ဗြီအိုုေအ (ျမန္မာဌာန)
ကိုဉာဏ္ဝင္းေအာင္
(၇၃)ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံမွာ တုန္႔ျပန္ေျပာၾကားေနတဲ့ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ေဟာက္ဒိုဆြမ္ (ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ၂၀၁၈)
သိန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ရာဇဝတ္မႈက်ဴးလြန္ၿပီး ေမာင္းထုတ္လိုက္တဲ့ကိစၥကို စတင္ စုံစမ္းဖို႔ ICC ႏို္င္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခုံရုံးက ခြင့္ျပဳလုိက္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ထြက္ေပၚလာအၿပီး ေျပာဆိုလုိက္တာပါ။ ဒီအ ေၾကာင္း ကိုဉာဏ္ဝင္းေအာင္က တင္ျပထားပါတယ္။
႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ရာဇဝတ္မႈက်ဴးလြန္ၿပီး ေမာင္းထုတ္လိုက္တဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ကို ICC က စတင္စုံစမ္းဖို႔ ႏိုဝင္ ဘာ(၁၄)ရက္ေန႔မွာ ခြင့္ျပဳလုိက္ ပါတယ္။ ICC ဖြဲ႔စည္းေရး ေရာမစာခ်ဳပ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက လက္မွတ္ မထုိး ထားတာေၾကာင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ လုပ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျမန္မာအစိုးရက ေတာက္ေလွ်ာက္ေျပာလာ တာပါ။ ဒါေပမဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြကို ေမာင္းထုတ္လိုက္တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ သက္ေသျပဖို႔ လို လာရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္က ဘယ္လို သက္ေသျပမွာပါလဲ။ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦး ေဟာက္ဒိုဆြမ္းက အခုလို ရွင္းျပ ပါတယ္။
“လုပ္တယ္ဆိုရင္ လုပ္တာကို သက္ေသျပရမွာပဲ။ ဒါေပမယ့္ မလုပ္ပါဘူးလို႔ ၊ အျပစ္မရွိပါဘူးလို႔ သက္ေသ ၿပရတာ နည္းနည္းေတာ့ ခက္တာေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တုိ႔က ေျပာလည္း ေျပာၿပီးပါၿပီ ဒီလိုေမာင္းထုတ္တာ မ ဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ေသခ်ာလည္းေျပာၿပီးသား။ ေမာင္းထုတ္တယ္ဆိုရင္လည္း က်ေနာ္တုိ႔က ျပန္လက္ခံဖို႔ လုပ္ေနစရာအေၾကာင္းမရွိဘူးေပါ့ေနာ္။ ျပည္တြင္းမွာလည္း က်ေနာ္တို႔ သက္ဆိုင္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆး ေရး ေကာ္မရွင္တို႔ဘာတို႔ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ထားၿပီ။ အဲဒီအဖြဲ႔ေတြကေနၿပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေနတာေတြလည္း ရွိၿပီ။ ဆိုေတာ့ အဲဒီ Process ကို ေစာင့္ဖို႔ပဲ လိုမွာေပါ့ေနာ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ အခု ICC ကေနၿပီးေတာ့ သူတို႔ ခုံရံုးကေန စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ခြင့္ျပဳလိုက္တယ္ဆိုတာ အဲဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔က ICC အဖြဲ႔ ၀င္ မဟုတ္တဲ့အတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးလည္း က်ေနာ္တုိ႔က ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ အဲဒီ ေတာ့ ေမာင္းမထုတ္ပါဘူးဆိုတာကို ဘယ္လို သက္ေသျပမလဲ။ အဲဒါေတာ့ ခက္ေတာ့ ခက္သား။ အဲဒါေျပာ မယ္ဆိုရင္ အထဲမွာလည္း ရွိေနၾကတာပဲ ေနေနတဲ့သူေတြ တ၀က္ေလာက္ကလည္း ဒီမွာ ရွိေနၾကတာပဲ။ မေျပးတဲ့လူေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္။”
စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တရားခြင္မွာ Burden of Proof သက္ေသျပဖို႔ တရားလုိဘက္မွာသာ တာဝန္ရွိတယ္ လို႔ AHRC လူ႔အခြင့္အေရး ေရွ့ေန ဦးမင္းလြင္ဦးက ေျပာပါတယ္။
“ဒီအတင္းအက်ပ္ ေမာင္းထုတ္တယ္ဆိုတာကို စြပ္စြဲတဲ့ တရားလိုဘက္ကေနၿပီးေတာ့ပဲ သက္ေသျပရမွာ ေပါ့ဗ်ာ ။ ဘယ္လိုေမာင္းထုတ္လို႔ ထြက္ေျပးလာရတယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားျပႏိုင္ဖို႔လိုတယ္။ အဲဒါေတြ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒီကိစၥရပ္ေတြ ျဖစ္ပြားတဲ့ အခ်ိန္ကာလတုန္းက တာ၀န္ရွိသူေတြက နယ္စပ္ေဒသမွာ မသြား ဖို႔အတြက္ တားဆီး ေမတၱာရပ္ခံတာေတြရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ရိကၡာေတြျပတ္ေနလို႔ ေထာက္ပံ႔ေပး တာ ေတြရွိတယ္။ အတင္းအက်ပ္ေမာင္းမထုတ္ဘူးဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔ Amnesty International ကလည္း မွတ္ တမ္း documentary ရိုက္ထားတာေတြရွိပါတယ္။ က်ေနာ္ထင္တာကေတာ့ အုပ္စုလိုက္ သတ္ျဖတ္တယ္ဆို တဲ့ ကိစၥရပ္မ်ိဳးေတြေပၚမွာ တပ္မေတာ္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေရးယူမယ္ ကိစၥတခုပဲ ပိုၿပီးေတာ့ စိုးရိမ္ စရာေတြ ျဖစ္လာမယ္။”
