လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံ ( RFA )
ျမန္မာဌာန | သတင္းမ်ားေက်ာ္လြင္ဦး
■ ကုလသမဂၢဖြံ့ၿဖိဳးမႈအစီအစဥ္ UNDP နဲ႔ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာေအဂ်င္စီ UNHCR တို႔ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေပးေရးလုပ္ငန္းေတြ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ျမန္မာ အစိုးရနဲ႔ သေဘာတူ ထားတာကို တစ္ႏွစ္သက္တမ္းထပ္တိုးလိုက္တယ္လို႔ ေမ ၁၁ ရက္ေန႔ မေန႔က ေၾက ညာခဲ့ပါတယ္။
ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ေတြဟာ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ကတည္းက ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီ ေပးေရး လုပ္ငန္းေတြကို စတင္ခဲ့ေပမယ့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကူးသြားသူေတြ ဒီ သုံးႏွစ္ကာလအတြင္း ျပန္ မလာၾကေသး ပါဘူး။
ဒီလိုေအာင္ျမင္မႈမရတာဟာ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ သေဘာထားကို မရယူခဲ့တာ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိတာေတြ ေၾကာင့္လို႔ လူ႔အခြင့္ေရးသမားတခ်ိဳ႕နဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြက ေထာက္ျပပါတယ္။
စီမံကိန္းေတြကို သက္တမ္းတိုးေနေပမယ့္ ဒုကၡသည္ေနရပ္ျပန္ေရး အဆင္မေျပရင္ မေအာင္ျမင္ဘူးလို႔ ရိုဟင္ဂ်ာေရးလႈပ္ရွားသူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ဦးသာေအးက ေထာက္ျပပါတယ္။
“စာခ်ဳပ္ေတြခ်ဳပ္ဆိုတာနဲ႔စာရင္ ခ်ဳပ္ဆိုထားတဲ့အတိုင္းလက္ေတြ႕မွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီးေတာ့မွ ဒုက ၡသည္ေတြျပန္လာနိုင္တဲ့ အေျခအေနျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးေပးတာက အဓိကေပါ့၊ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ၿပီးေတာ့ ျပန္လာ နိုင္ေရးမလုပ္နိုင္ဘူးဆိုရင္ ဒီစာခ်ဳပ္ကသက္တမ္းပဲကုန္သြားမယ္၊ တကယ့္လက္ေတြ႕မွာေတာ့ အလုပ္ျဖစ္ မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္”
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံမွာ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ခုႏွစ္သိန္းနီးပါးရွိၿပီး ဒီေန႔အထိ ႏွစ္နိုင္ငံသေဘာတူညီမႈနဲ႔ တ ေယာက္မွ ျပန္မလာနိုင္ေသးပဲ မိမိသေဘာဆႏၵအရ ေနရပ္ျပန္လာတဲ့သူ ၃၀၀ နီးပါးရွိတယ္လို႔ နိုင္ငံျခား ဝန္ ႀကီးဌာန တာဝန္ ရွိသူေတြက ေျပာပါတယ္။
ေနရပ္ျပန္ဖို႔ ခက္ခဲေနရတာဟာ ဒုကၡသည္ေတြမွာ ခိုင္လုံတဲ့အေၾကာင္းရွိေနတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္ေရး လႈပ္ရွား သူ Fortify Rights အဖြဲ႕က ကိုနစ္ကီဒိုင္းမြန္းက ေထာက္ျပပါတယ္။
“ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြရဲ့ ယုံၾကည္မႈကို အစိုးရကမရဘူး၊ အစိုးရက မတည္ေဆာက္နိုင္ဘူး၊ သူတို႔ က ဘာ လုပ္လဲ ဆိုရင္ UN ေအဂ်င္စီျဖစ္တဲ့ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ုံးနဲ႔ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ပူးေပါင္း ေဆာင္ ရြက္တယ္ ဆိုတာလုပ္တယ္၊ ဟိုဘက္မွာရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ တာ သူတို႔ ရဲသေဘာထားေတြ ဘယ္လို႔ရွိသလဲဆိုတာ ေမးျမန္းေဆာင္ရြက္တာမရွိပဲနဲ႔ လုပ္ခ်င္တဲ့ဟာပဲ အစိုးရနဲ႔ UN ေအဂ်င္စီနဲ႔ေပါင္းလုပ္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ဟိုဘက္ကလူေတြက သူတို႔ရဲ့သေဘာထားေတြကို တင္ျပေဆြးေႏြး ခြင့္မရဘူး၊ သူတို႔လိုခ်င္တာမရတဲ့ အခါက်ေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ သူတို႔ျပန္လာမယ့္အစီ အစဥ္က လြယ္ကူ ေခ်ာေမြ႕မယ္မထင္ဘူး”
အစိုးရအေနနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္လာေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ဖို႔ အေရးႀကီးၿပီး ေတြ႕ဆုံညႇိႏွိုင္းတာ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာခ်ျပတာေတြ လုပ္သင့္တယ္လို႔ အႀကံျပဳပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံ ကုတုပါေလာင္ဒုကၡသည္စခန္းမွာေနထိုင္တဲ့ ဦးေအာင္ၿမိဳင္က ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႔ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရး အပါအဝင္ ေဆာင္းဆိုခ်က္ေတြကို လိုက္ေလ်ာရင္ ခ်က္ခ်င္း ျပန္လာၾကမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“အဓိကနိုင္ငံသားအခြင့္အေရး၊ လုံျခဳံေရး၊ လြတ္လပ္စြာသြာလာခြင့္ရေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး ဒါေတြ ကို အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္စီစဥ္ေပးမယ္ဆိုရင္ ဒီကဒုကၡသည္ေတြကလည္း ခုလုပ္ေပးရင္ ခုျပန္ လာ မယ့္သေဘာမ်ိဳးရွိေနတယ္၊ ဒါေတြကို အစိုးရအေနနဲ႔ လိုက္ေလ်ာဖို႔လိုပါတယ္၊ အျပန္အလွန္ ပြင့္ လင္းျမင္ သာ ဖို႔လည္းလိုပါတယ္”
ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ ရြာအလိုက္ လူႀကီးေတြ သေဘာထားကို ရယူတာ၊ လုံျခဳံေရးအာမခံခ်က္ အပါအဝင္ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္၊ ရပ္ရြာေဟာင္းမွာ ျပန္လည္ေနထိုင္ခြင့္ စတဲ့ အခ်က္ေတြကို လိုလား
ေန ၾကတာပါ။
နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန ညြန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးခ်မ္းေအးကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး ကိစၥ ၾကန႔္ၾကာေနတာဟာ သူတို႔ရဲ့ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြေၾကာင့္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“သူတို႔ဘက္က သတ္မွတ္ခ်က္ Condition ေတာင္းတာေတြက မ်ားလြန္းလို႔ေပါ၊ ျဖစ္သင္ျဖစ္ထိုက္ တဲ့အ ခ်က္ေတြ ဆို လြယ္ပါတယ္၊ က်ေနာ္တို႔ဘက္က သတ္မွတ္ခ်က္မထားဘူး၊ ဘာမွမထားဘူး၊ ဥပမာ အ ၾကမ္း ဖက္သမားတို႔၊ နိုင္ငံရဲ့ဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာရမယ္တို႔ပဲပါတယ္”
နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာ သေဘာတူညီခ်က္ကို လူဝင္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ႀကီးဌာနက လက္ မွတ္ထိုးတာျဖစ္ၿပီး သက္တမ္းက ၂၀၂၁ ဇြန္လအထိ ရွိမွာပါ။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့တဲ့ ဒီ သေဘာတူညီခ်က္မွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံဘက္ေရာက္ေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ျမန္မာ နိုင္ငံဘက္ကို သူတို႔ဆႏၵအေလ်ာက္၊ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိျပန္လာၿပီး၊ လုံျခဳံစြာေရရွည္ေနထိုင္နိုင္မယ့္ အေျခအေန ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးေပးဖို႔နဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက ၿမိဳ႕နယ္သုံးခုမွာေနထိုင္တဲ့ ျပည္သူေတြ အားလုံး အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစတဲ့ ဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေတြ ျဖစ္လာေအာင္ ပံ့ပိုးေပးဖို႔ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ပါဝင္ပါ တယ္။
ထြက္ေျပးသြားတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ သူတို႔ဆႏၵအေလ်ာက္ ျပန္လာနိုင္တဲ့ အေျခအေန မျဖစ္ေသးေပမယ့္ ဒီ သေဘာတူ ညီခ်က္ေၾကာင့္ UNHCR နဲ႔ UNDP တို႔ဟာ ဘူးသီးေတာင္နဲ႔ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ေတြက ရြာ ေပါင္း ၁၂၀ မွာ ေနထိုင္ သူ ၂၆၀၀ ေလာက္ကို သြားေရာက္ေတြ႕ဆုံခဲ့ၿပီး၊ အျမန္ဆုံး ထိေရာက္မႈရွိမယ့္ စီမံကိန္း ၇၅ ခု စီစဥ္ေပးနိုင္ခဲ့တယ္ လို႔ UNHCR ရဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
