လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံ ( RFA )
ျမန္မာဌာန | သတင္းမ်ားေနမ်ိဳးထြန္း
2020-11-17
ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္မွာ သြားေရာက္ေနထိုင္ေနၾကတဲ့ မြတ္စလင္ဒုကၡသည္ေတြကို ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၅ ရက္ေန႔က ေတြ႕ရစဥ္
Photo: RFA
Photo: RFA
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္အရ ထြက္ေပၚလာမယ့္ ျမန္မာအစိုးရသစ္ကို ႀကိဳဆိုေၾကာင္းနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး သုံးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးမႈေတြ မၾကာခင္ စတင္နိုင္ မယ္လို႔ ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ေဆြးေႏြးမႈေတြစတင္ဖို႔ ေလာေလာဆယ္ အစီအစဥ္ မရွိ ေသးဘူးလို႔ ျငင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး အဗၺဒူ မိုမန္က အာဏာရ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ေရြး ေကာက္ ပြဲ ျပန္လည္အနိုင္ရရွိတာကို ႀကိဳဆိုေၾကာင္း၊ အစိုးရသစ္ ဖြဲ႕စည္းၿပီးေနာက္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ျပန္ ေရး သုံးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးမႈ မၾကာခင္ စတင္နိုင္မယ္လို႔ ေမၽွာ္လင့္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ေပမယ့္ ျမန္မာအစိုးရ ဘက္ ကေတာ့ ဒီလို ေဆြးေႏြးပြဲေတြ မျဖစ္နိုင္ေသးဘူးလို႔ RFA ကို ဒီကေန႔ ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ တ႐ုတ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအဆင့္ သုံးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို အျမန္ဆုံး စတင္ ေစလိုၿပီး ေဆြးေႏြးမယ့္ေနရာက တ႐ုတ္နိုင္ငံ၊ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ ျဖစ္ဖြယ္ရွိတယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရး ဝန္ ႀကီး က သတင္းေထာက္ေတြကို နိုဝင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔က ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အေျခစိုက္ Dhaka Tribune အြန္လိုင္းသတင္းတစ္ပုဒ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံဘက္က ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ျပန္ေခၚဖို႔ မၾကာခင္က ကတိကဝတ္ေတြ ေပးထားတယ္လို႔ တ႐ုတ္နိုင္ငံ ၿခားေရး ဝန္ႀကီး မစၥတာ ဝမ္ယီက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ မိုမန္ကို ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း အဲဒီသတင္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး တ႐ုတ္အစိုးရက ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ပုံမွန္ဆက္သြယ္မႈေတြ ဆက္လက္ရွိေနတယ္ လို႔လည္း မစၥတာ ဝမ္ယီက ေျပာၾကားခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္ကိုကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးကိစၥ ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္နိုင္ငံဘက္က ဆက္သြယ္မႈေတြရွိေပမယ့္ သုံးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးေရးအတြက္ စီစဥ္မထားေသးဘူးလို႔ RFA ကိုေျပာပါတယ္။ ျပည္ပခရီးသြားေရာက္ေရးဟာ ကပ္ေဘးကာလမွာ relief flight လို႔ ေခၚတဲ့ ကယ္ဆယ္ ေရးေလယာဥ္ကိုသာ အားကိုးရျခင္းဟာလည္း ေဆြးေႏြးပြဲ ျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အဟန႔္အတားျဖစ္ေနတယ္ လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေလာေလာဆယ္ကေတာ့ ဘာမွ စီစဥ္ထားတာ မရွိေသးပါဘူးခင္ဗ်။ ေလာေလာဆယ္ အ
ျမန္မာ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ တ႐ုတ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအဆင့္ သုံးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို အျမန္ဆုံး စတင္ ေစလိုၿပီး ေဆြးေႏြးမယ့္ေနရာက တ႐ုတ္နိုင္ငံ၊ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ ျဖစ္ဖြယ္ရွိတယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရး ဝန္ ႀကီး က သတင္းေထာက္ေတြကို နိုဝင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔က ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အေျခစိုက္ Dhaka Tribune အြန္လိုင္းသတင္းတစ္ပုဒ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံဘက္က ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ျပန္ေခၚဖို႔ မၾကာခင္က ကတိကဝတ္ေတြ ေပးထားတယ္လို႔ တ႐ုတ္နိုင္ငံ ၿခားေရး ဝန္ႀကီး မစၥတာ ဝမ္ယီက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ မိုမန္ကို ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း အဲဒီသတင္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး တ႐ုတ္အစိုးရက ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ပုံမွန္ဆက္သြယ္မႈေတြ ဆက္လက္ရွိေနတယ္ လို႔လည္း မစၥတာ ဝမ္ယီက ေျပာၾကားခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္ကိုကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးကိစၥ ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္နိုင္ငံဘက္က ဆက္သြယ္မႈေတြရွိေပမယ့္ သုံးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးေရးအတြက္ စီစဥ္မထားေသးဘူးလို႔ RFA ကိုေျပာပါတယ္။ ျပည္ပခရီးသြားေရာက္ေရးဟာ ကပ္ေဘးကာလမွာ relief flight လို႔ ေခၚတဲ့ ကယ္ဆယ္ ေရးေလယာဥ္ကိုသာ အားကိုးရျခင္းဟာလည္း ေဆြးေႏြးပြဲ ျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အဟန႔္အတားျဖစ္ေနတယ္ လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေလာေလာဆယ္ကေတာ့ ဘာမွ စီစဥ္ထားတာ မရွိေသးပါဘူးခင္ဗ်။ ေလာေလာဆယ္ အ
ေန အထားကလည္း ကိုဗစ္အေျခအေနအရေပါ့၊ ဒါေတြ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမွာေပါ့ေလ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဆက္သြယ္ မႈေတြကေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ ႏွစ္နိုင္ငံ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ အညီ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ကို ကၽြန္ေတာ့္ဘက္က လုပ္စရာရွိတာေတြကိုေတာ့ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အစည္းအေဝးေတြ ဘာေတြကေတာ့ အခုအေနအထားအရ ဘယ္ကိုမွလည္း ထြက္လို႔၊ သြားလို႔မရေတာ့ relief flight လိုက္မွရ တဲ့ အေနအထားဆိုေတာ့ ေလာေလာဆယ္ ဒီအေနအထားနဲ႔ ကန႔္သတ္ခ်က္ ေလး ေတြ ျဖစ္ေနတာေပါ့။”
ႏွစ္နိုင္ငံ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔အညီ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ စာရင္းေတြကို လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးက စိစစ္ၿပီး ျမန္မာ နိုင္ငံမွာ ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့စာရင္း ျပန္လည္ေပးပို႔ထားေပမယ့္ ျပန္လည္လက္ခံ ႀကိဳဆိုေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္က ဒုကၡသည္ တစ္ေယာက္မွ ျပန္မလႊတ္နိုင္ေသးဘူးလို႔လည္း ဦးေအာင္ကိုက ေျပာပါ တယ္။
သုံးနိုင္ငံ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရး အလားအလာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာ တ႐ုတ္သံ႐ုံးကို RFA က ဒီကေန႔ ေမးျမန္းဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ ဆက္သြယ္လို႔ မရခဲ့ပါဘူး။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ နိုဝင္ဘာလက ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး ႏွစ္နိုင္ငံ သေဘာတူလက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ေပမယ့္ ေအာင္ျမင္မႈမရွိခဲ့ပါဘူး။ တ႐ုတ္နိုင္ငံရဲ့ ၾကားဝင္ေစ့စပ္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏွစ္နိုင္ငံၾကား အခ်က္ ၄ ခ်က္ပါ သေဘာတူညီခ်က္ကို ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လက သေဘာတူညီမႈရခဲ့ပါတယ္။
ပထမဆုံးအႀကိမ္ သုံးပြင့္ဆိုင္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးမႈကို ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင့္ေဆြ၊ တ႐ုတ္နိုင္ငံျခား ေရး ဝန္ႀကီး မစၥတာ ဝမ္ယီနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ မိုမန္တို႔ မႏွစ္က စက္တင္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ေတြ႕ဆုံခဲ့ၾကပါတယ္။
တ႐ုတ္အစိုးရဟာ ရိုဟင္ဂ်ာအေရး ေျပလည္ေအာင္ကူညီတဲ့ေနရာမွာ ကံမေကာင္း၊ အေၾကာင္းမလွစြာနဲ႔ အ ေတာ့္ကိုနည္းနည္းပဲ လုပ္ေပးနိုင္တာေတြ႕ရတယ္လို႔ အေမရိကန္ ဒုလက္ေထာက္နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး စတီဖင္ ေဘဂန္က ၿပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တိုဘာလက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကိုသြားခဲ့တဲ့ ခရီးစဥ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဝါရွင္တန္ဒီစီက သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီလိုေျပာလိုက္တဲ့အတြက္ အေမရိကန္ဟာ သံတမန္က်င့္ဝတ္ ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့အျပဳအမူျဖစ္တယ္လို႔ တ႐ုတ္ ဘက္က ျပန္လွန္တုံ႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ ေအာက္တိုဘာလ တတိယပတ္ထဲမွာပဲ၊ တ႐ုတ္နိုင္ငံျခားေရးဝမ့္ယီက ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျမန္မာ ဘက္က ျပန္ေခၚလိမ့္မယ္လို႔ သူတို႔ကို က်ိန္းေသေပါက္ေျပာတဲ့အေၾကာင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး အဗၺဒူ မိုမန္ကိုတယ္လီဖုန္းနဲ႔ ဆက္သြယ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ကေန ေအာက္တိုဘာလေလာက္အထိ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ငါးခူရ ျပန္လည္လက္ခံေရးစခန္းကို ကိုယ့္အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္ အမ်ိဳးသား ၁၇၀ နီးပါး၊ အမ်ိဳးသမီး ၂၉၀ ဦးေရာက္ရွိေၾကာင္း အစိုးရက ထုတ္ျပန္ေျပာ ဆို ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒရွ႕္ ႏွစ္နိုင္ငံအစိုးရအစီအစဥ္နဲ႔ တရားဝင္ ျပန္လည္ဝင္ေရာက္ လာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။
ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္နိုင္ေရးအတြက္ အဓိက အဟန႔္အတားက ဒုကၡသည္ေတြ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ဆိုတဲ့ အခ်က္အေပၚ မူတည္ေနတယ္လို႔ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးလႈပ္ရွားသူေတြက ေထာက္ျပၾကပါ တယ္။
ဒုကၡသည္ေတြကို နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ အျမန္ဆုံးေပးဖို႔နဲ႔ ခြဲျခားတဲ့ မူဝါဒ၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ အျမန္ဆုံး အဆုံး သတ္ေပးဖို႔ ကုတုပါေလာင္ ဒုကၡသည္စခန္းက ဦးေအာင္ၿမိဳင္က ေျပာပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ကိစၥေနာ္။ ဒါ လဝက မွာ မွတ္ပုံတင္ရွိၿပီးသားပါ။ ပုံစံ ၁ ဆိုၿပီးေတာ့ ဒီပုံစံ ၁ ကို အေျခခံၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ကိုလည္း အျမန္ဆုံး အေကာင္အ ထည္ ေဖာ္ေပးပါ။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ သြားလာေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရး၊ ဘာသာေရး အျခား ကိစၥေတြမွာလည္း ခြဲျခားမႈမရွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးပါ။ ၿပီးေတာ့ ခြဲျခားေသာ မူဝဒါ ေပၚလစီ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကိုလည္း အဆုံးသတ္ဖို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။”
ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ဝင္ေဟာင္း ဦးေအးလြင္ကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးအတြက္ NVC လို ႔ေခၚတဲ့ အမ်ိဳးသားစိစစ္ေရးကတ္က အႀကီးအမားဆုံး အဟန႔္အတားျဖစ္ၿပီး အစိုးရအသစ္အေနနဲ႔ ဒါကို ဂ႐ု စိုက္ ကိုင္တြယ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“အႀကီးဆုံးအခက္အခဲကေတာ့ သူတို႔ကို NVC ဆိုတာေပးလိုက္ရင္ နိုင္ငံမဲ့ဘဝကို ေရာက္သြားမယ္ဆိုတဲ့ စိုး ရိမ္ေသာက က ရွိေနတယ္။ NVC ဆိုတာ အေထာက္အထားမဲ့တဲ့ သူေတြကို နိုင္ငံသား ေလၽွာက္ခြင့္ရေ အာင္ ဖြင့္ေပးတဲ့ လမ္းစေလးပဲ။ သို႔ေသာ္ အဲဒါကို လာသမၽွလူ တစ္ေယာက္မက်န္ အကုန္လုံး နယ္စပ္က NVC ထုတ္ရမယ္ ေပးမယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ Covid 19 ျဖစ္ျဖစ္၊ AA နဲ႔ စစ္ပြဲျဖစ္ျဖစ္ မျဖစ္ျဖစ္ ဘာမွမျဖစ္ လည္း အဲဒီလူေတြက သူတို႔ရဲ့ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရးေတြ ဆုံးရႈံးသြားမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒါ အႀကီးဆုံး အ ဟန႔္အတား ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါကိုေတာ့ အစိုးရသစ္က ဂ႐ုတစိုက္လုပ္ဖို႔လိုတယ္။”
ဒုကၡသည္ေတြေနရပ္ျပန္ေရး အစီအစဥ္မွာ နိုင္ငံသားကတ္ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔၊ မိဘႏွစ္ပါးလုံးမွာ အမ်ိဳးသား မွတ္ပုံတင္ကတ္ ရွိထားရင္ သူတို႔သားသမီးေတြကိုလည္း အဲဒီလိုကတ္ ထုတ္ေပးမွာျဖစ္ၿပီး အမ်ိဳးသား မွတ္ပုံ တင္ကတ္ မရွိေသးတဲ့သူေတြကိုေတာ့ NVC လို႔ေခၚတဲ့ နိုင္ငံသားစိစစ္ခံမယ့္သူေတြကို ထုတ္ေပးတဲ့ သက္ေသ ခံကတ္ျပားကို ထုတ္ေပးမယ့္အေၾကာင္း ျမန္မာအစိုးရဘက္က ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာလမွာ ဒုကၡသည္ေတြကို ေျပာ ၾကားထားပါတယ္။
ဒုကၡသည္ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ရိုဟင္ဂ်ာအမည္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား သတ္မွတ္ေပးဖို႔၊ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရး ကတ္ ၿပား NRC ကတ္ ထုတ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ၿပီး အစိုးရက ဒီအခ်က္ေတြကို လက္မခံနိုင္ေၾကာင္း ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔က RFA ကို ေျပာဆိုထားပါတယ္။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ နိုင္ငံသား ဥပေဒကို ျပင္ဆင္နိုင္မွသာ ဒုကၡသည္ေတြ ကို အစိုးရက NRC ကတ္ထုတ္ေပးနိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
အခုလက္ရွိ အာဏာရ NLD ပါတီဟာ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လႊတ္ေတာ္ေနရာအမ်ားဆုံး အနိုင္ရထားတာေၾကာင့္ ၁၉၈၂ ဥပေဒကို ျပင္ၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို နိုင္ငံသားအျဖစ္ ျပန္ေခၚမလား ဆိုတာနဲ႔ အရင္အတိုင္း ဒီဥပေဒကို မျပင္ဆင္ဘဲ ဆက္လက္ ျငင္းဆန္ေနမလားဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာျဖစ္တယ္လို႔ Fortify Rights အဖြဲ႕က ကိုနစ္ကီဒိုင္းမြန္းက သုံးသပ္ပါတယ္။
“ဒီ ၈၂ နိုင္ငံသားဥပေဒက ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ျပႆနာ ေတာ္ေတာ္ႀကီးတယ္ေပါ့ေနာ္၊ အခုလက္ရွိ NLD မွာ ျပည္ သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ေတြမွာ အမ်ားဆုံး အနိုင္ရထားၿပီးေ တာ့ ဒီ ၈၂ ဥပေဒကို ျပင္ၿပီးေတာ့ ဒီရိုဟင္ဂ်ာေတြကို နိုင္ငံသားအျဖစ္ ျပန္ေခၚမလား ဆိုတဲ့ဟာက အခု လက္ရွိအခ်ိန္ အ ထိ ဒြိဟျဖစ္စရာ ျဖစ္ေနေသးတယ္ေပါ့။ ဂဃနဏ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း မသိေသးဘူးေပါ့။ ေနာက္တစ္ခုက ၈၂ ဥပေဒကို မျပင္ဘဲနဲ႔ ဒီအတိုင္းဆက္သြားၿပီးေတာ့ ICJ တို႔ ICC တို႔မွာ အမႈရင္ဆိုင္မ လား ဆိုတဲ့ဟာမ်ိဳးလည္း ရွိတယ္ေပါ့၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အမာလိုင္းကေနၿပီး အဲလိုဆက္ၿပီး ျငင္းဆန္ၿပီးေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ထိုက္သင့္ တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ မေပးတာေတြ၊ သူတို႔ကို ဖိႏွိပ္တာေတြ ဆက္လုပ္မလား ဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ အေန အထားျဖစ္ေနတယ္။”
ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕ FFM ရဲ့ ၂ဝ၁၉ အစီရင္ခံစာအရ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျမန္မာ့တပ္ မေ တာ္ က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခံရၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ထြက္ေျပးခဲ့ရတာ သုံးႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္ၿပီး အဲဒီ ကိစၥေတြမွာ ျမန္မာအစိုးရက တာဝန္ရွိတယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္ခံရမႈ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ နိုင္ငံ တကာ ခုံ႐ုံး ICJ မွာ ႐ုံးတင္ စစ္ေဆးခံေနရတာျဖစ္ၿပီး ေျခာက္လတစ္ႀကိမ္ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းဖို႔ ေဖေဖာ္ဝါရီ လက ၾကားျဖတ္အမိန႔္ ခ်မွတ္ခံထားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအမိန႔္ခ်မွတ္တဲ့ေန႔ကစၿပီး ေလးလအၾကာမွာ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို တရား႐ုံး ေတာ္ကို တင္ျပအစီရင္ခံၿပီး၊ အဲဒီေနာက္ ေျခာက္လတစ္ႀကိမ္ ပုံမွန္တင္ျပဖို႔ကို ဆုံးျဖတ္ထားရာမွာ ပထမအ ႀကိမ္ အစီရင္ခံစာကို ေမလက တင္သြင္းထားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
Link : Here
ႏွစ္နိုင္ငံ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔အညီ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ စာရင္းေတြကို လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးက စိစစ္ၿပီး ျမန္မာ နိုင္ငံမွာ ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့စာရင္း ျပန္လည္ေပးပို႔ထားေပမယ့္ ျပန္လည္လက္ခံ ႀကိဳဆိုေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္က ဒုကၡသည္ တစ္ေယာက္မွ ျပန္မလႊတ္နိုင္ေသးဘူးလို႔လည္း ဦးေအာင္ကိုက ေျပာပါ တယ္။
သုံးနိုင္ငံ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရး အလားအလာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာ တ႐ုတ္သံ႐ုံးကို RFA က ဒီကေန႔ ေမးျမန္းဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ ဆက္သြယ္လို႔ မရခဲ့ပါဘူး။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ နိုဝင္ဘာလက ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး ႏွစ္နိုင္ငံ သေဘာတူလက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ေပမယ့္ ေအာင္ျမင္မႈမရွိခဲ့ပါဘူး။ တ႐ုတ္နိုင္ငံရဲ့ ၾကားဝင္ေစ့စပ္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏွစ္နိုင္ငံၾကား အခ်က္ ၄ ခ်က္ပါ သေဘာတူညီခ်က္ကို ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လက သေဘာတူညီမႈရခဲ့ပါတယ္။
ပထမဆုံးအႀကိမ္ သုံးပြင့္ဆိုင္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးမႈကို ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင့္ေဆြ၊ တ႐ုတ္နိုင္ငံျခား ေရး ဝန္ႀကီး မစၥတာ ဝမ္ယီနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ မိုမန္တို႔ မႏွစ္က စက္တင္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ေတြ႕ဆုံခဲ့ၾကပါတယ္။
တ႐ုတ္အစိုးရဟာ ရိုဟင္ဂ်ာအေရး ေျပလည္ေအာင္ကူညီတဲ့ေနရာမွာ ကံမေကာင္း၊ အေၾကာင္းမလွစြာနဲ႔ အ ေတာ့္ကိုနည္းနည္းပဲ လုပ္ေပးနိုင္တာေတြ႕ရတယ္လို႔ အေမရိကန္ ဒုလက္ေထာက္နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး စတီဖင္ ေဘဂန္က ၿပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တိုဘာလက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကိုသြားခဲ့တဲ့ ခရီးစဥ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဝါရွင္တန္ဒီစီက သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီလိုေျပာလိုက္တဲ့အတြက္ အေမရိကန္ဟာ သံတမန္က်င့္ဝတ္ ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့အျပဳအမူျဖစ္တယ္လို႔ တ႐ုတ္ ဘက္က ျပန္လွန္တုံ႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ ေအာက္တိုဘာလ တတိယပတ္ထဲမွာပဲ၊ တ႐ုတ္နိုင္ငံျခားေရးဝမ့္ယီက ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျမန္မာ ဘက္က ျပန္ေခၚလိမ့္မယ္လို႔ သူတို႔ကို က်ိန္းေသေပါက္ေျပာတဲ့အေၾကာင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး အဗၺဒူ မိုမန္ကိုတယ္လီဖုန္းနဲ႔ ဆက္သြယ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ကေန ေအာက္တိုဘာလေလာက္အထိ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ငါးခူရ ျပန္လည္လက္ခံေရးစခန္းကို ကိုယ့္အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္ အမ်ိဳးသား ၁၇၀ နီးပါး၊ အမ်ိဳးသမီး ၂၉၀ ဦးေရာက္ရွိေၾကာင္း အစိုးရက ထုတ္ျပန္ေျပာ ဆို ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒရွ႕္ ႏွစ္နိုင္ငံအစိုးရအစီအစဥ္နဲ႔ တရားဝင္ ျပန္လည္ဝင္ေရာက္ လာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။
ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္နိုင္ေရးအတြက္ အဓိက အဟန႔္အတားက ဒုကၡသည္ေတြ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ဆိုတဲ့ အခ်က္အေပၚ မူတည္ေနတယ္လို႔ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးလႈပ္ရွားသူေတြက ေထာက္ျပၾကပါ တယ္။
ဒုကၡသည္ေတြကို နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ အျမန္ဆုံးေပးဖို႔နဲ႔ ခြဲျခားတဲ့ မူဝါဒ၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ အျမန္ဆုံး အဆုံး သတ္ေပးဖို႔ ကုတုပါေလာင္ ဒုကၡသည္စခန္းက ဦးေအာင္ၿမိဳင္က ေျပာပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ကိစၥေနာ္။ ဒါ လဝက မွာ မွတ္ပုံတင္ရွိၿပီးသားပါ။ ပုံစံ ၁ ဆိုၿပီးေတာ့ ဒီပုံစံ ၁ ကို အေျခခံၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ကိုလည္း အျမန္ဆုံး အေကာင္အ ထည္ ေဖာ္ေပးပါ။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ သြားလာေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရး၊ ဘာသာေရး အျခား ကိစၥေတြမွာလည္း ခြဲျခားမႈမရွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးပါ။ ၿပီးေတာ့ ခြဲျခားေသာ မူဝဒါ ေပၚလစီ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကိုလည္း အဆုံးသတ္ဖို႔ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။”
ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ဝင္ေဟာင္း ဦးေအးလြင္ကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးအတြက္ NVC လို ႔ေခၚတဲ့ အမ်ိဳးသားစိစစ္ေရးကတ္က အႀကီးအမားဆုံး အဟန႔္အတားျဖစ္ၿပီး အစိုးရအသစ္အေနနဲ႔ ဒါကို ဂ႐ု စိုက္ ကိုင္တြယ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“အႀကီးဆုံးအခက္အခဲကေတာ့ သူတို႔ကို NVC ဆိုတာေပးလိုက္ရင္ နိုင္ငံမဲ့ဘဝကို ေရာက္သြားမယ္ဆိုတဲ့ စိုး ရိမ္ေသာက က ရွိေနတယ္။ NVC ဆိုတာ အေထာက္အထားမဲ့တဲ့ သူေတြကို နိုင္ငံသား ေလၽွာက္ခြင့္ရေ အာင္ ဖြင့္ေပးတဲ့ လမ္းစေလးပဲ။ သို႔ေသာ္ အဲဒါကို လာသမၽွလူ တစ္ေယာက္မက်န္ အကုန္လုံး နယ္စပ္က NVC ထုတ္ရမယ္ ေပးမယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ Covid 19 ျဖစ္ျဖစ္၊ AA နဲ႔ စစ္ပြဲျဖစ္ျဖစ္ မျဖစ္ျဖစ္ ဘာမွမျဖစ္ လည္း အဲဒီလူေတြက သူတို႔ရဲ့ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရးေတြ ဆုံးရႈံးသြားမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒါ အႀကီးဆုံး အ ဟန႔္အတား ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါကိုေတာ့ အစိုးရသစ္က ဂ႐ုတစိုက္လုပ္ဖို႔လိုတယ္။”
ဒုကၡသည္ေတြေနရပ္ျပန္ေရး အစီအစဥ္မွာ နိုင္ငံသားကတ္ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔၊ မိဘႏွစ္ပါးလုံးမွာ အမ်ိဳးသား မွတ္ပုံတင္ကတ္ ရွိထားရင္ သူတို႔သားသမီးေတြကိုလည္း အဲဒီလိုကတ္ ထုတ္ေပးမွာျဖစ္ၿပီး အမ်ိဳးသား မွတ္ပုံ တင္ကတ္ မရွိေသးတဲ့သူေတြကိုေတာ့ NVC လို႔ေခၚတဲ့ နိုင္ငံသားစိစစ္ခံမယ့္သူေတြကို ထုတ္ေပးတဲ့ သက္ေသ ခံကတ္ျပားကို ထုတ္ေပးမယ့္အေၾကာင္း ျမန္မာအစိုးရဘက္က ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာလမွာ ဒုကၡသည္ေတြကို ေျပာ ၾကားထားပါတယ္။
ဒုကၡသည္ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ရိုဟင္ဂ်ာအမည္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား သတ္မွတ္ေပးဖို႔၊ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရး ကတ္ ၿပား NRC ကတ္ ထုတ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ၿပီး အစိုးရက ဒီအခ်က္ေတြကို လက္မခံနိုင္ေၾကာင္း ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔က RFA ကို ေျပာဆိုထားပါတယ္။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ နိုင္ငံသား ဥပေဒကို ျပင္ဆင္နိုင္မွသာ ဒုကၡသည္ေတြ ကို အစိုးရက NRC ကတ္ထုတ္ေပးနိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
အခုလက္ရွိ အာဏာရ NLD ပါတီဟာ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လႊတ္ေတာ္ေနရာအမ်ားဆုံး အနိုင္ရထားတာေၾကာင့္ ၁၉၈၂ ဥပေဒကို ျပင္ၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို နိုင္ငံသားအျဖစ္ ျပန္ေခၚမလား ဆိုတာနဲ႔ အရင္အတိုင္း ဒီဥပေဒကို မျပင္ဆင္ဘဲ ဆက္လက္ ျငင္းဆန္ေနမလားဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာျဖစ္တယ္လို႔ Fortify Rights အဖြဲ႕က ကိုနစ္ကီဒိုင္းမြန္းက သုံးသပ္ပါတယ္။
“ဒီ ၈၂ နိုင္ငံသားဥပေဒက ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ျပႆနာ ေတာ္ေတာ္ႀကီးတယ္ေပါ့ေနာ္၊ အခုလက္ရွိ NLD မွာ ျပည္ သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ေတြမွာ အမ်ားဆုံး အနိုင္ရထားၿပီးေ တာ့ ဒီ ၈၂ ဥပေဒကို ျပင္ၿပီးေတာ့ ဒီရိုဟင္ဂ်ာေတြကို နိုင္ငံသားအျဖစ္ ျပန္ေခၚမလား ဆိုတဲ့ဟာက အခု လက္ရွိအခ်ိန္ အ ထိ ဒြိဟျဖစ္စရာ ျဖစ္ေနေသးတယ္ေပါ့။ ဂဃနဏ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း မသိေသးဘူးေပါ့။ ေနာက္တစ္ခုက ၈၂ ဥပေဒကို မျပင္ဘဲနဲ႔ ဒီအတိုင္းဆက္သြားၿပီးေတာ့ ICJ တို႔ ICC တို႔မွာ အမႈရင္ဆိုင္မ လား ဆိုတဲ့ဟာမ်ိဳးလည္း ရွိတယ္ေပါ့၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အမာလိုင္းကေနၿပီး အဲလိုဆက္ၿပီး ျငင္းဆန္ၿပီးေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ထိုက္သင့္ တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ မေပးတာေတြ၊ သူတို႔ကို ဖိႏွိပ္တာေတြ ဆက္လုပ္မလား ဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ အေန အထားျဖစ္ေနတယ္။”
ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕ FFM ရဲ့ ၂ဝ၁၉ အစီရင္ခံစာအရ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျမန္မာ့တပ္ မေ တာ္ က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခံရၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ထြက္ေျပးခဲ့ရတာ သုံးႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္ၿပီး အဲဒီ ကိစၥေတြမွာ ျမန္မာအစိုးရက တာဝန္ရွိတယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္ခံရမႈ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ နိုင္ငံ တကာ ခုံ႐ုံး ICJ မွာ ႐ုံးတင္ စစ္ေဆးခံေနရတာျဖစ္ၿပီး ေျခာက္လတစ္ႀကိမ္ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းဖို႔ ေဖေဖာ္ဝါရီ လက ၾကားျဖတ္အမိန႔္ ခ်မွတ္ခံထားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအမိန႔္ခ်မွတ္တဲ့ေန႔ကစၿပီး ေလးလအၾကာမွာ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို တရား႐ုံး ေတာ္ကို တင္ျပအစီရင္ခံၿပီး၊ အဲဒီေနာက္ ေျခာက္လတစ္ႀကိမ္ ပုံမွန္တင္ျပဖို႔ကို ဆုံးျဖတ္ထားရာမွာ ပထမအ ႀကိမ္ အစီရင္ခံစာကို ေမလက တင္သြင္းထားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
Link : Here
No comments:
Post a Comment