တကယ္ေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကသာ အေသအခ်ာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ ထြက္ေျပးသြားၾကတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာျပႆနာကို ေကာင္းမြန္စြာ ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ အမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ေထာက္ျပ ပါတယ္။
“ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဘက္က အဓိကေတာ့ ပံုစံျဖည့္တာကအစေပါ့ေနာ္ ၊ သူ႔မွာ လုပ္ရမယ့္ တာ၀န္ေတြကို ေသ ခ်ာမလုပ္ဘူး ။ တကယ္ျပန္ခ်င္တဲ့လူေတြ ျပန္ႏိုင္ဖို႔အခြင့္အေရး သူလိုက္မေပးဘူး။ ၿပီးရင္ သူက ႏိုင္ငံတ ကာကို လွည့္ၿပီးေတာ့ OIC ကေန တဆင့္ EU ကေနတဆင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚမွာ အေရးယူဖို႔ ကိစၥေတြကို ဦးစားေပးတယ္။ ဥေရာပကို သြားၿပီးေတာ့မွ စီးပြားေရး sanction လုပ္ဖို႔ေတြ US ကို သြားရင္ congress ကို သြားရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို sanction လုပ္ေပးပါဆိုတာေတြ လိုက္ေျပာတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါေတြကို ၿခံဳၿပီးေတာ့ ၾကည့္လိုက္ပါ က်ေနာ္တို႔ ၂ ႏိုင္ငံ ေျပလည္ေအာင္လုပ္ရင္ ဒီအဆင့္ကို ေရာက္စရာမရွိဘူး က်ေနာ္တို႔ ျပန္ လည္လက္ခံတဲ့သူေတြကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ျပန္လာဖို႔၊ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ျပန္လည္လက္ခံဖို႔ အဆင္ သင့္ရွိတယ္၊ က်ေနာ္တို႔မွာလည္း ျပင္ဆင္ထားၿပီးသားရွိတယ္လို႔ ေျပာရဲ႕သားနဲ႔ ျပန္လာလို႔ မရေအာင္ ဒီလို အေျခအေနေတြ လုပ္ေနတာေတြရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒါေတြကို အေျချပဳၿပီးေတာ့ တဆင့္တဆင့္ pressure ေတြက တိုးလာတဲ့အေျခအေနေတြ ရွိတာေပါ့ေနာ္ အဲလိုပဲ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တယ္။”
ICC ကအခ်က္အလက္ ရွာေဖြစုေဆာင္းတာ စုံစမ္းတာေတြလုပ္လို႔ အမႈပိုခိုင္မာလာရင္ ျမန္မာအစိုးရက ICC နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ကုလသမဂၢလုံၿခဳံေရးေကာင္စီမွာ မဲခြဲဆုံးျဖတ္ရတဲ့အထိ ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ လာႏိုင္ေပမယ့္ ဒီအေပၚမွာ စုိးရိမ္ဖုိ႔ မလုိေသးဘူးလို႔ ေရွ့ေန ဦးမင္းလြင္ဦးက ေျပာပါတယ္။
“ ပထမ ICC မွာ စြဲထားတဲ့ ကိစၥေတြက အတင္းအက်ပ္ ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တ ခါ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြ က်ဴးလြန္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ စြပ္စြဲထားတဲ့ ကိစၥရပ္မ်ိဳးေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီလို စြပ္စြဲထား တဲ့ ကိစၥေတြက ႏိုင္ငံတကာ ခံုရံုးကို တပ္မေတာ္အရာရွိေတြ အေရးယူေပးႏိုင္ဖို႔ ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အဲဒီေဒသ ေတြမွာ ဖိႏွိပ္ထားတာေတြ ရပ္တန္႔သြားႏိုင္ဖို႔အတြက္ အဓိကထားေဆာင္ရြက္ဖို႔အတြက္ ေတာင္းဆို ေန တာျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေျပာရရင္ အခုတခုၿပီးတခု တရားစြဲဆိုဖို႔အတြက္လုပ္တယ္ဆိုေတာ့ ျမန္မာ နိုင္ငံအစိုးရကေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေျပာထားၿပီးသားျဖစ္တယ္ မိမိအခ်ဳပ္အျခာအာဏာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထိပါးလာမယ့္ ကိစၥရပ္မ်ိဳးဆိုရင္ ဘယ္ကိစၥရပ္မွ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ေျပာထား တာ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီကိစၥက သိပ္ၿပီးေတာ့ စိုးရိမ္စရာအဆင့္အထိ ေရာက္လာမယ္လို႔ မထင္ပါဘူးခင္ဗ်။”
ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသုံးအႏႈန္းကို လက္မခံပယ္ခ်ထားၿပီး တဖက္ႏို္င္ငံထြက္သြားတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာႏိုင္ေရး ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ ေနပါတယ္။
လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ တားဆီးေရးဆိုင္ရာ စာခ်ဳပ္ကို ခ်ိဳးေဖာက္တယ္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာတရား႐ုံး ICJ မွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို တရားစြဲဆိုဖို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းက လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။
လင့္၊https://burmese.voanews.com/a/icc-myanmar-will-not-cooperate-/5167122.html
No comments:
Post a Comment