နယူးေယာက္ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးေဆြးေႏြးပြဲ ပထမေန႔

APTOPIX Bangladesh UN Myanmar Human Rights

႐ိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေျပာဆိုၾကတဲ့ ၂ ရက္ၾကာေဆြးေႏြးပြဲတခုကို အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ မေန႔ကစၿပီး က်င္းပေနပါတယ္။ ဒီအခန္းအနားကို ကုလသမဂၢရဲ႕ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာအထူး ကိုယ္စားလွယ္ မစၥယန္ဟီးလီက ဗီြဒီယိုကတဆင့္အမွာစကားပါးခဲ့ပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရး အဓိက ထားၿပီး ေျပာဆိုေနၾကတဲ့ ဒီအခန္းအနားက ထူးျခားခ်က္တခ်ိဳ႕ကို ကိုေက်ာ္ေအာင္ လြင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။


ျမန္မာႏိုင္ငံက လူနည္းစုေတြကို အကာအကြယ္ေပးေရးနဲ႔ တာဝန္ခံမႈရွိေရးဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ နဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာ လြတ္ ေျမာက္ေရး ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ကက်င္းပတဲ့ ၂ ရက္ၾကာေဆြးေႏြးပြဲကို နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ ကိုလံဘီယာ တကၠသိုလ္မွာ က်င္းပေနတာပါ။ ဒီ အခန္းအနားရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာအပါအဝင္ ျမန္မာႏို္င္ငံ က တိုင္းရင္းသားေတြ အဖိႏွိပ္ခံေန ရတာကို အကာအကြယ္ေပးေရးနဲ႔ ဖိႏွိပ္ရက္စက္မႈေတြမွာတာဝန္ရွိ တဲ့သူေတြကို အေရး ယူႏိုင္ဖို႔ကိစၥေတြကို ႏိုင္ငံတကာက အာ႐ံုစိုက္လာေအာင္ တိုက္တြန္းေတာင္းဆိုဖို႔ပါပဲ။

 ဒီအခန္းအနားမွာ ႏိုင္ငံတကာ ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒေရးရာကၽြမ္းက်င္သူ၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရး လႈပ္ရွားသူ၊ လူ႔အ ခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူနဲ႔ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာလႈပ္ရွားသူ တခ်ိဳ႕ တက္ေရာက္ေျပာဆိုၾကပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာကိစၥကိုေျပာဆိုဖို႔အေရးက အခက္အခဲတခုအေနနဲ႔ ေန႔စဥ္ရင္ဆိုင္ေန ေၾကာင္း ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပင္တိုင္ေျပာဆိုသူ တဦးျဖစ္တဲ့ KNU ကရင္ အမ်ိဳးသား အစည္းအ႐ံုးရဲ႕အႀကံေပး ေနာ္ေမဦးက ရွင္းျပပါတယ္။

“႐ိုဟင္ဂ်ာေတြႀကံဳေနရတဲ့အခက္အခဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာေျပာဆိုဖို႔ ဆိုတာက မျဖစ္ႏိုင္ သေလာက္ပါပဲ။ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွမေျပာဘဲေနလား၊ ထုတ္ေျပာမလား ဆိုတဲ့ ကိစၥက လူတိုင္းအတြက္ စိန္ေခၚ ခ်က္တရပ္ျဖစ္ေန ပါတယ္။ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေျပာတဲ့သူဟာ ခ်က္ခ်င္း ပစ္မွတ္တခု ျဖစ္လာလိမ့္မယ္ဆိုတာက လူတိုင္း သိေနတဲ့ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကေန႔တိုင္းႀကံဳေနရတဲ့ကိစၥပါ။”

ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဥကၠ႒တဦးအျဖစ္ တာဝန္ယူတဲ့သူကေတာ့ သမၼတေဟာင္းဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္က ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ညႇိႏႈိင္းမႈရဲ႕ အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္တဦးလည္းျဖစ္၊ ဥေရာပဆိုင္ရာ ျမန္မာ့ေရးရာရံုးရဲ႕ဦးေဆာင္ ညႊန္ၾကား ေရးမႉးလည္းျဖစ္တဲ့ ဦးဟန္ေယာင္ေဝ ျဖစ္ပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးလႈပ္ရွားသူတဦးလည္းျဖစ္ၿပီး ေဆြးေႏြးပြဲ ပထမေန႔ရဲ႕အဓိက ေျပာဆိုသူ တဦးလည္းျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာဇာနည္ကေတာ့ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္ မႈေတြ ကို တားဆီးႏိုင္ ေအာင္ ဥေရာပႏိုင္ငံေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းစီးပြါးေရး ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ မလုပ္ႏိုင္ ေအာင္ တားျမစ္ရမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

“ၿဗိတိန္၊ ၾသစေတးလွ်၊ ဂ်ာမနီ၊ ျပင္သစ္နဲ႔တျခားႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕ဟာ ကမၻာတဝွမ္းက သူတို႔ရဲ႕ စီးပြါးကြန္ယက္ထဲ မွာ ရွိတဲ့ ကုမၸဏီေပါင္း ၆၀၀ ကို ျမန္မာႏို္င္ငံအတြင္း စီးပြါးေရး ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြလုပ္ၾကဖို႔ မၾကာခင္ တုန္း ကပဲ အားေပးတိုက္တြန္းေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြလာၿပီး ႏိုင္ငံတိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေဆာင္ ရြက္ဖို႔ နားလည္မႈ သေဘာတူစာခၽြန္လႊာတခုခ်ဳပ္ဆိုၿပီး လုပ္ေနၾကတာပါ။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔က ရပ္ သြားေအာင္ လုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈကို က်ေနာ္တို႔က ရပ္တန္႔လို႔မရပါဘူး။ လူမ်ိဳး တုန္း သတ္ျဖတ္မႈက ဘ႑ာေရးလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဘ႑ာ ေရးကို ရပ္တန္႔ပစ္မွ ျဖစ္မွာပါ။”

နယူးေယာက္ၿမိဳ႕က ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးေဆြးေႏြးပြဲကိုတက္ေရာက္ဖို႔ အင္ဒီယားနားျပည္နယ္ ကေန လာခဲ့ၾက သူ ျမန္မာတခ်ဳိ႕ကေတာ့ အခန္းအနားတက္ေရာက္ခြင့္မရလို႔ မေက် မနပ္ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ သူတို႔ကလည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ပတ္သက္ တဲ့သူတို႔ရဲ႕ အျမင္ေတြ ကို တင္ျပဖို႔လာခဲ့တာလို႔ အင္ဒီယားနားျပည္နယ္က ကိုေက်ာ္သက္က ရွင္းျပပါတယ္။

“လြန္ခဲ့တဲ့သံုးရက္ကတည္းကေပါ့ေနာ္၊ က်ေနာ္တို႔ နာမည္ေတြနဲ႔ Register ေတြကို ယူထားလိုက္ၿပီးေတာ့မွ မတင္မက်ေပါ့ဗ်ာ-လာလုိ႔ရတယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားမ်ဳိးအထိ ေျပာတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လာခဲ့တယ္  ေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တို႔ ဖို႔ဝိန္းကေနၿပီးေတာ့ ငါးေယာက္ တက္လာတယ္။ နယူးေယာက္က တေယာက္ေပါ့ ေနာ္။ က်ေနာ္တို႔လည္း အခု ဝင္လည္းဝင္ေရာ က်ေနာ္တို႔ကို အထဲကို ေပးအဝင္မခံဘူး။ ရဲေတြကို ေခၚ လိုက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကို ေမာင္းထုတ္တယ္။ ဒီ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးအခင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တကယ့္ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ ရွင္းျပခ်င္တယ္။ ငါတုိ႔ ဒီဟာအတြက္ လာခဲ့တာပါဆိုတာ။ က်ေနာ္တို႔ကို လက္မခံတာက လံုၿခံဳေရးအတြက္လို႔ ေျပာတယ္။

ျဖစ္ရပ္မွန္အရကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ရွင္းျပခ်င္တာ။ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူမ်ဳိးစုထဲမွာ မပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္မွာေမြးတဲ့ ဘဂၤလီ အေနနဲ႔ ေတာ့ စစ္တပ္ကေန အခုလို အ တင္းေမာင္းထုတ္တယ္၊ ဒီ့အတြက္ေၾကာင့္ သူတို႔ေတြ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္မွာ သြားေနရတယ္ဆိုတာ ကေတာ့ ဒါကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးအရ ေျပာမယ္ဆုိရင္ မတရားဘူး။ သူတို႔ေတြက တကယ္ကိုပဲ ျမန္မာ ၿပည္မွာ ၿငိမ္းၿငိမ္း ခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ ျပန္ေနခ်င္တဲ့သူေတြဆိုရင္ ဒါက သူတို႔ေတာင္းဆိုတဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို ေပးသင့္တယ္ဆိုတာကို ရွင္းျပဖို႔ က်ေနာ္တို႔ သြားတာ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က အဲလို ရွင္းျပခြင့္လည္း မေပးဘူး။
ဒီျဖစ္ရပ္ကို က်ေနာ္တို႔ စတိတ္မဲန္႔ထုတ္မယ္။ ဒီလိုသာ တဖက္သတ္ဆန္ဆန္နဲ႔ ဆက္လုပ္ေနမယ္ဆိုရင္ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ကိစၥေတြဟာ ဘယ္လိုမွ ေျပလည္လာမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔က စတိတ္မဲန္႔ ထုတ္ရမယ္။”

မေန႔ကက်င္းပတဲ့ ပထမေန႔ဖြင့္ပြဲအခန္းအနားရဲ႕အစပိုင္းမွာ ကုလသမဂၢရဲ႕ျမန္ႏိုင္ငံ လူ႔ အခြင့္အေရးဆိုင္ ရာအထူး ကိုယ္ စားလွယ္ မစၥယန္ဟီးလီကလည္း ဗီြဒီယိုကတဆင့္ အမွာစကားေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ၂ ရက္ ၾကာက်င္းပမယ့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေဟာေျပာသူသံုးဆယ္ေက်ာ္ပါဝင္ၾကပါတယ္။

https://burmese.voanews.com/a/new-york-rohingya-for-first-day-talks/4779321.html