ဂမ်ဘီယာ-မြန်မာအမှု ICJ ဒုတိယအကြိမ် ကြားနာမှု ပြီးဆုံး

VOA
သန်းလွင်ထွန်း
ဉာဏ်ဝင်းအောင်
01 မတ်၊ 2022

 

 

[UNICODE]

ဂမ်ဘီယာ-မြန်မာ အမှု ICJ ဒုတိယအကြိမ်ကြားနာမှု ပြီးဆုံး

နယ်သာလန်နိုင်ငံ သည်ဟိဂ်မြို့က ICJ တရားရုံးမှာ ဂမ်ဘီယာနဲ့မြန်မာအမှု ဒုတိယအကြိမ် ကြားနားပွဲကတော့ ဖေဖေါ်ဝါရီ(၂၈) တနင်္လာနေ့မှာ ပြီးဆုံးသွားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဆုံးပိတ် လျှောက်လဲခဲ့တဲ့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံရဲ့ ဥပဒေအကျိုးဆောင်က အချက်(၃)ချက် ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ တရားရုံးကို တောင်းဆိုခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီအ ချက်တွေ အပါအဝင် ကြားနာမှု အပြည့်အစုံနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်းဌာနမှူး ဦးသန်းလွင်ထွန်းကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က မေးမြန်းထားပါတယ်။

မေး ။ ။ ဦးသန်းလွင်ထွန်း ခင်ဗျာ၊ ဖေဖေါ်ဝါရီ ၂၈ ရက် တနင်္လာနေ့မှာပဲ ICJ တရားရုံးမှာ နောက်ဆုံးနေ့ အဖြစ်နဲ့ ဂမ်ဘီယာဖက်က လျှောက်လဲချက်တွေထဲမှာ ဘယ်လို ထူးခြားတဲ့အချက်တွေ ပါတာ တွေ့ရပါလဲခင်ဗျ။

 

ဦးသန်းလွင်ထွန်း ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ ပြောရရင်တော့ ဘာမှ မထူးခြားဘူးလို့ပဲ ပြောရမှာပေါ့နော်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒါကလဲ လျှောက်လဲချက် အစကတည်းကိုကလည်း ဂမ်ဘီယာဖက်က ရှေ့နေ တယောက်ထဲကပဲ ပြန်ပြီး ချေပသွား တယ်။ အဆုံးသတ်ကိုတော့ ဂမ်ဘီယာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ ခေါင်းဆောင်က နိဂုံးချုပ် လျှောက်လဲတာပေါ့လေ။ 

ဂမ်ဘီယာဖက်က ဥပဒေ အကျိုးဆောင်က စစချင်းမှာ ဘာပြောလဲဆိုတော့ အခုကြားနာပွဲတွေမှာ မြန်မာဖက်က လည်း ပြီးခဲ့တဲ့ သောကြာနေ့က အချက်(၄)ချက် အပေါ်မှာပဲ မူတည်ပြီးတော့ - အချက်(၄)ချက်ဆိုတာက ဂမ်ဘီ ယာ နိုင်ငံ အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို Genocide ကျူးလွန်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ စွဲဆိုပိုင်ခွင့် မရှိဘူးတို့ ၊ အလားတူပဲ Genocide Convention အပိုဒ်(၈)မှာပါတဲ့ ကိစ္စကို မြန်မာက လက်မှတ် မထိုးထားဘူးပေါ့နော်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဒါ ICJ အနေနဲ့လည်း လက်ခံပြီး ကြားနာပိုင်ခွင့် မရှိဘူးပေါ့နော်။ နောက်ပြီးတော့ ဂမ်ဘီယာကိုယ်နှိုက်ကလည်း .. နံပါတ်(၁)က နစ်နာတဲ့ နိုင်ငံ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ အဲဒါမျိုးတွေ။ နောက်တခုက Proxy လို့ ခေါ်တဲ့ ကြားကိုယ်စားလှယ် အနေနဲ့ ..OIC ရဲ့ ကြားကိုယ်စားလှယ် အနေနဲ့ စွဲပေးတယ်ဆိုတဲ့ကိစ္စ၊ နောက် ဂမ်ဘီယာနဲ့ မြန်မာကြားထဲမှာလည်း တကယ်တမ်း ခြေခြေမြစ်မြစ် အငြင်းပွားနေတာ မရှိပဲနဲ့ အခုတရားရုံးကို တက်လာတာက ဒီလိုမျိုး လုပ်လို့မ ရ ဘူး အဆင့်ကျော်နေတယ် ဆိုတာမျိုးပေါ့နော်။ အဲဒီလို(၄)ချက်ကိုပဲ အဓိက ထားပြီးတော့ မြန်မာဖက်ကလည်း သော ကြာ နေ့မှာ ဒါကို ထပ်တလဲလဲ ပြောသွားတာ ရှိတာပေါ့။ နည်းနည်း အသေးစိတ်လေးတွေ ထပ်ပြောတာက လွဲလို့ ပေါ့။ အဲဒီတော့ ဂမ်ဘီယာဖက်က အခုနောက်ဆုံး ချေပတဲ့အခါမှာလည်းမြန်မာ ဖက်က ပြောတာတွေက ဘာမှ အသစ်အဆန်းတွေ မပါဘူးပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ သူတို့ အနေနဲ့ ခပ်တိုတိုတုပ်တုပ်ပဲ ပြောစရာရှိတာတွေ ပြောမယ် ဆိုပြီးတော့ ... ကျနော် အစောက ပြောခဲ့တဲ့အတိုင်းပဲ အသစ်အဆန်း မပါဘူးလို့ပဲ ပြောကြရမှာပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့ လည်း တချို့ အချက်ကလေးတွေတော့ ရှိတာပေါ့။ နည်းနည်း ထူးခြားတဲ့ အချက်လေးတွေ ပေါ့။

မေး ။ ။ ဒီနေရာမှာပေါ့လေ Genocide Convention မှာပါတဲ့ အပိုဒ်(၈)ကို မြန်မာက လက်မှတ် မထိုးထားဘူးဆို တော့ ဒီအချက်အပေါ်မှာရော ဂမ်ဘီယာနဲ့မြန်မာကြားမှာ ဘယ်လို အပြန်အလှန် ငြင်းခုံတာတွေ ရှိပါသလဲခင်ဗျ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း ။ ။ စောစောက ပြောခဲ့သလိုပဲ၊ မြန်မာက သူက ချွင်းချက်ထားတယ်။ အပိုဒ်(၈)ကို ချွင်းချက် အ နေ နဲ့ လက်မှတ်မထိုးပဲထားတယ်ဆိုတော့ အပိုဒ်(၉)ကိုလည်း ခြုံငုံမိတယ် ဆိုပြီး မြန်မာက ပြောတာကိုး။ ဒါပေမဲ့ လည်း ဂမ်ဘီယာကလည်း သူ့နဂို ငြင်းထားတဲ့အတိုင်းပဲ အပိုဒ်(၈)ဆိုတာက ကုလသမဂ္ဂရဲ့ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့ အစည်းတွေကိုပဲ ဆိုလိုတာ ICJ ကို သီးသီးသန့်သန့် ပြောတာမဟုတ်ဘူးပေါ့။ အပိုဒ်(၉)မှာက Genocide Convention ကို ချိုးဖေါက်တဲ့ ကိစ္စတွေ ရှိခဲ့ရင် ၊ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေ အနေနဲ့ ICJ ကို ဦးတိုက်လျှောက်ထားနိုင်တယ် ဆိုပြီးတော့ အတိအကျ ရေးထားတယ်။ မြန်မာက ဒီအပိုဒ်(၉)ကို လက်ခံထားတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ICJ မှာ ဒီ အမှုကို ကြားနာဖို့ လက်ခံပိုင်ခွင့် ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုးပဲ ပြန်ငြင်းတာပါပဲ ။ အဲဒီတော့ ပြီးခဲ့တဲ့တခေါက် ၂၀၁၉ ဒီဇင်ဘာမှာ စစချင်း တရားစွဲတုန်းကလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့က ဒီအချက်ကို ပြောဖူးတယ်၊ပြော တယ် ဆိုပေမယ့်လည်း အဲဒီတုန်းက ICJ က အလားတူပဲ အကြောင်းပြပြီး ငြင်းပြီးသား ဖြစ်တယ်ပေါ့။ နောက် မြန် မာဖက်က ပြောတဲ့အထဲမှာ ထူးခြားချက် တခုလေးပဲပါတာ ဘာလဲဆိုတော့ (ထပ်တိုးလာတာက) ဒါက စာ ချုပ် အ ဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေ အနေနဲ့ပေါ့နော် ၊ ဒီ ချွင်းချက်တခုကို လက်မှတ်ထိုးတယ်ဆိုတာက ဒါ သေချာစဉ်းစားပြီး တော့ ၊ သူ့ရဲ့ သဘောထားကို မြင်စေချင်လို့ ချွင်းချက်ကို လက်မှတ်ထိုးခဲ့တယ်ပေါ့။ အဲဒီတော့ လက်မှတ်ထိုးတဲ့နိုင်ငံတွေရဲ့ ချွင်းချက် သဘောထားကို လေးစားဖို့ လိုမယ်ဆိုပြီး ICJ ကို ပြောတယ်။ အဲဒီတော့ ဂမ်ဘီယာဖက်က ဒါက အသစ် အဆန်းပေါ့နော်။ စာချုပ်ထဲမှာပါတဲ့ အတိအကျ ရေးထားတဲ့ အချက်တွေကို ပိုပြီးစဉ်းစားမလား ၊ ချွင်းချက်ကို လက်မှတ်ထိုးထားပါတယ်ဆိုတဲ့ ကိုယ့်အဓိပ္ပါယ်နဲ့ကိုယ် ယူပြီးတော့ ပြန်ထားတဲ့ နိုင်ငံရဲ့အရေးကို အလေး ထားပြီး တော့ စဉ်းစားကြည့်ရမှာလား ဆိုတာကတော့ ထူးဆန်းနေပါတယ်ဆိုပြီး သူက ပြန်ပြောတာပေါ့။

အလားတူပဲ အဓိက သူ ပြောသွားတဲ့ကိစ္စမှာလည်း ဂမ်ဘီယာက OIC အစ္စလမ်မစ် အဖွဲ့ရဲ့ ကိုယ်စားလှယ် အနေနဲ့ တရားစွဲပေးတယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စမှာလည်း .. ဒါက မြန်မာပြည်ဟာ ဂမ်ဘီယာကို သက်သက်မဲ့ ကလေးတယောက်လို နှိမ် ပြီး ဆက်ဆံတယ်ပေါ့နော်။ ဂမ်ဘီယာက အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင်နိုင်ငံပေါ့။ တကယ်လို့ OIC တို့လို တိုင်ပင် တဲ့ အဖွဲ့တွေ အနေနဲ့ Recommendation လို့ခေါ်တဲ့ ... ဒါလေး လုပ်ပါလားဆိုပြီး ပြောတယ်ဆိုရင်တောင်မှပဲ အ ဆုံးသပ်မှာ ဂမ်ဘီယာဟာ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် ဖြစ်တဲ့အတွက် သူ့သဘောနဲ့သူပဲ လုပ်ပိုင်ခွင့် ရှိတယ်၊ လုပ်မှာ ဆိုတာမျိုး။ အဲဒီတော့ သူက ဘယ်အဖွဲ့ကိုမှ ကိုယ်စားပြုပြီး လုပ်တာမဟုတ်ဘူး။ သူကိုယ်စားပြုပြီး လုပ်တာက ရို ဟင်ဂျာတွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ဂျီနိုဆိုဒ် ကွန်ဗန်းရှင်းအပေါ်မှာ ချိုးဖေါက်နေမှုကိုပဲ သူ့ရဲ့ တာဝန်ခံမှုနဲ့ ကိုယ် စား ပြုပြီးတော့ ဒီကိစ္စကို တရားရုံးတင်လာတာ ဆိုပြီး သူက ပြောတယ်။

အလားတူပဲ နောက်ထပ် ထူးဆန်းတဲ့အချက်ကလေးကတော့ ဒီဂမ်ဘီယာက ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ ၊ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် တွေက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်မှာရှိတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် စခန်းတွေကို သွားလည်တယ်။

 သွားလည်တဲ့အခါကျတော့ အဲဒီမှာ ကိုယ်စားလှယ်လာတာကို ဒုက္ခသည်တွေက လမ်းမတွေပေါ် တန်းစီပြီးတော့ " ဂမ်ဘီယာ .. ဂမ်ဘီယာ.."ဆိုပြီးတော့ အော်ဟစ် ကြွေးကြော်ပြီးတော့ ကြိုဆိုကြတယ်တဲ့။ အဲဒါလည်း ဗီဒီယိုနဲ့ တ ကွ ရှိပါတယ်ေ့ပါနော်။ ဒါကိုလည်း သူက သက်သေအဖြစ်နဲ့ ပြတယ်။ ဒါကဘာလဲဆိုတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေ ကိုယ်တိုင် ကလည်း သူတို့ကို ကိုယ်စားပြုနေတာက ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဆိုတာ သိထားပြီးသားပါလို့ သူက ထည့် ပြောတာ ကိုး။ အဓိကတော့ ဒါပါပဲ။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ အခုဒီတခေါက် ICJ ကြားနာပွဲမှုဟာ ဂမ်ဘီယာနဲ့မြန်မာနိုင်ငံကြား ဖြစ်ပွားနေတဲ့ အမှုကို ဒုတိယ အကြိမ် ကြားနာမှုဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ ဒုတိယအကြိမ် ကြားနာမှု တခုလုံးကို ခြုံပြီးတော့ ဦးသန်းလွင်ထွန်းအနေနဲ့ ဘယ် လိုများ သုံးသပ်လိုပါသလဲ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း ။ ။ အဲဒီလို ယေဘုယျ အားဖြင့် ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ စောစောက မေးခွန်းထဲမှာကိုက ဂမ်ဘီ ယာနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကြား ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အမှုဆိုပြီးတော့ သုံးသွားတာ တွေ့တယ်။ အဲဒီတော့ မြန်မာက ပြောချင် နေ တာက ဂမ်ဘီယာနဲ့ မြန်မာကြားထဲမှာ ဘာအမှုမှ မရှိဘူးလို့ ပြောချင်တာကိုး။ ဂမ်ဘီယာအနေနဲ့ သူက သူ့ဖာသူ ကု လသမဂ္ဂရဲ့အစီရင်ခံစာတွေ ဒါမှမဟုတ်ရင်လည်း FFM လို့ခေါ်တဲ့ အချက်အလက်စုံစမ်းရေး ကော်မရှင်က ထုတ် တဲ့ ထုတ်ပြန်စာတွေကို ကိုးကားပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံကို စွပ်စွဲတယ်။ အရေးယူရမယ်လို့ ပြောနေတယ်။ မြန်မာ က ကျတော့ ဒီဂမ်ဘီယာရဲ့ ပြောကြားချက်တွေကို ကန့်ကွက်ထားတယ်။ အဲဒီ အစီရင်ခံစာ တွေကလည်း တဖက်သတ် ထုတ်ထားတဲ့ အစီရင်ခံစာတွေလို့ ပြောထားတယ်။

နောက်ပြီး ဒါက တဖက်နဲ့တဖက် ခြေခြေမြစ်မြစ် ငြင်းခုံထားတဲ့ ကိစ္စ မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ အငြင်းပွားမှုအထိ မဖြစ် ပဲ နဲ့ ဒါကို အမှုအနေနဲ့ တင်လာတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီအမှုကို မမြောက်ကြောင်း မြန်မာဖက်က ကန့်ကွက်ထားတယ်။ ဒီကန့်ကွက်ချက်ကို နှစ်ဖက် အပြန်အလှန် ချေပနေကြတာ။ အဲဒီတော့ ဒီတခေါက် ကြားနာမှုတွေက အဲဒါပဲ။ မြန် မာဖက်ကတော့ ဒီကိစ္စဟာ အမှု မမြောက်ကြောင်း ဂမ်ဘီယာဖက်က လုပ်ပိုင်ခွင့် မရှိသလို၊ ICJ ကလည်း ကြား နာ ခွင့် မရှိဘူးဆိုတဲ့ အကြောင်းတွေကို ကနဦး ငြင်းခုန်/ ငြင်းပယ်တဲ့ လျှောက်လဲချက်ဖြစ်တယ်။ အဲဒါကို ဂမ်ဘီယာ ဖက်က ပြန်ချေပပြီးတော့ နှုတ်တိုက် ပြန်လျှောက်လဲတာ။

မေး ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ ၊ ဒီအမှု တခုလုံးရဲ့ ရှေ့အလားအလာကရော ဘယ်လိုတွေ ရှိလာနိုင်မှာပါလဲ ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း ။ ။ အဲဒီတော့ ဘာပဲပြောပြော ဒီကိစ္စကို နှစ်ဖက်စလုံး ကြားနာပြီးပြီ။ ကြားနာပြီးတဲ့အခါ ကျ တော့ ဒါ ICJ တရားရုံးအနေနဲ့ တစုံတရာတော့ အဆုံးအဖြစ် ပေးရတော့မှာပေါ့။ ဆုံးဖြတ်ပေးရမယ် ဆိုတဲ့ခါကျ တော့ တ  ရားရုံးက ဒါတွေ ဒါတွေ လုပ်ပေးပါဆိုပြီး ပြောရတော့တာကိုး။ အဲဒီတော့ တရားရုံးက လုပ်ပေးရမယ့် အချက် (၃) ချက်ကို ဂမ်ဘီယာဖက်က တောင်းဆိုတယ်။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုတော့ - (၁) မြန်မာဖက်က တင်ပြ လာ တဲ့ ကနဦး ငြင်းဆိုချက် လျှောက်ထားမှုကို တရားရုံးက ပယ်ချပေးဖို့ ၊ (၂) ဂမ်ဘီယာဖက်က ပြန်လှန် တင်ပြတဲ့ အ ကြောင်း ချက် တွေကို လက်ခံပေးဖို့။ (၃) ဂမ်ဘီယာက တင်ပြတဲ့ အကြောင်းချက်တွေဟာ ခိုင်လုံတဲ့အတွက် ဒီအမှု ကို ဆက်ပြီး ဆောင်ရွက်သွားပေးဖို့ အဆုံးအဖြတ်ပေးပါဆိုပြီး ပြောတယ်။ ဆိုတော့ ဂမ်ဘီယာပြောတဲ့ ဒီ(၃)ချက်စ လုံးကို ICJ က လက်ခံလိုက်ပြီ ဆိုရင်တော့ ဒါ အမှုမြောက်သွားပြီပေါ့။ အမှုမြောက်သွားတဲ့အခါကျရင် နောက်လာ မယ့်ကိစ္စတွေက ဘာတွေလဲဆိုတော့ မြန်မာပြည်မှာ ဒီရိုဟင်ဂျာတွေ အပေါ်ကို မျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတွေ ရှိသလား၊ တကယ်ရောဖြစ်သလား ဘာဖြစ်သလဲဆိုတဲ့ အပြန်အလှန် စစ်ဆေးရမှာတွေကတော့ အများကြီးပါ။ အချိန်ကတော့ ယူရမှာပဲ။

မေး ။ ။ ဒီ နှစ်ဖက် လျှောက်လဲချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမှု မြောက်တယ် မမြောက်ဘူးဆိုတာ ဘယ်တော့ ဆုံး ဖြတ်မလဲဆိုတဲ့ ရက်အပိုင်းအခြားကိုရော ကြေညာတာမျိုး ရှိပါသလား။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း ။ ။ အဲ ဆုံးဖြတ်ချက် ချဖို့ကတော့ မကြေညာဘူးခင်ဗျ။ ဒီနေ့ အဆုံးသတ်မှာတော့ ICJ ရဲ့တရား သူကြီးချုပ်က ပြောသွားတာကတော့ ဒါ အားလုံး ... နှုတ်အားဖြင့် တင်ပြတာတွေရော ၊ စာရွက်စာတမ်းအားဖြင့် တင်ပြတာတွေရော တရားရုံးအနေနဲ့ မှတ်တမ်းနဲ့တကွ လက်ခံထားတယ်။ ဒါတွေကို သူတို့ deliberate ပေါ့၊ deliberation ဆိုတာကတော့ သေချာအပြန်အလှန် ဆင်ခြင်သုံးသပ်မယ်။ ပြီးရင် ဒီကြားထဲမှာ လိုအပ်တဲ့ တချို့ ကိစ္စ ရှိလာရင် မေးမယ်ပေါ့။ သင့်တော်တဲ့ တချိန်ကျလို့ရှိရင် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို အကြောင်းကြားပါမယ်လို့ ပြော တယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့်တော့ ဒါမျိုးက တပတ်လောက်တော့ ကြာလိမ့်မယ် ထင်တာပဲ။ များသောအားဖြင့် ရက် အ တော်ကြာကြာကနေ တချို့ဟာဆိုရင်လည်း တပတ် နှစ်ပတ်လောက် ကြာတတ်တယ် ဆိုတော့ အတိအကျတော့ ပြောဖို့ခက်တယ်။

ဒါပေမဲ့ ဒီနေ့ ဂမ်ဘီယာဖက်က ပြောသွားတဲ့ကိစ္စမှာတော့ ထူးခြားတဲ့ စွပ်စွဲမှု တခုရှိတယ်။ မြန်မာဖက်ကနေပြီး တော့ ဒီအမှု ရုံးတော်မှာ ကြားနာခွင့် မရှိဘူးတို့ဘာတို့ ညာတို့ပြောပြီးတော့ တင်နေတာကို သူက ဘယ်လိုစွပ်စွဲ လည်း ဆိုတော့ .. ဒါဟာ အချိန်ကို တမင်သက်သက် ကြန့်ကြာအောင် လုပ်တယ်ပေါ့နော်။ ဒီနေရာမှာ သူတို့ ထောက်ပြတာက ဥပမာအားဖြင့် ရေပြင်ပိုင်နက်တို့ဘာတို့ နှစ်နိုင်ငံကြား အငြင်းပွားတဲ့ကိစ္စတွေဆိုရင် ဒီ ICJ ကို တင်လာတာတွေ ရှိတယ်။ အဲလို အမှုမျိုးကျတော့ ရုတ်တရက် လူတွေ နစ်နာသွားတာတို့ ၊ ချက်ချင်း လူတွေသေ ကြေတာတို့ ဒုက္ခရောက်တာတို့ဘာတို့ ချက်ချင်း မပေါ်လွင်ဘူး။ အချိန်ယူပြီး အပြန်လှန် ငြင်းနေလို့ရတယ်။ ဒါပေ မယ့် အခုဆိုရင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဖက်မှာ လူ ၆ သိန်းလောက်ရှိတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေ အတွက် ဆိုလို့ရှိရင် ဒီကိစ္စကြီးက သူတို့ဘဝ တွေအတွက် စိုးရိမ်စရာတွေဖြစ်တယ်။ အန္တရာယ်တွေ ရှိတယ်။ အချိန်ကြာတာနဲ့အမျှ ပြဿနာတွေက ပိုဆိုးလာနိုင်တယ်။ အဲဒီတော့ ဒီကိစ္စဟာ မြန်မာက လုပ်သလိုမျိုး အချိန်ဆွဲ မနေပဲနဲ့ ICJ အနေနဲ့ မြန်မြန်ဆန်ဆန် အမှုကိုလက်ခံ ၊ မြန်မြန်ဆန်ဆန် ကြားနာဆုံးဖြတ် ပေးပါဆိုပြီး သူက လျှောက်လဲခဲ့တယ်ခင်ဗျ။

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဦးသန်းလွင်ထွန်းခင်ဗျာ။

ကောင်းပါပြီ။

 ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

[[ ZAWGYI  ]]

ဂမၻီယာ-်မႏၼာ အမႈ ICJ ဒုတိယအႀကိမ္ၾကားနာမႈ ၿပီးဆံုး

နယ္သာလႏ္ႏုိင္ငံ သၫ္ဟိဂ္ၿမဳိ႕က ICJ တရား႐ုံးမြာ ဂမၻီယာနဲ႔်မႏၼာအမႈ ဒုတိယအႀကိမ္ ၾကား နားျပဲေကတာ့ ေေဖဖၚဝါရီ(၂၈) တနလၤာေန႔မြာ ၿပီးဆုံးၾသားၿပီ ်ဖစၸါတယ္။ ေနာကၦဳံး ပိတ္ ေလြ္ာကႅဲခဲ့တဲ့ ဂမၻီယာႏိုင္ငံရဲ႕ ဥေပဒအက္ဳိးေဆာငၠ အခ္က္(၃)ခ္က္ ေဆာျင္ရက္ေပးဖို႔ တရား႐ုံးကုိ ေတာင္းဆိုခဲ့တယႅိဳ႕ သိရပါတယ္။ ဒီအခ္က္ေၾတ အပါအဝင္ ၾကားနာမႈ အ်ပၫ့္အစုံ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဗီႀအိုေအ ်မႏၼာပုိင္းဌာနမြဴး ဦးသႏ္းၾလျငၴႏ္းကို ကိုဉာဏ္ဝင္းေအာငၠ ေမး်မႏ္းထားပါတယ္။

ေမး ။ ။ ဦးသႏ္းၾလျငၴႏ္း ခငၺ္ာ၊ ေေဖဖၚဝါရီ ၂၈ ရက္ တနလၤာေန႔မြာပဲ ICJ တရား႐ုံး မြာ ေနာကၦဳံးေန႔ အ်ဖစၷဲ႔ ဂမၻီယာဖကၠ ေလြ္ာကႅဲခ္က္ေၾတထဲမြာ ဘယႅိဳ ထူး်ခားတဲ့ အခ္က္ေ ၾတ ပါတာ ေၾတ႔ရပါလဲခငၺ္။

