လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို ေလးစားဖို႔ အေမရိ ကန္အစိုးရကို ျမန္မာလူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြတိုက္တြန္း

B B C

ဘီဘီစီ ၿမန္မာပိုင္း

2020.06.02

အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီရဲ့ စံႏႈန္းေတြကိုေလးစားလိုက္နာမယ္လို႔ ျမန္မာလူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူေတြ ေမၽွာ္လင့္

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတလႊား လက္ရွိျဖစ္ပြားေနတဲ့အႀကီးအက်ယ္ ပ်က္စီးယိုယြင္းေနတဲ့ အေျခအေန ေတြ ကို ျမင္ေတြ႕ရတဲ့အေပၚ အလြန္အမင္းဝမ္းနည္းမိတယ္လို႔ စာမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒီအိတ္ဖြင့္ေပးစာကို ရန္ကုန္က အေမရိကန္သံ႐ုံးထံ ဇြန္ ၂ ရက္မွာ အီးေမးလ္ကတစ္ဆင့္ ေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအိတ္ဖြင့္ေပးစာကို လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္အသံအဖြဲ႕၊ Generation Wave၊ ဒို႔ေျမကြန္ရက္၊ ျမန္ မာသတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အဖြဲ႕၊ Myanmar Peace Bikers၊ အိုးေဝပညာဒါနသင္တန္းေက်ာင္း၊ တအာန္းအမ်ိဳး သမီးအဖြဲ႕၊ ရန္ကုန္လူငယ္ကြန္ရက္၊ ကခ်င္လူငယ္ကြန္ရက္၊ The Seagull လူ႔အခြင့္အေရးၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဖြံ့ ၿဖိဳး တိုးတက္မႈအဖြဲ႕အပါအဝင္ အဖြဲ႕အစည္း ၁၈ ဖြဲ႕နဲ႔ တစ္သီးပုဂၢလတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ သုံးဦးတို႔က လက္ မွတ္ေရးထိုး ေပးပို႔ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈနဲ႔ ခြဲျခားဖိႏွိပ္မႈေတြကို တြန္းလွန္ဆန႔္က်င္တဲ့ အေမရိကန္ျပည္သူေတြကို ထြက္ေပၚလာ တာကို ျမင္ေတြ႕ရတဲ့အေပၚ အားတက္ လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြ ရရွိတယ္လို႔လည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈနဲ႔ ရဲေတြရဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈကို လုံးဝသည္းမခံေၾကာင္း ျပသဖို႔ အေမရိကန္ျပည္ သူ ေတြဟာ တစ္ရက္ေလးေတာင္မွ ေစာင့္ဆိုင္း ၾကန႔္ၾကာမႈ မရွိခဲ့ဘူးလို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

ျမန္မာျပည္သူေတြမွာ ရွည္လ်ားတဲ့သမိုင္းေၾကာင္းအရ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ခံစားခဲ့ရၿပီး ဒါေတြဟာ အသား အေရာင္ကြဲျပားမႈ၊ ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာတရားနဲ႔ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသားေတြေပၚမွာ မုန္းတီးမႈေတြျဖစ္ လာ ေစ ခဲ့တဲ့အေတြ႕အၾကဳံေတြရွိထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အေမရိကန္ျပည္သူေတြဟာ လြတ္လပ္မႈ၊ ဒီမိုကေရစီအေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးတို႔အတြက္တိုက္ပြဲဝင္တဲ့ ျမန္ မာျပည္သူေတြကို အစဥ္တစိုက္ ေထာက္ခံ အားေပးခဲ့ၿပီး ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကရက္ တစ္နိုင္ငံထူေထာင္ေရး အတြက္ ႐ုန္းကန္ရမႈေတြမွာလည္းျမန္မာျပည္သူေတြနဲ႔အတူ တစ္စည္းတစ္လုံးတည္း ရပ္တည္ေပးခဲ့ သူ ေတြျဖစ္ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အခုအခါမွာ အသားအေရာင္ခြဲျခားမႈနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕ရဲ့ အၾကမ္းဖက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကို ဆန႔္က်င္ဆႏၵ ၿပေန တဲ့အေမရိကန္ ျပည္သူေတြနဲ႔အတူ ျမန္မာအဖြဲ႕အစည္းေတြကလည္း တစ္သားတည္းရပ္တည္ တယ္ လို႔ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

ညမထြက္ရအမိန႔္ေတြထုတ္ထားေပမယ့္ ညလုံးေပါက္ ဆႏၵျပမႈေတြမွာ ရဲနဲ႔ ဆႏၵျပသူေတြ ထပ္တိုက္ေတြ႕ေနၾကပါတယ္။

ဒါအျပင္ အဲဒီအိတ္ဖြင့္ေပးစာမွာ အခ်က္သုံးခ်က္ကိုလည္း ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။

လူတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ့ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို အေမရိကန္အစိုးရက ေလးစားလိုက္နာဖို႔၊ အေမရိ ကန္ သမၼတအေနနဲ႔ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈ မွတ္ခ်က္ေတြျဖန႔္ေဝေနတာကိုရပ္တန႔္ဖို႔နဲ႔ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ျပႆနာ ေတြကို ေျဖရွင္းေရးေဆာင္ရြက္ဖို႔နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပသူေတြကို ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းစြာဖမ္းဆီးေနတာကို ရပ္တန႔္ဖို႔ တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ မင္နီဆိုးတားျပည္နယ္၊ မင္နီယာပိုးလစ္စ္ၿမိဳ႕မွာ လက္နက္မဲ့လူမည္း အမ်ိဳးသား ေဂ်ာ့ဖလြိဳက္ကို ေငြစကၠဴအတုသုံးၿပီးေဈးဝယ္တယ္ဆိုတဲ့ တိုင္တန္းမႈနဲ႔ ရဲက ဖမ္းဆီးထားစဥ္ ေသဆုံးခဲ့ ပါ တယ္။

ဒီျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ေမ ၂၆ ရက္ကစလို႔ မင္နီယားပိုလစ္စ္ၿမိဳ႕မွာ ေဂ်ာ့ဖလြိဳက္အတြက္ တရားမၽွတမႈရရွိေရး ဆႏၵ ၿပ ပြဲေတြ စတင္ခဲ့ၿပီး အခုအခါ အေမရိကန္က ၿမိဳ႕ေပါင္း ၇၅ ၿမိဳ႕မွာ ဆႏၵျပမႈေတြ ကူးစက္ျဖစ္ပြားေနပါတယ္။

ၿငိမ္ခ်မ္းစြာဆႏၵျပသူေတြရွိသလို ဆႏၵျပမႈေတြၾကား အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး လူျဖဴေတြ ပိုင္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ေတြကို စတင္ဖ်က္ဆီးမႈေတြကတစ္ဆင့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ စတိုးဆိုင္ေတြ၊ အေရာင္းဆိုင္ေတြ ေဖာက္ထြင္းလု ယက္ခံရမႈေတြ ရွိလာခဲ့ပါတယ္။

ေဖာက္ထြင္းလုယက္မႈေတြလည္းရွိေန

ရဲေတြဘက္က ဆႏၵျပမႈေတြကို အင္အားအလြန္အကၽြံသုံးၿပီး ၿဖိဳခြဲတာေတြလည္း ရွိသလို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပ သူေတြကိုပါ ေနာက္ပိုင္း အင္အားအလြန္အကၽြံ သုံးၿပီး ဖမ္းဆီးတာေတြရွိခဲ့ပါတယ္။

အခုထိ ဆႏၵျပပြဲေတြအျပင္းအထန္ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ခုနစ္ရက္တာအတြင္းလူႏွစ္ေထာင္နီးပါး ဖမ္းဆီးခံထားရ ပါတယ္။

ရဲလက္ထဲမွာေသဆုံးခဲ့သူ ေဂ်ာ့ဖလြိဳက္

အခု ျမန္မာလူ႔အခြင့္ေရးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားအေရး၊ တက္ၾကလႈပ္ရွားသူအဖြဲ႕ေပါင္း ၁၈ ဖြဲ႕နဲ႔ တစ္သီးပုဂၢလ္ ပုဂၢိဳလ္ သုံးဦးတို႔ လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကိုေပးဖို႔တဲ့အိတ္ဖြင့္ေပးစာမွာေတာ့ လု ယက္အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။

ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အိတ္ဖြင့္ေပးစာေပးပို႔တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ လူမႈသဟဇာတညီညြတ္ေရး အဖြဲ႕က ကိုသက္ေဆြဝင္းက အခုလိုေျပာပါတယ္။

"ဒီေန႔(ဇြန္ ၂ ) မွာ အေမရိကန္သံ႐ုံးကိုအီးေမးလ္နဲ႔ ပို႔လိုက္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္ကေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ လည္း ၈၈ တုန္းက ဒီမိုကေရစီေရးေတာင္းဆိုမႈေတြျဖစ္တုန္းက ဒီလိုေဖာက္ထြင္းမႈေတြ လူသတ္မႈေတြအ မ်ားႀကီး ၾကဳံခဲ့တယ္။ ဘယ္ေနရာမွာမဆို လူထုအုံႂကြမႈရွိလာရင္ ဒါေတြကေတာ့ ရွိေနမွာပဲ။ ဒါေပမဲ့ကၽြန္ေတာ္ တို႔ အဓိက လုပ္ခ်င္တာက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပသူေတြ၊ အေမရိကန္ျပည္သူအမ်ားစုက မတရားမႈေတြကို လက္ မခံဘဲ တြန္းလွန္ေနတယ္ဆိုတာကို ပိုၿပီး ထင္ရွားေစခ်င္လို႔ ဒါကို စာထဲမွာမထည့္တာပါ။ လူထု ရဲ့ေဒါ သ ထြက္လာတဲ့ဟာေတြလည္း ျမင္ရတယ္။ အဲဒီမွာ အစိုးရရဲ့ ကိုင္တြယ္ပုံလည္း လိုမယ္ထင္တယ္။ မေန႔က မီယာမီမွာဆို ရဲေတြဒူးေထာက္ေတာင္းပန္တယ္ဆိုတဲ့ ပို႔စ္ေတြတက္လာတာေတြ႕တယ္။ ထရမ့္ေျပာတဲ့စ ကား ဟာလည္း လူမိုက္စကားမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ လူေတြရဲ့ ေဒါသက စစ္တပ္ေတြရဲေတြကိုမနိုင္တဲ့အခါက်တျခား ကိုလွည့္သြားနိုင္ေတာ့ အခုလို ေဖာက္ထြင္းတာ လုယက္တာေတြျဖစ္ကုန္တယ္။ သူကိုယ္တိုင္ လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခား တာေတြေျပာေနတာက လူေတြရဲ့ ေဒါသကို ပိုၿပီး ဆြသလို ျဖစ္ေနတယ္"လို႔ ကိုသက္ေဆြဝင္း ကေျပာ ပါတယ္။

ေဂ်ာ့ဖလြိဳက္ဇက္ပိုးကို ဒူးနဲ႔ရွစ္မိနစ္ေက်ာ္ၾကာ နင္းထားခဲ့သူ ရဲအရာရွိ ဒဲရက္ေခ်ာ္ဗင္

အခုျပႆနာက အေမရိကန္တစ္နိုင္ငံတည္းျပႆနာမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ဂ်ာမနီ၊ နယူးဇီလန္တို႔ကို ကူးစက္ သြား ၿပီျဖစ္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းေတြရဲ့ ျပႆနာျဖစ္လာတာေၾကာင့္ အခုလို ေတာင္းဆို ဆႏၵျပတာေတြျဖစ္လာတာလို႔ ကိုသက္ေဆြဝင္းကေျပာပါတယ္။

အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီရဲ့ စံႏႈန္းေတြကိုေလးစားလိုက္နာမယ္လို႔ ေမၽွာ္လင့္ ေၾကာင္းလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာက လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕နဲ႔ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြကေတာ့ ျမန္မာျပည္တြင္းက လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈ ေတြကိုအျမစ္ျပတ္ေအာင္ ဆက္လက္ တိုက္ပြဲဝင္မွာျဖစ္သလို အေမရိကန္က လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈေတြကို ဆန႔္က်င္တဲ့ ျပည္သူ႔လႈပ္ရွားမႈေတြကို ဆက္လက္ေထာက္ခံသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

လင့္၊https://www.bbc.com/burmese/burma-52890638