ဘီဘီစီ ၿမန္မာပိုင္း
၁၄ ၾသဂုတ္ ၂၀၂၀
အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္မွာ ဒုတိယဗိုလ္မႉးႀကီး ေအာင္ထြန္းလင္း အဆိုတင္သြင္းစဥ္
တပ္မေတာ္အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၁၂၅ အပိုဒ္ခြဲ ၁ ျပင္ဆင္ခ်က္ကို အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳခဲ့ၿပီး ပါ ၿပီ။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳခဲ့ရင္ ဥပေဒ ျဖစ္လာေတာ့မွာပါ။
ဘာကိုျပင္သလဲ
အဓိကျပင္ဆင္တာက ကာလစည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္ကိုပါ။
တပ္မေတာ္ အက္ဥပေဒမွာ မူလျပ႒ာန္းထားတာက တပ္မေတာ္သားတေယာက္ေယာက္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့ ရင္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခ်ိန္ကေန ၃ ႏွစ္အတြင္းမွာ စစ္တရား႐ုံးက တရားစြဲဆို အေရးယူနိုင္ပါတယ္။ ၃ ႏွစ္ကာ လ သတ္မွတ္ခ်က္ကိုေက်ာ္လြန္ရင္ တရားစြဲဆို အေရးယူခြင့္မရွိေတာ့ပါဘူး။
အသစ္ျပင္ဆင္ခ်က္မွာေတာ့ တပ္မေတာ္သားတေယာက္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ထားတာကို နစ္နာသူ ဒါမွမဟုတ္ အခြင့္ရအာဏာပိုင္က သိရွိတဲ့ အခ်ိန္ကေန ၃ ႏွစ္အတြင္းမွာ တရားစြဲဆို အေရးယူခြင့္ရွိတယ္လို႔ ဆိုထားပါ တယ္။
အဓိပၸာယ္ကေတာ့ တပ္မေတာ္သားတေယာက္က်ဴးလြန္တဲ့ အမႈဟာ ဘယ္တုန္းက က်ဴးလြန္ခဲ့တာပဲျဖစ္ ၿဖစ္ အခြင့္ရအာဏာပိုင္က ေနာင္မွ သိရင္ သိတဲ့အခ်ိန္က်မွ ေဖာ္ထုတ္အေရးယူပိုင္ခြင့္ ရွိသြားၿပီ ဆိုတာပါ ပဲ။ အျပစ္က်ဴးလြန္ခ်ိန္ကေန ၁၀ ႏွစ္ၾကာမွပဲသိသိ၊ ၁၅ ႏွစ္ၾကာမွပဲသိသိ သိတဲ့အခ်ိန္ကေန ၃ ႏွစ္အတြင္း တရားစြဲဆို အေရးယူနိုင္သြားၿပီျဖစ္ပါတယ္။
ထူးျခားခ်က္
လႊတ္ေတာ္တြင္း အဓိက အင္အားစုေတြျဖစ္တဲ့ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္၊ ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခိုင္ေရးနဲ႔ ဖြံ့ၿဖိဳးေရးပါတီကိုယ္စားလွယ္၊ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကိုယ္စားလွယ္ အားလုံးက ကန္႔ကြက္သူမရွိ အတည္ျပဳေထာက္ခံခဲ့ၾကတာဟာ ထူးျခားခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
ျပင္ဆင္ခ်က္ရဲ့ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ
ျပင္ဆင္ခ်က္အဆိုတင္သြင္းသူ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္ ဒုတိယဗိုလ္မႉးႀကီး ေအာင္ထြန္းလင္းက “စစ္စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းမႈအတြက္ အေရးယူထိုက္သူကို အေရးယူခံရမယ့္အျဖစ္ကကင္းလြတ္ျခင္းမရွိဖို႔၊ နိုင္ငံကာ ဥပေဒမ်ားနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိဖို႔အတြက္” ဒီဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ကို အဆိုတင္သြင္းတာလို႔ လႊတ္ေတာ္မွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဖယ္ဒရယ္ဥပေဒအကယ္ဒမီရဲ့ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး၊ လူ႔အခြင့္အေရးေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူးကေတာ့ “အခုျပင္ ဆင္ ခ်က္ဟာ စစ္တပ္ထဲမွာရွိတဲ့ ဘယ္ေလာက္အဆင့္ျမင့္တဲ့ အရာရွိႀကီးပဲျဖစ္ပါေစ၊ ေအာက္ေျခတပ္သား ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္အခ်ိန္မဆို ကာခ်ဳပ္ (ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္) ကအေရးယူနိုင္တဲ့ အေျခအေနရေအာင္ ဖန္ တီးေပးလိုက္တဲ့ ဥပေဒ ျဖစ္တယ္”လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဖယ္ဒရယ္ဥပေဒအကယ္ဒမီရဲ့ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး၊ လူ႔အခြင့္အေရးေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူး
ဒီမိုကေရစီသေဘာအရ အရပ္ဘက္တရား႐ုံးကို လုပ္ပိုင္ခြင့္တိုးခ်ဲ႕ေပးရမယ့္အစား စစ္တရား႐ုံးကို လုပ္ပိုင္ ခြင့္တိုးခ်ဲ႕ေပးလိုက္တာလို႔ ဦးေအာင္ထူးက ဆိုပါတယ္။
“အခြင့္ရအာဏာပိုင္က ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း စတင္သိရွိသည့္ ေန႔ရက္ဆိုတဲ့စကားဟာ တိက်မႈမရွိဘူး”လို႔ ဦးေအာင္ထူးက ေထာက္ျပပါတယ္။ အေရးမယူခ်င္ေသးရင္ မသိဘူးလို႔ ဆိုနိုင္သလို၊ အေရးယူခ်င္တဲ့အခါ ခုမွသိတယ္လို႔လည္း ေျပာဆိုနိုင္တဲ့ သေဘာသက္ေရာက္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီလိုလားသူမ်ားအေနနဲ႔ စစ္တရား႐ုံးနဲ႔ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ ပိုမိုေပးအပ္မိတာမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္ ဟန္႔တားသင့္တယ္လို႔လည္း ဦးေအာင္ထူးက ဆိုပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္က ေရွ႕ေနတဦးျဖစ္တဲ့ သမၼတဦးဝင္းျမင့္အေနနဲ႔ လစ္လ်ဴရႈမထားသင့္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
“ဦးဝင္းျမင့္က ရွားရွားပါးပါး ေရွ႕ေနထဲကေန သမၼတ ျဖစ္လာတဲ့သူပါ။ ဒီေတာ့ ဦးဝင္းျမင့္လို ကိုယ္တိုင္က တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေနပါလို႔ ေႂကြးေၾကာ္ထားတဲ့ သမၼတတေယာက္မွာ ဒီလို ကာခ်ဳပ္လက္ထဲ အာဏာ အလြန္အကၽြံေပးအပ္တဲ့ ကိစၥမ်ိဳးကို မျမင္ဘူးလား။ သူလည္း ေရွ႕ေနဆိုေတာ့ ျမင္ပါလိမ့္မယ္။ ျမင္ရင္ ဒါမ်ိဳးကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ သူ႔မွာ တာဝန္ရွိတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။”
ဘာ့ေၾကာင့္ျပင္သလဲ
အခုလတ္တေလာအခ်ိန္မွာ ဒီဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ လိုအပ္ခ်က္ တခုခုရွိပါသလား။
တပ္မေတာ္က ဒီဥပေဒကို အခုခ်ိန္မွာ ဘာ့ေၾကာင့္ျပင္ဆင္ခ်င္တာပါလဲ။
ဒီဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ဟာ တပ္မေတာ္သားေတြက်ဴးလြန္တဲ့ ျပစ္မႈေတြအေပၚ အေရးယူမႈနဲ႔ ပတ္သက္ပါ တယ္။ တပ္မေတာ္သားေတြက်ဴးလြန္တဲ့ျပစ္မႈ သို႔မဟုတ္ က်ဴးလြန္တယ္လို႔ အစြပ္စြဲခံရေလ့ရွိတဲ့ ျပစ္မႈေတြ က ဘာေတြပါလဲ။
ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ဒုကၡသည္စခန္းထဲက အရပ္သားတခ်ိဳ႕ကို သတ္ျဖတ္မႈအတြက္ တပ္မေတာ္သား ေအာက္ေျခရဲေဘာ္နဲ႔ အရာရွိတခ်ိဳ႕ကို အေရးယူဖူးတာရွိပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္က ေရယာဥ္တစင္းေပၚမွာ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈအတြက္ တပ္မေတာ္သားတခ်ိဳ႕ကို တရားစြဲဆိုမႈ ရွိပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္အင္းဒင္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ၁၀ ဦးသတ္ျဖတ္မႈအတြက္ တပ္မေတာ္သားတခ်ိဳ႕ကို အေရးယူေထာင္ ခ်ခဲ့ဖူးတာ ရွိပါတယ္။
အိုင္စီေဂ်မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျမန္မာအဖြဲ႕ကို ဦးေဆာင္ခဲ့ဓာတ္ပုံ ရင္းျမစ္,REUTERS
အိုင္စီေဂ်မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျမန္မာအဖြဲ႕ကို ဦးေဆာင္ခဲ့
တပ္မေတာ္သားေတြ က်ဴးလြန္တယ္လို႔ အခုေလာေလာဆယ္ ႏွစ္ေတြ အတြင္းမွာ အမ်ားဆုံးနဲ႔ အျပင္းထန္ ဆုံးအစြပ္စြဲခံရတာက ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို သတ္ျဖတ္၊ မီးရွို႔၊ မုဒိမ္းက်င့္မႈပါ။
ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီကဖြဲ႕စည္းတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာ လြတ္လပ္ေသာ အခ်က္အလက္ ရွာ ေဖြေရး မစ္ရွင္ (IIFFMM) ရဲ့အစီရင္ခံစာမွာ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ သက္ေသအေထာက္အထား အမ်ားအျပားပါ ဝင္ ၿပီး အဲဒီအခ်က္ေတြကိုပဲ အိုင္စီေဂ်မွာ တရားစြဲအဖြဲ႕က အမ်ားဆုံး ကိုးကားေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြ သိန္းခ်ီထြက္ေျပးတဲ့ အစိုးရတပ္မေတာ္ရဲ့ နယ္ေျမရွင္းလင္း စစ္ဆင္ေရးျဖစ္ပြားခဲ့တာဟာ အခု ၾသဂုတ္လကုန္ဆိုရင္ ၃ ႏွစ္ျပည့္ပါေတာ့မယ္။ အိုင္စီေဂ်နဲ႔ နိုင္ငံတကာဖိအားအတြက္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရး မွာ က်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူဖို႔ အခုလို ဥပေဒျပင္ဆင္တာလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္နိုင္ တယ္ လို႔ ဦးေအာင္ထူးက သုံးသပ္ပါတယ္။
“အိုင္စီေဂ်လို႔ေခၚတဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရား႐ုံးကေနၿပီး တာဝန္ရွိသူေတြကို အေရးယူေပးပါလို႔ ဖိအား ေတြတက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ အေရးယူျပဖို႔ လိုအပ္လာတယ္။ လိုအပ္ရင္ အေရးယူမယ္။”
တပ္မေတာ္၊ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခိုင္ဖြံ့ၿဖိဳးေရးပါတီတို႔က ကန္႔ကြက္သူတဦး တေယာက္မွ မရွိဘဲ အားလုံးက ေထာက္ခံခဲ့ၾကတဲ့ အခ်က္ဟာလည္း အိုင္စီေဂ်နဲ႔ ပတ္သက္သလားလို႔ ဆက္စပ္စဥ္းစားဖြယ္ ျဖစ္ပါတယ္။
တပ္မေတာ္အေပၚ အဓိကစြဲဆိုတဲ့ အိုင္စီေဂ်အမႈမွာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ဟာ အိုင္စီေဂ်မွာ သြားေရာက္တရားရင္ဆိုင္တဲ့ ျမန္မာအဖြဲ႕ကို ဦးေဆာင္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခိုင္ေရးနဲ႔ ဖြံ့ၿဖိဳးေရးပါတီကေတာ့ တပ္မေတာ္ကေန စတင္ဆင္းသက္ေပါက္ဖြားလာတဲ့ ပါတီျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ေၾကာင္းျပန္သက္ေရာက္နိုင္သလား
အကယ္၍သာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ ႏွစ္ေက်ာ္က အမႈေတြကို အခုခ်ိန္မွာ ျပန္အေရးယူနိုင္ဖို႔ အခုဥပေဒကို ျပင္ဆင္ တာဆိုရင္ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္သက္ေရာက္မႈ ျဖစ္နိုင္ပါသလား။
အသစ္ျပ႒ာန္းတဲ့ ဥပေဒနဲ႔ လြန္ခဲ့တဲ့ အမႈေတြကို အေရးယူရင္ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္သက္ေရာက္မႈပဲ ျဖစ္ တယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူးကဆိုပါတယ္။
တရားမၽွတမႈ အတြက္ အျပစ္ရွိသူကို အေရးယူရင္ ဒါဟာ ႀကိဳဆိုထိုက္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ေပမယ့္ ေနာက္ေၾကာင္း ၿပန္သက္ေရာက္တာမ်ိဳးကေတာ့ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အစဥ္အလာေကာင္း မဟုတ္သလို နိုင္ငံတကာ တရားဥပေဒစံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားနဲ႔လည္း လြဲမွားတိမ္းေခ်ာ္ေနတယ္လို႔ ဦးေအာင္ထူးက ဆိုပါတယ္။
၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္သလား
“ဥပေဒေၾကာင္းအရ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္သက္ေရာက္တယ္လို႔ အဓိပၸာယ္ သက္ေရာက္သြားတယ္။ ဘာ့ ေၾကာင့္ လဲဆိုေတာ့ ျပစ္မႈျဖစ္ပြားတာကို စတင္သိရွိတဲ့အခ်ိန္ကလို႔ သုံးထားလို႔ ျဖစ္တယ္။ စတင္သိတဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီး အေရးယူနိုင္တယ္ဆိုတဲ့အခါ ဘယ္အခ်ိန္ကပဲ စသိသိေလ ေနာက္ေၾကာင္းမွာ အတိတ္ကာ လမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျပစ္မႈႀကီးေတြအေပၚမွာ အေရးယူနိုင္တဲ့ အေျခအေနေရာက္သြားတာေၾကာင့္ေနာက္ေၾကာင္း ၿပန္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိတယ္လို႔ေျပာရင္လည္း ရတယ္လို႔ ဆိုရမွာ ျဖစ္တယ္” လို႔ ဦးေအာင္ထူးက ဆိုပါတယ္။
၂၀၀၈အေျခခံဥပေဒရဲ့ ပုဒ္မ ၄၃ မွာေတာ့ အခုလိုေဖာ္ျပထားပါတယ္။
“မည္သည့္ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒမၽွ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္အာဏာ သက္ေရာက္ေစရန္ ျပ႒ာန္းခြင့္ မရွိေစရ။”
လင့္၊https://www.bbc.com/burmese/burma-53785229
No comments:
Post a Comment