နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံဘက္ ထြက္ေျပးလာၾကတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မ်ား။ (ႏို၀င္ဘာလ ၂၊ ၂၀၁၇)
ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လြတ္လပ္ေသာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္ မရွင္ (ICOE) ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြအတိုင္း ရာဇဝတ္မႈေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆး တရားစြဲဆိုမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ ေနပါတယ္လို႔ ေမလ ၁၅ ရက္ေန႔ ေန႔စြဲနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးကေန ပထမဆံုးအႀကိမ္ ထုတ္ျပန္ေၾက ညာတာပါ။ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတ႐ံုးက ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ္မႈဆိုင္ရာ စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္းနဲ႔ တရားစြဲဆိုျခင္း မ်ား ေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔မွာပါတဲ့ ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲတပ္ဖြဲ႔ကေန ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ ဝတ္မႈ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ အထူးအဖြဲ႔နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္က ဆိုပါတယ္။
SEE ALSO:
အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၊ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္က ေနရာ ၁၃ ခုမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြထဲကေန အခုခ်ိန္အထိ အမႈဖြင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ေနတာဟာ အမႈ ေပါင္း ၉၁ မႈအထိ ရွိေနပါေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးက ေမလ ၁၅ ရက္ေန႔က ေၾကညာတာပါ။
အခုလို ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲပါတဲ့ တရားစီရင္မႈ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြဟာ အထူး သျဖင့္ ရခုိင္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ဆိုးဆိုးရြားရြား ႀကံဳေနရတယ္လို႔ စိုးရိမ္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ယံုၾကည္မႈရေအာင္ ခိုင္မာတဲ့ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြနဲ႔ သက္ေသျပဖို႔ လိုတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ ရွားသူ ညီမွ်ျခင္းျမန္မာအဖြဲ႔ရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက အႀကံျပဳပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တရားစီရင္ေရးအပိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာမွာေရာ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ျပည္ သူေတြေရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သံသယရွိတယ္။ တကယ့္ကို သက္ေသအေထာက္အထား အခိုင္အ လံုရွိတဲ့ သာမန္ အရပ္သားအမႈေတြေတာင္ ေပ်ာက္သြားတာရွိတယ္။ အခုလိုမ်ိဳး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြျဖစ္တယ္၊ ေနာက္တခုက က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြက အစိုးရနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့အဖြဲ႔ေတြ ေနာက္ အာဏာ ရရွိထားတဲ့ အဖြဲ႔ေတြက က်ဳးလြန္တဲ့အမႈမ်ိဳး ဆိုလို႔ရွိရင္ ျပည္တြင္းမွာရိွတဲ့ တရားစီရင္ေရးက အေကာင္အ ထည္ ေဖာ္ႏုိင္မလားဆိုတာ အၿမဲတမ္း သံသယရွိသလို ေမးခြန္းလည္း ထုတ္ခံထိပါတယ္။ ဒါကို ႏုိင္ငံတကာ ကလည္း အဓိက ေထာက္ျပတယ္။
