ေနရိန္ေက်ာ္
2019-11-12
ICJ ကုလသမဂၢတရား႐ုံးက ခုံ႐ုံးလူႀကီးမ်ား။ Photo: ICJ
"International Court of Justice (ICJ) ဆိုတာဘာလဲ"
International Court of Justice (ICJ) ဆိုတာ ကုလသမဂၢရဲ့တရား႐ုံးျဖစ္ၿပီး ကမၻာ့တရား႐ုံးလို႔လဲ သာမန္ အား ၿဖင့္ ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္မွာေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္းအရ တည္ေထာင္ ခဲ့ တာျဖစ္ၿပီး ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ဧၿပီလကစလို႔ သက္ဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ႐ုံးကိုေတာ့ နယ္သာလန္နိုင္ငံ သဟိတ္ဂ္ၿမိဳ႕မွာ တည္ထားပါတယ္။ သူ႔ရဲ့တာဝန္ကေတာ့ တနိုင္ငံနဲ႔ တနိုင္ငံတရားစြဲၾကတဲ့အခါမွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပ ေဒေတြနဲ႔အညီ တရားမၽွတမႈရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ ICJ ခုံ႐ုံးမွာ နိုင္ငံတကာဥပေဒ ပညာ ရွင္ေတြကို ခန႔္ထားတာျဖစ္ၿပီး၊ ဥကၠ႒၊ ဒု-ဥကၠ႒အပါအဝင္ တရားသူႀကီး ၁၅ ဦးကို ကုလသမဂၢအေထြ ေထြ ညီလာခံနဲ႔ လုံျခဳံေရး ေကာင္စီကေန ၉ ႏွစ္တႀကိမ္ သက္တမ္းနဲ႔ေရြးခ်ယ္ခန႔္အပ္တာျဖစ္ပါတယ္။
"လက္ရွိခုံ႐ုံးလူႀကီးေတြက ဘယ္သူေတြလဲ"
ICJ ရဲ့လက္ရွိဥကၠ႒က ဆိုမာလီယာနိုင္ငံက အက္ဗ္ဒူကာဝီ အာမက္ယူဆြတ္ျဖစ္ၿပီး၊ ဒု-ဥကၠ႒ကေတာ့ တ ႐ုတ္နိုင္ငံက ေဆြဟန္ကင္ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ပါတယ္။ တျခားအဖြဲ႕ဝင္တရားသူႀကီးေတြကေတာ့ ဆလို ဗက္ကီးယား၊ ျပင္သစ္၊ ေမာ္ရိုကို၊ ဘရာဇီးလ္၊ အေမရိက၊ အီတလီ၊ ယူဂန္ဒါ၊ အိႏၵိယ၊ ဂ်ေမကာ၊ ဩစေတး လ်၊ ႐ုရွား၊ လက္ဘႏြန္နဲ႔ ဂ်ပန္နိုင္ငံေတြကျဖစ္ပါတယ္။
"ခုံ႐ုံးကဘာေတြလုပ္ေပးနိုင္လဲ"
ခုံ႐ုံးက အဓိကႏွစ္ပိုင္းေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ တပိုင္းက တနိုင္ငံနဲ႔ တနိုင္ငံျပႆနာေတြျဖစ္တဲ့အခါ တရား ဥ ပေဒအရေျဖရွင္းေပးဖို႔ နိုင္ငံတနိုင္ငံဘက္က တင္ျပလာရင္ လက္ခံေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တပိုင္း က ေတာ့ အဲဒီျပႆနာကို ေလ့လာဆန္းစစ္ၿပီး ကုလသမဂၢရဲ့လုပ္ထုံးလုပ္နည္းနဲ႔ တျခားအထူးအဖြဲ႕ေတြက ဘယ္လိုဆက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္သင့္လဲဆိုတာကို ဥပေဒအရ အႀကံျပဳဆုံးျဖတ္ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။
"ICJ ခုံ႐ုံးမွာအရင္ကဘာလုပ္ခဲ့ဖူးလဲ"
အထင္ရွားဆုံးဥပမာတခုကေတာ့ဒီလိုပါ။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ထိျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေဘာ့စနီးယား စစ္ပြဲမွာ ဆာ့ဘ္စစ္တပ္က ေဘာ့စနီးယား မြတ္စလင္ ကေလးေရာလူႀကီးပါ ၇ ေထာင္ေလာက္ကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ၿပီး ၃ ေသာင္းေလာက္ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ျဖစ္ရပ္အတြက္ လူမ်ိဳးတုန္းသုတ္သင္မႈ၊ လူမ်ိဳး ႏြယ္စုရွင္းလင္းမႈေတြနဲ႔ ICJ ခုံ႐ုံးမွာ ဦးတိုက္ေလၽွာက္ထားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအမႈအတြက္ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈေတြ မျဖစ္ ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တယ္လို႔ ၂ဝဝ၇ ေဖေဖၚဝါရီလမွာ ခုံ႐ုံးက စစ္ေဆးေတြ႕ရွိၿပီး၊ တာဝန္ရွိေခါင္း ေဆာင္ေတြကို International Criminal Tribunal (ICT)တရား႐ုံးကေန ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အႀကံျပဳ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်ခဲ့ပါတယ္။
