တောင်အာရှဒေသလူ့အခွင့်အရေး ကန်အောက်လွှတ်တော် ကြားနာပွဲ ရိုဟင်ဂျာအရေး ထည့်သွင်းပြောဆို

VOA
ဗွီအိုအေ (မြန်မာဌာန)
23 အောက်တိုဘာ၊ 2019
ကျော်ကျော်သိန်း

မြန်မာနိုင်ငံကနေထွက်ပြေးပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာခိုလှုံနေတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေအရေးကို တောင်အာရှဒေသပေါ် သက်ရောက်နေတဲ့ ကိစ္စရပ်တွေထဲကတခုအဖြစ် အမေရိကန် ထိပ်တန်းလွှတ်တော်အမတ်တဦးက သတ် မှတ်ပြောဆိုပါတယ်။

တောင်အာရှဒေသတွင်း လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အင်္ဂါနေ့က အမေရိကန်အောက် လွှတ် တော် ဆပ်ကော်မတီခွဲ တခုမှာလုပ်တဲ့ ကြားနာပွဲအတွင်း အဲဒီလိုပြောသွားတာပါ။ ဒီပြောဆိုချက်တွေကို ကောက်နုတ်စုစည်းပြီး ကိုကျော်ကျော်သိန်းက ပြောပြပါမယ်။

“တောင်အာရှဒေသ လူ့အခွင့်အရေး - နိုင်ငံခြားရေးဌာနနဲ့ ဒေသတွင်းက အမြင်များ” ဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နဲ့ ကြား နာပွဲတခုကို အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်၊ နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးကော်မတီ၊ အာရှ၊ ပစိဖိတ်နဲ့ လက်နက် မပြန့်ပွားရေးဆိုင်ရာ ဆပ်ကော်မတီ က အင်္ဂါနေ့မှာ ကြီးမှူးကျင်းပတာပါ။ ဒီကြားနာပွဲမှာ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ သီရိလင်္ကာ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စတဲ့နိုင်ငံတွေက လူ့အခွင့် အရေး အခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌနဲ့ ကော်မတီဝင် လွှတ်တော်အမတ်တွေ၊ ကြားနာပွဲမှာ လာရောက် တင်ပြ ကြသူတွေ ပြောတဲ့ထဲ မြန် မာနိုင်ငံကနေထွက်ပြေးပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ ခိုလှုံနေကြတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း ထည့်သွင်း ပြောဆိုသွားကြတာဖြစ်ပါတယ်။

ဆပ်ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ၊ ကာလီဖိုးနီးယားပြည်နယ်၊ ဒီမိုကရက် အောက်လွှတ်တော်အမတ် Bradley Sherman က ကြားနာပွဲအဖွင့် စကားပြောတာမှာ အခုလို ထည့်သွင်းပြောဆိုသွားပါတယ်။

“တောင်အာရှဒေသပေါ် သက်ရောက်နေတဲ့ နောက်ကိစ္စရပ်တခုကတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ ဘေးဒုက္ခပါ။ မြန် မာ နိုင်ငံမှာ အစိုးရက ဆိုးရွားစွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ချိန်ကတည်းက အရှေ့တောင် အာရှဒေသဆိုင်ရာ ကြားနာပွဲတွေမှာ ဒီကိစ္စကို အဓိက ထားပြီး ကျနော်တို့ ပြောဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဟာ ရိုဟင်ဂျာလူထုအတွက် ရန်ပုံငွေ ဒေါ်လာသန်းပေါင်း ၆၆၀ အကူအညီပေးထားတဲ့ ကမ္ဘာပေါ်မှာအများဆုံး ကူညီထားတဲ့နိုင်ငံဆိုတာ ကျနော်ထောက်ပြချင်ပါတယ်။ ဒီရန်ပုံငွေရဖို့ ကျနော်တို့ အပြင်းအထန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီဒုက္ခသည်တွေ သူတို့နေအိမ်ကို ဘေးရန်ကင်းစွာ ပြန်သွားနိုင်ချိန်ထိ ကျနော်တို့ ဆက်ပြီး လုပ်ဆောင်သွားရမှာပါ။”

ဆပ်ကော်မတီဝင် ဒီမိုကရက် အောက်လွှတ်တော်အမတ် Ilhan Omar ကလည်း မွတ်ဆလင်လူများစုရှိတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနဲ့ နယ်စပ် အိန္ဒိယနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း အာသမ်ပြည်နယ်မှာ အိန္ဒိယအစိုးရက ထိန်းသိမ်းရေး စခန်းတွေ တည်ဆောက်နေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေကိုထောက်ပြပြီး တရားမဝင်ရွှေ့ပြောင်းဝင်သူတွေ အိန္ဒိယနိုင်ငံထဲမှာ နေလို့မရအောင် ဝန်ကြီးချုပ် Narendra Modi အစိုးရက လုပ်နေတယ်လို့ဆိုတာ ကိုပြော ရင်းနဲ့ ရိုဟင်ဂျာဖြစ်ရပ်ကို ထည့်ပြောပြီး မေးခွန်းထုတ်သွားပါတယ်။

“ဒါဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေကို လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ဘယ်လိုစခဲ့တယ်ဆိုတာပါပဲ။ ဘယ်အခြေအနေမှာ အိန္ဒိယ နဲ့ ကျမ တို့ကြား စံတန်ဖိုးတွေ တူညီမှုမရှိတော့တဲ့အခြေအနေ ရောက်လာမှာပါလဲ … အာသမ်က မွတ်ဆ လင် တွေ အဲဒီစခန်းတွေထဲမှာ ထည့်ထားခံရမယ့်အချိန်ထိ ကျမတို့ စောင့်နေတာပါလား …”

လွှတ်တော်အမတ် မစ္စ Omar ထည့်သုံးသွားတဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ စွပ်စွဲချက်တွေကို မြန်မာအစိုးရ က အပြင်းအထန် ငြင်းထားသလို အမေရိကန်အစိုးရကလည်း တရားဝင် သတ်မှတ်ပြောဆိုတာ မရှိသေး ပါဘူး။

ဒီကြားနာပွဲမှာ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာနဘက်က အမြင်တွေကို လာပြီးတင်ပြသူကတော့ တောင်နဲ့ ဗဟို အာရှရေးရာ ယာယီ လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Alice Wells ပါ။ သူက ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ် ရင်းပြန်ရေးကိစ္စပြောဆိုသလို အကူအညီပေးနေ တာကိုလည်း ထည့်ပြောသွားပါတယ်။

“၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ၇၀၀,၀၀၀ အတွက် နိုင်ငံနယ်စပ်တွေကို ဖွင့်ပေးဖို့ ဝန်ကြီးချုပ် Sheikh Hasina က ချီးကျူးဖွယ် ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အတွက် စစ်မှန်တဲ့အကျိုးဆက်တွေ ဖြစ်လာစေပါ တယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေ ဘေးကင်းပြီး သိက္ခာရှိစွာ ကိုယ့်သဘောနဲ့ကိုယ် မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်သွားနိုင်ရေး စေ့စပ် ညှိ နှိုင်း ကြရမှာဖြစ်တာနဲ့အမျှ ဒုက္ခသည် တွေနဲ့ သူတို့ကိုလက်ခံထားရတဲ့ လူမှုအဝန်းအဝိုင်းတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ ကုလသမဂ္ဂ၊ နိုင်ငံတကာနဲ့ တခြား မိတ်ဘက်တွေနဲ့အတူ ကျမတို့ဆက်ပြီး ကူညီထောက်ပံ့ပေးနေပါတယ်။”

လက်ထောက်ဝန်ကြီး Alice Wells ဟာ ၂၀၁၈ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက ဒုက္ခသည်စခန်းတွေဆီ သွားရောက်ခဲ့ဖူးသူပါ။

ကြားနာပွဲမှာ သက်သေအနေနဲ့ တင်ပြပြောဆိုသူတွေထဲ တဦးကတော့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်း သာခွင့်အဖွဲ့ (AI) ရဲ့ အာရှဒေသဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်စည်းရုံးရေးမန်နေဂျာ Francisco Bencosme ပါ။ တောင်အာရှဒေသတွင်းမှာ မွတ်ဆလင်ဆန့်ကျင် ရေး၊ နိုင်ငံခြားသားဆန့်ကျင်ရေး အားကောင်းလာနေတာရဲ့ ရိုက် ခတ်မှုအ ကြောင်းပြောရင်း ဒုက္ခသည်တွေပေါ် သက်ရောက်မှု ကိုပါ သူကထည့်ပြောသွားပါတယ်။

“ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ သြဂုတ်လက ရိုဟင်ဂျာတွေကိုပြန်ပို့ရေး သဘောတူညီချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်တာ မအောင်မမြင်ဖြစ်ပြီးတဲ့နောက် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေကို ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်တဲ့ နိုင်ငံခြားသား မုန်းတီးရေးနဲ့ အမုန်း စကားတွေ ဆိုရှယ်မီဒီယာပေါ်မှာ ပြန့်နှံ့လာပါတယ်။ ဒီတန်ပြန်သက်ရောက်မှုက ဒုက္ခ သည်တွေကိုလက်ခံထားရတဲ့ လူမှုအဝန်း အဝိုင်းတွေက ဒုက္ခသည်တွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထားလာနိုင်ခြေရှိနေ ပါ တယ်။ ဒါဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ အနာဂတ်နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကိုပြန်ရေးပေါ် ထိခိုက်လာနိုင် ပါ တယ်။”

ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့အသုံးအနှုန်းဟာ လူမျိုးတမျိုးရဲ့ အသုံးအနှုန်းတခုအဖြစ် သက်သက်မဟုတ်ဘဲ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့တိုင်း ရင်းသား လူမျိုး စုတစုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရဖို့၊ အဲဒီကနေတဆင့် နယ်မြေရရှိဖို့အထိ နောက်ကွယ် ရည်ရွယ်ချက်တွေရှိတယ်ဆိုပြီး မြန်မာအစိုးရက ဒါကိုလက်မခံသလို မြန်မာနိုင်ငံ လူထုအများစုကလည်း ဆန့်ကျင်ကြပါတယ်။

ဒါပေမယ့်လည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာရောက်နေသူတွေကို စိစစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင်းက ထွက်ပြေးသွားတာမှန် ရင် လက်ခံမယ်လို့ မြန်မာအစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေက အစဉ်တစိုက်ပြောဆိုထားသလို အခုဆိုရင် နိုင်ငံသားအဖြစ် အ သိအမှတ်ပြုရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကိုပါ ပိုပြီးမြန်အောင်လုပ်မယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။

Link : Here