Published: 20-11-2021,
“ARSA စစ်ဆင်ရေးတွေဟာ စခန်းတွေမှာ ရာဇ၀တ်မှုတွေ မြောက်များစွာနဲ့ ပတ်သက်နေတယ်… ရိုဟင်ဂျာတွေက သူတို့ရဲ့ မျက်နှာတွေကို သိပေမယ့် လူသိရှင်ကြား ပြောဖို့ အရမ်းကြောက်ကြတယ်။”
Mohib Ullah ၏အစ်ကို Habib Ullah
ကော့ဘဇားရှိ ရိုဟင်ဂျာစခန်း ၃၄ ခုစလုံးသည် စနစ်တကျနှင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ရာဇ၀တ်မှုများ၏ အချက်အချာ နေရာများ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ရိုဟင်ဂျာများနှင့် ထောက်လှမ်းရေး သတင်းရင်းမြစ်များက ၎င်းတို့အားလုံး၏ နောက် ကွယ်တွင် ရှိနေသော ရခိုင် ရိုဟင်ဂျာ ညီညွတ်ရေး တပ်မတော် (ARSA) ဖြစ်သည်။
နောက်ဆုံးရသတင်းအားလုံးအတွက် The Daily Star ၏ Google News ချန်နယ်ကို လိုက်ကြည့်ပါ။ ဒုက္ခသည် စခန်းတွေကို အမာခံဖြစ်အောင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ပေါ့လျော့မှုနဲ့ ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ ဒုက္ခဆင်းရဲတွေကို စုဆောင်းနေပါတယ်။
အောက်တိုဘာလတွင် ရိုဟင်ဂျာခေါင်းဆောင် Mohib Ullah နှင့် Rohingya ခြောက်ဦးကို သတ်ဖြတ်ပြီးနောက် ARSA သည် ၎င်း၏လက်များကို ပိုမိုတင်းကျပ်ခဲ့ပြီး စခန်းနေသူများသည် ကံကြမ္မာအတိုင်း သူတို့ကိုယ်သူတို့ နှုတ် ထွက်ခဲ့ကြပုံပေါ်သည်- ကြောက်လန့်ခြင်းနှင့် အတိဒုက္ခသည် မကြာမီ အချိန်မရွေး ရပ်တန့်သွားမည်မဟုတ်ပေ။
“ARSA စစ်ဆင်ရေးတွေက စခန်းတွေမှာ ရာဇ၀တ်မှုတွေ မြောက်များစွာနဲ့ ပတ်သက်နေတယ်။ ညအချိန်၌ စခန်း များကို အကြွင်းမဲ့ ထိန်းချုပ်ထားသည်။ ရိုဟင်ဂျာတွေက သူတို့ရဲ့မျက်နှာကို သိပေမယ့် လူသိရှင်ကြားပြောဖို့ အ ရမ်း ကြောက်ကြတယ်” ဟု Mohib Ullah ၏ အစ်ကိုဖြစ်သူ Habib Ullah က The Daily Star သို့ ပြောကြားခဲ့ သည်။
အခြားဒုက္ခသည်တစ်ဦးဖြစ်သူ နူရ်မိုဟာမက်က ARSA သည် မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားခြင်းမှ ငွေ ညှစ် ခြင်းအထိ အရာအားလုံးကို ထိန်းချုပ်ထားကြောင်း၊ ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းများကို သိုလှောင်ခြင်းအထိ ထိန်း ချုပ်ထားကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ “သူတို့ကို ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ဖို့ ဘယ်သူမှ မရှိဘူး၊ အခု သူတို့က စခန်းတွေကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ချုပ်ကိုင်ထားပြီ။”
သို့သော်လည်း ရိုဟင်ဂျာ သောင်းကျန်းသူအဖွဲ့သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွင် မရှိကြောင်းနှင့် အချို့သော ရာဇ၀တ် ကောင်များသည် အထွေထွေဒုက္ခသည်များကို ခြိမ်းခြောက်ရန် ARSA စစ်ဆင်ရေးများဟု လွဲမှားစွာ ဖော်ထုတ်နိုင် သည်ဟု အစိုးရနှင့် ဥပဒေအရာရှိများက ထိန်းသိမ်းထားသည်။
“စခန်းတွေမှာ ARSA မရှိဘူး။ မဟုတ်ရင် သူများကို ဖော်ထုတ်သင့်တယ်။ ဗြောင်လိမ်နေတာပဲ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ရာဇ၀တ်ကောင်တွေအဖြစ် ပုံဖော်ဖို့ မကောင်းဆိုးဝါး အစီအစဉ်တွေ ရှိပါတယ်” ဟု ရိုဟင်ဂျာ စခန်းများရှိ တရား ဥပ ဒေ စိုးမိုးရေး တာဝန်ခံ 14th Armed Police Batalion (APBn) မှ တပ်မှူး Naimul Haque က ပြောသည်။
ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ကယ်ဆယ်ရေး ပစ္စည်းတွေ လက်ခံဖို့ စခန်းတွေကနေ ထွက် သွားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ “တချို့က ဒါကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်တာ တွေ လုပ်တယ်။ ဗိုက်ထဲက ယာဘကိုတောင် ငါတို့ ပြန်ကောင်းလာခဲ့တယ်”
နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း Touhid Hossain က Cox's Bazar တွင် ARSA ရှိကြောင်း ငြင်းဆိုရသည့် အ ကြောင်း ရင်းတစ်ခုမှာ ဒုက္ခသည်များ နေရပ်ပြန်ရေး အကျိုးစီးပွားအတွက်ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ပါသည်။ “ကျနော် သိသလောက်တော့ ရိုဟင်ဂျာတွေကြားမှာ အကြမ်းဖက်သမားတွေ အများကြီးရှိတယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံက ပြောပြီး သူတို့နိုင်ငံကို ပြန်မသိမ်းချင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကတော့ စခန်းတွေမှာ ARSA မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
Jahangirnagar တက္ကသိုလ် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးဌာနမှ ပါမောက္ခ Shahab Enam Khan က ရိုဟင်ဂျာများ နေရပ်ပြန်ပို့ရေးကို ဆန့်ကျင်သည့် ပြင်ပတပ်ဖွဲ့များသည် သောင်းကျန်းသူအဖွဲ့အား ကျောထောက်နောက်ခံပြုနေ ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
2017 ခုနှစ် သြဂုတ်လ 25 ရက်နေ့တွင် ARSA သည် ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ ရဲကင်းစခန်းများကို တိုက် ခိုက် ခြင်းအတွက် တာဝန်ရှိကြောင်း ကြေငြာခဲ့သည်။ မြန်မာစစ်တပ်သည် ရိုဟင်ဂျာများအပေါ် ကြီးမားသော ဖိနှိပ်ချုပ် ချယ်မှုအား အကြောင်းပြကာ တိုက်ခိုက်မှုများကို အသုံးချကာ ဒေသတွင်း ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း အဆိုးရွားဆုံး ဒုက္ခသည် အကျပ်အတည်းကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။
နေရပ်ပြန်ပို့ရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကို တားဆီးရန် ARSA အဖွဲ့ဝင် မိုဟစ်အူလာနှင့် အခြား ခြောက်ဦးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ သည်ဟု ရိုဟင်ဂျာ သတင်းရင်းမြစ်များက ယုံကြည်ကြပြီး တရားဝင် နေရပ်ပြန်ပို့ရေး ဆွေးနွေးပွဲတွင် ပါတီဝင်အ ဖြစ် ကြိုးပမ်းနေကြစဉ် ၎င်းတို့၏ အင်အားကို မက်ဆေ့ခ်ျ ပေးပို့ခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။
မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် လူကုန်ကူးမှုများအပြင် ငွေညှစ်ခြင်းသည် ARSA အမျိုးသားများအတွက် အဓိက အရင်းအမြစ် ဖြစ်သည်။
တစ်ပတ်ကို ဆိုင်ခန်းပေါင်း ၁၅၀၀၀ လောက် ပေးချေရတယ်။ စခန်းတွေမှာ မဒရာဆာ ၅၀၀ လောက်ရှိတယ်လို့ ရိုဟင်ဂျာ သတင်းရင်းမြစ်တွေက ပြောပါတယ်။ Madrasas အများစုကို Ulama Council ဟုလူသိများသော ARSA ၏ တွဲဖက်အဖွဲ့မှ ထိန်းချုပ်ထားသည်။
အခြားသြဇာကြီးသောအုပ်စုမှာ Mohib Ullah က ထိန်းချုပ်ထားခဲ့ဖူးသော Islami Mahas ဖြစ်သည်။
Ulama ကောင်စီသည် မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် လူကုန်ကူးမှုကို ထိန်းချုပ်ထားစဉ်တွင် အစ္စလာမ်မာဟာ ရာဇ၀တ်မှုအ မျိုး မျိုးကို ဆန့်ကျင်ပြီး နေရပ်ပြန်ပို့ရေးကို ထောက်ခံသည်။
Mohib Ullah လုပ်ကြံခံရပြီးကတည်းက ရိုဟင်ဂျာ ၂၅၀ ကျော်ကို ရာဇ၀တ်မှုဖြင့် ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက် အနည်းဆုံး ၁၁၄ ဦးမှာ ARSA အမျိုးသားများဖြစ်သည်ဟု APBn အရာရှိများက ပြောသည်။
ဤသတင်းထောက်သည် ပြီးခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်အတွင်း ဒါဇင်များစွာသော ရိုဟင်ဂျာများနှင့် ၎င်း တို့ ၏ ရပ်ရွာခေါင်းဆောင်များနှင့် စကားပြောခဲ့သည်။ အမည်မဖော်လိုသူ ARSA အဖွဲ့မှ လက်တုံ့ပြန်မည်ကို စိုးရိမ်သောကြောင့် ၎င်းတို့က ARSA အကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။
ARSA အဖွဲ့ဝင် အများအပြားသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အေးဂျင့်များဖြစ်ကြပြီး ၎င်းတို့သည် မြန်မာစစ်တပ်ထံမှ ပုံမှန် ထောက်ပံ့ကူညီမှုများ ရရှိသည်ဟု ၎င်းတို့က ဆိုသည်။
“ARSA စစ်ဆင်ရေးတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံအုပ်ချုပ်ရေးရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် နေရပ်ပြန်ပို့ရေးကို ဆန့်ကျင်လုပ် ဆောင်နေပါတယ်” ဟု လူထုခေါင်းဆောင်တဦးက ပြောသည်။
ARSA အဖွဲ့ဝင်များသည် ရိုဟင်ဂျာများ၏ အခွင့်အရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေသည်ဟု ဆိုကာ လူအများက ၎င်း တို့ကို အစပိုင်းတွင် ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ယခုအခါ ရိုဟင်ဂျာများက ARSA သည် မြန်မာအစိုးရ၏ ကိုယ် စားလှယ်အဖြစ် လုပ်ဆောင်နေပြီး ၎င်းတို့၏ မွေးရပ်မြေသို့ ပြန်ရန် တားမြစ်နေသည်ဟု ရိုဟင်ဂျာ အများအပြား က ပြောသည်။
“အခြေအနေက အရမ်းကြောက်စရာကောင်းလို့ အိမ်ပြန်ချင်တယ်လို့ လူသိရှင်ကြား မပြောနိုင်သေးပါဘူး။ နေရပ် ပြန် ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောနေကြတဲ့ သူတွေက အသတ်ခံနေရတယ်” ဟု အခြားသော ရပ်ရွာခေါင်းဆောင်က ပြောသည်။
ကွယ်လွန်သူ Mohib Ullah၊ Arif Ullah၊ Abdur Rahim၊ Noor Alam၊ Hamid Ullah နှင့် အခြားရိုဟင်ဂျာ ခေါင်း ဆောင် ၅၀ ခန့်တို့သည် ၂၀၁၇ ခုနှစ်ကတည်းက အသတ်ခံခဲ့ရပြီးဖြစ်သည်။ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသော ခေါင်း ဆောင်များ၏ မိသားစုဝင်များသည် ၎င်းတို့၏ အသက်အန္တရာယ်ကို စိုးရိမ်၍ ပုန်းအောင်းနေကြသည်။
“ARSA သည် မြန်မာအစိုးရ၏ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။ ဒီပြဇာတ်ကို ဇာတ်အိမ်တည်ပြီး ရိုဟင်ဂျာတစ် သန်းလောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို တွန်းပို့ခဲ့ပါတယ်။ အခု နေရပ်ပြန်ပို့ရေးမှာ အတားအဆီးတွေ ဖန်တီးဖို့ ကြိုးစား နေ ပါတယ်” ဟု Balukhali စခန်းရှိ ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသားတဦးက ပြောသည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေး လေ့လာရေးဌာန (BIPSS) ၏ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်မှူးချုပ် (ငြိမ်း) ANM Muniruzzaman က အဆိုပါ ပြဿနာသည် ရာဇ၀တ်မှု အမျိုးမျိုးမှ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးမှု၊ လက်နက်ငယ် မှောင်ခိုမှုနှင့် လူကုန်ကူးမှုတို့တွင် ရာဇ၀တ်မှု ကျူးလွန်သူများ တိုးပွားလာနေသည့် ဆက်စပ်မှု ရှိနေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ARSA ဆိုတာ ဘာလဲ
ARSA သည် မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း မောင်တောနှင့် ရသေ့တောင်မြို့နယ်များရှိ ရဲကင်းစခန်း ၃ ခုကို ၂၀၁၆ ခုနှစ် တွင် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အရာရှိ ကိုးဦး သေဆုံးခဲ့သည်။
ARSA ခေါင်းဆောင် Ataullah Abu Amar Jununi က တိုက်ခိုက်မှုကို ခုခံကာကွယ်ခဲ့ပြီး ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ၇၅ နှစ်ကျော် ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ်မှုတွေနဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေ အမျိုးမျိုးရှိခဲ့တယ်လို့ ဘီဘီစီသတင်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အကြမ်းဖက်မှုတွေ မရပ်ဘူးဆိုရင် ARSA ဟာ သူ့ကိုယ်သူ ခုခံကာကွယ်ပိုင်ခွင့် ရှိတယ်လို့ ARSA က သတင်းပို့ဖို့ တိုက်ခိုက်မှုကို လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့် အပါအဝင် အခြေခံအခွင့်အရေး အများစုကို ငြင်းပယ်ခံထားရသော ရိုဟင်ဂျာ တစ်သန်းကျော်ကိုယ်စား ၎င်းတို့သည် တိုက်ပွဲဝင်နေသည်ဟု ဆိုသည်။
ARSA အဖွဲ့ဝင်များသည် အစ္စလာမ္မစ် အုပ်ချုပ်ရေးကို ပြဌာန်းလိုသော မွတ်ဆလင် အကြမ်းဖက်သမားများဖြစ် ကြောင်း မြန်မာအာဏာပိုင်များက ပြောသည်။
International Crisis Group (ICG) မှ 2016 ခုနှစ် အစီရင်ခံစာတွင် အဆိုပါ အဖွဲ့အား ဆော်ဒီအာရေဗျတွင် နေထိုင်သော ရိုဟင်ဂျာများက ဦးဆောင်သည်ဟု ဆိုသည်။ ARSA ၏ခေါင်းဆောင်မှာ ပါကစ္စတန်တွင်မွေးဖွားပြီး ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားတွင်ကြီးပြင်းလာသူ Ata Ullah ဖြစ်သည်ဟု ICG မှပြောကြားခဲ့သည်။
Ataullah ၏တည်နေရာနှင့် ပတ်သက်၍ ရှုပ်ထွေးမှုများရှိသော်လည်း ရိုဟင်ဂျာများက ၎င်းသည် ရခိုင်တွင်နေထိုင် သည်ဟု ယုံကြည်ကြပြီး ထိုနေရာမှ ၎င်း၏နောက်လိုက်များနှင့် ပုံမှန်အဆက်အသွယ်ရှိသည်။
နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း Touhid Hossain က “ကျနော့်အမြင်ကတော့ ARSA ဟာ မြန်မာစစ်တပ်အတွက် တလျှောက်လုံး လုပ်ဆောင်နေတာလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကိုလည်း အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ထုတ်ဖော်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဘင်္ဂလာဒေခ်ျ့က သိသာထင်ရှားတဲ့အရာကို ငြင်းဆိုမယ့်အစား ဒီလိုင်းကို ယူသင့်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ နွားကို ချိုနဲ့ယူသင့်တယ်”
Jahangirnagar University ၏ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးဌာနမှ ပါမောက္ခ Shahab Enam Khan က ARSA သည် အယူဝါဒဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုထက် ရာဇ၀တ်မှုဆိုင်ရာ ပရိုဖိုင်အတွင်း ပိုမိုအံဝင်ခွင်ကျရှိသော သံသ ယဖြစ်ဖွယ်ဝတ်စုံဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
“ရိုဟင်ဂျာတွေ နေရပ်ပြန်ရေးကို မထောက်ခံတဲ့ ပြင်ပအင်အားစုတွေရဲ့ ကျောထောက်နောက်ခံနဲ့ ရိုဟင်ဂျာအမှတ် တံဆိပ်အဖြစ် သူ့ကိုယ်သူ ပုံဖော်ထားပါတယ်။ အသစ်ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုက ရိုဟင်ဂျာတွေကို ဂိတ်ရှင်းလင်းရေးလုပ်ဖို့ တပ်မတော်က အကြောင်းပြချက် မပေးနိုင်သလို မြန်မာနိုင်ငံသား တစ်သန်းနီးပါး ဘင်္ဂ လားဒေ့ရှ်ကို နှင်ထုတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒါဟာ သာမာန်သဘောပါ။”
ရိုဟင်ဂျာအရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ပရော်ဖက်ဆာ Khan က မြန်မာဇာတ်ကြောင်းဟာ ဒီသံသယရှိ တဲ့အဖွဲ့ကို အစွန်းရောက်အဖွဲ့အဖြစ် ဆက်လက်တံဆိပ်ကပ်ထားဆဲဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အများအပြားသည် ဤဇာတ်ကြောင်းထောင်ချောက်ထဲသို့ ကျရောက်ပြီး ARSA သည် ရိုဟင်ဂျာများ၏ အယူဝါဒဆိုင်ရာ ကိုယ်စား လှယ် တစ်ဦးအဖြစ် တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ဆက်လက်ပြောသည်။
“ထို့နောက် တပ်မတော်၏ ဟောပြောချက်သည် အစ္စလမ္မစ်မုန်းတီးရေး ဇာတ်ကြောင်းကို ဖန်တီးရန် ရည်မှန်းပြီး အကျိုးခံစားခွင့်ရှိသော အုပ်စုများကြားတွင် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင် အယူခံဝင်မှု ရှိသည်။ ထို့ကြောင့်၊ စခန်းများတွင် ရိုဟင်ဂျာများတွေ့မြင်ရသော ARSA သရုပ်ဆောင်များသည် အတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ အမှတ်တံဆိပ်တစ်ခု အောက် တွင် အရင်းအနှီးအတွက် အပြိုင်အဆိုင် လူရမ်းကားအုပ်စုများဖြစ်ပြီး၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းပုံစံကို အသုံးပြု၍ ပိုမို နှစ်သက်သောကြောင့် နိုင်ငံတော်နှင့် ဒေသဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးကို ဆန့်ကျင်သည့် ရည်ရွယ်ချက် ကို ထမ်းဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။
ရိုဟင်ဂျာများ၏ အလွန်သေးငယ်သော အစိတ်အပိုင်းသည် ARSA လှုပ်ရှားမှုများကို မသိဘဲ ထောက်ခံနိုင်သော် လည်း ယေဘုယျအားဖြင့် ဖြစ်ရပ်တစ်ခုအဖြစ် မမြင်သင့်ကြောင်း IR ပါမောက္ခက ပြောကြားခဲ့သည်။
Link : Here
No comments:
Post a Comment