VOA
ကုလသမဂၢ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္႐ြက္ေပးတာ မရွိေသးတဲ့ အတြက္ အေျခအေနေတြဟာ စိုးရိမ္ ထိတ္လန႔္စရာ အေျခအေနေတြ ေရာက္ခဲ့တယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက လူ ထုအေျချပဳအဖြဲ႕ ၅၀၀ နီးပါးက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္တရား႐ုံး ICC ကိုတင္ျပဖို ႔ေတာင္းဆိုခ်က္အပါအဝင္၊ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကိုလည္း ေၾကျငာခ်က္ထဲ မွာ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီကို ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။ ျဖစ္လာဖို႔ မလြယ္တာမွန္ေပမယ့္ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အေျခအေ နေတြ ရွိတယ္လို႔ ေတာင္းဆိုသူေတြထဲမွာပါတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ မေဝေဝႏု က ေျပာပါတယ္။ မစုျမတ္မြန္ က မေဝေဝႏုကို ဆက္သြယ္ေမးထားပါတယ္။
ေမး ။ ။ မဂၤလာပါ မေဝေဝႏုရွင့္။ VOA ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္က ႀကိဳဆိုပါတယ္။ အခု မေဝေဝႏုတို႔ရဲ ႔ လူထု အ ေၿချပဳအဖြဲ႔ ၅၀၀ နီးပါး၊ ၄၈၈ ဖြဲ႔ကေန ေၾကျငာထုတ္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စစ္အာဏာသိမ္းထားတဲ့သူေတြရဲ ႔ လူမဆန္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို ရပ္သြားေအာင္လို႔ ေတာင္းဆိုတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ဘာပါလဲဆိုေတာ့ ကုလသမဂၢ လံု ၿခံဳေရးေကာင္စီကေန ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ဖို႔နဲ႔ ၾကားဝင္ေျဖရွင္း ေပးဖိုိ႔အတြက္ အထူးအဖြဲ႔ကို အျမန္ဆံုး ေစလႊတ္ပါဆိုၿပီးေတာ့ ေတာင္းဆိုထားတာပါပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဘယ္ လိုမ်ဳိး အဲဒီအဖြဲ႔ကို သြားေစခ်င္ၿပီးေတာ့၊ ဘယ္လိုမ်ဳိး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈေတြကို လုပ္ေစခ်င္တာလဲဆိုတာကို သိပါေရစရွင့္။
ေျဖ ။ ။ မဂၤလာပါ အမ။ က်မတုိ႔ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြက အရင္တုန္းကလဲ ေဖေဖၚဝါရီလတုန္းကလဲ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကုိ စာေတြေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ထြက္လာတာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ ထြက္လာတာမ်ဳိးေတြ ထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ထုတ္ျပန္ခ်က္က အတိုင္း အတာတခုအထိ ထိေရာက္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျပင္းထန္တယ္ဆိုေပမယ့္လဲ ထိေရာက္တဲ့ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ မပါဝင္လာဘူး။ အဲဒီလို ထိေရာက္တဲ့ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြအတြက္ဆို က်မတုိ႔က ကု လသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ resolution ဆိုတဲ့ဟာေတြ ထုတ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါ ေတြျဖစ္လာဖို႔အတြက္ အခုတခါ ထပ္ၿပီးေတာ့ statement ထုတ္ၿပီးေတာ့ ေၾကျငာခ်က္လို႔ ထုတ္ၿပီးေတာ့ ထပ္မံ ၿပီးေတာ့ ေတာင္းဆိုတဲ့သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအထဲမွာမွ အမ ေျပာသလိုမ်ဳိးပဲ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန ျမန္မာျပည္မွာ လက္ရိွျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေ နေတြ၊ အထူးသျဖင့္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ မတရားဖမ္းဆီးမႈေတြ၊ ညွဥ္းပမ္းႏိွပ္စက္မႈေတြ၊ အျပစ္မဲ့တဲ့ ျပည္သူေတြ ကို ဒီလိုမ်ဳိး ညွဥ္းပမ္းႏိွပ္စက္မႈေတြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ဖို႔နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာေတြကို ၾကားဝင္ညိွႏိႈင္ေစ့ စပ္ ေပးဖို႔ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ကိုလည္း ေတာင္းဆိုထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ ေတာင္း ဆိုေနပါတယ္။
ေမး ။ ။ လံုၿခံေရးေကာင္စီက သူ႔ရဲ ႔ တံု႔ျပန္မႈက ျမန္မာႏုိင္ငံအေရးနဲ႔ ပတ္သက္္ၿပီး လက္ေတြ႔ထိထိေရာက္ေရာက္ မရိွေသးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အခုျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြက ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးေနတယ္လို႔ မ
ေျဖ ။ ။ မဂၤလာပါ အမ။ က်မတုိ႔ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြက အရင္တုန္းကလဲ ေဖေဖၚဝါရီလတုန္းကလဲ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကုိ စာေတြေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ထြက္လာတာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ ထြက္လာတာမ်ဳိးေတြ ထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ထုတ္ျပန္ခ်က္က အတိုင္း အတာတခုအထိ ထိေရာက္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျပင္းထန္တယ္ဆိုေပမယ့္လဲ ထိေရာက္တဲ့ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ မပါဝင္လာဘူး။ အဲဒီလို ထိေရာက္တဲ့ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြအတြက္ဆို က်မတုိ႔က ကု လသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ resolution ဆိုတဲ့ဟာေတြ ထုတ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါ ေတြျဖစ္လာဖို႔အတြက္ အခုတခါ ထပ္ၿပီးေတာ့ statement ထုတ္ၿပီးေတာ့ ေၾကျငာခ်က္လို႔ ထုတ္ၿပီးေတာ့ ထပ္မံ ၿပီးေတာ့ ေတာင္းဆိုတဲ့သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအထဲမွာမွ အမ ေျပာသလိုမ်ဳိးပဲ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန ျမန္မာျပည္မွာ လက္ရိွျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေ နေတြ၊ အထူးသျဖင့္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ မတရားဖမ္းဆီးမႈေတြ၊ ညွဥ္းပမ္းႏိွပ္စက္မႈေတြ၊ အျပစ္မဲ့တဲ့ ျပည္သူေတြ ကို ဒီလိုမ်ဳိး ညွဥ္းပမ္းႏိွပ္စက္မႈေတြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ဖို႔နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာေတြကို ၾကားဝင္ညိွႏိႈင္ေစ့ စပ္ ေပးဖို႔ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ကိုလည္း ေတာင္းဆိုထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ ေတာင္း ဆိုေနပါတယ္။
ေမး ။ ။ လံုၿခံေရးေကာင္စီက သူ႔ရဲ ႔ တံု႔ျပန္မႈက ျမန္မာႏုိင္ငံအေရးနဲ႔ ပတ္သက္္ၿပီး လက္ေတြ႔ထိထိေရာက္ေရာက္ မရိွေသးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အခုျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြက ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးေနတယ္လို႔ မ
ေဝႏု တို႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာလည္း ေရးထားပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အခုတေခါက္ေတာင္းဆိုတဲ့ မေဝႏုတို႔ ေတာင္း ဆိုေနသလိုမ်ဳိး သူတုိ႔ဘက္က တံု႔ျပန္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္သလား။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အထူးသျဖင့္ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီ အၿမဲတမ္းအဖြဲ႔ဝင္ထဲမွာဆို တရုတ္၊ ရုရွားတုိ႔ ပါဝင္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ကိုယ့္ဘက္က ျဖစ္ေစခ်င္သလို၊ ေတာင္းဆိုမႈေတြ ျဖစ္လာႏုိင္ဖို႔အတြက္က လြယ္ႏို္င္ပါ့မလား။
ေျဖ ။ ။ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံတခုရဲ ႔ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနေတြမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တခု ကုလသမဂၢကေန ထြက္လာဖိုိ႔ဆိုတာ မလြယ္ကူပါဘူး။ ျမန္မာျပည္အေရးကိစၥမွာမွ မဟုတ္ဘူး။ ဘယ္အေရးကိစၥမွာမွ မလြယ္ကူ ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္အေရးမွာဆုိလဲ အခုနလို တရုတ္၊ ရုရွားတို႔ကေန ျမန္မာအစိုးရေတြဘက္က၊ ဒါမွမဟုတ္ စစ္ တပ္ဘက္ကေန ကာကြယ္ေပးေနေလ့ ရိွတယ္။ သို႔ေပမဲ့ က်မတို႔က ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ကုလသမဂၢ ရဲ ႔ ဖြဲ႔စည္းပံု။ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ ႔ ျဖစ္တည္ပံု အႏွစ္သာရေတြကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လံုၿခံဳေရးေကာင္ စီအေန နဲ႔ ေလးစားလုိက္နာရမယ့္ သူတို႔ရဲ ႔တာဝန္နဲ႔ ဝတၱရားေတြ ရိွပါတယ္။ အဲဒီတာဝန္နဲ႔ ဝတၱရားေတြအရ က်မတို႔က ဒီအခ်က္အလက္ေတြကို ေတာင္းဆိုေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိကိစၥရပ္ေတြက မလြယ္ကူပါဘူး။ ၾကန္႔ၾကာတတ္ပါတယ္။
သို႔ေပမယ့္ က်မတုိ႔ဟာ က်မတို႔ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ လုပ္ရမယ့္တာဝန္ရိွတယ္။ က်မတုိ႔ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ ကာ ကြယ္မႈ၊ လံုၿခံဳမႈေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခြင့္ကို က်မတုိ႔က ေတာင္းဆိုဖို႔ရိွတယ္။ အဲဒီအခါၾကေတာ့ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တြန္းသြားရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လံုးဝမျဖစ္လာႏုိင္ဘူးဆိုတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လက္ေတြ႔မွာ ျဖစ္လာႏို္င္တဲ့ အေနအထားေတြလည္း အမ်ားႀကီးရိွပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ စစ္အုပ္စုအေနနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ ျပည္သူေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ထားတဲ့ ျပစ္မႈေတြက အမ်ားႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢကိုယ္တိုင္ စနစ္တက် မွတ္တမ္းတင္ထားတဲ့ မွတ္တမ္းေတြ၊ Fact Finding Mission က ျပဳစုထားတဲ့ မွတ္တမ္းေတြအရ သူတို႔ရဲ ႔ က်ဴး လြန္မႈေတြက အင္မတန္ ႀကီးမားပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔ အခုထပ္ထပ္ၿပီး က်ဴးလြန္လာတဲ့ က်ဴး လြန္မႈ ေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္လာၿပီးဆိုေတာ့ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ ျငင္းပယ္လို႔ ပစ္ပယ္ထားလို႔ ျမန္မာျပည္ရဲ ႔အေရးကို ပစ္ ပယ္ ထားလို႔ မရတဲ့ အေနအထားကို ေရာက္သြားၿပီးေတာ့ တံု႔ျပန္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါၾကေတာ့ ေနာက္ ဆံုး တြန္းရင္းတြန္းရင္းနဲ႔ တခ်ိန္က်ရင္ေတာ့ ရုရွား၊ တရုတ္တို႔ လက္ခံလာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ။ ။ မေဝႏုတို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ထဲမွာ ေနာက္တခ်က္ပါတာက စစ္အာဏာသိမ္းထားသူေတြရဲ ႔ လုပ္ရပ္ကို ICC ႏုိင္ငံတကာရာဇဝတ္တရားရံုးအထိ တင္ေပးပါဆိုၿပီးေတာ ေတာင္းဆိုတာလည္း ပါပါတယ္။ အဲဒါကေရာ တကယ္လက္ေတြ႔ျဖစ္လာဖို႔ လြယ္ပါသလား။
ေျဖ ။ ။ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို ေတာင္းဆိုတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြဟာ ျဖစ္လာဖို႔ဟာ မလြယ္ ကူပါ ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အဲဒီလို ျဖစ္လာဖုိ႔ အဆင့္ေတြ အမ်ားႀကီးရိွတယ္။ အရင္ဆံုး သူတုိ႔ အစည္းအေ ဝးေတြ လုပ္ရမယ္။ အစည္းအေဝးလုပ္ၿပီးေတာ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ေရးရမယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ အကုန္္လံုး သေဘာတူမွ ဒါမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုန ICC ကို Refer လုပ္တယ္။ ICC ကို ျမန္မာျပည္ရဲ ႔ အေျခ အေနကို ပို႔တယ္ဆိုတဲ့ဟာကလဲ။ မလြယ္ကူပါဘူး။ သို႔ေပမဲ့ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အေနအထားက ရိွပါတယ္။ မလြယ္ ကူေပမယ့္ ျဖစ္လာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အေနအထားေတြလည္း ရိွပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ လဲဆို ေတာ့ ေစာေစာက ေျပာခဲ့သလိုမ်ဳိး စစ္တပ္ကေန အျပစ္မဲ့တဲ့ ျပည္သူေတြအေပၚမွာ၊ လူနည္းစုေတြအေပၚ၊ လူ မ်ဳိး စုေတြအေပၚမွာ က်ဴးလြန္ထားတဲ့ ျပစ္မႈေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာရာဇဝတ္မႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆက္ လက္ ၿပီးေတာ့ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ျပစ္မႈေတြဟာလည္း ႏိုင္ငံတကာရာဇဝတ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။
အခုဆိုလို႔ရိွရင္ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္ကအစ ဒီမွာလက္ရိွျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြဟာဆုိရင္ ဒါက လူသားမ်ဳိးႏြယ္စုအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့အမႈေတြ ျဖစ္ တယ္လို႔ ေျပာေနၾကၿပီျဖစ္တယ္။ ဒါေတြကို ႏုိင္ငံတကာအေနနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီးေတာ့ အေရးယူဖို႔ လိုေန တယ္လို႔ ေျပာေနၾကၿပီ။ ဆိုေတာ့ က်မတုိ႔က ဒီလိုရာဇဝတ္မႈေတြ ျဖစ္လာၿပီဆုိရင္ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္ စီကေန တာဝန္ယူၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းေပးရတယ္။ အဆံုးသတ္ေပးရတယ္။ တာဝန္ယူမႈ တာဝန္ခံမႈေတြကို ရိွ ေအာင္ လုပ္ေပးရတယ္။ က်ဴးလြန္သူေတြအေပၚမွာ။ ဒါက သူတို႔ရဲ ႔ တာဝန္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ သူတုိ႔တာဝန္ ကို သူတုိ႔က အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ေႏွာင့္ေႏွးေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ က်မတို႔က တုိက္တြန္းရတာ ျဖစ္တယ္။
ေနာက္တခ်က္က ဒီေနရာမွာ က်မတို႔ စဥ္းစားရမွာက ICC ႏုိင္ငံတကာရာဇဝတ္ခံုရံုးကေန ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္အေပၚမွာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကို ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ ႔ က်ဴးလြန္မႈေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆး မႈ ေတြ ကို စတင္စစ္ေဆးေနၿပီ ျဖစ္တယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို အတင္းအဓမၼ တိုင္းျပည္ကေန ႏွင္ထုတ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥ ရပ္ကို လူသားမ်ဳိးႏြယ္စုအေပၚမွာ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈအေနနဲ႔ ICC ကေန သူ႔အစီအမံနဲ႔သူ စံုစမ္းစစ္ေဆး မႈေတြ ျပဳလုပ္ေနတာ ရိွပါတယ္။ အဲဒီအခါၾကေတာ့ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ က်မတို႔ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြနဲ႔ ထည့္ သြင္းစဥ္းစားၿပီးေတာ့ လက္ရိွစံုစမ္းစစ္ေဆးေနတဲ့ Process ျဖစ္စဥ္မွာ ထည့္သြင္းၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္အေရးကို Refer လုပ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်မတို႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီးေတာ့ က်ဴးလြန္တဲ့လူေတြကို အျပစ္ ေပးအေရးယူလို႔ ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက လက္ရိွရိွေနၿပီသား Process ရိွတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ICJ မွာလည္း Genocide က်ဴးလြန္ထားတဲ့ဆုိတဲ့ အမႈျဖစ္စဥ္ရိွတယ္။ ဒီေတာ့ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းေတြ ရိွေနၿပီ သား ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ က်မတို႔ ဒီဘက္က ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကုိ ICC ကို ပို႔ဖို႔အတြက္ တြန္းအားေပးတယ္ဆိုလို႔ရိွရင္ ျဖစ္လာႏိုင္စရာ အလားအလာရိွတယ္။ ျဖစ္လာႏုိင္ေခ်ရိွတယ္။ က်ဴးလြန္ မႈေတြ ကလည္း ရိွေနတယ္ဆိုေတာ့ က်မေတာ့ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျမင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လိုလည္းလိုအပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ က်မတို႔က ေတာင္းဆိုရတာ ျဖစ္တယ္။
ေမး ။ ။ တကယ္လို႔ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန မေဝႏုတို႔ ေတာင္းဆိုထားတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ အ တိုင္း လုပ္မေပးဘူးဆိုရင္ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္အရ အေထြေထြညီလာခံကန ဆံုးျဖတ္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေပးပါဆို ၿပီးေတာ့ ေျပာထားတာလည္း ပါပါတယ္ဆုိေတာ့ အဲဒါက ျပည္သူအမ်ား ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတဲ့ R2P ကိစၥလို႔ ထင္ ပါတယ္။ အဲဒါ ဟုတ္ပါလားရွင့္။
ေျဖ ။ ။ အေထြေထြညီလာခံကေန ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို က်မတို႔ တုိက္တြန္းလို႔ရတာ ရိွပါတယ္။ က်မတို႔ R2P လို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ ျမန္မာျပည္မွာ အမ်ားနားလည္တာကေတာ့ ကုလသမဂၢကေန စစ္တပ္ႀကီး ႏိုင္ငံတကာစစ္တပ္ႀကီး ပို႔ၿပီးေတာ့ စစ္တိုက္ခိုင္းတယ္ဆိုတဲ့သေဘာမ်ဳိးကို နားလည္ထားတယ္လို႔ က်မ ယူ ဆပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အမွန္တကယ္က Peace Keeping Force ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံတကာစစ္တပ္ေစလႊတ္ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးထိန္းသိမ္းတယ္ဆိုတာက R2P ရဲ ႔ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါကို က်မတို႔က ေသေသခ်ာခ်ာ ေက်ေက်လည္လည္ ေဆြးေႏြးၿပီးမွ ေတာင္းဆိုရမယ့္ ကိစၥရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေပမဲ့ R2P မွာ အျခားေသာ Process ေတြ အမ်ားႀကီး ရိွပါတယ္။ အဲဒီမွာမွ သတိေပးေစာင့္ၾကည့္ရာက၊ အေ ရး ယူတဲ့အဆင့္ေတြ အမ်ားႀကီး ရိွပါတယ္။ အဲဒီအေရးယူမႈေတြထဲမွာ အခုနေျပာတဲ့ စီးပြားေရးပိတ္စို ႔အေရး ယူတာေတြ။ ေနာက္တခါ လက္နက္ေရာင္းဝယ္မႈေတြ ပိတ္ပင္တာေတြ။ ေနာက္တခါၾကေတာ့ ICC ပို႔တာ ေတြအထိ ဒါေတြက R2P Process ေတြထဲမွာ ပါပါတယ္။ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြထဲမွာ ပါဝင္ၿပီသား ျဖစ္ပါ တယ္။ ဒါက Imply ျဖစ္တယ္။ အထူးတလည္ မေျပာဘဲနဲ႔ ဒါေတြက ပါဝင္ၿပီးသာကိစၥရပ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒါ့ အျပင္ အခုနလိုမ်ဳိး ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ကို အေျခအေနေတြ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ၾကားျဖတ္ညိွႏိႈင္းေဆြးေႏြးေပးမယ့္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ Body တခုကို လႊတ္ဖုိ႔ဆိုတဲ့ဟာက လဲ R2P ရဲ ႔ Framework ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ကိစၥရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ေျပာမယ္ဆိုရင္ က်မတို႔ ေတာင္းဆိုေနတာေတြဟာ Responsible to Framework ေအာက္ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ အ ခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်မတို႔ စစ္တိုက္ဖို႔ ေခၚေနတဲ့ဟာမ်ဳိးေတာ့ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း မဟုတ္ေသး ပါ ဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ ဒီလုိကိစၥရပ္က အခုနကေျပာသလို ေသေသခ်ာခ်ာ ဘက္ေပါင္းစံုနဲ႔ ေဆြးေႏြးၿပီး ေတာ့ ေသခ်ာအေျခအေန အတိုင္းအတာတခုအထိ ေရာက္တဲ့အခါမွာ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးရမယ့္ ကိစၥရပ္ ျဖစ္ တယ္။
ေမး ။ ။ ဆိုေတာ့ ကုလသမဂၢက သူ႔ရဲ ႔အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံေတြကို R2P နဲ႔ အကာအကြယ္ေပးဖို႔ဆုိရင္ Condition ေတြ ရိွတယ္ေပါ့။ အဲဒီအေျခအေန လိုအပ္ခ်က္ေတြက ဘာလဲဆိုေတာ့ အဲဒီႏိုင္ငံမွာ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေတြ ျဖစ္ေနသလား။ ေနာက္ စစ္ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္မႈေတြ ျဖစ္ေနသလား။ မ်ဳိးႏြယ္စုေတြကို ရွင္းလင္းသုတ္သင္ မႈေတြ ျဖစ္ေနသလား။ ဒါမွမဟုတ္ လူသားထုအေပၚမွာ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ ျဖစ္ေနၿပီလား။ အဲဒီလိုမ်ဳိး အခ်က္ (၄) ခ်က္ ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ သူတုိ႔က R2P လုပ္ငန္းစဥ္ကို စပါတယ္ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ရိွ စစ္အာဏာသိမ္းထားသူေတြ လုပ္ေနတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြက ဒါမ်ဳိးက်ဴးလြန္တဲ့ အေျခအေနေတြကို ေရာက္ေန ၿပီဆိုၿပီးေတာ့ ကုလသမဂၢက တရားဝင္ေျပာတာမ်ဳိးေတြ ရိွပါၿပီလားရွင့္။
ေျဖ ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ Responsibility to Protect ဆိုတဲ့ Framework က ဆိုရင္ အခုနေျပာတဲ့ ဆိုးဝါးဆံုးေသာ ႏုိင္ငံတကာရာဇဝတ္မႈေတြကို က်ဴးလြန္တယ္ဆိုလို႔ရိွရင္ ဒါကို အသံုးျပဳလို႔ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ကုလ သမဂၢ ေျပာေနၿပီလား၊ ရိွေနၿပီလို႔ က်မတို႔ဆီမွာ ရာဇဝတ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ၿပီလားလို႔ ေျပာေနၿပီလားဆုိေတာ့ သိပ္မၾကာေသးခင္ကပဲ လြန္ခဲ့တဲ့ (၂) ႏွစ္ (၃) ႏွစ္ ကာလအတြင္းမွာ ကုလသမဂၢရဲ ႔ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ ေဆးေရးေကာ္မရွင္ကေန စနစ္တက် အေသးစိတ္ျပဳစုထားတဲ့ အစီရင္ခံစာ ထြက္ရိွခဲ့တာ ရိွပါတယ္။
အဲဒီအစီရင္ခံစာထဲမွာဆိုရင္ ျမန္မာစစ္တပ္ကေန ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေတြ လုပ္ခဲ့တယ္။ တျခားလူနည္းစု တိုင္းရင္းသားေတြကို စစ္ရာဇဝတ္မႈေတြေသာ္လည္းေကာင္း ဒါမွမဟုတ္ လူသားမ်ဳိးႏြယ္စု
ေျဖ ။ ။ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံတခုရဲ ႔ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနေတြမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တခု ကုလသမဂၢကေန ထြက္လာဖိုိ႔ဆိုတာ မလြယ္ကူပါဘူး။ ျမန္မာျပည္အေရးကိစၥမွာမွ မဟုတ္ဘူး။ ဘယ္အေရးကိစၥမွာမွ မလြယ္ကူ ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္အေရးမွာဆုိလဲ အခုနလို တရုတ္၊ ရုရွားတို႔ကေန ျမန္မာအစိုးရေတြဘက္က၊ ဒါမွမဟုတ္ စစ္ တပ္ဘက္ကေန ကာကြယ္ေပးေနေလ့ ရိွတယ္။ သို႔ေပမဲ့ က်မတို႔က ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ကုလသမဂၢ ရဲ ႔ ဖြဲ႔စည္းပံု။ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ ႔ ျဖစ္တည္ပံု အႏွစ္သာရေတြကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လံုၿခံဳေရးေကာင္ စီအေန နဲ႔ ေလးစားလုိက္နာရမယ့္ သူတို႔ရဲ ႔တာဝန္နဲ႔ ဝတၱရားေတြ ရိွပါတယ္။ အဲဒီတာဝန္နဲ႔ ဝတၱရားေတြအရ က်မတို႔က ဒီအခ်က္အလက္ေတြကို ေတာင္းဆိုေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိကိစၥရပ္ေတြက မလြယ္ကူပါဘူး။ ၾကန္႔ၾကာတတ္ပါတယ္။
သို႔ေပမယ့္ က်မတုိ႔ဟာ က်မတို႔ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ လုပ္ရမယ့္တာဝန္ရိွတယ္။ က်မတုိ႔ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ ကာ ကြယ္မႈ၊ လံုၿခံဳမႈေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခြင့္ကို က်မတုိ႔က ေတာင္းဆိုဖို႔ရိွတယ္။ အဲဒီအခါၾကေတာ့ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တြန္းသြားရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လံုးဝမျဖစ္လာႏုိင္ဘူးဆိုတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လက္ေတြ႔မွာ ျဖစ္လာႏို္င္တဲ့ အေနအထားေတြလည္း အမ်ားႀကီးရိွပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ စစ္အုပ္စုအေနနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ ျပည္သူေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ထားတဲ့ ျပစ္မႈေတြက အမ်ားႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢကိုယ္တိုင္ စနစ္တက် မွတ္တမ္းတင္ထားတဲ့ မွတ္တမ္းေတြ၊ Fact Finding Mission က ျပဳစုထားတဲ့ မွတ္တမ္းေတြအရ သူတို႔ရဲ ႔ က်ဴး လြန္မႈေတြက အင္မတန္ ႀကီးမားပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔ အခုထပ္ထပ္ၿပီး က်ဴးလြန္လာတဲ့ က်ဴး လြန္မႈ ေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္လာၿပီးဆိုေတာ့ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ ျငင္းပယ္လို႔ ပစ္ပယ္ထားလို႔ ျမန္မာျပည္ရဲ ႔အေရးကို ပစ္ ပယ္ ထားလို႔ မရတဲ့ အေနအထားကို ေရာက္သြားၿပီးေတာ့ တံု႔ျပန္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါၾကေတာ့ ေနာက္ ဆံုး တြန္းရင္းတြန္းရင္းနဲ႔ တခ်ိန္က်ရင္ေတာ့ ရုရွား၊ တရုတ္တို႔ လက္ခံလာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ။ ။ မေဝႏုတို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ထဲမွာ ေနာက္တခ်က္ပါတာက စစ္အာဏာသိမ္းထားသူေတြရဲ ႔ လုပ္ရပ္ကို ICC ႏုိင္ငံတကာရာဇဝတ္တရားရံုးအထိ တင္ေပးပါဆိုၿပီးေတာ ေတာင္းဆိုတာလည္း ပါပါတယ္။ အဲဒါကေရာ တကယ္လက္ေတြ႔ျဖစ္လာဖို႔ လြယ္ပါသလား။
ေျဖ ။ ။ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို ေတာင္းဆိုတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြဟာ ျဖစ္လာဖို႔ဟာ မလြယ္ ကူပါ ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အဲဒီလို ျဖစ္လာဖုိ႔ အဆင့္ေတြ အမ်ားႀကီးရိွတယ္။ အရင္ဆံုး သူတုိ႔ အစည္းအေ ဝးေတြ လုပ္ရမယ္။ အစည္းအေဝးလုပ္ၿပီးေတာ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ေရးရမယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ အကုန္္လံုး သေဘာတူမွ ဒါမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုန ICC ကို Refer လုပ္တယ္။ ICC ကို ျမန္မာျပည္ရဲ ႔ အေျခ အေနကို ပို႔တယ္ဆိုတဲ့ဟာကလဲ။ မလြယ္ကူပါဘူး။ သို႔ေပမဲ့ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အေနအထားက ရိွပါတယ္။ မလြယ္ ကူေပမယ့္ ျဖစ္လာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အေနအထားေတြလည္း ရိွပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ လဲဆို ေတာ့ ေစာေစာက ေျပာခဲ့သလိုမ်ဳိး စစ္တပ္ကေန အျပစ္မဲ့တဲ့ ျပည္သူေတြအေပၚမွာ၊ လူနည္းစုေတြအေပၚ၊ လူ မ်ဳိး စုေတြအေပၚမွာ က်ဴးလြန္ထားတဲ့ ျပစ္မႈေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာရာဇဝတ္မႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆက္ လက္ ၿပီးေတာ့ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ျပစ္မႈေတြဟာလည္း ႏိုင္ငံတကာရာဇဝတ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။
အခုဆိုလို႔ရိွရင္ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္ကအစ ဒီမွာလက္ရိွျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြဟာဆုိရင္ ဒါက လူသားမ်ဳိးႏြယ္စုအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့အမႈေတြ ျဖစ္ တယ္လို႔ ေျပာေနၾကၿပီျဖစ္တယ္။ ဒါေတြကို ႏုိင္ငံတကာအေနနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီးေတာ့ အေရးယူဖို႔ လိုေန တယ္လို႔ ေျပာေနၾကၿပီ။ ဆိုေတာ့ က်မတုိ႔က ဒီလိုရာဇဝတ္မႈေတြ ျဖစ္လာၿပီဆုိရင္ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္ စီကေန တာဝန္ယူၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းေပးရတယ္။ အဆံုးသတ္ေပးရတယ္။ တာဝန္ယူမႈ တာဝန္ခံမႈေတြကို ရိွ ေအာင္ လုပ္ေပးရတယ္။ က်ဴးလြန္သူေတြအေပၚမွာ။ ဒါက သူတို႔ရဲ ႔ တာဝန္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ သူတုိ႔တာဝန္ ကို သူတုိ႔က အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ေႏွာင့္ေႏွးေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ က်မတို႔က တုိက္တြန္းရတာ ျဖစ္တယ္။
ေနာက္တခ်က္က ဒီေနရာမွာ က်မတို႔ စဥ္းစားရမွာက ICC ႏုိင္ငံတကာရာဇဝတ္ခံုရံုးကေန ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္အေပၚမွာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကို ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ ႔ က်ဴးလြန္မႈေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆး မႈ ေတြ ကို စတင္စစ္ေဆးေနၿပီ ျဖစ္တယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို အတင္းအဓမၼ တိုင္းျပည္ကေန ႏွင္ထုတ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥ ရပ္ကို လူသားမ်ဳိးႏြယ္စုအေပၚမွာ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈအေနနဲ႔ ICC ကေန သူ႔အစီအမံနဲ႔သူ စံုစမ္းစစ္ေဆး မႈေတြ ျပဳလုပ္ေနတာ ရိွပါတယ္။ အဲဒီအခါၾကေတာ့ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ က်မတို႔ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြနဲ႔ ထည့္ သြင္းစဥ္းစားၿပီးေတာ့ လက္ရိွစံုစမ္းစစ္ေဆးေနတဲ့ Process ျဖစ္စဥ္မွာ ထည့္သြင္းၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္အေရးကို Refer လုပ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်မတို႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီးေတာ့ က်ဴးလြန္တဲ့လူေတြကို အျပစ္ ေပးအေရးယူလို႔ ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက လက္ရိွရိွေနၿပီသား Process ရိွတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ICJ မွာလည္း Genocide က်ဴးလြန္ထားတဲ့ဆုိတဲ့ အမႈျဖစ္စဥ္ရိွတယ္။ ဒီေတာ့ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းေတြ ရိွေနၿပီ သား ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ က်မတို႔ ဒီဘက္က ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကုိ ICC ကို ပို႔ဖို႔အတြက္ တြန္းအားေပးတယ္ဆိုလို႔ရိွရင္ ျဖစ္လာႏိုင္စရာ အလားအလာရိွတယ္။ ျဖစ္လာႏုိင္ေခ်ရိွတယ္။ က်ဴးလြန္ မႈေတြ ကလည္း ရိွေနတယ္ဆိုေတာ့ က်မေတာ့ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျမင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လိုလည္းလိုအပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ က်မတို႔က ေတာင္းဆိုရတာ ျဖစ္တယ္။
ေမး ။ ။ တကယ္လို႔ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန မေဝႏုတို႔ ေတာင္းဆိုထားတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ အ တိုင္း လုပ္မေပးဘူးဆိုရင္ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္အရ အေထြေထြညီလာခံကန ဆံုးျဖတ္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေပးပါဆို ၿပီးေတာ့ ေျပာထားတာလည္း ပါပါတယ္ဆုိေတာ့ အဲဒါက ျပည္သူအမ်ား ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတဲ့ R2P ကိစၥလို႔ ထင္ ပါတယ္။ အဲဒါ ဟုတ္ပါလားရွင့္။
ေျဖ ။ ။ အေထြေထြညီလာခံကေန ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို က်မတို႔ တုိက္တြန္းလို႔ရတာ ရိွပါတယ္။ က်မတို႔ R2P လို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ ျမန္မာျပည္မွာ အမ်ားနားလည္တာကေတာ့ ကုလသမဂၢကေန စစ္တပ္ႀကီး ႏိုင္ငံတကာစစ္တပ္ႀကီး ပို႔ၿပီးေတာ့ စစ္တိုက္ခိုင္းတယ္ဆိုတဲ့သေဘာမ်ဳိးကို နားလည္ထားတယ္လို႔ က်မ ယူ ဆပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အမွန္တကယ္က Peace Keeping Force ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံတကာစစ္တပ္ေစလႊတ္ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးထိန္းသိမ္းတယ္ဆိုတာက R2P ရဲ ႔ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါကို က်မတို႔က ေသေသခ်ာခ်ာ ေက်ေက်လည္လည္ ေဆြးေႏြးၿပီးမွ ေတာင္းဆိုရမယ့္ ကိစၥရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေပမဲ့ R2P မွာ အျခားေသာ Process ေတြ အမ်ားႀကီး ရိွပါတယ္။ အဲဒီမွာမွ သတိေပးေစာင့္ၾကည့္ရာက၊ အေ ရး ယူတဲ့အဆင့္ေတြ အမ်ားႀကီး ရိွပါတယ္။ အဲဒီအေရးယူမႈေတြထဲမွာ အခုနေျပာတဲ့ စီးပြားေရးပိတ္စို ႔အေရး ယူတာေတြ။ ေနာက္တခါ လက္နက္ေရာင္းဝယ္မႈေတြ ပိတ္ပင္တာေတြ။ ေနာက္တခါၾကေတာ့ ICC ပို႔တာ ေတြအထိ ဒါေတြက R2P Process ေတြထဲမွာ ပါပါတယ္။ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြထဲမွာ ပါဝင္ၿပီသား ျဖစ္ပါ တယ္။ ဒါက Imply ျဖစ္တယ္။ အထူးတလည္ မေျပာဘဲနဲ႔ ဒါေတြက ပါဝင္ၿပီးသာကိစၥရပ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒါ့ အျပင္ အခုနလိုမ်ဳိး ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေန ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ကို အေျခအေနေတြ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ၾကားျဖတ္ညိွႏိႈင္းေဆြးေႏြးေပးမယ့္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ Body တခုကို လႊတ္ဖုိ႔ဆိုတဲ့ဟာက လဲ R2P ရဲ ႔ Framework ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ကိစၥရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ေျပာမယ္ဆိုရင္ က်မတို႔ ေတာင္းဆိုေနတာေတြဟာ Responsible to Framework ေအာက္ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ အ ခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်မတို႔ စစ္တိုက္ဖို႔ ေခၚေနတဲ့ဟာမ်ဳိးေတာ့ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း မဟုတ္ေသး ပါ ဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ ဒီလုိကိစၥရပ္က အခုနကေျပာသလို ေသေသခ်ာခ်ာ ဘက္ေပါင္းစံုနဲ႔ ေဆြးေႏြးၿပီး ေတာ့ ေသခ်ာအေျခအေန အတိုင္းအတာတခုအထိ ေရာက္တဲ့အခါမွာ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးရမယ့္ ကိစၥရပ္ ျဖစ္ တယ္။
ေမး ။ ။ ဆိုေတာ့ ကုလသမဂၢက သူ႔ရဲ ႔အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံေတြကို R2P နဲ႔ အကာအကြယ္ေပးဖို႔ဆုိရင္ Condition ေတြ ရိွတယ္ေပါ့။ အဲဒီအေျခအေန လိုအပ္ခ်က္ေတြက ဘာလဲဆိုေတာ့ အဲဒီႏိုင္ငံမွာ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေတြ ျဖစ္ေနသလား။ ေနာက္ စစ္ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္မႈေတြ ျဖစ္ေနသလား။ မ်ဳိးႏြယ္စုေတြကို ရွင္းလင္းသုတ္သင္ မႈေတြ ျဖစ္ေနသလား။ ဒါမွမဟုတ္ လူသားထုအေပၚမွာ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ ျဖစ္ေနၿပီလား။ အဲဒီလိုမ်ဳိး အခ်က္ (၄) ခ်က္ ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ သူတုိ႔က R2P လုပ္ငန္းစဥ္ကို စပါတယ္ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ရိွ စစ္အာဏာသိမ္းထားသူေတြ လုပ္ေနတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြက ဒါမ်ဳိးက်ဴးလြန္တဲ့ အေျခအေနေတြကို ေရာက္ေန ၿပီဆိုၿပီးေတာ့ ကုလသမဂၢက တရားဝင္ေျပာတာမ်ဳိးေတြ ရိွပါၿပီလားရွင့္။
ေျဖ ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ Responsibility to Protect ဆိုတဲ့ Framework က ဆိုရင္ အခုနေျပာတဲ့ ဆိုးဝါးဆံုးေသာ ႏုိင္ငံတကာရာဇဝတ္မႈေတြကို က်ဴးလြန္တယ္ဆိုလို႔ရိွရင္ ဒါကို အသံုးျပဳလို႔ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ကုလ သမဂၢ ေျပာေနၿပီလား၊ ရိွေနၿပီလို႔ က်မတို႔ဆီမွာ ရာဇဝတ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ၿပီလားလို႔ ေျပာေနၿပီလားဆုိေတာ့ သိပ္မၾကာေသးခင္ကပဲ လြန္ခဲ့တဲ့ (၂) ႏွစ္ (၃) ႏွစ္ ကာလအတြင္းမွာ ကုလသမဂၢရဲ ႔ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ ေဆးေရးေကာ္မရွင္ကေန စနစ္တက် အေသးစိတ္ျပဳစုထားတဲ့ အစီရင္ခံစာ ထြက္ရိွခဲ့တာ ရိွပါတယ္။
အဲဒီအစီရင္ခံစာထဲမွာဆိုရင္ ျမန္မာစစ္တပ္ကေန ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေတြ လုပ္ခဲ့တယ္။ တျခားလူနည္းစု တိုင္းရင္းသားေတြကို စစ္ရာဇဝတ္မႈေတြေသာ္လည္းေကာင္း ဒါမွမဟုတ္ လူသားမ်ဳိးႏြယ္စု
ေတြ က်ဴးလြန္တဲ့ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြကိုေသာ္လည္းေကာင္း က်ဴးလြန္ခဲ့ပါတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အေသး စိတ္ေဖာ္ျပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအစီရင္ခံစာ ထြက္ရိွခဲ့ၿပီး (၂) ႏွစ္ကာလမွာ အခု စစ္အာဏာသိမ္းမႈ ျဖစ္ၿပီး ေတာ့ ေနာက္ထပ္က်ဴးလြန္မႈေတြ ထပ္ထပ္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ စစ္တပ္ကေန အရပ္သားျပည္သူေတြရဲ ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵေဖာ္ထုတ္ေနတဲ့ ျပည္သူေတြနဲ႔ ေနာက္ၿပီးေတာ့ CDM မွာ ပါဝင္ေနတဲ့ လူေတြကို ႏိွမ္နင္းတာေတြ။ အထူးသျဖင့္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ မတရားဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္မႈေတြ၊ ညွဥ္းပမ္းႏိွပ္စက္မႈေတြ ဒါေတြဟာ စနစ္တက်နဲ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္ေနၿပီ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီလိုစနစ္တက်နဲ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္တယ္ဆိုလို႔ရိွရင္ ဒါဟာ လူသားမ်ဳိးႏြယ္စုအေပၚမွာ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈလို႔ သတ္ မွတ္လို႔ ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔လဲ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည္တဲ့အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အ စည္းေတြ၊ ဥပေဒေရးရာအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ အဖြဲ႔ေတြအပါအဝင္ ကုလသမဂၢရဲ ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အ ထူးကိုယ္စားလွယ္ကပါ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရိွျဖစ္ေနတဲ့ အေနအထားဟာ လူသားမ်ဳိးႏြယ္စုေတြအေပၚ က်ဴး လြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ စတင္ေျပာဆိုေနတာေတြကို ေတြ႔ရပါတယ္။
မစုျမတ္မြန္ ။ ။ အခုလိုမ်ဳိး အခ်ိန္ေပးၿပီး ေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင့္။
မေဝေဝႏု ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ အမ။
မစုျမတ္မြန္ ။ ။ အခုလိုမ်ဳိး အခ်ိန္ေပးၿပီး ေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင့္။
မေဝေဝႏု ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ပါ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ အမ။
No comments:
Post a Comment