ဦးသႏ္းၾလျငၴႏ္း ။ ။ ဟုတၠဲ့ ေ်ပာရရင္ေတာ့ ဘာမြ မထူး်ခားဘူးလို႔ပဲ ေ်ပာရမြာေပါ့ေနာ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒါကလဲ ေလြ္ာကႅဲခ္က္ အစကတၫ္းကိုကလၫ္း ဂမၻီယာဖကၠ ေရြ႕ေန ေတယာကၳဲကပဲ ်ပႏ္ၿပီး ေခ္ပၾသားတယ္။ အဆုံးသတၠိဳေတာ့ ဂမၻီယာကိုယၥားလြယ္အျဖဲ႔ ေခါင္းေဆာငၠ နိဂုံးခ္ဳပ္ ေလြ္ာကႅဲတာေပါ့ေလ။ ဂမၻီယာဖကၠ ဥေပဒ အက္ဳိးေဆာငၠ စစခ္င္းမြာ ဘာေ်ပာလဲဆိုေတာ့ အခုၾကားနာျပဲေၾတမြာ ်မႏ္ၼာဖကၠလၫ္း ၿပီးခဲ့တဲ့ ေသာၾကာေန႔က အခ္က္(၄)ခ္က္ ေအပၚမြာပဲ မူတၫ္ၿပီးေတာ့ - အခ္က္(၄)ခ္ကၦိဳတာက ဂမၻီယာႏိုင္ငံ ေအနနဲ႔ ်မႏၼာႏိုင္ငံကို Genocide က္ဴးၾလႏၼႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျစဲဆိုပိုျငၡင့္ မရြိဘူးတို႔ ၊ အလားတူပဲ Genocide Convention အပိုဒ္(၈)မြာပါတဲ့ ကိစၥကို ်မႏၼာက လကၼြတ္ မထိုးထားဘူးေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒါ ICJ ေအနနဲ႔လၫ္း လကၡံၿပီး ၾကားနာပုိျငၡင့္ မရြိဘူးေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဂမၻီယာကိုယ္ႏႈိကၠလၫ္း .. နံပါတ္(၁)က နစၷာတဲ့ ႏိုင္ငံ မဟုတၻဴးေပါ့။ အဲဒါမ္ဳိးေၾတ။ ေနာကၱခုက Proxy လို႔ ေခၚတဲ့ ၾကားကုိယၥားလြယ္ ေအနနဲ႔ .. OIC ရဲ႕ ၾကားကုိယၥားလြယ္ ေအနနဲ႔ ျစဲေပးတယၦိဳတဲ့ကိစၥ၊ ေနာက္ ဂမၻီယာနဲ႔ ်မႏၼာၾကားထဲမြာလၫ္း တကယၱမ္း ေ်ေခ်ခ်မစ္်မစ္ အ်ငင္းျပားေနတာ မရြိပဲနဲ႔ အခုတရား႐ုံးကို တကႅာတာက ဒီလိုမ္ဳိး လုပႅိဳ႕မရဘူး အဆင့္ေက္ာ္ေနတယ္ ဆိုတာမ္ဳိးေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလို(၄)ခ္ကၠိဳပဲ အဓိက ထားၿပီးေတာ့ ်မႏၼာဖကၠလၫ္း ေသာၾကာေန႔မြာ ဒါကို ထပၲလဲလဲ ေ်ပာၾသားတာ ရြိတာေပါ့။ နၫ္းနၫ္း ေအသးစိတ္ေလးေၾတ ထပ္ေ်ပာတာကၾလဲလို႔ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဂမၻီယာဖကၠ အခုေနာကၦဳံး ေခ္ပတဲ့အခါမြာလၫ္း ်မႏၼာဖကၠ ေ်ပာတာေၾတက ဘာမြ အသစ္အဆႏ္းေၾတ မပါဘူးေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔ ေအနနဲ႔ ခပၲိဳတိုတုပၲဳပၸဲ ေ်ပာစရာရြိတာေၾတ ေ်ပာမယၦိဳၿပီးေတာ့ ... က္ေနာ္ ေအစာက ေ်ပာခဲ့တဲ့အတုိင္းပဲ အသစ္အဆႏ္း မပါဘူးလို႔ပဲ ေ်ပာၾကရမြာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့လၫ္း တခ္ဳိ႕ အခ္ေကၠလးေေၾတတာ့ ရြိတာေပါ့။ နၫ္းနၫ္း ထူး်ခားတဲ့ အခ္က္ေလးေၾတ ေပါ့။

ေမး ။ ။ ဒီေနရာမြာေပါ့ေလ Genocide Convention မြာပါတဲ့ အပိုဒ္(၈)ကို ်မႏၼာက လကၼြတ္ မထုိးထားဘူးဆိုေတာ့ ဒီအခ္ေက္အပၚမြာေရာ ဂမၻီယာနဲ႔်မႏၼာၾကားမြာ ဘယႅိဳ အ်ပႏ္အလြႏ္ ်ငင္းခုံတာေၾတ ရြိပါသလဲခငၺ္။

ဦးသႏ္းၾလျငၴႏ္း ။ ။ ေစာေစာက ေ်ပာခဲ့သလိုပဲ၊ ်မႏၼာက သူက ခၽျင္းခ္ကၳားတယ္။ အပိုဒ္(၈)ကို ခၽျင္းခ္က္ ေအနနဲ႔ လကၼြတၼထိုးပဲထားတယၦိဳေတာ့ အပုိဒ္(၉)ကိုလၫ္း ၿခဳံငံုမိတယ္ ဆိုၿပီး ်မႏၼာက ေ်ပာတာကိုး။ ဒါေပမဲ့လၫ္း ဂမၻီယာကလၫ္း သူ႔နဂို ်ငင္းထားတဲ့အတုိင္းပဲ အပိုဒ္(၈)ဆုိတာက ကုလသမဂၢရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အျဖဲ႔အစၫ္းေၾတကိုပဲ ဆိုလိုတာ ICJ ကို သီးသီးသႏ္႔သႏ္႔ ေ်ပာတာမဟုတၻဴးေပါ့။ အပိုဒ္(၉)မြာက Genocide Convention ကို ခ္ဳိးေဖါကၱဲ့ ကိစၥေၾတ ရြိခဲ့ရင္ ၊ အျဖဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံေၾတ ေအနနဲ႔ ICJ ကို ဦးတုိက္ေလြ္ာကၳားႏိုငၲယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ အတိအက္ ေရးထားတယ္။ ်မႏၼာက ဒီအပိုဒ္(၉)ကို လကၡံထားတဲ့ အၾတက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ICJ မြာ ဒီအမႈကို ၾကားနာဖို႔ လကၡံပိုျငၡင့္ ရြိတယၦဳိတဲ့ ေသဘာမ္ဳိးပဲ ်ပႏ္်ငင္းတာပါပဲ ။ အဲဒီေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေတခါက္ ၂၀၁၉ ဒီဇငၻာမြာ စစခ္င္း တရားျစဲတုႏ္းကလၫ္း ေဒၚေအာငၧႏ္းစုၾကၫၱိဳ႕က ဒီအခ္ကၠိဳ ေ်ပာဖူးတယ္၊ ေ်ပာတယ္ ဆိုေပမယ့္လၫ္း အဲဒီတုႏ္းက ICJ က အလားတူပဲ ေအၾကာင္း်ပၿပီး ်ငင္းၿပီးသား ်ဖစၲယ္ေပါ့။ ေနာက္ ်မႏၼာဖကၠ ေ်ပာတဲ့အထဲမြာ ထူး်ခားခ္က္ တခုေလးပဲပါတာ ဘာလဲဆိုေတာ့ (ထပၲိဳးလာတာက) ဒါက စာခ္ဳပ္အျဖဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံေၾတ ေအနနဲ႔ေပါ့ေနာ္ ၊ ဒီ ခၽျင္းခ္ကၱခုကို လကၼြတၳဳိးတယၦိဳတာက ဒါ ေသခ္ာစၪ္းစားၿပီးေတာ့ ၊ သူ႔ရဲ႕ ေသဘာထားကို ်မင္ေစခ္ငႅိဳ႕ ခၽျင္းခ္ကၠိဳ လကၼြတၳိဳးခဲ့တယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ လကၼြတၳိဳးတဲ့ႏိုင္ငံေၾတရဲ႕ ခၽျင္းခ္က္ ေသဘာထားကို ေလးစားဖို႔ လိုမယၦိဳၿပီး ICJ ကုိ ေ်ပာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဂမၻီယာဖကၠ ဒါက အသစ္အဆႏ္းေပါ့ေနာ္။ စာခ္ဳပၴဲမြာပါတဲ့ အတိအက္ ေရးထားတဲ့ အခ္က္ေၾတကို ပိုၿပီးစၪ္းစားမလား ၊ ခၽျင္းခ္ကၠိဳ လကၼြတၳိဳးထားပါတယၦိဳတဲ့ ကိုယ့္အဓိပၸါယၷဲ႔ကိုယ္ ယူၿပီးေတာ့ ်ပႏၴားတဲ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ေအရးကို ေအလးထားၿပီးေတာ့ စၪ္းစားၾကၫ့္ရမြာလား ဆိုတာေကတာ့ ထူးဆႏ္းေနပါတယၦိဳၿပီး သူက ်ပႏ္ေ်ပာတာေပါ့။

အလားတူပဲ အဓိက သူ ေ်ပာၾသားတဲ့ကိစၥမြာလၫ္း ဂမၻီယာက OIC အစၥလမၼစ္ အျဖဲ႔ရဲ႕ ကိုယၥားလြယ္ ေအနနဲ႔ တရားျစဲေပးတယၦိဳတဲ့ ကိစၥမြာလၫ္း .. ဒါက ်မႏၼာ်ပၫ္ဟာ ဂမၻီယာကို သက္သကၼဲ့ ေကလးေတယာကႅိဳ ႏြိမ္ၿပီး ဆကၦံတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဂမၻီယာက အခ္ဳပ္အ်ခာ အာဏာပိုင္ႏိုင္ငံေပါ့။ တကယႅိဳ႕ OIC တို႔လို တိုငၸငၲဲ့ အျဖဲ႔ေၾတ ေအနနဲ႔ Recommendation လို႔ေခၚတဲ့ ... ဒါေလး လုပၸါလားဆိုၿပီး ေ်ပာတယၦဳိရင္ေတာငၼြပဲ အဆုံးသပၼြာ ဂမၻီယာဟာ အခ္ဳပ္အ်ခာအာဏာပိုင္ ်ဖစၲဲ့အၾတက္ သူ႔ေသဘာနဲ႔သူပဲ လုပၸိဳျငၡင့္ ရြိတယ္၊ လုပၼြာ ဆိုတာမ္ဳိး။ အဲဒီေတာ့ သူက ဘယ္အျဖဲ႔ကိုမြ ကိုယၥား်ပဳၿပီး လုပၲာမဟုတၻဴး။ သူကိုယၥား်ပဳၿပီး လုပၲာက ႐ိုဟငၢ္ာေၾတရဲ႕ လူ႔အျခင့္ေအရးနဲ႔ ဂ္ီႏိုဆုိဒ္ ၾကႏၺႏ္းရြင္းေအပၚမြာ ခ္ဳိးေဖါက္ေနမႈကိုပဲ သူ႔ရဲ႕ တာဝႏၡံမႈနဲ႔ ကိုယၥား်ပဳၿပီးေတာ့ ဒီကိစၥကို တရား႐ုံးတငႅာတာ ဆုိၿပီး သူက ေ်ပာတယ္။

အလားတူပဲ ေနာကၳပ္ ထူးဆႏ္းတဲ့အခ္ေကၠလးေကတာ့ ဒီဂမၻီယာက ကိုယၥားလြယ္အျဖဲ႔ ၊ ၾလႏ ၡဲ့ တဲ့ ႏြစ္ေၾတက ဘဂလၤားေဒ့ရြ္ နယၥပၼြာရြိတဲ့ ရိုဟငၢ္ာဒုကၡသၫ္ စခႏ္းေၾ တကို ၾသားလၫၱယ္။ ၾသားလၫၱဲ့အခါက္ေတာ့ အဲဒီမြာ ကိုယၥားလြယႅာတာကို ဒုကၡသၫ္ေၾတက လမ္းေမေၾတပၚ တႏ္းစီၿပီးေတာ့ " ဂမၻီယာ .. ဂမၻီယာ.."ဆိုၿပီးေတာ့ ေအာ္ဟစ္ ေၾၾ ကးေၾကာ္ၿပီးေတာ့ ႀကဳိဆိုၾကတယၱဲ့။ အဲဒါလၫ္း ဗီဒီယိုနဲ႔တၾက ရြိပါတယ္ေ့ပါေနာ္။ ဒါကိုလၫ္း သူက သက္ေသအ်ဖစၷဲ႔ ်ပတယ္။ ဒါကဘာလဲဆိုေတာ့ ရိုဟငၢ္ာေၾတ ကိုယၱိဳငၠလၫ္း သူတို႔ကို ကိုယၥား်ပဳေနတာက ဂမၻီယာႏိုင္ငံဆိုတာ သိထားၿပီးသားပါလို႔ သူက ထၫ့္ေ်ပာတာကိုး။ အဓိေကတာ့ ဒါပါပဲ။

ေမး ။ ။ ဆိုေတာ့ အခုဒီေတခါက္ ICJ ၾကားနာပဲျမႈဟာ ဂမၻီယာနဲ႔်မႏၼာႏိုင္ငံၾကား ်ဖျစၸားေန တဲ့ အမႈကို ဒုတိယအႀကိမ္ ၾကားနာမႈ်ဖစၸါတယ္။ ဒီ ဒုတိယအႀကိမ္ ၾကားနာမႈ တခုလုံးကို ၿခဳံၿပီးေတာ့ ဦးသႏ္းၾလျငၴႏ္းေအနနဲ႔ ဘယႅိဳမ္ား သုံးသပႅဳိပါသလဲ။

ဦးသႏ္းၾလျငၴႏ္း ။ ။ အဲဒီလို ေယဘုယ္ အား်ဖင့္ ေ်ပာမယၦိဳရင္ေတာ့ ေစာေစာက ေမးျခႏ္းထဲမြာကိုက ဂမၻီယာနဲ႔ ်မႏၼာႏိုင္ငံၾကား ်ဖစၲယၦိဳတဲ့ အမႈဆိုၿပီးေတာ့ သုံးၾသားတာ ေၾတ႔တယ္။ အဲဒီေတာ့ ်မႏၼာက ေ်ပာခ္င္ေနတာက ဂမၻီယာနဲ႔ ်မႏၼာၾကားထဲမြာ ဘာအမႈမြ မရြိဘူးလို႔ ေ်ပာခ္ငၲာကိုး။ ဂမၻီယာေအနနဲ႔ သူက သူ႔ဖာသူ ကုလသမဂၢရဲ႕အစီရငၡံစာေၾတ ဒါမြမဟုတ္ရငႅၫ္း FFM လို႔ေခၚတဲ့ အခ္က္အလကၥဳံစမ္းေရး ေကာၼရြငၠ ထုတၱဲ့ ထုတ္်ပႏၥာေၾတကို ကုိးကားၿပီးေတာ့ ်မႏၼာႏိုင္ငံကို ျစျပၥဲတယ္။ ေအရးယူရမယႅိဳ႕ ေ်ပာေနတယ္။ ်မႏၼာကက္ေတာ့ ဒီဂမၻီယာရဲ႕ ေ်ပာၾကားခ္က္ေၾတကို ကႏ္႔ၾကကၳားတယ္။ အဲဒီ အစီရငၡံစာ ေၾတကလၫ္း တဖက္သတ္ ထုတၳားတဲ့ အစီရငၡံစာေၾတလို႔ ေ်ပာထားတယ္။

ေနာက္ၿပီး ဒါက တဖကၷဲ႔တဖက္ ေ်ေခ်ခ်မစ္်မစ္ ်ငင္းခုံထားတဲ့ ကိစၥ မဟုတၻဴးေပါ့ေနာ္။ အ်ငင္းျပားမႈအထိ မ်ဖစၸဲနဲ႔ ဒါကို အမႈေအနနဲ႔ တငႅာတဲ့အၾတက္ေၾကာင့္ ဒီအမႈကို ေမ်မာက္ေၾကာင္း ်မႏၼာဖကၠ ကႏ္႔ၾကကၳားတယ္။ ဒီကႏ္႔ၾကကၡ္ကၠိဳ ႏြစၹက္ အ်ပႏ္အလြႏ္ ေခ္ေပနၾကတာ။ အဲဒီေတာ့ ဒီေတခါက္ ၾကားနာမႈေၾတက အဲဒါပဲ။ ်မႏၼာဖေကၠတာ့ ဒီကိစၥဟာ အမႈ ေမ်မာက္ေၾကာင္း ဂမၻီယာဖကၠ လုပၸိဳျငၡင့္ မရြိသလုိ၊ ICJ ကလၫ္း ၾကားနာျခင့္ မရြိဘူးဆိုတဲ့ ေအၾကာင္းေၾတကို ကနဦး ်ငင္းခုႏ္/ ်ငင္းပယၱဲ့ ေလြ္ာကႅဲခ္က္်ဖစၲယ္။ အဲဒါကို ဂမၻီယာဖကၠ ်ပႏ္ေခ္ပၿပီးေတာ့ ႏႈတၱိဳက္ ်ပႏ္ေလြ္ာကႅဲတာ။

ေမး ။ ။ ဟုတၠဲ့ ၊ ဒီအမႈ တခုလုံးရဲ႕ ေရြ႕အလားအလာေကရာ ဘယႅိဳေၾတ ရြိလာႏိုငၼြာပါလဲ ။

ဦးသႏ္းၾလျငၴႏ္း ။ ။ အဲဒီေတာ့ ဘာပဲေ်ပာေ်ပာ ဒီကိစၥကို ႏြစၹကၥလုံး ၾကားနာၿပီးၿပီ။ ၾကားနာၿပီးတဲ့အခါက္ေတာ့ ဒါ ICJ တရား႐ုံးေအနနဲ႔ တစုံတရာေတာ့ အဆုံးအ်ဖစ္ ေပးေရတာ့မြာေပါ့။ ဆုံး်ဖတ္ေပးရမယၦိဳတဲ့ခါက္ေတာ့ တရား႐ုံးက ဒါေၾတ ဒါေၾတ လုပ္ေပးပါဆိုၿပီး ေ်ပာေရတာ့တာကိုး။ အဲဒီေတာ့ တရား႐ုံးက လုပ္ေပးရမယ့္ အခ္က္(၃)ခ္ကၠိဳ ဂမၻီယာဖကၠ ေတာင္းဆိုတယ္။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုေတာ့ - (၁) ်မႏၼာဖကၠ တင္်ပလာတဲ့ ကနဦး ်ငင္းဆိုခ္က္ ေလြ္ာကၳားမႈကို တရား႐ုံးက ပယၡ္ေပးဖို႔ ၊ (၂) ဂမၻီယာဖကၠ ်ပႏႅြႏ္ တင္်ပတဲ့ ေအၾကာင္းခ္က္ေၾတကို လကၡံေပးဖို႔။ (၃) ဂမၻီယာက တင္်ပတဲ့ ေအၾကာင္းခ္က္ေၾတဟာ ခိုငႅဳံတဲ့အၾတက္ ဒီအမႈကို ဆက္ၿပီး ေဆာျင္ရၾက္သားေပးဖို႔ အဆုံးအ်ဖတ္ေပးပါဆိုၿပီး ေ်ပာတယ္။ ဆိုေတာ့ ဂမၻီယာေ်ပာတဲ့ ဒီ(၃)ခ္ကၥလုံးကို ICJ က လကၡံလုိက္ၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ ဒါ အမႈေ်မာၾက္သားၿပီေပါ့။ အမႈေ်မာၾက္သားတဲ့အခါက္ရင္ ေနာကႅာမယ့္ကိစၥေၾတက ဘာေၾတလဲဆုိေတာ့ ်မႏၼာ်ပၫၼြာ ဒီရိုဟငၢ္ာေၾတ ေအပၚကို မ္ဳိးတုံးသတ္်ဖတၼႈေၾတ ရြိသလား၊ တကယ္ေရာ်ဖစ္သလား ဘာ်ဖစ္သလဲဆိုတဲ့ အ်ပႏ္အလြႏ္ စစ္ေဆးရမြာေၾတေကတာ့ အမ္ားႀကီးပါ။ အခ္ိေႏၠတာ့ ယူရမြာပဲ။

ေမး ။ ။ ဒီ ႏြစၹက္ ေလြ္ာကႅဲခ္က္ေၾတနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမႈ ေ်မာကၱယ္ ေမ်မာကၻဴးဆိုတာ ဘယ္ေတာ့ ဆုံး်ဖတၼလဲဆိုတဲ့ ရက္အပိုင္းအ်ခားကိုေရာ ေၾကညာတာမ္ဳိး ရြိပါသလား။

ဦးသႏ္းၾလျငၴႏ္း ။ ။ အဲ ဆုံး်ဖတၡ္က္ ခ္ဖို႔ေကတာ့ ေမၾကညာဘူးခငၺ္။ ဒီေန႔ အဆုံးသတၼြာေတာ့ ICJ ရဲ႕ တရားသူႀကီးခ္ဳပၠ ေ်ပာၾသားတာေကတာ့ ဒါ အားလုံး ... ႏႈတ္အား်ဖင့္ တင္်ပတာေေၾတရာ ၊ စာျရကၥာတမ္းအား်ဖင့္ တင္်ပတာေေၾတရာ တရား႐ုံးေအနနဲ႔ မြတၱမ္းနဲ႔တၾက လကၡံထားတယ္။ ဒါေၾတကို သူတို႔ deliberate ေပါ့၊ deliberation ဆိုတာေကတာ့ ေသခ္ာအ်ပႏ္အလြႏ္ ဆင္်ခင္သဳံးသပၼယ္။ ၿပီးရင္ ဒီၾကားထဲမြာ လိုအပၲဲ့ တခ္ဳိ႕ကိစၥရြိလာရင္ ေမးမယ္ေပါ့။ သင့္ေတာၱဲ့ တခ္ိႏၠ္လို႔ရြိရင္ ဆုံး်ဖတၡ္ကၠိဳ ေအၾကာင္းၾကားပါမယႅိဳ႕ ေ်ပာတယ္။ ပုံမြႏ္အား်ဖင့္ေတာ့ ဒါမ္ဳိးက တပတ္ေလာက္ေတာ့ ၾကာလိမ့္မယ္ ထငၲာပဲ။ မ္ားေသာအား်ဖင့္ ရက္ ေအတာ္ၾကာၾကာေကန တခ္ဳိ႕ဟာဆိုရငႅၫ္း တပတ္ ႏြစၸတ္ေလာက္ ၾကာတတၱယ္ ဆုိေတာ့ အတိအက္ေတာ့ ေ်ပာဖို႔ခကၱယ္။

ဒါေပမဲ့ ဒီေန႔ ဂမၻီယာဖကၠ ေ်ပာၾသားတဲ့ကိစၥမြာေတာ့ ထူး်ခားတဲ့ ျစျပၥဲမႈ တခုရြိတယ္။ ်မႏၼာဖေကၠနၿပီးေတာ့ ဒီအမႈ ႐ုံးေတာၼြာ ၾကားနာျခင့္ မရြိဘူးတို႔ဘာတို႔ ညာတို႔ေ်ပာၿပီးေတာ့ တင္ေနတာကို သူက ဘယႅိဳျစျပၥဲလၫ္း ဆိုေတာ့ .. ဒါဟာ အခ္ိႏၠိဳ တမင္သက္သက္ ၾကႏ္႔ၾကာေအာင္ လုပၲယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒီေနရာမြာ သူတို႔ ေထာက္်ပတာက ဥပမာအား်ဖင့္ ေရ်ပငၸိဳငၷကၱဳိ႔ဘာတို႔ ႏြစ္ႏို္င္ငံၾကား အ်ငင္းျပားတဲ့ကိစၥေၾတဆိုရင္ ဒီ ICJ ကို တငႅာတာေၾတ ရြိတယ္။ အဲလို အမႈမ္ဳိးက္ေတာ့ ႐ုတၱရက္ လူေၾတ နစၷာၾသားတာတုိ႔ ၊ ခ္ကၡ္င္း လူေေၾတေသၾကတာတို႔ ဒုကၡေရာကၱာတို႔ဘာတို႔ ခ္ကၡ္င္း ေမပၚၾလငၻဴး။ အခ္ိႏ္ယဴၿပီး အ်ပႏႅြႏ္ ်ငင္းေနလို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုဆိုရင္ ဘဂလၤားေဒ့ရြၹကၼြာ လူ ၆ သိႏ္းေလာက္ရြိတဲ့ ႐ုိဟငၢ္ာေၾတ အၾတက္ ဆိုလို႔ရြိရင္ ဒီကိစၥႀကီးက သူတို႔ဘဝ ေၾတအၾတက္ စုိးရိမၥရာေၾတ်ဖစၲယ္။ အႏၲရာယ္ေၾတ ရြိတယ္။ အခ္ိႏ္ၾကာတာနဲ႔အမြ္ ်ပႆနာေၾတက ပိုဆိုးလာႏိုငၲယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီကိစၥဟာ ်မႏၼာက လုပ္သလိုမ္ဳိး အခ္ိႏၧဲျ ေမနပဲနဲ႔ ICJ ေအနနဲ႔ ်မႏ္်မႏၧႏၧႏ္ အမႈကိုလကၡံ ၊ ်မႏ္်မႏၧႏၧႏ္ ၾကားနာဆုံး်ဖတ္ ေပးပါဆိုၿပီး သူက ေလြ္ာကႅဲခဲ့တယၡငၺ္။

ေက္းဇူးတငၸါတယ္။ ဦးသႏ္းၾလျငၴႏ္းခငၺ္ာ။

ေကာင္းပါၿပီ။