ရခိုင္စစ္ေဘးေရွာင္ေတြ အေရးေပၚအကူ အညီ လိုအပ္ေန

ေထာက္‌ပံ့ကူညီမႈ လိုအပ္ေနေသာ ရ‌ေသ့‌ေတာင္‌ၿမိဳ႕နယ္‌၊ သက္‌ျပည္‌က် စစ‌္‌‌ေဘး‌ေရွာင္‌ စခန္‌း။ (ဇန္န၀ါရီ ၁၂၊ ၂၀၁၉ ဓာတ္ပံု - Rakhine Ethnics Congress)

ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲျဖစ္ပြားေနတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ရခုိင္တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ AA တို႔အၾကား ရင္ ဆုိင္တုိက္ပြဲေတြေၾကာင့္ စစ္ေရွာင္ထြက္ေျပးလာေနၾကတဲ့ ရခိုင္ေဒသခံေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့က်န္း မာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ အေရးေပၚကူညီေပးေနတယ္လို႔ က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန တာဝန္ရွိသူက ေျပာပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့လို႔ ေထာင္ခ်ီတဲ့ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ေသာက္သံုးေရအေရးေပၚလိုအပ္ေနၿပီး ရာသီဥတုဆိုး ဝါးတဲ့ ဒဏ္ေၾကာင့္ ေနထိုင္ေရး၊ အေျခခံလုိအပ္ခ်က္ စားနပ္ရိကၡာအခက္ခဲေတြနဲ႔ရင္ဆိုင္ေနၾကရတယ္လို႔ ကူ ညီ ကယ္ဆယ္ေပးေနသူေတြကေျပာပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးအေျခအေနကို မဆုမြန္ စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။



အစိုးရတပ္နဲ႔ ရခိုင္လက္နက္ကိုင္တပ္ AAတို႔ၾကား စစ္ေရးတင္းမာေနဆဲျဖစ္ၿပီး နယ္ေျမမတည္ၿငိမ္မေအး ခ်မ္းတာေၾကာင့္ ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ေနရတဲ့ ေဒသခံျပည္သူေတြအတြက္ အေရးေပၚ ကူညီကယ္ဆယ္
ေရး အေထာက္အပံ့ေတြ အေရးတၾကီး လိုအပ္ေနပါတယ္လို႔ ဒုကၡသည္အေရး ကူညီေပးေနသူေတြ ကေျပာ ပါတယ္။ တိုက္ပြဲျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြက တိမ္းေရွာင္လာၾကတဲ့ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ တြနဲ႔ လူမမည္ကေလးငယ္ေတြ ေနာက္ နာမက်န္းျဖစ္ေနသူ အေရးေပၚအကူအညီ လိုအပ္ေနသူေတြအ တြက္ လံုျခံဳေရး အေျခအေနအရ သြားလို႔ရတဲ့ေနရာေတြအထိ လူမႈဝန္ထမ္း ကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေန ရာခ်ထားေရးဝန္ၾကီးဌာနနဲ႔ သက္ဆုိင္ရာ တာဝန္ရွိသူေတြက သြားေရာက္ ကူညီေပးေနၾကပါတယ္။

အဓိက ကေတာ့ လူကယ္ျပန္ဝန္ၾကီးဌာနနဲ႔ က်န္းမာေရးဝန္ၾကီးဌာနတို႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ ယာယီဖြင့္လွစ္ ထားတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ အေရးေပၚေဆးခန္းေတြ ဖြင့္လွစ္ၿပီး ဆရာဝန္ေတြ သူနာျပဳေတြနဲ႔ က်န္းမာ ေရး ဝန္ထမ္းေတြက က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ေပးေနပါတယ္လို႔ က်န္းမာေရးဝန္ၾကီးဌာန ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရးဦးစီးဌာနရဲ႕ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဒါက္တာသန္းထြန္းေအာင္က ဗီြအိုေအျမန္မာ ပိုင္း ကိုေျပာပါတယ္။

“အခုေလာေလာဆယ္ စစ္ေဘးေရွာင္ေတြအတြက္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က က်န္းမာေရးေထာက္ပံ့မႈက အ ကုန္ ေပးေနပါတယ္။ ေနာက္တခုက အေရးေပၚ တခုခု ျဖစ္လို႔ရွိရင္လည္း ေဆး႐ံုတင္ၿပီးေတာ့ ခြဲစိတ္ကုသ မႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ အကုန္လံုး က်ေနာ္တို႔က စစ္ေဘးေရွာင္ဒုကၡသည္စခန္းက ဒုကၡသည္ေတြကို လူမႈ ဝန္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးကလည္း ေထာက္ပံ့မႈေပးေနသလို က်ေနာ္တို႔ က်န္းမာေရးဘက္ကလည္း က်န္း မာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးေနပါတယ္ခင္ဗ်။ မသန္႔ရွင္းတဲ့ေရကေန ကူးစက္မႈေတြ မျဖစ္ေအာင္လည္း လုပ္ ေနတယ္။ ေနာက္ ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္ျဖစ္ ရွိမရွိကိုလည္း…သတင္းပို႔တဲ့ အဖြဲ႔ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေလာ ေလာဆယ္ေတာ့ အားလံုးအဆင္ေျပပါတယ္။ သိပ္ၿပီးေတာ့ အခက္အခဲမရွိပါဘူး။

အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ဘူးသီးေတာင္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဘက္က က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြကလည္း အုပ္စု လိုက္သြားၿပီးေတာ့ မိုဘုိင္း team ေခၚတာေပါ့။ မိုဘုိင္း team ေတြနဲ႔ ေစာင့္ေရွာက္ေပးေနပါတယ္။”

အဓိကကေတာ့ လူအုပ္စုနဲ႔ေနထိုင္သူေတြၾကား ကူးစက္ေရာဂါေတြမျဖစ္ပြားရေအာင္ အေျခခံက်န္းမာေရး အသိပညာေပးေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္လို႔ ေဒါက္တာသန္းထြန္းေအာင္ကေျပာပါတယ္။ ေထာင္နဲ႔ခ်ီ ခိုလႈံေန ထိုင္ေနၾကရတဲ့ ယာယီစစ္ေရွာင္စခန္းေတြထဲက စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အစိုးရတာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ ဝန္ႀကီးဌာနေတြဘက္က လုိအပ္တဲ့အကူညီေတြ ေဆာင္ရြက္ေပးေနေပမယ့္လို႔ အေျခခံက်န္းမာေရး ေစာင့္ ေရွာက္မႈေတြ၊ ေသာက္သံုးေရအေရးေပၚလိုအပ္ခ်က္နဲ႔ မိုးသည္းထန္စြာရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ ယာယီရြက္ဖ်င္ တဲေလးေတြနဲ႔ ခိုလံႈေနရသူေတြအတြက္ ေနထိုင္မႈအခက္ခဲေတြနဲ႔ရင္ဆိုင္ေနၾကရတုန္းပဲလို႔ ဒုကၡသည္ေတြ ကို ကူညီကယ္ဆယ္ေပးေနသူေတြကေျပာပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ လတ္တေလာ ရင္ဆိုင္ေနၾကတဲ့အခက္ ခဲေတြ ကို ဒုကၡသည္ေတြကိုကူညီေပးေနတဲ့ အဖြဲ႔တဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ ရခိုင္တုိင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္မ်ား အစည္းအ႐ံုးက အတြင္းေရးမွဴး ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္းကအခုလိုရွင္းျပပါတယ္။

“စခန္းေတြမွာ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနကေန ယာယီေဆးေပးခန္းေတြ၊ ေဆးကုသခန္းေတြ ဖြင့္ထားပါတယ္။ စခန္းတုိင္းလိုလိုမွာ ဖြင့္ထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အဲဒီမွာက အကုန္လံုး ဆရာဝန္ေတြ အၿမဲတမ္းရွိ တာ ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ တခ်ဳိ႕စခန္းေတြမွာ ဆိုလုိ႔ရွိရင္ တိုင္းရင္းေဆးပညာက လာထုိင္ေပးၾကတယ္ ေနာက္ၿပီး.. က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘာလိုအပ္ခ်က္ရွိလဲဆိုေတာ့ အခုဟာက စခန္းေတြမွာက ဒီ ေရေကာင္းေရသန္႔ ရရွိ ဖို႔အတြက္က အရမ္း အခက္အခဲေတြ႔ေနၾကတယ္။ ေနာက္တခုက အိမ္သာ စနစ္တက် မျဖစ္ေနဘူးေပါ့ ေနာ္၊ ေနာက္တခုက က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်န္းမာေရး ပညာေပးေဆာင္ရြက္ေပးမႈေတြကေတာ့ သိပ္ အားနည္းေနပါတယ္။”

အခုခ်ိန္အထိလည္း ႏွစ္ဘက္စစ္ေရးတင္းမာေနဆဲမို႔ ေန႔စဥ္ေနရပ္စြန္႔ထြက္ေျပးရတဲ့ စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္ အေရ အတြက္ဟာ ခန္႔မွန္းေျခ ၅,၀၀၀ ေလာက္အထိ ရွိေနၿပီး ယာယီကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြကေတာ့ အနည္းဆံုး ၁၀ ခုထက္မနည္းရွိေနပါတယ္လုိ႔ ဒုကၡသည္ေတြကို အကူအညီေပးေနသူေတြက ေျပာပါတယ္။ အဓိက ဒုကၡသည္ ေတြ လာေရာက္ခိုလံႈေနတဲ့ ေနရာေတြ ယာယီဒုကၡသည္စခန္းေတး ေနရာခ်ထားေပး ထားတဲ့ အေနအထားကို ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္း က ေျပာျပပါတယ္။

“ အခုေလာေလာဆယ္မွာ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕ထဲမွာဆိုရင္ ေတာင္ပိုင္းကုလား ဆိုတဲ့ရြာမွာေပါ့ေနာ္၊ အဲဒီရြာမွာ စခန္ းရွိတယ္။ ေနာက္တခုကက်ေတာ့ ကန္ေဇာင္းမွာရွိတယ္။ ေနာက္တခုကက်ေတာ့ ဝါးေတာင္ရြာမွာ စ ခန္း တခု ရွိပါတယ္အမ။ ေနာက္ ပုဏၰားကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္မွာဆိုလို႔ရွိရင္ စခန္ာရွိတယ္။ ရြာမွာရွိတယ္ေပါ့။ ဘူးသီး တာင္ ၿမိဳ႕နယ္မွာဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ ေရႊေတာင္ရြာမွာ စခန္းတခု ဖြင့္ထားတာရွိတယ္အမ။ ဝါးေတာင္မွာ အမ်ား ဆံုးပါပဲ။ လူဦးေရကေတာ့ ေထာင့္ႏွစ္ရာနဲ႔ ရွစ္ဆယ္ ေက်ာ္တာေပါ့ေနာ္။

စုစုေပါင္းလူဦးေရကေတာ့ ဒီေန႔ ေနာက္ဆံုးအရေတာ့ ၅ ေထာင္နဲ႔ ၃၀၀ ေက်ာ္သြားၿပီအမ။”လာေရာက္ခို လႈံ ေန တဲ့ဒုကၡသည္ေတြအျပင္ ပိတ္မိေနဆဲဒုကၡသည္ေတြဆီ လိုအပ္တဲ့ အေျခခံစားနပ္ရိကၡာေတြနဲ႔ ေဆးဝါး ပစၥည္းေတြ အေရာက္ေပး ေပးပို႔ႏိုင္ဖို႔ လူမႈကူညီေရးအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္ ႀကိဳးစားေန ၾကေပမယ့္လို႔ နယ္ေျမလံုၿခံဳေရးအရ လမ္းပမ္းဆက္သြယ္မႈ ခက္ခဲေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေနရာ ေတြမွာ ေတာ့ စစ္တပ္ရဲ႕ နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေတြေၾကာင့္ ပိတ္ဆို႔ေနဆဲ အေနအထားျဖစ္တယ္လို႔လည္း သူကရွင္း ၿပပါတယ္။

“အထူးသျဖင့္ကေတာ့ တပ္မေတာ္က တားတာ ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ တခ်ဳိ႕ ဧရိယာေနရာေတြကိုေတာ့ သြားခြင့္ ရတဲ့ ေနရာေတြ ရွိတယ္။ သြားခြင့္မရတဲ့ေနရာေတြရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေနရာမွာ ဘာအခက္အခဲ ဘာတ ခုေတြ႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က တခ်ဳိ႕ဧရိယာေတြမွာက တုိက္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့မွ ပိတ္မိေနတဲ့ ရြာေတြ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီရြာေတြက်ေတာ့ တပ္မေတာ္က စစ္ဆင္ေရးလုပ္တဲ့ ဧရိယာေတြ ျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ သြားကူလို႔မရဘူး။ ခြင့္ျပဳခ်က္မရဘူးေပါ့ေနာ္။ သြားခြင့္ျပဳတဲ့ေနရာေတြမွာဆိုလုိ႔ရွိရင္လည္း ဥပမာ ဆန္အိတ္ ဘယ္ေလာက္ပဲ သယ္ခြင့္ျပဳမယ္တို႔ ….. မိသားစုတစုကို ရိကၡာဘယ္ေလာက္ဆိုၿပီး ဒီဟာကိုေတာ့ဒီေလာက္ ခြင့္ျပဳတယ္၊ ဒီဟာကိုေတာ့ ခြင့္မျပဳဘူး။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ပမာဏသတ္မွတ္တာေတြလည္းရွိတယ္။”

ျမန္မာ့တပ္မေတာ္နဲ႔ ရခိုင့္တပ္မေတာ္ AA တို႔အၾကား ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ႏုိဝင္ဘာလကုန္ပိုင္းေလာက္   စ လို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းက ေက်ာက္ေတာ္၊ ရေသ့ေတာင္၊ ဘူးသီးေတာင္၊ ပုဏၰားကၽြန္း အစရွိတဲ့ေဒ သေတြမွာ ရင္ဆုိင္ တိုက္ပြဲေတြ ခပ္စိပ္စိပ္ ပိုၿပီး ျဖစ္ပြားလာတာျဖစ္ပါတယ္။

 ဒီစစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ သက္ဆိုင္ရာရခိုင္ ျပည္နယ္အစိုးရနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအပါအဝင္ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ထိေရာက္တဲ့ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြေပးၾကဖို႔ လက္ရွိအကူအ ညီေပးေန သူေတြက ေတာင္းဆိုၾကပါတယ္။


https://burmese.voanews.com/a/rakhine-idp/4740149.html