B B C

ဘီဘီစီ ၿမန္မာပိုင္း
2020.01.12

ဒီႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းမွာ ဝါရွင္တန္မွာလုပ္ဖို႔ရွိေနတဲ့ အာဆီယံအေမရိကန္ထိပ္သီးအစည္းအေဝးအတြက္ ဖိတ္ၾကားထားတာျဖစ္ပါတယ္။

နိုင္ငံေတာ္ရဲ့အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို လာေရာက္ဖို႔ အေမ ရိကန္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္က ဖိတ္ၾကားထားတယ္လို႔ ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာအေမရိကန္ သံအမတ္ ႀကီး စေကာ့မာစီရယ္က ေျပာၾကားပါတယ္။

ဇန္နဝါရီ ၈ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဌာနမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အထူးေဟာ ေျပာခ်က္မွာ သံအမတ္ႀကီးက အခုလို ထည့္သြင္းေျပာၾကားသြား တာပါ။

အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ ဒီမိုကေရစီေရးရွင္သန္ခိုင္မာေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာ ေရး စတဲ့ ေရရွည္ကတိကဝတ္ေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးနိုင္ဖို႔အတြက္ ႏွစ္နိုင္ငံ အစိုးရအဆင့္ျမင့္ အရာရွိႀကီးေတြၾကား ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးမႈေတြရွိတယ္လို႔ သူကေျပာပါတယ္။

"လက္ရွိမွာ နိုင္ငံေတာ္ရဲ့အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အာဆီယံေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးအေနနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို လာေရာက္ဖို႔ သမၼတထရမ့္က ဖိတ္ၾကားထားပါတယ္။ ဒီႏွစ္က်င္းပမယ့္ အာဆီ ယံအေမရိကန္ထိပ္သီးအစည္းအေဝးတက္ေရာက္ဖို႔အတြက္ပါ။ တစ္ခ်ိန္ တည္းမွာပဲ ျမန္မာနိုင္ငံအတြက္ သိသာထင္ရွားတဲ့ အကူအညီအေထာက္အပံ့ေတြ ေပးအပ္ဖို႔ လ်ာထားတာကိုလည္း ေၾကညာသြားဖို႔ရွိ ပါ တယ္။ ျမန္မာ ျပည္သူေတြအတြက္ ဒီမိုကေရစီေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ရခိုင္ အေရး စတဲ့က႑ေတြမွာ ကူညီပံ့ပိုးေပးဖို႔အတြက္ပါ" လို႔ သံအမတ္ႀကီး စေကာ့မာစီရယ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာအေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး စေကာ့မာစီရယ္

ဒါ့အျပင္ မၾကာေသးခင္က သမၼတ ထရမ့္ လက္မွတ္ေရးထိုးအတည္ျပဳလိုက္တဲ့ ဘတ္ဂ်က္အသစ္အရ ျမန္ မာနိုင္ငံအေပၚ အကူအညီအေထာက္အပံ့ေတြကို သိသိသာသာတိုးျမႇင့္ထားၿပီး ျမန္မာအေပၚ လ်ာထား တဲ့ အကူအညီေပးေရးဘတ္ဂ်တ္ပမာဏဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွနိုင္ငံေတြအနက္ အမ်ားဆုံး လ်ာ ထား ခ်က္ လည္းျဖစ္တယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

အာဆီယံအေမရိကန္ထိပ္သီးအစည္းအေဝးကို အာဆီယံဆယ္နိုင္ငံက ေခါင္းေဆာင္ေတြကို သမၼတ ထရမ့္ က ၿပီးခဲ့တဲ့နိုဝင္ဘာလကုန္ပိုင္းကတည္းက ဖိတ္ၾကားထားတာျဖစ္ၿပီး ကေမၻာဒီးယား ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟြန္ဆန္ ကေတာ့ လက္ခံထားေၾကာင္း ကေမၻာဒီးယားအေျခစိုက္ ဖႏြမ္းပင္ပို႔စ္ သတင္းဌာနက ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

သမၼတထရမ့္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကိုဖိတ္ၾကားထားတာ ဟုတ္မွန္ ေၾကာင္း ျမန္မာနိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနကလည္း အတည္ျပဳပါတယ္။

"ဖိတ္ထားတယ္ဆိုတာ သမၼတ ထရမ့္ကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အပါအဝင္ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ ေတြအကုန္လုံးကို မတ္လထဲမွာ အေမရိကန္ အာဆီယံထိပ္သီးအစည္းအေဝး အေမရိကမွာလုပ္ဖို႔ ဖိတ္ထား တာရွိပါတယ္။ တက္ေရာက္ဖို႔ရွိမရွိကေတာ့အာဆီယံ ဆယ္နိုင္ငံရဲ့ေခါင္းေဆာ္ငေတြအားလုံးရဲ့ ဘုံသေဘာ ထားေပၚမူတည္ပါတယ္။ အမ်ားတက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္းတက္မွာပါ။ ဆယ္နိုင္ငံလုံး အ ဆင္ေျပရင္ေတာ့ တက္မွာပါ။ အာဆီယံအစည္းအေဝးေတြကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္ဦး ေဆာင္ၿပီးတက္တာဆိုေတာ့ေလ။ နိုင္ငံ့အႀကီးအကဲေတြကို ဖိတ္ထားတာေတာ့ရွိပါတယ္။ ဒါက ႏွစ္နိုင္ငံ bilateral visit ေတာ့မဟုတ္ဘူးေပါ့" လို႔ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ နိုင္ငံေရးရာဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမႉး ခ်ဳပ္ဦးေအာင္ကို က ဘီဘီစီကိုေျပာပါတယ္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္ကစလို႔ သိသာထင္ရွားတဲ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကို ေတြ႕ျမင္ခဲ့ရၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အစိုးရအေနနဲ႔ ႀကိဳဆိုေၾကာင္းနဲ႔ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီစနစ္နဲ႔ ေရြး ေကာက္ပြဲ ေတြေပၚေပါက္လာတာ၊ ဆင္ဆာစနစ္အဆုံးသတ္ၿပီး သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ ခြင့္ ၊ အရပ္ဖက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ဖြံ့ၿဖိဳးလာတာ ၊ စီးပြားေရးဆိုင္ရာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ စတဲ့အေျပာင္းအလဲေတြကို ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရတယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။

၂၀၁၅ မွာ အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရက ေရြးေကာက္ပြဲအနိုင္ရၿပီး အာဏာလႊဲေျပာင္းရယူနိုင္ခဲ့တဲ့အေပၚလည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ႀကိဳဆိုၿပီး ၂၀၁၆ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွာ ျမန္မာအေပၚ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆို႔ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းေပးခဲ့သလို အထူးကုန္သြယ္မႈအခြင့္အေရး GSP ကိုလည္း ျပန္လည္ေပးအပ္ခဲ့ တယ္ လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

သမၼတ အိုဘားမားလက္ထက္က က်င္းပခဲ့တဲ့ အာဆီယံအေမရိကန္ထိပ္သီးအစည္းအေဝးေတြကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီပိုမိုခိုင္မာေရး၊ အခြင့္အလမ္းေတြပိုမိုရရွိေရး၊ ႂကြယ္၀ ျပည့္စုံေစေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြမွာ ပိုၿပီး ထိေရာက္ေရး အတြက္ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔လည္း သံအမတ္ႀကီးကေျပာပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာ့နိုင္ငံမွာ ခက္ခဲတဲ့အေျခအေနေတြၾကဳံခဲ့ရၿပီး ၂၀၁၇ မွာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ရခိုင္ အေရးက ေထာင္ေသာင္းခ်ီတဲ့ လူေတြကို တိုက္ရိုက္ထိခိုက္ခံစားေစခဲ့ရေၾကာင္းနဲ႔ လုံျခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ေတြရဲ့အင္အားသုံးေျဖရွင္းမႈေတြမွာ လူေတြ ေသဆုံးခဲ့ရသလို လူခုနစ္သိန္းေက်ာ္ နိုင္ငံကေန ထြက္ေျပးခဲ့ ရေၾကာင္းလည္း သူက ေျပာပါတယ္။

နိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းက ဒီလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳေဖာက္မႈေတြကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျပစ္တင္ေဝဖန္ခဲ့ၾက သလို ကမၻာလွည့္ခရီးသည္ေတြနဲ႔ နိုင္ငံတကာကုမၸဏီေတြလည္း ဒီအေရးေၾကာင့္ ျမန္မာနိုင္ငံကို မလာ သင့္ဘူးလို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တာေတြလည္းရွိခဲ့တယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီးကေျပာပါတယ္။

အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံကို ဒီအၾကပ္အတည္းကေန ႐ုန္းထြက္ေစလိုၿပီးေရွ႕ကို ဆက္သြား ေစခ်င္ေၾကာင္းနဲ႔ ဒီလို ဒုကၡေတာ ထဲျမန္မာေရာက္ ေနတာကိုမေပ်ာ္မရႊင္ျဖစ္ရတယ္လို႔လည္း သံအ မတ္ႀကီး က ေျပာပါတယ္။

• ျမန္မာအေမရိကန္ တပ္ခ်င္းဆက္ဆံေရး သတိထားလုပ္မယ္လို႔ အေမရိကန္သံအမတ္ကေျပာ

• အေမရိကန္ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင့္ ဂုဏ္သိကၡာအရ ထိခိုက္တယ္လို႔ တပ္မေတာ္ေျပာ

ဒီလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြမွာ တာဝန္ရွိတဲ့သူေတြကို အေရးယူနိုင္ဖို႔နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳး ေဖာက္ခံ ရသူေတြအတြက္ တရားမၽွ တမႈရရွိဖို႔လည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက လိုလားတယ္လို႔ သူကဆိုပါတယ္။

နိုင္ငံေတာ္ရဲ့အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတရား႐ုံးအိုင္စီေဂ်မွာ သြားေရာက္ေျဖရွင္းစဥ္မွာ ကတိျပဳေျပာၾကား ခဲ့တာေတြနဲ႔အညီ ျမန္မာနိုင္ငံအတြက္ ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီး တဲ့ ေျခလွမ္းတစ္ခုအျဖစ္ သိပ္မၾကာခင္မွာ ထြက္ရွိလာမယ့္ ရခိုင္အေရးလြတ္လပ္ တဲ့စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ ICOE ရဲ့ ေနာက္ဆုံးအစီရင္ခံစာပါ အခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ နိုင္ဖို႔ ေမၽွာ္လင့္တယ္ လို႔ သံအမတ္ႀကီးကေျပာပါတယ္။

အိုင္စီေဂ်ေရာက္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္

ဒီအစီရင္ခံစာမွာ ဘာေတြပါတယ္ဆိုတာ သူမသိရေပမယ့္ ရခိုင္မွာဘာေတြျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ ျပည့္ျပည့္စုံစုံ ပါဝင္ဖို႔ ေမၽွာ္လင့္ၿပီး အဲဒီမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္ အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူနိုင္ဖို႔လည္း ေမၽွာ္လင့္တယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ကုလအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း မစၥတာ ကိုဖီအာနန္ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ အႀကံေပး ေကာ္မရွင္ရဲ့အစီရင္ခံစာကိုလည္း အၿပီးသတ္ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ဖို႔ သံအမတ္ႀကီးက တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

• အိုင္စီေဂ်မွာ ျမန္မာကို တရားစြဲထားတဲ့ကိစၥ တပ္မေတာ္ ဘယ္လို ရပ္တည္သလဲ

• ICJ မွာ ျမန္မာအမႈဖြင့္ခံရမႈ သိသင့္တဲ့ အခ်က္ ၅ ခ်က္

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လွိုင္အပါအဝင္ ထိပ္တန္းစစ္ေခါင္းေဆာင္ ငါးဦးကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာ လဆန္းပိုင္းက ပိတ္ဆို႔အေရးယူခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို ပိတ္ ဆို႔မႈဟာ ယခင္ ျမန္မာတစ္ျပည္လုံးအတိုင္းအတာနဲ႔ပိတ္ဆို႔အေရးယူတာမ်ိဳး မဟုတ္တဲ့ အတြက္ျမန္ မာအ တြက္ အသက္ရႉေခ်ာင္တယ္လို႔လည္း သုံးသပ္မႈေတြရွိထားပါတယ္။ဒါေပမဲ့တပ္မေတာ္ ဘက္ ကေတာ့ ဒါဟာ ဂုဏ္သိကၡာအရ ထိခိက္ၿပီး နိုင္ငံေရးအရဖိအားေပးတယ္လို႔ တုံ႔ျပန္ထားပါတယ္။

အေမရိကန္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လွိုင္အပါအဝင္ ထိပ္တန္းစစ္ေခါင္းေဆာင္ငါးဦးကို ပိတ္ဆို႔အေရးယူထားပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သီးသန႔္ ဖိတ္ၾကားတာမ်ိဳးထက္ အာဆီယံအေမရိကန္ထိပ္သီး အစည္းအေဝး အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီးဖိတ္ၾကား တဲ့သေဘာမ်ိဳးျဖစ္တယ္လို႔ တေကာင္းနိုင္ငံေရးသုေတသနအဖြဲ႕ ဒါရိုက္တာ ကိုရဲမ်ိဳးဟိန္းက ဘီဘီစီကိုေျပာပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္အေနနဲ႔ တ႐ုတ္နိုင္ငံေၾကာင့္ ျမန္မာကို ပစ္ပစ္ခါခါလုပ္မယ့္ အေနအထားအမ်ိဳး မေတြ႕ ရဘဲ အေလးထားဆဲအေျခအေနမွာရွိတယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဒီခရီးစဥ္ဟာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာအေမရိကန္ဆက္ဆံေရးအတြက္ အခြင့္အလမ္း ေကာင္း တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ၂၀၂၀ ေႏွာင္းပိုင္းဟာ ႏွစ္နိုင္ငံလုံးအတြက္ အေရးပါတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲလည္း ရွိေန တာေၾကာင့္ အေျခအေနေတြကို သုံးသပ္ၿပီး ဆက္ဆံေရး ျပန္ေကာင္းေအာင္ လုပ္လာမယ့္ သေဘာ လည္းရွိ နိုင္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာအေပၚပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ဒီခရီးစဥ္မွာ ေဆြးေႏြးဖြယ္မရွိေလာက္ဘဲ ပိတ္ဆို႔မႈေတြထပ္တိုးမလာဖို႔ကိုသာ ႏွစ္ဖက္ၾကား ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္နိုင္ဖို႔အေရးႀကီးေနတယ္လို႔ ကိုရဲမ်ိဳးဟိန္းကေျပာပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အစိုးရအဖြဲ႕ကို တာဝန္ယူၿပီးတဲ့ေနာက္ ၂၀၁၆ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွာ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမားရဲ့ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို တရားဝင္ခ်စ္ၾကည္ေရး ခရီးစဥ္ သြားေရာက္ ခဲ့ၿပီး အဲဒီခရီးစဥ္အၿပီးမွာပဲ အေမရိကန္က ျမန္မာအေပၚ ပိတ္ဆို႔မႈေတြကိုဖယ္ရွားေပးခဲ့ပါတယ္။

အိမ္ျဖဴေတာ္ေရာက္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္

အဲဒီေနာက္ သမၼတထရမ့္တက္လာခ်ိန္မွာ ႏွစ္နိုင္ငံၾကားအဆင့္ျမင့္ေခါင္းေဆာင္ေတြ အျပန္အလွန္ သြား ေရာက္တာမရွိေတာ့ဘဲ အခု ၂၀၂၀ နိုဝင္ဘာလ ဝန္းက်င္မွာက်င္းပမယ့္ အာဆီယံအေမရိကန္ ထိပ္သီးအ စည္းအေဝးကိုအေၾကာင္းျပဳလို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ ဝါရွင္တန္ခရီးစဥ္ ေပၚေပါက္လာ ဖြယ္ရွိေန တာ ၿဖစ္ ပါတယ္။

လင့္၊https://www.bbc.com/burmese/burma-51082525