RFA
လြတ္လပ္တဲ့ အာရွအသံ2019-07-04
Photo: AFP
နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈခုံရုံး ICC အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္က ထြက္ေျပးလာတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ ျမန္မာ လုံျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက လူသားျဖစ္တည္မႈဆန္႔က်င္တဲ့ ျပစ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့မႈအတြက္ တရားဝင္ စတင္စုံစမ္းစစ္ေဆး ခြင့္ျပဳဖုိ႔ ICC ေရွ႕ေန Fatou Bensouda ဖာတူး ဘင္ဆုိဒါ က တရားရုံးမွာ ၾကာသပေ တးေန႔ မေန႔က တင္ျပေလွ်ာက္ ထားလုိက္ပါတယ္။
ဘင္ဆုိဒါက ICC ရဲ႕ ပဏာမ စုံစမ္းစစ္ေဆးခ်က္ေတြအရ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး အနည္းဆုံး ၇ သိန္းဟာ ျမန္မာ ၿပည္ကေန ရက္စက္စြာျပဳက်င့္မႈနဲ႔ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရမႈေတြေၾကာင့္ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ တြင္း ဝင္ေရာက္ခဲ့ၾက တယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ရပါတယ္။ အဲဒီလုိ ထိခုိက္ဒဏ္ရာေတြ အႀကီးအက်ယ္ ရရွိခံစားခဲ့ ရတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ မူလေနထုိင္ရာေဒသေတြမွာ ျပန္လည္ေနထုိင္ခြင့္ကုိ လက္လြတ္ဆုံး ရံႈး ခဲ့ရပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ICC ရဲ႕ တရားစီရင္ ပုိင္ခြင့္ကုိ အသုံးျပဳၿပီး ဒီျပစ္မွဳေတြကုိ တရားဝင္ စစ္ေဆးခြင့္ျပဳ ပါလုိ႔ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ အခုအမႈအတြက္ ၂ဝ၁၆ ေအာက္တုိဘာလ ၉ ရက္ေန႔ကစၿပီး ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အေျခ အေနေ တြကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆးမွာျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း ေဖၚျပထားပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ပြားတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြမွာ ရုိဟင္ဂ်ာေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံပုိင္နက္နဲ႔ ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္ပုိင္နက္ တစိတ္တပုိင္းအတြင္း ICC သေဘာတူညီခ်က္စာခ်ုပ္ပါ ပုဒ္မ ၇ နဲ႔ အက်ဳံးဝင္တဲ့ ျပစ္မႈ ၃ မွဳ က်ဴးလြန္တာကုိ ခံစားခဲ့ရေၾကာင္း၊ အဲဒီျပစ္မႈ ၃ ခုကေတာ့ Deportation ျမန္မာျပည္ကေန နယ္စပ္ျဖတ္
ေက်ာ္ ေမာင္းထုတ္ခံရျခင္း၊ Other inhumane acts တျခားလူမဆန္ရက္စက္မႈေတြျပဳက်င့္ခံရျခင္းနဲ႔ Persecution လူမ်ဳိးေရးနဲ႔ ဘာသာေရးအေပၚ အေျခခံျပီး ႏွိပ္စက္ညွင္းပန္းခံရျခင္းေတြျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ICC ေရွ႕ေန Fatou Bensouda ဖာတူး ဘင္ဆုိဒါ ရဲ႕ ေလွ်ာက္ထားခ်က္မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ဒီကိစၥကုိ သိကြ်မ္းသူတဦးျဖစ္တဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာလြတ္ေျမာက္ေရးညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ ညွိႏုိင္းေဆာင္ရြက္ေရးမွဴး ဦးေနဆန္းလြင္က အဲဒီလုိ စုံစမ္းစစ္ေဆးခြင့္ျပဳေရးအတြက္ လုပ္ငန္းစဥ္အဆင့္ဆင့္နဲ႔ ဆုံးျဖတ္မွာျဖစ္ တယ္ လုိ႔ RFA ကုိေျပာပါတယ္။
“ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကစခန္းထဲမွာ တရားဝင္သြားစုံစမ္းဖုိ႔အတြက္ တရားသူႀကီးေတြဆီက ခြင့္ျပဳခ်က္လုိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေန႔တင္ျပလုိက္တာျဖစ္တယ္။ လာမယ့္ ေအာက္တုိဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔အထိ က်ေနာ္တုိ႔ ႏွိပ္ စက္ေျခမႈန္းမႈ ခံရသူေတြဘက္က ထပ္ၿပီးတင္ျပခ်င္တာရွိရင္ တင္ျပလုိ႔ရတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ တရားသူ ႀကီး က ဥပေဒပညာရွင္ေတြနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ တင္ျပခ်က္ေတြကုိ ၾကည့္ၿပီး စုံစမ္းခြင့္ ရွိ မရွိ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေပး မယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ICC အဖြဲ႔ဝင္ မဟုတ္ေပမယ့္ ရုိဟင္ဂ်ာေတြ ထြက္ေျပးဝင္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ ငံဟာ ICC အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့အတြက္ အေရးယူလုိ႔ ရပါတယ္။ ျမန္မာအစုိးရကေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ရုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ အခုလုိ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္မွဳေတြ မရွိခဲ့ပါဘူးလုိ႔ အစဥ္တစုိက္ ျငင္းဆုိထားပါ တယ္။ ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒုိဆြမ္းက ဒါဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ တုိက္ခုိက္ဖုိ႔ အတြက္ ပူးေပါင္းၾကံစည္မႈျဖစ္တယ္ လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“သူတုိ႔ တကယ္ မ်က္ျမင္သက္ေသ အေထာက္အထားေတြ ျပႏုိင္တာ မဟုတ္ဘူး။ သူမ်ားေျပာစကားေတြနဲ႔ လူမ်ဳိးတုံး သတ္ျဖတ္တယ္လုိ႔ စြပ္စြဲေနတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီလုိ မရွိဘူးဆုိတာ က်ေနာ္တုိ႔ အထပ္ထပ္ ေၿပာေန တယ္။ အာဆာရဲ႕တုိက္ခုိက္မႈဟာ ဒီျပသနာရဲ႕ အရင္းခံျဖစ္တယ္ဆိုတာကုိ ျမဳပ္ထားျပီးမွ ဒီဘက္ ကေ နၿပီးေတာ့ နယ္ေျမလုံျခဳံေရးအရ ျပန္လုပ္ရတဲ့အခါမွာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အက်ဳိးဆက္ကုိပဲ သူတုိ႔က အဓိ က ထားၿပီးေတာ့ တာဝန္ယူဖုိ႔ကိစၥ၊ အေရးယူဖုိ႔ကိစၥကုိပဲ သူတုိ႔အားလုံးက တုိင္ပင္ကုိက္ညွိၿပီး ေျပာေန ၾက တာ။ ဒါဟာ တကမာၻလုံး က ဇတ္တုိက္ၿပီးလုပ္ထားတဲ့ကိစၥပါ။”
ဦးေနဆန္းလြင္က တကယ္လုိ႔ ICC က တရားဝင္စုံစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္မယ္ဆုိရင္ လူမ်ိဳးတုံးရွင္းလင္း မွဳေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက တာဝန္ရွိသူေတြကုိ ဖမ္းဆီးအေရးယူတဲ့အထိ ဆက္လက္ေဆာင္ ရြက္ မွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“စုံစမ္းခြင့္ရရင္ စခန္းေတြထဲမွာ သြားေရာက္စစ္ေဆးမယ္။ အခုသူတုိ႔ကုိင္တြယ္ေနတာက လူသားျဖစ္တည္ မႈဆန္႔က်င္တဲ့ျပစ္မႈနဲ႔ ႏုိင္ငံကေန အဓမၼႏွင္ထုတ္မႈပဲရွိေသးတယ္။ ဟုိမွာစစ္ေဆးခ်က္အရ က်န္တဲ့သက္ေသ အေထာက္အထားေတြရရင္ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈအျဖစ္ပါ ကုိင္တြယ္ႏုိင္မယ္။ လက္ရွိ အဓမၼမႈတခု တည္း နဲ႔ လည္း ဖမ္းဝရမ္းထုတ္လုိ႔ရတယ္။ ဖမ္းဝရမ္းထုတ္ခံရသူေတြကုိ ျပည္ပထြက္ရင္ ဘယ္ႏုိင္ငံကမဆုိ ဖမ္းလုိ႔ ရတယ္။ ႏုိင္ငံတကာရဲတပ္ဖြဲ႔နဲ႔ သူတုိ႔ဘယ္လုိေပါင္းၿပီးလုပ္မလဲဆုိတာေတြေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ မသိရေသး ဘူး။”
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္မႈေတြရဲ႕အက်ဳိးဆက္ေတြကုိ ျမန္မာ အာဏာပုိင္ေတြအေနနဲ႔ ဒီႏွစ္အတြင္း ပုိမုိရင္ဆုိင္ရမယ့္ အလားအလာေတြ ျမင္ေတြ႔ေနရေၾကာင္းပါခင္ဗ်ာ။
(RFA အဖြဲ႔သား ဦးခင္ေမာင္စိုး တင္ျပသည္)
No comments:
Post a Comment