ရပ္ဝန္းတခု လမ္းတေၾကာင္း - ေရရွည္ဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္ ေရး သို႔မဟုတ္ အေႂကြးေထာင္ေခ်ာက္

B B C

ဘီဘီစီ ၿမန္မာပိုင္း

25 ဧၿပီ 2019

ဖြံ့ၿဖိဳးဆဲနိုင္ငံ အမ်ားအျပားအတြက္ ေခတ္မီ အေျခခံအေဆာက္အအုံေတြကို ယူေဆာင္လာေပး မယ္လို႔ တ႐ုတ္ေႂကြးေၾကာ္ေနတဲ့ စီမံကိန္းႀကီးအေၾကာင္း နိုင္ငံတကာေခါင္းေဆာင္ေတြ ေဘဂ်င္းမွာ စုဆုံ ေဆြးေႏြး ေနၾက ပါတယ္။

ေဆြးေႏြးပြဲ စဖြင့္တဲ့ေန႔မွာပဲ တ႐ုတ္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး လ်ဴကြန္က ရပ္ဝန္းတခု လမ္းတေၾကာင္း စီမံကိန္း ဟာ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ ဖြံ့ၿဖိဳးေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ထားသလို စီမံကိန္းမွာ ပါဝင္မယ့္ နိုင္ငံေတြ ေႂကြးၿမီတင္ မယ့္ အႏၲရာယ္ေတြ ကိုလည္း အကာအကြယ္ ေပးသြားမွာလို႔ ေျပာပါတယ္။

ေရွးေဟာင္း ပိုးလမ္းမႀကီးကို အသစ္မြမ္းမံၿပီး အာရွကေန ဥေရာပ၊ အဲဒီကတဆင့္ အာဖရိက အထိပါ ဆက္ သြယ္ၾကမယ္၊ ဒါ့အျပင္ ပင္လယ္ေရလမ္းေၾကာင္းေတြနဲ႔ပါ ခ်ိတ္ဆက္ၾကၿပီး ကမၻာလုံးဆိုင္ရာ ကုန္သြယ္ေရး လမ္း ေတြကို အႀကီးအက်ယ္ တိုးခ်ဲ႕မယ့္အစီအစဥ္က တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င္ပင္း ကိုယ္တိုင္ အထူးအား ေပးေနတဲ့ စီမံကိန္းႀကီးပါ။

အဲဒီ ရပ္ဝန္းတခု၊ လမ္းတေၾကာင္း စီမံကိန္းႀကီးမွာ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈ အစုစုက ေဒၚလာ သန္းေပါင္း တသန္း (ေဒၚ လာ ၁ ထရီလီယံ) အထိႀကီးမားလိမ့္မယ္လို႔ မွန္းဆေနၾကတာပါ။

အေမရိကန္က ဒီစီမံကိန္းဟာ "အႏွစ္သိပ္မရွိပဲ မာနထယ္ ဝင့္ဝါေနတဲ့ စီမံကိန္း" လို႔ သမုတ္ေပမယ့္ ႐ုရွား သမၼတ ဗလာဒီမီယာ ပူတင္၊ အီတလီ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဂ်ိဳဇက္ေပ ကြန္ေတး တို႔အပါအဝင္ နိုင္ငံေပါင္း ၃၇ နိုင္ငံက ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီတဲ့အေရအတြက္ရွိတဲ့ နိုင္ငံေတြက အစိုးရအရာရွိေတြဟာ ဒုတိယအႀကိမ္
ေၿမာက္ က်င္းပတဲ့ ဒီ ရပ္ဝန္းတခု လမ္းတေၾကာင္းေဆြးေႏြးပြဲကို တက္ေရာက္ေနၾကတာပါ။ ျမန္မာနိုင္ငံက နိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း တက္ေရာက္ပါတယ္။

နိုင္ငံေပါင္းမ်ားစြာမွာ ေဆာက္လုပ္မယ့္ ရထားလမ္းေတြ၊ ကားလမ္းေတြ၊ ဆိပ္ကမ္းေတြအတြက္ တ႐ုတ္နိုင္ ငံက စီမံကိန္းရန္ပုံေငြစီစဥ္ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီစီမံကိန္းကို လက္ခံတဲ့နိုင္ငံေတြထဲ အေႂကြးပိၿပီး က်န္ခဲ့ မယ့္ နိုင္ငံေတြ ဘယ္ေလာက္ ရွိမလဲ စိုးရိမ္မႈေတြလည္း ရွိၾကပါတယ္။

စီမံကိန္းႀကီးကို ေဝဖန္ၾကသူေတြက ပါဝင္တဲ့နိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ တ႐ုတ္ကေန ေငြေခ်းၾကရၿပီး ဒီစီမံကိန္း မွာ ပါဝင္မယ့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံေတြ၊ အထူး စီးပြားေရးဇုန္ေတြကို တည္ေဆာက္ၾကမယ္၊ စီမံကိန္းက မွန္း ဆ ထားသလို ကုန္သြယ္ေရးေတြ လုပ္နိုင္ေရးက မေအာင္မျမင္ျဖစ္ရင္ ကိုယ္ေငြေခ်းၿပီးေဆာက္ ထားရ တာေတြက သိပ္အသုံးမဝင္လွေတာ့ဘဲ တ႐ုတ္ကို အေႂကြးျပန္ဆပ္ရတဲ့ သံသရာထဲနစ္သြားနိုင္တယ္လို႔ သတိေပး ၾကပါတယ္။

ေနာက္ၿပီး စီမံကိန္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းေတြလုပ္ရရင္ အေႂကြးယူရတဲ့နိုင္ငံက ကုမၸဏီ ေတြကို ဦးစားေပးရစျမဲမို႔ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြကိုသာ မ်က္ႏွာသာေပးရမယ့္ အေရးကိုလည္း ေဝဖန္သူေတြ က ေထာက္ျပၾကပါတယ္။

အေႂကြးနဲ႔ တ႐ုတ္လႊမ္းမိုးလာမွာစိုးရိမ္မႈေတြ

ဒီစီမံကိန္းႀကီးမွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့ သီရိလကၤာ၊ မေလးရွား၊ ပါကစၥတန္ စတဲ့နိုင္ငံေတြမွာ အေႂကြးေတြ စုစုပုံက်လာ တာ၊ တ႐ုတ္ရဲ့ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္မႈမ်ားလာတဲ့ အတြက္ စိုးရိမ္မႈေတြရွိပါတယ္။

အရင္ကတည္းက နိုင္ငံျခားေႂကြးၿမီမ်ားတဲ့ ပါကစၥတန္မွာ အေျခခံအေဆာက္အအုံ စီမံကိန္းေတြအတြက္ တ ႐ုတ္က ေခ်းေပးထားတာ ေဒၚလာ ဘီလီယံ ၆၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ပါကစၥတန္ အေနာက္ေတာင္ပိုင္းက ဂြာဒါ Gwadar ေရနက္ စီမံကိန္းကလည္း အဲဒီ စီမံကိန္းေတြထဲ အဓိကတခုအေနနဲ႔ပါဝင္ၿပီး တ႐ုတ္နိုင္ငံ ရွင္ က်န္းျပည္နယ္ ကက္ရွ္ဂါ Kashgar ကေန ပါကစၥတန္ကို ျဖတ္သန္းလာတဲ့ တ႐ုတ္ ပါကစၥတန္ စီးပြားေရး စႀကႍဟာ ဂြာဒါဆိပ္ကမ္းဆီ ေပါက္လာၿပီး အဲဒီကတဆင့္ အာေရဘီယံပင္လယ္ဆီ လမ္းေၾကာင္းပြင့္ သြား မွာပါ။

ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မဟာသီယာမိုဟာမက္က ေဘဂ်င္းေဆြးေႏြးပြဲကိုတက္ေရာက္ၿပီး ရပ္ဝန္းတခု လမ္း တေၾကာင္း အေရးကို မေလးရွားနဲ႔ တ႐ုတ္ ၂ နိုင္ငံၾကားညႇိႏွိုင္းမွာျဖစ္ေပမယ့္ မႏွစ္က သူအာဏာရ လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ အရင္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ နာဂ်စ္ ရာဇတ္ နဲ႔ တ႐ုတ္တို႔အၾကား သေဘာတူထားတဲ့ ေဒၚလာ ၂၀ ဘီလီယံတန္ ရထား လမ္း စီမံကိန္းကို ေရႊ႕ဆိုင္း ထားခဲ့တာပါ။ ရထားလမ္းက မေလးရွား အေရွ႕ဖ်ားနဲ႔ အေနာက္ဖ်ားက ဆိပ္ ကမ္းေတြ ကိုဆက္သြယ္ ေဖာက္လုပ္မယ့္ ရထားလမ္းပါ။

သီရိလကၤာမွာေတာ့ နိုင္ငံတကာ ေႂကြးၿမီေတြကို ျပန္ေပးဖို႔အတြက္ ၂၀၁၇ မွာ သူ႔ရဲ့ ဆိပ္ကမ္း တခုကို တ ႐ုတ္ ကေန ခ်ဳပ္ကိုင္စီမံဖို႔အတြက္ ေပးခဲ့ရပါၿပီ။ နိုင္ငံေတာင္ပိုင္း က ဟမ္ဘန္တိုတာ Hambantota ေရနက္ ဆိပ္ကမ္း တည္ေဆာက္ဖို႔ နဲ႔ လုပ္ငန္း လည္ပတ္ဖို႔ တ႐ုတ္ကို အခြင့္ေပးေတာ့ တ႐ုတ္ဆီက သူတို႔ ေဒၚလာ သန္း ၁၁၀၀ ရခဲ့ၿပီး နိုင္ငံတကာေႂကြးၿမီတခ်ိဳ႕ ျပန္ဆပ္နိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဆိပ္ကမ္း ကို တ႐ုတ္က စစ္ေရးအ တြက္ အသုံးခ်ေလမလားလို႔ သူတို႔ စိုးရိမ္ခဲ့လို႔ ဒီသေဘာတူခ်က္ ရေရး လေပါင္းမ်ားစြာၾကာခဲ့တာပါ။ သီရိ လကၤာအစိုးရကေတာ့ တ႐ုတ္နိုင္ငံဟာ ဒီဆိပ္ကမ္းကို စီးပြားေရးအတြက္သာ အသုံးျပဳမွာပါလို႔ သူ႔ျပည္ သူေတြကို အာမခံခ်က္ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီသေဘာတူညီခ်က္အရ တ႐ုတ္ဟာ အဲဒီ ဆိပ္ကမ္းနဲ႔ အနီးအနား မွာ စီးပြားေရးဇုန္ ေဆာက္ဖို႔ ဧကေပါင္း ၁၅၀၀၀ က်ယ္တဲ့ေျမကို ၉၉ ႏွစ္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံ က တ႐ုတ္ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈ ဆိပ္ကမ္း ေတြက ဘယ္သူေတြကို အက်ိဳး ရွိေစမလဲ။

 ျမန္မာနိုင္ငံဆိုရင္လည္း ေက်ာက္ျဖဴ ေရနက္ဆိပ္ကမ္း ၊ အဲဒီကေန မႏၲေလး၊ မူဆယ္ စတာေတြကို ျဖတ္ၿပီး တ႐ုတ္နိုင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္အထိေဖာက္မယ့္လမ္းမႀကီး ပါဝင္တဲ့ တ႐ုတ္ျမန္မာစီးပြားေရး စႀကႍ စီမံကိန္းက အေျခခံ အေဆာက္အအုံေတြသာမက ဆက္စပ္တဲ့ စီးပြားေရးဇုန္တည္ေဆာက္ေရးေတြပါ ပါဝင္မွာမို႔ ေဒၚ လာ ဘီလီယံ အေတာ္မ်ားမ်ား ကုန္က်မယ့္ စီမံကိန္းလို႔ တြက္ဆၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္က ေပးမယ့္အေႂကြး 

ေတြ နဲ႔ တ႐ုတ္ရဲ့ ကမၻာလုံးဆိုင္ရာ ျဖန္႔က်က္နိုင္မႈ ေသနဂၤဗ်ဴဟာ ဆိုင္ရာ တ႐ုတ္ကေန အိႏၵိယသမုဒၵရာ ထြက္လမ္းအတြက္ လမ္းေၾကာင္းပံ့ပိုးေရးေတြ ကေနတဆင့္ တ႐ုတ္ကို မွီခိုရမႈမ်ားမ်ားလာမွာကို စိုးရိမ္ၾက တဲ့ ျမန္မာ့ နိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ သုံးသပ္မႈေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။

Economist Intelligence Unit ရဲ့ တ႐ုတ္နိုင္ငံဆိုင္ရာ စီးပြားေရးပညာရွင္ တြမ္ ရက္ဖာတီ က ဒီ ေဘဂ်င္း ကေဆြးေႏြးပြဲကတဆင့္ ၂၀၁၈ မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ ရပ္ဝန္းတခု လမ္းတေၾကာင္း ဆိုင္ရာ စီမံကိန္းေတြ ေႏွာင့္ေႏွးေန တာ၊ ေခ်းေငြေတြ ထုတ္ေပးမႈ ေႏွးေကြး ေနတာေတြကို ျပန္လည္တည့္မတ္ၿပီး စီမံကိန္းႀကီးကို ျပန္လည္ အားျပည့္လာေအာင္လုပ္မွာ လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဒီရပ္ဝန္းတခု လမ္းတေၾကာင္း စီမံကိန္းမွာ အားလုံးပါဝင္နိုင္ေရး နဲ႔ အေႂကြးေတြ ေရရွည္ရနိုင္ေရး အပါအဝင္ မူပိုင္းဆိုင္ရာ ကိစၥေတြအတြက္ နိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းကို တ႐ုတ္နိုင္ငံက ယုံၾကည္ေစခ်င္ေနတယ္ လို႔ လည္း သူက ေျပာပါတယ္။

ရပ္ဝန္းတခု လမ္းတေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္ရဲ့အာမခံခ်က္ေတြ ဒီ ေဘဂ်င္း ေဆြးေႏြးပြဲက တဆင့္ ထပ္ေပၚလာမွာျဖစ္ေပမယ့္ ရည္ေမၽွာ္ထားတဲ့ ရပ္ဝန္း မွန္းဆထားတဲ့လမ္းေၾကာင္း တကယ္ေပၚလာဖို႔ အေပၚ စိတ္မခ် ရတာေတြ ရွိေနဦးမွာျဖစ္သလို ေႂကြးၿမီအေရး၊ နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာ ထိန္းညႇိေရးေတြ ကလည္း ကမၻာ့နိုင္ငံေတြ စဥ္းစားၾကရမယ့္အထဲ ဆက္ၿပီးပါေနဦးမွာပါ။ 

လင့္၊https://www.bbc.com/burmese/world-48058883?ocid=socialflow_facebook&fbclid=IwAR1yrWafJjBhDvK5j5RVpa6nYkmgQSMzTBwNqDxz_ngbxb7-lykSwMkVxAM#