“ဒီလို ျပည္တြင္းတရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ အားမေကာင္းတဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ တရားစီရင္မႈကိုပဲ သြားပါဆို တဲ့ တုိက္တြန္းမႈေတြ ရွိလာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုစံုစမ္းတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔သိတယ္။ ဟုတ္ကဲ့ ေကာင္းပါ တယ္။ စံုစမ္းၿပီးေတာ့ ထိေရာက္ေသာ အေရးယူမႈ ရလား မရလား အရင္တုန္းကလို ရခုိင္ေဒသမွာပဲ အျပစ္ မဲ့ျပည္သူကို သတ္ျဖတ္ပါတယ္ဆိုတဲ့ တပ္မေတာ္သားေတြကို အေရးယူတာ က်ေနာ္တို႔သိတယ္။ ေနာက္ ပိုင္းမွာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္နဲ႔ လပိုင္းေလာက္ပဲ ေနၿပီးေတာ့ ျပန္လြတ္သြားတယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥက ဂုဏ္တက္ မယ့္အစား ပိုၿပီးေတာ့ နာမည္ပ်က္စရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ုံးက လုပ္ ေဆာင္တာ ေကာင္းပါတယ္။ အမွန္အတိုင္း သြားေနပါတယ္ဆိုတဲ့ လမ္းေၾကာင္းဆိုတာကို ေျပာႏုိင္ေပမယ့္ ယံုၾကည္မႈရဖို႔ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္အားနည္းေနတုန္း ျဖစ္မွာပါ။”
ရခိုင္ျပည္နယ္အေရး ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ အဖြဲ႔ဝင္လည္းျဖစ္ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဦးေဆာင္လႈပ္ရွားသူလည္းျဖစ္တဲ့ ဟာဂ်ီဦးေအး လြင္ ကေတာ့ အခုလို ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးရဲ႕ ရခုိင္အေရး စံုစမ္းစစ္ေဆး ေဖာ္ထုတ္အေရးယူမႈေတြကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္အေပၚ ႀကိဳဆိုေထာက္ခံၿပီး တကယ္ပဲ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈကို က်ဴးလြန္ သူ ေတြကို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ဖို႔လိုတယ္လို႔ အႀကံေပးပါတယ္။
“တစ္အခ်က္ကေတာ့ အခုက်ဴးလြန္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ ဟာေတြကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီေလ။ ဒါကေတာ့ ေကာင္း တဲ့ေျခလွမ္းတခုေပါ့ေနာ္။ အဲ့ေတာ့ တကယ္က်ဴးလြန္ခံရလို႔ ဒုကၡေရာက္သြားတဲ့ သူေတြကေတာ့ နစ္နာသူ VICTIMS ေတြကေတာ့ သူတို႔ႀကံဳရတဲ့ ဒုကၡေတြကေတာ့ ျပန္ကုစားဖို႔ လြယ္ေတာ့မွာမဟုတ္ဘူး။ သို႔ေသာ္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့သူေတြကို ျပစ္မႈနဲ႔ျပစ္ဒဏ္ မွ်ေအာင္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႔ေတာ့ လိုတယ္။ မဟုတ္လို႔ ရွိရင္ ျပစ္မႈကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ Impunity ဆိုတဲ့ ကာလထဲကို ဝင္သြားလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ တကယ္ ၿပစ္ မႈက်ဳးလြန္တယ္ ဆိုတဲ့သူေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးတဲ့ေနရာမွာ ေနာက္ေနာင္ ဒီလိုကိစၥရပ္ေတြ မျဖစ္ရေလ ေအာင္ အဟန္႔အတား ျဖစ္သြားေစပါတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ တိတိက်က် တရားခံမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ရယ္ အ ေထာက္အထားေတြကို ခိုင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
“အျပစ္ေပးသလို ဒီလိုအျဖစ္ဆိုးေတြ ထပ္မျဖစ္ေအာင္ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းၾကား သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ ဘာ သာေပါင္းစံုေတြကလည္း ဝိုင္းႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ ေနာက္ ႏွစ္ႏိုင္ငံခ်င္းေရာ UNHCR, UNDP စတဲ့ ကု လ နဲ႔ေရာ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ လက္မွတ္ထပ္ထိုးေနတာေတြရွိတယ္။ အဲ့ေတာ့ နစ္နာသူ ထြက္ေျပးရ သူ ေတြဟာ အခုဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ ေနရင္းမွာပဲ ျပန္အေျခခ်ေနခ်င္ၾကတယ္။ ေနာက္ သူတို႔ပိုင္ဆိုင္တဲ့ အိုးအိမ္ လယ္ယာ ကၽြဲႏြားေတြ ျပန္မရႏိုင္ေတာင္ ေလ်ာ္ေၾကးေပးရမယ္။ သူတို႔ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းမႈ လူေတြ ၿပန္ေရာက္လာရင္လည္း လုပ္ဖို႔လိုအပ္တယ္။ အဲ့ဒါေလးေတြလည္း အဓိကဦးစားေပး လုပ္ဖို႔လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္က ထင္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။”
SEE ALSO:
စစ္ေရးပဋိပကၡေတြအတြက္ တပ္မေတာ္ တာဝန္ယူမႈရွိဖို႔လို
လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းကေတာ့ ဒီစီရင္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရွိနဲ႔ အမ်ားျပည္သူ ၾကားနာႏိုင္တဲ့ ခံု႐ံုးေတြဖြင့္ၿပီး အသိေပးသင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ဒါမ်ိဳးကိစၥေတြ စြပ္စြဲခံထိတဲ့သူေတြကို ဘယ္လိုမ်ိဳး အေရးယူလဲ၊ ဘယ္လိုအခ်က္ေတြနဲ႔ ဘယ္ေလာက္အထိ အေရးယူသလဲဆိုတာ ပြင့္လင္းျမင္သာေသာ တရားစီရင္မႈ အမိန္႔ခ်မွတ္မႈေတြကို ျပည္သူလူထုသိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီလို လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြမွာ လူအမ်ားၾကားနာႏုိင္တဲ့ တရား႐ံုးနဲ႔ ၾကားနာရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါတယ္။ ဘယ္လိုအေရးယူၿပီးေတာ့ ဘယ္ေလာက္ထိ လုပ္ေဆာင္ထားသလဲဆို တာကို ရီပို႔ထဲမွာတင္မကဘဲ ျပည္သူေတြၾကားထဲမွာလည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
“ေနာက္တခုက ရီပို႔တင္ခါနီးမွ ဒီလိုအမႈေတြကို ေျဖရွင္းတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ တေလွ်ာက္ လံုးျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ပိုင္ရွင္မဲ့ဆိုၿပီး ေပ်ာက္သြားတဲ့ အမႈေတြကလည္း အမ်ားႀကီး ပဲ။ ဒီအမႈေတြကို စဥ္ဆက္မျပတ္ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြနဲ႔ ထိေရာက္ေသာ အေရးယူေသာ တရားဥပေဒစိုးမိုး မႈနဲ႔ တရားစီရင္မႈ အားေကာင္းဖို႔ဆိုတဲ့ စနစ္ႀကီးကို ထူေထာင္ႏိုင္မွျဖစ္မွာပါ။ ရီပို႔တင္ခါနီးမွ အမႈေတြ တင္ျပ တာမ်ိဳး ဆိုရင္ေတာ့ ဟန္ျပသေဘာမ်ိဳးပဲ ျမင္ၾကမွာ ေသခ်ာပါတယ္။”
ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စံုစမ္းခဲ့တဲ့ လြတ္လပ္ေသာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ Independent Commission Of Enquiry (ICOE) ရဲ႕ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဖေဖာ္ဝါရီလထဲကပဲ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံ စာ ထဲမွာ ရခုိင္ျပည္နယ္ မင္းႀကီးရြာ၊ ခၽြတ္ျပင္ရြာ၊ ေမာင္ႏုရြာနဲ႔ ဂူတာျပင္ေက်းရြာေတြမွာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ဝင္ေတြ လက္ခ်က္နဲ႔ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သတ္ခံခဲ့ရတယ္ဆိုတာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ က်ဴးလြန္ထားတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာတရားခံု႐ံုး (ICJ) မွာ တရားစြဲဆိုခံထားရၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ကုိယ္တုိင္ သြားေရာက္ေျဖရွင္းခဲ့ရတာပါ။ ရ ခုိင္ျပည္အေရးမွာ ရာဇဝတ္ျပစ္မႈ က်ဳးလြန္သူေတြကို တရား႐ံုးတင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ေဖာ္ထုတ္အေရး ယူ မႈေတြဟာ ႏုိင္ငံတကာကိုေရာ ျပည္သူလူထုကိုပါ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာနဲ႔ အမ်ားျပည္သူ တက္ေရာက္ႏိုင္ တဲ့ တရားခြင္ေတြ ဖြင့္လွစ္ၿပီး ထုတ္ေဖာ္ျပသင့္တယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြက ေထာက္ျပ ေၿပာဆိုေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment