ရခုိင္ျပည္နယ္ Tula Toli အစုလိုက္အၿပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္ခံရမႈကေန အသက္ရွင္ လြတ္ေျမာက္လာသူမ်ား။ ဓာတ္ပံု - Human Rights Watch
ICC ခုံ႐ုံးမွာ သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုးထားျခင္း မရွိတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ICC အေနနဲ႔ အခုလို တရားစီရင္ေရး ေဆာင္႐ြက္မယ့္ အလားအလာ၊ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိမရွိ စတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မအင္ၾကင္းႏိုင္က ဆက္လက္တင္ျပမွာပါ။
တူလာတူလီ႐ြာမွာ ျမန္မာတပ္မေတာ္ရဲ႕ အစုလိုက္ အၿပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈကို ICC Pre-Trial Chamber III တရား႐ုံးမတင္ခင္ ႀကိဳတင္စစ္ေဆးမယ့္ တရားသူႀကီးအဖြဲ အေနနဲ႔ စုံစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ထြက္ ေၿပးလာၾကတဲ့ အဲဒီ ႐ြာသူ႐ြာသားေတြက အက်ိဳးေဆာင္ ေရွ႕ေနေတြက တဆင့္ အမႈဖြင့္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
တူလာတူလီက ႐ြာသူ႐ြာသား အားလုံးဟာ ICC ခုံ႐ုံးျပဌာန္းခ်က္ ၁၅ (၃) အရ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ သတ္ျဖတ္မႈ ေတြကို ႀကဳံေတြ႕ခံစားခဲ့ရသူေတြ ျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီသလို၊ ေနရပ္ကေန အတင္းအ က်ပ္ ေမာင္းထုတ္ခံရသူေတြ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ အခုလို ICC ခုံ႐ုံးမွာ တိုက္႐ိုက္ အမႈဖြင့္ တိုင္ၾကားခြင့္ရ တာျဖစ္ ေၾကာင္း ICC ရဲ႕ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
အဲဒီတိုင္ၾကားသူေတြထဲမွာ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ သတ္ျဖတ္၊ လုယက္၊ အတင္းအဓၶမ ျပဳက်င့္မႈ၊ မီးရႈိ႕ဖ်က္စီးမႈ ေတြကို ကိုယ္တိုင္ ႀကဳံေတြခံစားခဲ့ရတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ၄၅ ဦး၊ အမ်ိဳးသား ၃၂ ဦး၊ မိန္းကေလး ၆ ဦး၊ ေယာက်္ား ေလး ၃ ဦးတို႔ ပါဝင္ပါတယ္။
အခုလို ကိုယ္တိုင္ႀကဳံေတြ ခံစားခဲ့ရသူေတြ ကေန ICC ခုံ႐ုံးမွာ အမႈဖြင့္ တိုင္ၾကားခဲ့တဲ့အေပၚ နယူးေယာက္ အေျခစိုက္ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ အာရွေရးရာ တာဝန္ခံ Brad Adams က သူ႔ရဲ႕အျမင္ကို အခုလို ေျပာပါတယ္။
" ICC ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံး အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ရက္ရက္စက္စက္ က်ဴးလြန္တဲ့ အမႈကို ရွာေန တာပါ။ အခု တူလာတူလီ အမႈဆိုရင္ ICC ေရွ႕ေနခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္သမွ် သက္ေသ အေထာက္အထား အားလုံးကို သုံးသပ္အကဲျဖတ္ဖို႔ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တူလာတူလီ ႐ြာလုံးကြၽတ္ သတ္ျဖတ္ခံရမႈနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႕ႀကီး အေနနဲ႔ ကိုယ္တိုင္ စုံစမ္း စစ္ေဆးၿပီး ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ အစီရင္ခံစာကို ICC ကို တင္သြင္းထားပါတယ္။"
မအင္ၾကင္းႏိုင္ ။ ။ ဒါဆိုရင္ ICC မွာ လက္မွတ္ မထိုးထားတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ICC ဘက္က ခိုင္မာတဲ့ အ ေထာက္အထားေတြ႕လို႔ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူေတြကို ခုံ႐ုံးမွာ အမႈရင္ဆိုင္ဖို႔ ေခၚယူႏိုင္တဲ့ နည္းဥပေဒ ရွိလားရွင့္။ တကယ္လို႔ မရွိရင္ေရာ ICC က ႐ိုဟင္ဂ်ာ အေရး ကိုင္တြယ္မႈဟာ ျပ႐ုပ္သေကၤတ သက္ သက္ ၿဖစ္မလား။
Brad Adams။ ။ တကယ္လို႔ ICC က အမႈကို ကိုင္တြယ္ၿပီးဆိုရင္ တရားသူႀကီးေတြအတြက္ ေမးခြန္းထုတ္ စရာ ရွိတာက သူတို႔အေနနဲ႔ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ ဆိုတာပါ။ တကယ္လို႔ သူတို႔မွာ တရား စီရင္ပိုင္ခြင့္ ရွိမယ္ဆိုရင္ ICC အေနနဲ႔ အမႈကို ၾကားနာစစ္ေဆးၿပီး၊ ICC တရားသူႀကီးေတြရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ဟာ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံအားလုံး မျဖစ္မေနလိုက္နာရမွာပါ။
ဒါေၾကာင့္ ICC ရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို လိုက္နာဖို႔ တကမာၻလုံးမွာ တာဝန္ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပ႐ုပ္သပ္သပ္ပဲ ဆိုတာကေတာ့ လုံးဝမဟုတ္ပါဘူး။ ICC ခုံ႐ုံးကိုင္တြယ္မႈက အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း တ႐ုတ္အ စိုး ရရဲ႕ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံမႈကို ယူၿပီး ျမန္မာအစိုးရက ICC ခုံ႐ုံးပါဝင္မႈကို တားဆီးဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနတာပါ။ ICC ခုံ႐ုံးမွာ ကမာၻလုံးဆိုင္ရာ တရားစီရင္မႈနဲ႔ ဥပေဒအတိုင္း မျဖစ္မေန လိုက္နာရမယ္ဆိုတဲ့ ျပဌာန္း သတ္ မွတ္ပိုင္ခြင့္ ရွိေနတယ္ဆိုတာ ျမန္မာအစိုးရက သိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ICC ခုံ႐ုံးပါဝင္မလာေအာင္ သူတို႔ ဘက္က အစြမ္းကုန္ႀကိဳးစားမွာပါ။
တူလာတူလီ အမႈမွာ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ က်ဴးလြန္မႈေတြကို ICC ခုံ႐ုံးအေနနဲ႔ စစ္ေဆး ကိုင္တြယ္ဖို႔ဆိုရင္ အ ခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္လို႔ ေဟာင္ေကာင္အေျခစိုက္ အာရွလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က ေရွ႕ ေန ဦးမင္းလြင္ဦးကေတာ့ သုံးသပ္ပါတယ္။
" မႈခင္းျဖစ္ပ်က္တဲ့ ေနရာက က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းမွာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တခါ အိုးအိမ္ ေတြ ဖ်က္စီးခံရတယ္၊ မီးရႈိ႕ခံရတယ္၊ ဆိုတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကလည္း က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းမွာဘဲ ျဖစ္သြားခဲ့တာ။ အဲေတာ့ အဲဒီလို ျဖစ္သြားခဲ့တဲ့ တကယ့္ အေၾကာင္းရင္းခံက ဘာလဲ ဆိုတာကို ဒီ စုံစမ္းစစ္ ေဆးဖို႔ တင္တဲ့စာထဲမွာ ပါမလာဘူး။ အဲေတာ့ ဘာေၾကာင့္ ဒီလို အေရးအခင္းႀကီး ျဖစ္သြားတာလဲ ဆိုတဲ့ အေျခခံ အခ်က္လည္း မရွိဘူး။
သူက ျဖစ္တယ္ သတ္သြားတယ္။ ေနာက္ အိမ္ေတြ မီးရႈိွု႔ခံရတယ္၊ ပစၥည္းေတြ လုယက္ခံရတယ္၊ လူေတြ မုဒိမ္းက်င့္ခံရတယ္။ အဲဒါ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရင္း အေျခခံကို ရည္ၫႊန္းထားတာ မ ေတြ႕ရဘူး။ အဲေတာ့ အဲဒီ ဥစၥာကို စုံစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ဆိုတာကေတာ့ က်ေန္ာတို႔ ဗမာျပည္ အစိုးရနဲ႔ ညႇိႏႈိင္း ေၿဖရွင္း ေဆာင္႐ြက္မွသာ အဆင္ေျပႏိုင္မယ့္ ကိစၥရပ္မ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ အဲေတာ့ အဲဒီမွာ ဖိအားေပး ေတာင္းဆို တာမ်ိဳး ေလာက္နဲ႔ေတာ့ ရမယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ မထင္ဘူး။ "
အခု ICC ကိုတင္သြင္းခဲ့တဲ့ တူလာတူလီ အမႈကိုၾကည့္ရင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး ျမန္မာအစိုးရကို အတင္းအက်ပ္ ဖိအားေပးတဲ့ ပုံစံမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္လို႔လည္း ဦးမင္းလြင္ဦးကေျပာပါတယ္။
ICC Pre-Trial Chamber III လို႔ေခၚတဲ့ တရား႐ုံးမတင္ခင္ ႀကိဳတင္စစ္ေဆးမယ့္ တရားသူႀကီးအဖြဲ႕က ဒီႏွစ္ ဇြန္လမွာ ခြင့္ျပဳခ်က္ ေပးလိုက္တဲ့အတြက္ ICC ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ုံးက စတင္ေနတဲ့ စုံစမ္းေနတဲ့ ပဏာမလုပ္ငန္း မွာ- ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ NLD အစိုးရလက္ထက္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ ေအာက္တိုဘာလ ေနာက္ပိုင္းနဲ႔ တေက်ာ့ျပန္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ ေနာက္ပိုင္း ကျဖစ္ရပ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
႐ိုဟင္ဂ်ာအသုံးအႏႈန္းကို အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံမထားတဲ့ ျမန္မာအစိုးရဟာ ICC ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံးကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ တဲ့ Rome Statute စာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးထားျခင္း မရွိတဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္ေတြ လက္ခံထားတဲ့ စာ ခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရနဲ႔ ICC ခုံ႐ုံးကေန ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေနတာျဖစ္ ပါ တယ္။ ICC ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ရဲ႕ အဓိက စြဲခ်က္ကေတာ့ - ၂၀၁၇ခုႏွစ္က ျမန္မာ စစ္တပ္နဲ႔ လုံၿခဳံေရးတပ္ေတြရဲ႕ အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းမႈေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၇၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းကေန နယ္စပ္ျဖတ္ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံဘက္ကို ထြက္ေျပးခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment