ၿမန္မာႏို္င္ငံဆိုင္ရာ ကုလ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္နဲ႔ FFM ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး မစ္ရွင္းတို႔ ပူးတဲြျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ (Geneva, 17 September 2019)
ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္က သူတို႔စစ္တပ္က ဘာပဲလုပ္လုပ္ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္နဲ႔ တိုင္ ပင္ေျပာဆိုေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း ဆိုလိုရင္းအဓိပၸါယ္ကို တိတိက်က်ရွင္းျပဖို႔ Mr.Darusaman က ေမးခြန္းထုတ္သြားပါတယ္။
စက္တင္ဘာလ (၁၇)ရက္ေန႔က ဂ်ီနီဗာ ကုလသမဂၢရံုးမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏို္င္ငံဆိုင္ရာ လြတ္လပ္တဲ့ ကုလသမဂၢ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမွဴးေတြရဲ႕ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြအေၾကာင္း မအင္ၾကင္းနိုင္က ဆက္လက္ တင္ျပမွာပါ။
၄၁ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံ ထူးျခားခ်က္က ႏိုင္ငံတကာဥပေဒခ်ဳိး ေဖာက္မႈေတြ ရွိေန တယ္လို႔ စြပ္စဲြခံထားရတဲ့ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒနဲ႔အညီ တာ၀န္ရွိသူေတြကို အေရးယူႏိုင္ေရး ကုလသမဂၢက ဘာေတြ ျပင္ဆင္ေနသလဲဆိုတဲ့ အဆင့္ေတြ ထြက္လာ ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
အဂၤါေန႔က လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာတင္သြင္းခဲ့တဲ့ FFM ျမန္မာႏို္င္ငံ ဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးမစ္ရွင္းဟာ သူတို႔ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ လူမ်ဳိးတုန္း သတ္ျဖတ္ က်ဴးလြန္မႈဆိုတဲ့ အေထာက္အထားအခ်က္အလက္ေတြကို ႏိုင္ငံတကာတရားရံုးေတြက ကိုင္တြယ္စီ ရင္ႏိုင္ ဖို႔ အမႈတည္ေဆာက္မယ့္ IIMM ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လြတ္လပ္တဲ့ ကုလသမဂၢ စံုစမ္းစစ္ေရး ယႏၱရား အဖဲြ႕ ကို လဲႊဲေျပာင္း ေပးခဲ့ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း မစ္ရွင္း ဥကၠဌ Mr. Marzuki Darusman ကေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ျမန္မာအတြက္ ဖိအားေပးမႈဟာ အလုပ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ျပႏိုင္ခဲ့တာဟာ အေရးႀကီးပါ တယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားေပးမႈပါ။ အမ်ားျပည္သူသိေအာင္အဆက္မျပတ္ ခ်ျပ အစီရင္ခံတဲ့ ပံုစံဟာ အလုပ္ ၿဖစ္တယ္ဆိုတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္မႈေတြကေန အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီ ရင္ခံစာ နည္းလမ္းဟာ အေရးပါ ထိေရာက္တဲ့ နည္းလမ္းအျဖစ္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီအေနနဲ႔လည္း စဥ္း စားသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။”
ဒါအျပင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္ ေျပာၾကားခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ Mr. Darusman ကေမးခြန္း ထုတ္ သြားပါတယ္။
“တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖၚျပထားတာက သူတို႔ဘာပဲ လုပ္လုပ္ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ နဲ႔ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ေၾကာင္း ဆိုတာပါ။ အဲဒီအခ်က္က ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ။ ပြင့္ပြင့္လင္းေမးခ်င္တာက ဒီအခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိေအာင္ လုပ္ေပးပါ။”
သူတို႔ေနာက္ဆံုးထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရးအက်ဳိးအျမတ္ မ်ားဆိုတဲ့ အစီရင္ခံစာဟာ အေတာ္ ေလးထိေရာက္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ တိုက္ရိုက္ဒါမွမဟုတ္ သြယ္၀ိုက္တဲ့နည္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေန တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီတခ်ဳိ႕ရဲ႕ စာရင္းေတြကို ေဖၚျပခဲ့ၿပီးေနာက္ အဲဒီကုမၸဏီေတြဟာ သူတို႔ FFM အဖဲြ႔ကို ဆက္သြယ္ တုန္႔ ၿပန္လာရွိခဲ့သလို၊ တခ်ဳိ႕လည္း ျမန္မာနဲ႔လုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို ရပ္ဆိုင္းခဲ့ၾကတယ္လို႔ အဖဲြ႔၀င္ တဦးျဖစ္ တဲ့ Chris Sidoti က သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ ရခဲ့တဲ့ စစ္တပ္တြင္း အစီရင္ခံစာတခုဆိုရင္ ဘယ္ကို တင္ျပတာလဲဆိုတာကို အတည္ျပဳလို႔ မရ ႏိုင္ေပမယ့္၂၀၁၂ -၂၀၁၃ ခုႏွစ္ တႏွစ္ အတြင္း ေဒၚလာသန္း ၂၅၀ ကို တပ္မ တခုတည္း-အေနာက္တိုင္း စစ္ ဌာနခ်ဳပ္ကြပ္ကဲတဲ့ တပ္မတခုတည္းကိုပဲ ေပးခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဒီအစီရင္ခံစာသာ မွန္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ေငြပမာဏ ဘယ္ေလာက္ႀကီးမား သလဲဆိုတာေတြ႕ရမွာပါ။ ဒီေငြေတြ ဘယ္ေရာက္သြားလဲ။ ဒီေငြေ တြဟာ တပ္မေတာ္ အဆင့္ျမင့္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အိတ္ကပ္ေတြထဲ ေရာက္သြားတာပါ။ အနည္းအ က်ဥ္း ေလာက္ပဲ ေအာက္ေျခ တပ္ဖဲြ႕၀င္ေတြ ရၾကတာပါ။ ေနာက္ဒီေငြေတြကို စစ္တပ္ရဲ႕ စစ္ဆင္ေရးအတြက္ ေထာက္ပ့ံေပးပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီလိုစစ္္ဆင္ေရးလုပ္မွ ေငြေတြ ရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပါ။”
ရခိုင္ျပည္နယ္ တခုတည္းကိုပဲၾကည့္မယ္ဆိုရင္ စစ္တပ္ဟာ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး လုပ္ၿပီးလူေတြကို ေမာင္း ထုတ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကိုင္ေနတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရတယ္လို႔ Chris Sidoti ကေျပာ ပါတယ္။ ရြာသစ္ေတြ ထူေထာင္တာ၊ လမ္းသစ္ေတြ ေဖာက္တာ၊ စစ္တပ္ စခန္းအသစ္ေတြ တည္ေဆာက္ တာ၊ ရိုဟင္ဂ်ာမဟုတ္သူေတြ အတြက္ အိမ္ေတြ ေဆာက္ေပးတာ စတာေတြဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ ပိုင္းမွာ လူဦးေရနဲ႔ လူေနမႈပတ္၀န္းက်င္ ေျပာင္းလဲသြားဖို႔ လုပ္ေဆာင္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြထဲက တခုျဖစ္ တယ္ လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။
ဒါအျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္၊ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္းမရွိပဲ အခ်ိန္ ၾကာေလေလ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္သားအစိုးရအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္မႈမွာ တာ၀န္ရွိသူေတြ အျဖစ္ကေန ရုန္းထြက္ႏိုင္ဖို႔ လမ္းမရွိေလ ျဖစ္လာေနေၾကာင္း Chris Sidoti က သတိေပးေျပာဆို သြားပါ တယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ စြပ္စဲြခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တာ၀န္ရွိ သူေတြ အေရးယူႏိုင္ေရး FFM က ခ်ဥ္းကပ္ခဲ့တဲ့ နည္းလမ္းေတြကိုလည္း အဖဲြ႔၀င္ျဖစ္တဲ့ Radhika Coomaraswamy ကလည္း သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ အခုလိုေျပာသြားပါတယ္။
“သူတို႔ကို က်မတို႔ တြန္းအားေပးေနတာက- တစ္- လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ICC ကို အျပည့္အ၀ လႊဲေျပာင္း ေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို အတင္းအက်ပ္ ေမာင္းထုတ္ခဲ့မႈကို ICC က ကိုင္တြယ္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္လို႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ အဓိကအင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြက ICC ကိစၥ ကို ဆန္႔က်င္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယကေတာ့- ႏိုင္ငံတကာ ခံုရံုးပံုစံမ်ဳိး ဖဲြ႕စည္းဖို႔ နည္းလမ္း တြန္းအား ေပးေနတာပါ။ ဒီနည္းလမ္းကို လံုး၀ဆန႔္က်င္တာမ်ဳိး မရွိေပမဲ့ ေထာက္ခံဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။ ICJ ႏိုင္ငံတ ကာတရားရံုး နည္းလမ္းမွာေတာ့ ဂန္ဘီယာႏိုင္ငံက ဦးစီးၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ဒီကေန႔ဆိုရင္ ဂန္ဘီ ယာ ရဲ႕ တရားေရး၀န္ႀကီးကေန ျမန္မာကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သီးသန္႔ေဆြးေႏြးပဲြလုပ္ဖို႔ရွိပါတယ္။ ICJ ရဲ႕ လုပ္ ပိုင္ခြင့္က ေလ်ာ္ေၾကးေပးမယ့္ ကိစၥကိုပဲ ကိုင္တြယ္မွာျဖစ္တယ္လို႔ပဲ ေျပာလို႔ရမွာပါ။ ICC ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ ၀တ္ခံုရံုးက ကိုင္တြယ္မယ့္ပံုစံနဲ႔ မတူပါဘူး။ ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္ခံရသူေတြအတြက္ ေလ်ာ္ေၾကးေငြ ေပးဖို႔ တရားရံုးက ဥပေဒနဲ႔အညီ ဆံုးျဖတ္ေပးတဲ့ပံုစံမ်ဳိး ICJ က ေဆာင္ရြက္မွာျဖစ္ပါတယ္။”
ျမန္မာကိစၥ ICJ ကိုင္တြယ္စီရင္မႈမွာ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ ပူေပါင္းပါ၀င္သင့္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ယန္ဟီလီက လည္း သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာ သြားပါတယ္။
“ျမန္မာကိစၥ ICJ ကိုလဲႊေျပာင္းတဲ့ ပံုစံဟာ အာဆီယံ ႏိုင္ငံေတြအတြက္ စံနမူနာတခုျဖစ္လာမွာပါ။ အခုကိစၥ ဟာ ျမန္မာတႏိုင္ငံတည္းနဲ႔ မဆိုင္ေတာ့ပဲ ေဒသတခုလံုးနဲ႔ သက္ဆိုင္လာပါတယ္။ အာဆီယံႏိုင္ငံ အေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေရာက္ရွိေနၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ ျမန္မာဘက္က တာ၀န္ခံမႈ၊ တာ၀န္ယူမႈရွိ လာ ေစဖို႔ ICJ က ကိုင္တြယ့္မယ့္ ကိစၥကို စံနမူနာအေနနဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြ ပူးေပါင္းပါ၀င္သင့္ပါတယ္။”
အခုလို ျမန္မာႏို္င္ငံဆိုင္ရာ ကုလ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္နဲ႔ FFM ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အခ်က္ အလက္ ရွာေဖြေရး မစ္ရွင္းတို႔ ပူးတဲြျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြဟာ ပထမဆံုး အႀကိမ္ျဖစ္ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို လက္မခံတဲ့ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ တရားစီရင္မႈကို လက္ခံမွာ မဟုတ္သလို လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးထားတဲ့ IIMM စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ယႏၱရားအဖဲြ႔နဲ႔ လည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာဆိုထားပါတယ္။
လင့္၊https://burmese.voanews.com/a/special-rapporteur-on-myanmar-and-ffm-myanmar-press-conference-geneva/5088055.html
No comments:
Post a Comment