လက္ရွိ ကပ္ေရာဂါကာလမွာ စီမံကိန္းလုပ္ေဆာင္မႈေတြ ေႏွးေကြးေနၿပီး၊ ေဒသခံလူမႈအသိုက္ အဝန္းေတြ ၾကားမွာ ကိုရိုနာ ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါ ကာကြယ္ေရး၊ ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ တိုးျမႇင့္လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို ႔လည္း ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး UNHCR အဖြဲ႕ကို RFA သတင္းဌာနက အီးေမးပို႔ေမးျမန္းထားေပမယ့္ ညေန ၄ နာရီ အထိ ျပန္လည္ေျဖၾကားတာမရွိေသးပါဘူး။
ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးေဟာင္း ဦးရဲထြဋ္က ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကိစၥကို ေဆာင္ရြက္ရာမွာ နိုင္ငံသားနဲ႔ တိုင္းရင္း သား ဆိုတာကို ႏွစ္ဘက္စလုံးက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိဖို႔လိုတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔အဓိကေတာ့ အဲေဒသမွာလုပ္မယ္ဆိုရင္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ တိုင္ပင္လုပ္ရမွာေပါ့၊ တိုင္းရင္း သား ဆိုတဲ့ကိစၥနဲ႔ နိုင္ငံသားဆိုတဲ့ကိစၥကို ႏွစ္ဖက္လုံးက ကြဲကြဲျပားျပားနားလည္ၿပီး ေျဖရွင္းဖို႔လို တယ္ လို႔ထင္တယ္ အဲဒါဆို အေျဖရနိုင္မွာပါ”
အစိုးရအေနနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးအပါအဝင္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူသားခ်င္းစာနာမႈကိစၥေတြေဆာင္ ရြက္ မယ္ဆိုရင္ ေတြဆုံညႇိႏွိုင္းတာေတြ၊ ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္တာေတြနဲ႔ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ခ်ျပ ဖို႔ အ ေရးႀကီးတယ္ လို႔ လူ႔အခြင့္ေရးသမားေတြ၊ ဒုကၡသည္ေတြက ေထာက္ျပၾကပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ကို သက္တမ္းတိုးနိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ႀကိဳဆိုေၾကာင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိုင္ငံ ၿခားေရး ဝန္ႀကီးက BenarNews သတင္းဌာနကို ေျပာပါတယ္။
“ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ျပန္နိုင္ဖို႔ ေအာက္ေျခမွာ သင့္ေတာ္တဲ့ အေျခအေနေတြ စီစဥ္နိုင္ေရးအတြက္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕ အစည္းေတြက လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢအဖြဲ႕အစည္းေတြ အား သြန္ခြန္စိုက္ လုပ္ရမွာပါ” လို႔ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး အဗၺဒူမိုမန္က ေျပာပါတယ္။
“ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ကေတာ့ အင္မတန္ ရွင္းပါတယ္၊ ျမန္မာအစိုးရက သူ႔ျပည္သူေတြျပန္ ေခၚ တာကို က်ေနာ္တို႔ လိုလားတယ္၊ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျမန္မာအစိုးရက နိုင္ငံသားေပးရမယ္ မေပးနိုင္ ဘူးဆို တဲ့အခ်က္ကို ေဆြးေႏြးျငင္းခုံရာမွာပါဝင္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ မလိုလားပါဘူး” လို႔ ဝန္ႀကီးက ဆက္ေျပာ ပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြ အရင္ ျပန္ရပါမယ္၊ ၿပီးေတာ့မွ သူတို႔ လိုလားခ်က္ေတြကို ေတာင္းဆိုသင့္တယ္လို႔ ဝန္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။
လင့္၊https://www.rfa.org/burmese/program_2/rohingya-repatriation-extend-05122020045704.html
No comments:
Post a Comment