"ျမန္မာကိစၥမွာ ဘယ္လိုျဖစ္လာတာလဲ"
၂ဝ၁၆ ေအာက္တိုဘာလနဲ႔ ၂ဝ၁၇ ဩဂုတ္လေတြမွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ နယ္ေၿမ ရွင္း လင္းေရးဆိုၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို သတ္ျဖတ္တာ၊ မုဒိမ္းက်င့္တာ၊ ေက်းရြာေတြ မီးရွို႔ဖ်က္ဆီးၿပီး အစုလိုက္ အျပဳံလိုက္ ထြက္ေျပးေအာင္ အၾကမ္းဖက္ေမာင္းထုတ္တာေတြျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဒါဟာ ကုလသမဂၢက ခ် မွတ္ထားတဲ့ ဂ်နိုဆိုက္ကြန္ဗန္းရွင္းအရ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ ပ်က္ ကြက္ခဲ့တယ္ဆိုၿပီး နိုင္ငံေပါင္း ၅၇ နိုင္ငံနဲ႔ဖြဲ႕ထားတဲ့ အစၥလာမ္မစ္နိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႕ OIC က၊ သူ႔အဖြဲ႕ဝင္ ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံကို ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ေရြးၿပီး ICJ ခုံ႐ုံးမွာ ဦးတိုက္ေလၽွာက္ ထား တာျဖစ္ပါတယ္။
"ICJ ခုံ႐ုံးက ဘာဆက္လုပ္မလဲ"
တရားမၽွတမႈရဖို႔အတြက္ အဓိကႏွစ္လမ္းရွိတယ္လို႔ Global Justice Center အဖြဲ႕က ဆိုပါတယ္။ တခုက လူမ်ိဳးတုန္းသုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈအတြက္ ျမန္မာဟာ နိုင္ငံတနိုင္ငံအေနနဲ႔ တာဝန္ယူေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခုက က်ဴးလြန္မႈေတြျဖစ္ေအာင္ စီစဥ္ခဲ့တဲ့သူေတြ၊ ပါဝင္ခဲ့တဲ့သူေတြကို လူပုဂၢိဳလ္ တဦးခ်င္းကို အေရးယူနိုင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။
International Court of Justice (ICJ) ဆိုတာ ကုလသမဂၢရဲ့တရား႐ုံးျဖစ္ၿပီး ကမၻာ့တရား႐ုံးလို႔လဲ သာမန္ အား ၿဖင့္ ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္မွာေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္းအရ တည္ေထာင္ ခဲ့ တာျဖစ္ၿပီး ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ဧၿပီလကစလို႔ သက္ဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ႐ုံးကိုေတာ့ နယ္သာလန္နိုင္ငံ သဟိတ္ဂ္ၿမိဳ႕မွာ တည္ထားပါတယ္။ သူ႔ရဲ့တာဝန္ကေတာ့ တနိုင္ငံနဲ႔ တနိုင္ငံတရားစြဲၾကတဲ့အခါမွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပ ေဒေတြနဲ႔အညီ တရားမၽွတမႈရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ ICJ ခုံ႐ုံးမွာ နိုင္ငံတကာဥပေဒ ပညာ ရွင္ေတြကို ခန႔္ထားတာျဖစ္ၿပီး၊ ဥကၠ႒၊ ဒု-ဥကၠ႒အပါအဝင္ တရားသူႀကီး ၁၅ ဦးကို ကုလသမဂၢအေထြ ေထြ ညီလာခံနဲ႔ လုံျခဳံေရး ေကာင္စီကေန ၉ ႏွစ္တႀကိမ္ သက္တမ္းနဲ႔ေရြးခ်ယ္ခန႔္အပ္တာျဖစ္ပါတယ္။
"လက္ရွိခုံ႐ုံးလူႀကီးေတြက ဘယ္သူေတြလဲ"
ICJ ရဲ့လက္ရွိဥကၠ႒က ဆိုမာလီယာနိုင္ငံက အက္ဗ္ဒူကာဝီ အာမက္ယူဆြတ္ျဖစ္ၿပီး၊ ဒု-ဥကၠ႒ကေတာ့ တ ႐ုတ္နိုင္ငံက ေဆြဟန္ကင္ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ပါတယ္။ တျခားအဖြဲ႕ဝင္တရားသူႀကီးေတြကေတာ့ ဆလို ဗက္ကီးယား၊ ျပင္သစ္၊ ေမာ္ရိုကို၊ ဘရာဇီးလ္၊ အေမရိက၊ အီတလီ၊ ယူဂန္ဒါ၊ အိႏၵိယ၊ ဂ်ေမကာ၊ ဩစေတး လ်၊ ႐ုရွား၊ လက္ဘႏြန္နဲ႔ ဂ်ပန္နိုင္ငံေတြကျဖစ္ပါတယ္။
"ခုံ႐ုံးကဘာေတြလုပ္ေပးနိုင္လဲ"
ခုံ႐ုံးက အဓိကႏွစ္ပိုင္းေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ တပိုင္းက တနိုင္ငံနဲ႔ တနိုင္ငံျပႆနာေတြျဖစ္တဲ့အခါ တရား ဥ ပေဒအရေျဖရွင္းေပးဖို႔ နိုင္ငံတနိုင္ငံဘက္က တင္ျပလာရင္ လက္ခံေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တပိုင္း က ေတာ့ အဲဒီျပႆနာကို ေလ့လာဆန္းစစ္ၿပီး ကုလသမဂၢရဲ့လုပ္ထုံးလုပ္နည္းနဲ႔ တျခားအထူးအဖြဲ႕ေတြက ဘယ္လိုဆက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္သင့္လဲဆိုတာကို ဥပေဒအရ အႀကံျပဳဆုံးျဖတ္ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။
"ICJ ခုံ႐ုံးမွာအရင္ကဘာလုပ္ခဲ့ဖူးလဲ"
အထင္ရွားဆုံးဥပမာတခုကေတာ့ဒီလိုပါ။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ထိျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေဘာ့စနီးယား စစ္ပြဲမွာ ဆာ့ဘ္စစ္တပ္က ေဘာ့စနီးယား မြတ္စလင္ ကေလးေရာလူႀကီးပါ ၇ ေထာင္ေလာက္ကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ၿပီး ၃ ေသာင္းေလာက္ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ျဖစ္ရပ္အတြက္ လူမ်ိဳးတုန္းသုတ္သင္မႈ၊ လူမ်ိဳး ႏြယ္စုရွင္းလင္းမႈေတြနဲ႔ ICJ ခုံ႐ုံးမွာ ဦးတိုက္ေလၽွာက္ထားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအမႈအတြက္ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈေတြ မျဖစ္ ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တယ္လို႔ ၂ဝဝ၇ ေဖေဖၚဝါရီလမွာ ခုံ႐ုံးက စစ္ေဆးေတြ႕ရွိၿပီး၊ တာဝန္ရွိေခါင္း ေဆာင္ေတြကို International Criminal Tribunal (ICT)တရား႐ုံးကေန ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အႀကံျပဳ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်ခဲ့ပါတယ္။
"ျမန္မာကိစၥမွာ ဘယ္လိုျဖစ္လာတာလဲ"
၂ဝ၁၆ ေအာက္တိုဘာလနဲ႔ ၂ဝ၁၇ ဩဂုတ္လေတြမွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ နယ္ေၿမ ရွင္း လင္းေရးဆိုၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို သတ္ျဖတ္တာ၊ မုဒိမ္းက်င့္တာ၊ ေက်းရြာေတြ မီးရွို႔ဖ်က္ဆီးၿပီး အစုလိုက္ အျပဳံလိုက္ ထြက္ေျပးေအာင္ အၾကမ္းဖက္ေမာင္းထုတ္တာေတြျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဒါဟာ ကုလသမဂၢက ခ် မွတ္ထားတဲ့ ဂ်နိုဆိုက္ကြန္ဗန္းရွင္းအရ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔ ပ်က္ ကြက္ခဲ့တယ္ဆိုၿပီး နိုင္ငံေပါင္း ၅၇ နိုင္ငံနဲ႔ဖြဲ႕ထားတဲ့ အစၥလာမ္မစ္နိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႕ OIC က၊ သူ႔အဖြဲ႕ဝင္ ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံကို ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ေရြးၿပီး ICJ ခုံ႐ုံးမွာ ဦးတိုက္ေလၽွာက္ ထား တာျဖစ္ပါတယ္။
"ICJ ခုံ႐ုံးက ဘာဆက္လုပ္မလဲ"
တရားမၽွတမႈရဖို႔အတြက္ အဓိကႏွစ္လမ္းရွိတယ္လို႔ Global Justice Center အဖြဲ႕က ဆိုပါတယ္။ တခုက လူမ်ိဳးတုန္းသုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈအတြက္ ျမန္မာဟာ နိုင္ငံတနိုင္ငံအေနနဲ႔ တာဝန္ယူေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခုက က်ဴးလြန္မႈေတြျဖစ္ေအာင္ စီစဥ္ခဲ့တဲ့သူေတြ၊ ပါဝင္ခဲ့တဲ့သူေတြကို လူပုဂၢိဳလ္ တဦးခ်င္းကို အေရးယူနိုင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment