ရခိုင္ပဋိပကၡ ပိုႀကီးလာမည္ကို စိုးရိမ္၍ မီဒီယာတခ်ိဳ႕ ကို အေရးယူရဟု တပ္မေတာ္ ေျပာ

ဧရာဝတီ
By ထက္နိုင္ေဇာ္
21 April 2019

"သတင္းမီဒီယာအလုပ္သည္ ရာဇဝတ္မႈ မဟုတ္"ဟု စာတမ္းပါ တီရွပ္ကို ဝတ္ဆင္ထားေသာ သတင္းသမားတဦး / မ်ိဳးမင္းစိုး

သတင္းမီဒီယာမ်ား၏ ရခိုင္အေရး ေရးသား ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားေၾကာင့္ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမ်ား ပိုမိုႀကီးထြား လာ မည္ကို တပ္မေတာ္က စိုးရိမ္သျဖင့္ သတင္း မီဒီယာတခ်ိဳ႕ကို အေရးယူရန္ ေဆာင္ရြက္ရျခင္း ျဖစ္ ေၾကာင္း တပ္မေတာ္ သတင္းမွန္ ျပန္ၾကားေရး အဖြဲ႕ အ တြင္းေရးမႉး ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေဇာ္မင္းထြန္းက ဧရာဝတီ သို႔ ေျပာ သည္။

ယခုရက္ပိုင္းတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဦးေဒသ အေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဧရာ ဝတီ သတင္းဌာန၊ လြတ္ လပ္ေသာ အာရွအသံ (RFA) တို႔ကို အေရးယူရန္ ျပင္ဆင္ထားေၾကာင္း၊ ယင္းဌာန မ်ား၏ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားသည္ မၽွတမႈ မရွိ၍ ျဖစ္ ေၾကာင္း တပ္မေတာ္က ေျပာသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဇာ္မင္းထြန္းက “စိုးရိမ္မႈက တခုပဲ ရွိတယ္။ ပိုၿပီး ပဋိပကၡႀကီးလာမွာေပါ့။ ဟိုဘက္မွာက သူ႔ဟာနဲ႔သူ လူမ်ိဳးေရး ဆူေနတဲ့ အပိုင္းေတြ ရွိတာကိုး။ လူမ်ိဳးေရး ဆူေနတဲ့အပိုင္းေတြ ရွိေနေတာ့က် ဒီဘက္က တဖက္ သတ္ ေရးလိုက္ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့က် ပဋိပကၡ ႀကီးသြားမွာေပါ့”ဟု ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

ဧရာဝတီ သတင္းဌာနကို ပုဒ္မ ၆၆ (ဃ)ျဖင့္ တပ္မေတာ္က အမႈဖြင့္ထားေသာေၾကာင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ၊ ေက်ာက္ တံ တား ရဲစခန္းသို႔ လာ ေရာက္ရန္ ျမန္မာပိုင္း အယ္ဒီတာျဖစ္သူ ဦးရဲနည္ကို ဆင့္ေခၚထားၿပီး RFA သတင္း ဌာနကိုမူ မီဒီယာေကာင္စီက ဝင္ေရာက္ ညႇိ ႏွိုင္း ေဆာင္ရြက္ေနသျဖင့္ တရားစြဲဆိုသည့္ အဆင့္သို႔ မေရာက္ ေသးေၾကာင္း သတင္းမီဒီယာ အသိုင္းအဝိုင္းမွ သိရသည္။

ဧရာဝတီကို အေရးယူရျခင္းမွာ သတင္းဌာန (ျမန္မာပိုင္း)တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ သတင္းေထာက္မိုးျမင့္၏ ေျမာက္ဦးမွတ္တမ္း ေဆာင္း ပါးသည္ တဖက္သတ္ဆန္လြန္းၿပီး တပ္မေတာ္ဘက္မွ အသံ မပါေၾကာင္း၊ ေျမာက္ဦးျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ တပ္မေတာ္၏ အေမး၊ အေျဖမ်ား၊ တပ္မေတာ္ သတင္းမွန္ ျပန္ၾကားေရး အဖြဲ႕ ၏ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ၏ ေျပာဆိုခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပျခင္း မရွိခဲ့ဟု ဆိုသည္။

“သတင္းမွန္ ျပန္ၾကားေရး အဖြဲ႕ ရဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာလည္း ဒါက ဒီလိုမ်ိဳး ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ရွင္း လင္းသြားတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး ပါရင္လည္း ေတာ္ေသးတာေပါ့။ ပညာသားပါပါ၊ ရသေဆာင္းပါးလိုလို ဘာလို လိုနဲ႔ တဖက္သတ္ ေရးသြားတာ။ ဘယ္လိုမွ မမၽွတ ဘူး။ စဥ္းစားၾကည့္ဦး။ ဒီဘက္ကို ေတာ္ေတာ္ႏွိပ္ကြပ္ၿပီး ေရးထားတာ”ဟု ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေဇာ္မင္းထြန္းက ေျပာသည္။

၎က ဆက္၍ “မၽွမၽွတတ ၂ ဖက္ ေရးရင္ေတာ့ ျပႆနာ မရွိဘူး။ ဒါေပမယ့္ ငါတို႔ဘက္ကိုေတာ့ ထည့္ ထား တယ္။ ဟိုဘက္မွာ ေတာ့ မဟုတ္တဲ့ဟာေတြ အမ်ားႀကီး ေရးရင္ေတာ့ လုံးဝကို မဟုတ္တဲ့ဟာေတြ ထည့္ ထားရင္ေတာ့ အေရးယူမႈ အပိုင္းေတာ့ လာမွာေပါ့”ဟု ေျပာသည္။

ဧရာဝတီ သတင္းဌာနမွ ျမန္မာပိုင္း တာဝန္ခံ အယ္ဒီတာ ဦးရဲနည္ကမူ မိမိတို႔ ဧရာဝတီ သတင္းဌာန၏ သ တင္းေရးသားေဖာ္ျပခ်က္မ်ားသည္ သတင္းမီဒီယာဥပေဒပါ အခန္း (၃) သတင္းမီဒီယာသမားမ်ား၏ ရပိုင္ ခြင့္ႏွင့္ အခန္း (၄) သတင္းမီဒီယာသမားမ်ား လိုက္နာရမည့္ တာဝန္ႏွင့္ က်င့္ဝတ္မ်ားအတိုင္း အျပည့္အဝ လိုက္နာ ေရးသားခဲ့ပါေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။

“အခုလို တပ္မေတာ္ဘက္က က်ေနာ္တို႔အေပၚ အထင္အျမင္ လြဲတာကို တကယ္ စိတ္မေကာင္းပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ သင္ၾကားေလ့က်င့္လာခဲ့ရတဲ့ သတင္းစာပညာရပ္မွာကိုက ပဋိပကၡေတြ ၾကားထဲ နယ္ေျမခံလူထု ၾကဳံေတြ႕ခံစားၾကရတဲ့ ဒုကၡေတြကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ ေမးျမန္းစုံစမ္းၿပီး ဘာေတြ တကယ္ျဖစ္ေန သလဲဆို တာ အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ ေရးသားရမယ္ဆိုထားပါတယ္။ နိုင္ငံသားေတြ ခံစား ဆုံးရႈံးရမႈေတြကို နား လည္ၿပီး ျပႆနာကို အေကာင္းဆုံး ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းေစလိုတဲ့ ေစတနာ အရင္းခံပါတယ္” ဟု ဦးရဲနည္က ဆိုသည္။

ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕တိုက္ပြဲႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ မိုးျမင့္၏ သတင္းေဆာင္းပါးသာမက စစ္ေတြ၊ ရန္ကုန္ႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္ သတင္းေထာက္မ်ားမွ ဘက္ေပါင္းစုံမွ ေမးျမန္းရယူၿပီး ေရးသားေပး ပို႔ေသာ သတင္းမ်ားအားလည္း စဥ္ဆက္မျပတ္ ေဖာ္ျပခဲ့ေၾကာင္းလည္း ဦးရဲနည္ ေျပာသည္။

“ပဋိပကၡၾကားထဲ သတင္းေရးသားတာေတြ ခၽြတ္ေခ်ာ္မွားယြင္းမႈ ရွိတယ္လို႔ ျမင္ရင္လည္း သတင္းမီဒီ ယာ ေကာင္စီကတဆင့္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းအတိုင္း ေျဖရွင္းသြားေစခ်င္ပါတယ္” ဟု ဦးရဲနည္က ဆိုသည္။

တပ္မေတာ္ သတင္းမွန္ ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႕ ကမူ မီဒီယာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ကိစၥမ်ားကို သတင္းမီဒီယာ ေကာင္စီႏွင့္ ေျဖရွင္းသြားမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း တိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္မ်ားကမူ မီဒီယာမ်ားကို ေရးသားေဖာ္ျပခ်က္ မ်ား အေပၚ မူတည္၍ အေရးယူမႈ အပိုင္းျဖင့္သာ ဦးတည္ ေျဖရွင္းလိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း တပ္မေတာ္ တာဝန္ ရွိသူမ်ားက ေျပာသည္။

ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယ ဝန္ႀကီး ဦးေအာင္လွထြန္းက မီဒီယာသမားမ်ားအေပၚ မေက်နပ္ခ်က္မ်ား ရွိပါက ၾကားဝင္ ေဆာင္ ရြက္ေပးရသည့္ သတင္းမီဒီယာ ေကာင္စီ ရွိေနၿပီ ျဖစ္၍ ယင္းအမႈ ကိစၥရပ္မ်ားကို တရား႐ုံးတြင္ ေျဖရွင္းသည္ထက္ ေကာင္စီႏွင့္ အ ရင္ ေတြ႕ ဆုံ ေျဖရွင္းပါက တိုင္းျပည္၊ မီဒီယာႏွင့္ တရားစြဲ အဖြဲ႕ အစည္း အားလုံးအတြက္ ေကာင္းမည္ဟု ထင္ေၾကာင္း ဧရာဝတီ သို႔ ေျပာသည္။

“သတင္းသမားဆိုတာ ဘယ္ေခတ္၊ ဘယ္အေျခအေနမဆို ရွိရမွာပဲေလ။ ဒီမိုကေရစီကို အသြင္ကူး ေၿပာင္း ၿပီးေတာ့ အခက္အခဲ မ်ိဳး စုံနဲ႔ တိုင္းျပည္က ရင္ဆိုင္ေနရခ်ိန္မွာ သတင္းသမားရဲ့ အခန္းက႑က သိပ္အေရး ႀကီးပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီကို တကယ္ ထူေထာင္ ေပးနိုင္ရင္ေတာင္မွ သတင္းသမားရဲ့ အခန္းက႑ဟာ အေရး ၾကီးျမဲပဲ ႀကီးေနမွာပါပဲ”ဟု ဦးေအာင္လွထြန္းက ေျပာသည္။

၎က ဆက္၍“သတင္းသမားဟာ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ျဖစ္ရမယ္။ Ethical ျဖစ္ရမယ္။ မွန္ကန္၊ တိက်၊ မၽွတ ရမယ္။ ေနာက္ဆုံး တာ ဝန္ခံရမယ္။ ၂ ဖက္အသံ ယူရမယ္။ တဖက္ A က ဒီလို ေျပာရင္ B ကိုလည္း ေမး ရမယ္။ သူဘယ္လို ေျပာလဲဆိုတာ။ အဲဒါက သ တင္းသမားအတြက္ သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ Conflict နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတင္းေရးတဲ့ေနရာမွာ တကယ့္ကို စိတ္ရွည္ လက္ရွည္နဲ႔ ေမးျမန္းဖို႔ လိုပါ တယ္” ဟု အႀကံျပဳခဲ့သည္။

လက္ရွိတြင္ တပ္မေတာ္က မီဒီယာတခ်ိဳ႕ကို အေရးယူထား႐ုံမက နိုင္ငံေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ဗိုလ္ႀကီး ေဟာင္း ေနမ်ိဳးဇင္၊ ဒါရိုက္ တာ မင္းထင္ကိုကိုႀကီးတို႔ကို တရားစြဲဆို အေရးယူထားၿပီး ၎တို႔မွာ အာမခံ မရ သျဖင့္ အခ်ဳပ္ခံထားရၿပီး ၾသကၤန္ကာလအတြင္း သံခ်ပ္ျဖင့္ ေဖ်ာ္ေျဖခဲ့သည့္ ေဒါင္းတို႔၏ မ်ိဳးဆက္ အဖြဲ႕ ကို လည္း တပ္မေတာ္က တရားစြဲဆိုထားသည္။

၎တို႔သည္ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒ ပုဒ္မ ၆၆ (ဃ)၊ နိုင္ငံေတာ္ အၾကည္ညိဳပ်က္ေစမႈ ပုဒ္မ ၅၀၅ (က)၊ (ခ) တို႔ျဖင့္ အေရးယူခံေနရ သည္။

အာဏာရ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ ခ်ဳပ္ (NLD) ကမူ မီဒီယာမ်ား တရားစြဲခံရမႈ၊ လူပုဂၢိဳလ္တခ်ိဳ႕လည္း အေရးယူခံရမႈကို ၾကားသိ ေနရေသာ္လည္း ယင္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားသည္ တပ္မေတာ္က ေဆာင္ရြက္ ေနျခင္း ျဖစ္၍ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္႐ုံမွ တပါး၊ အျခား မတတ္နိုင္ေၾကာင္း ယင္းပါတီ၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူ ေဒါက္တာမ်ိဳးညႊန႔္က ေျပာသည္။

“က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ မီဒီယာေတြကို လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္လို သေဘာထားတာပါ။ ျဖစ္နိုင္သေရြ႕ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္ဖို႔ပဲ ဆႏၵရွိပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ တရားစြဲတာေတြက အထူးသျဖင့္ တပ္မေတာ္ကေန လုပ္ေန တာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေတြက်ေတာ့ ကိုယ္တိုင္ လည္း တားျမစ္နိုင္စြမ္း မရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီဟာကိုေတာ့ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္မိတယ္လို႔ပဲ ေျပာနိုင္ပါတယ္”ဟု ေဒါက္တာ မ်ိဳးညႊန႔္က ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္ လက္ရွိ အေရးယူခံေနသည့္ ပုဒ္မမ်ား ျပန္လည္ ျပင္ဆင္နိုင္ေရးကို ပါတီအေနျဖင့္ စဥ္းစားသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရ သည္။

တပ္မေတာ္က မီဒီယာမ်ားကို တရားစြဲ အေရးယူရာတြင္ အသုံးျပဳသည့္ အမ်ားဆုံး ပုဒ္မမ်ားမွာ ဆက္သြယ္ ေရး ဥပေဒ ပုဒ္မ ၆၆ (ဃ)၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈ ပုဒ္မ ၁၇ (၁)၊ နိုင္ငံေတာ္ လ်ိဳ႕ ဝွက္ခ်က္ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၂၄ တို႔ ျဖစ္ေၾကာင္း တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေန ဦးသန္းေဇာ္ေအာင္က ေျပာသည္။

“သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိတယ္။ သတင္း မီဒီယာသမားေတြကို ဒီဥပေဒနဲ႔ အာမခံ ခ်က္က ရွိသလိုလိုနဲ႔ ဘာမွ မရွိဘူး။ ပုဒ္မ ၄ မွာ သတင္းသမားေတြကို အခြင့္အေရး ေပးထားေပမယ့္ တ ကယ့္တကယ္ တရားစြဲတဲ့အခါက်ေတာ့ တည္ဆဲ ဥပေဒေတြ၊ တျခားေသာ ပုဒ္မေတြနဲ႔ ဆြဲတာေပါ့”ဟု ၎က ရွင္းျပသည္။

လက္ရွိ တိုင္းျပည္တြင္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ တားဆီးေနသည့္ ဥပေဒပုဒ္မမ်ားစြာ ရွိေနရာ ယင္း ဥပေဒမ်ား ျပင္ဆင္ေရး၊ ဖ်က္သိမ္းေရးတို႔ကို ေဆာင္ရြက္မည့္ အေျခအေနမ်ိဳး မေတြ႕ ရ ေၾကာင္း၊ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္မႈ၊ ေရးသားခြင့္ဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားသည္ ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ အဟန႔္အတား မ်ား ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေရွ႕ေန ဦးသန္းေဇာ္ေအာင္က ေထာက္ျပသည္။

သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄ (က)တြင္ သတင္းမီဒီယာသမားမ်ားသည္ ဥပေဒျပဳေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီ ရင္ေရးဆိုင္ရာတို႔၏ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို ဖြဲ႕ စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒႏွင့္အညီ လြတ္လပ္စြာ ေဝဖန္၊ ေထာက္ျပ၊ အႀကံျပဳ ေရးသားခြင့္ ရွိသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

Myanmar Now သတင္းဌာန အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးေဆြဝင္းက တပ္မေတာ္ အေနျဖင့္ ဒါရိုက္တာ မင္းထင္ ကိုကိုႀကီးတို႔ကို တရားစြဲၿပီးေနာက္ ယခုအခါ သတင္းမီဒီယာမ်ားဘက္သို႔ တရားစြဲဆိုရန္ ေဆာင္ရြက္ လာ သည့္ အေျခအေနသည္ ျမန္မာနိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အကူးအေျပာင္း မျဖစ္မီ စစ္အစိုးရႏွင့္ ျပည္သူလူထုၾကားရွိ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနမ်ိဳးကို ျပန္ေရာက္သြားသည္ဟု ေျပာခ်င္ေၾကာင္း ဆိုသည္။

“အခု တပ္မေတာ္ရဲ့ မူဝါဒေတြက စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အျပည့္အဝ ရွိခဲ့တုန္းက ထားရွိခဲ့တဲ့ ျပည္သူအေပၚမွာတင္း မာတဲ့ သေဘာထား အဆင့္ကို ေရာက္ရွိသြားၿပီ ဆိုတာကို အကိုတို႔က ေျပာခ်င္တယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ့ အေျခအ ေန အကုန္လုံးဟာ အင္မတန္ကို စိုးရိမ္စရာ ေကာင္းတယ္”ဟု ဦးေဆြဝင္းက ေျပာသည္။

၎က ဆက္၍ “သတင္းသမားေတြ ကိုယ္တိုင္ကလည္း ဒီမိုကေရစီေခတ္မွာ အလုပ္လုပ္ေနရတယ္ဆိုတဲ့ အျမင္မ်ိဳးကို မထားရွိ သင့္ေတာ့ဘဲနဲ႔ ငါတို႔ဟာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွာ သတင္းစာအလုပ္ကို လုပ္ေနရ တယ္လို႔ သေဘာထားအျမင္ကို ထားရွိၿပီးေတာ့ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာ့မွ အဆင္ေျပနိုင္မယ္လို႔ ေျပာဆို ခ်င္တယ္”ဟု အႀကံျပဳသည္။

အစိုးရ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာနကမူ သတင္းမီဒီယာမ်ားႏွင့္ အျခား အဖြဲ႕ အစည္းမ်ားၾကား ယုံၾကည္မႈတည္ ေဆာက္နိုင္ရန္ လာမည့္ ဧၿပီလ ၂၉ ႏွင့္ ၃၀ ရက္ေန႔မ်ားတြင္ ေနျပည္ေတာ္၌ မ႑ိဳင္ႀကီး ၄ ရပ္ ေတြ႕ ဆုံပြဲ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ မီဒီယာသမားမ်ားၾကား ေတြ႕ ဆုံေဆြးေႏြးပြဲတခု က်င္းပေပးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။


လင့္၊ https://burma.irrawaddy.com/news/2019/04/21/189298.html?fbclid=IwAR22xH3HsWn_ASRDW8Ihu7tiN1HclCJNJpGmo10QOB4dUs6MfnvOfB-G0Gg