DVB သတင္းဌာန ရံုးခန္းတေနရာ (ဓါတ္ပံု - CPJ/Shawn Crispin)
ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္သားအစိုးရ အေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ ေဖၚေဆာင္မယ္ဆိုတဲ့ ေပးထားတဲ့ကတိအတိုင္း အေျခခံအခ်က္ျဖစ္တဲ့ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ အျပည့္ အ၀လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔ နယူးေရာက္အေျခစိုက္ CPJ သတင္းသမားမ်ား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႔ ႀကီး က မေန႔ တနလၤာေန႔က တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
ေမလ (၃)ရက္ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေန အရမ္းကို က်ဆင္းလာေနတဲ့အေၾကာင္း ကိုယ္တိုင္ေတြ႕ႀကံဳရတဲ့ ျမန္မာသတင္းသမား တခ်ဳိ႕ ကိုဗီြအိုေအ က ေမးျမန္းခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ မအင္ၾကင္းႏိုင္က ဆက္လက္တင္ျပမွာပါ။
တနဂၤေႏြေန႔က က်ေရာက္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာသတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔မွာ ျမန္မာစာနယ္ဇင္း သမားေတြနဲ႔ အ တူ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္တိုက္ပဲြအတြက္ တညီတညြတ္တည္း ရပ္တည္ေနေၾကာင္း CPJ အာရွေဒသဆိုင္ ရာ တာ၀န္ခံ Steven Butler က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
" ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ျမန္မာ သတင္းသမားေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ တညီတညြတ္တည္း ရပ္တည္ေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အတန္ၾကာက ျမန္မာဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ ကတိေပးခဲ့တဲ့အတိုင္း အ ရပ္သားအစိုးရအေနနဲ႔ အေကာင္အထည္ေဖၚ ဖို႔ CPJ အေနနဲ႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္း ငယ္ ကဆိုရင္ ဒီမိုကေရစီနည္းလမ္းနဲ႔ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံရတဲ့ အစိုးရအေနနဲ႔ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ရွိဖို႔ ဦးေဆာင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အမ်ားႀကီးရွိခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီိလို ျဖစ္မလာခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္ မာ အရပ္သားအစိုးရေရာ၊ စစ္တပ္ကပါ ၀င္မပါပဲ သတင္းသမားေတြ ကို သူတို႔အလုပ္သူတို႔ လုပ္ဖို႔ ခြင့္ျပဳ လိမ့္ မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ အမွန္တကယ္ပဲ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။"
လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သတင္း အင္တာနက္ ၀က္ဘ္ဆိုဒ္ေတြကို ပိတ္ပစ္တာ၊ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းတဲ့အ တြက္ သတင္းအယ္ဒီတာေတြကုိ ဖမ္းဆီးအေရးယူတာ စတဲ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အေပၚ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဖိအားေပးမႈေတြ ဆက္ၿပီးရွိေနဆဲျဖစ္တယ္လို႔ Steven Butler ကဆိုပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ သတင္းပတ္ေတြအတြင္းကဆိုရင္လည္း မႏၱေလးအေျခစိုက္ VOM သတင္းဌာန အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးေနမ်ဳိးလင္းကို AA ရခုိင္လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႕က တာ၀န္ရွိသူတဦးနဲ႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့တဲ့အတြက္ ရဲတပ္ဖဲြ႕က ဖမ္းဆီးခဲ့ၿပီး အၾကမ္းဖက္ဥပေဒပုဒ္မနဲ႔ စဲြခ်က္တင္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ တရားရံုးက လက္မခံပယ္ ခ်ခဲ့တဲ့အတြက္သာ အခ်ဳပ္ကေန လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ ဦးေနမ်ဳိးလင္းက သတင္းသမားတဦးအေနနဲ႔ ႀကံဳခဲ့ရ တဲ့ တုန္လႈပ္ဖြယ္ အေျခအေနကို ဗီြအုိေအကို အခုလို ေျပာပါတယ္။
"အခုလို တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖဲြ႕အစည္းေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းတာကို အၾကမ္းဖက္ ဥပေဒ ပုဒ္ မနဲ႔ စဲြတာ၊ တသက္တကြ်န္းေလာက္ထိ ခ်ႏိုင္တဲ့ ႀကီးေလးတဲ့ ျပစ္ဒဏ္ေတြ ေပးႏိုင္တဲ့ ပုဒ္မေတြနဲ႔စဲြ တာ က ေတာ္ေတာ္ကို တုန္လႈပ္စရာျဖစ္ေနပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ RTI လို႔ေခၚ တဲ့ Right to Information law သတင္းအခ်က္အလက္ ရယူခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ က်က်နနမရွိေသးဘူး။ ဘာမွ ကို မရွိေသးေတာ့ ဘယ္သူ႔ကို ဆက္သြယ္ရင္ ဘယ္ပုဒ္မနဲ႔ ညိတယ္ဆိုတာ တိတိလင္းလင္း မေျပာႏိုင္ေတာ့၊ သမၼတရံုး ေျပာခြင့္ရွိသူ ဦးေဇာ္ေဌးကိုယ္တိုင္ ကိုက ဒါကုိ ထပ္ၿပီးေဆြးေႏြးရအံုးမယ္၊ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုဆက္သြယ္ ရင္ တည္ဆဲဥပေဒနဲ႔ သတင္းေထာက္ေတြက ၿငိတယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ဳိး ေျပာထားေတာ့ ေတာ္ေတာ္ကို စိုးရိမ္ စ ရာေကာင္းတဲ့ အေနအထားပါ။"
ဒါအျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သတင္းရယူခြင့္ နဲ႔ ပတ္သက္တာ၊ သတင္းသမားေတြကုိ အကာအကြယ္ ေပးတာ စတဲ့ ဥပေဒေတြကို အေသအခ်ာ ျပဌာန္းသင့္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာသတင္းေကာင္စီ လို အဖဲြ႕အေနနဲ႔ တကယ့္ကို လြတ္လပ္တဲ့ အဖဲြ႕အစည္းမ်ဳိး ျဖစ္သင့္ေၾကာင္း၊ ပုဂၢလိက သတင္းေအဂ်င္စီေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကို ပိုၿပီး တိုးခ်ဲ႕ေပးသင့္ေၾကာင္း ဦးေနမ်ဳိးလင္းက ေျပာပါတယ္။
ကမၻာ့ ကပ္ေရာဂါ ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္မႈ အေရးေပၚအေျခအေနကာလမွာ ဆိုရင္ သတင္းသမားေတြအ တြက္ ေရာဂါဆိုင္ရာ သတင္းေတြယူေရးမွာ အခက္အခဲအလြန္ရွိေနသလို၊ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနဘက္ က သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြအတြက္ အတည္ျပဳ ေျဖၾကားမယ့္ သူ မရွိတဲ့ အေျခအေနကလည္း အေတာ္ ေလး ဆိုးေၾကာင္း ျပည္တြင္း ဗီြဒီယိုသတင္းေထာက္ ကိုစည္သူက ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
" လက္ရွိ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အခက္အခဲကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ COVID-19 နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရမယ့္ ပုဂၢိဳလ္ေတြက နည္းနည္း ခက္ေနေတာ့ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္ ကိုပဲ ျပန္တင္ေနရတာမ်ဳိးရွိတာ ေတြ႕ရတာေပါ့ေလ။ သူတို႔ကို ဆက္သြယ္တဲ့အခါမွာလည္း ခက္ခဲပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ၀န္ႀကီးဌာနေတြဘက္က ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြ မွာလည္း အားနည္းတာမ်ုိးေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ သတင္းေထာက္ေတြအေနနဲ႔ လက္ရွိအေျခအေနမွာ အျပင္လည္း မထြက္ရဘူး။ ဖုန္းနဲ႔ပဲ ဆက္သြယ္အ တည္ပဳၿပီး ေမးရတဲ့အခ်ိန္မွာ ေတာ္ေတာ္လည္း ခက္ခဲေနပါတယ္။"
ျပင္သစ္အေျခစိုက္ RSF နည္းစည္းမျခားသတင္းေထာက္မ်ားအဖဲြ႔က ေမလ (၄)ရက္ေန႔ ရက္စဲြနဲ႔ ထုတ္ျပန္ တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ပဋိပကၡေတြထဲက စာနယ္ဇင္းေတြရဲ႕ အေျခအေန အေၾကာင္း သူတို႔ ျပဳလုပ္တဲ့ ဗီြဒီယို ကြန္ဖရင့္ အစည္းအေ၀းကို ေဖၚျပထားၿပီး စာနယ္ဇင္းေလာကကို အကာအကြယ္မေပးႏိုင္ဘူးဆိုရင္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးျဖစ္တဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုတဲ့ ဆံုးရွဳံးမႈကို ေပးဆပ္ရလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း သတိေပးထား ပါတယ္။
ဧၿပီလေႏွာင္းပိုင္းက ထုတ္ျပန္တဲ့ RSF အဖဲြ႔ရဲ႕ ၂၀၂၀ ျပည့္ အစီရင္ခံစာအရဆိုရင္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၀ ထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအဆင့္ကို ၁၃၉ အျဖစ္ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါဟာ ၂၀၁၉ ခုနွစ္က အဆင့္ ၁၃၈ ကေန တဆင့္ ထပ္မံ က်ဆင္းသြားတာျဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment