ျမန္မာကို ICJ အေရးယူနိုင္ေၿခ ရွိသလား

လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံ ( RFA ) 
ေဝမာထြန္း၊ ေဝယံမိုးျမင့္
2019-11-12

                      ဘဂၤလားေဒ့ရွ္-ျမန္မာနယ္စပ္ ၿခံစည္းရိုးနားမွာေနေနတဲ့ မြတ္စလင္ ကေလးငယ္ေတြကို ေတြ႕ရစဥ္Photo: RFA


ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံကို အေရးယူေပးဖို႔ တင္သြင္းခ်က္ကို ကုလသမဂၢအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတရား႐ုံးမွာ လာမယ့္ဒီဇင္ဘာလအတြင္း ၾကားနာနိုင္ေခ်ရွိေပမယ့္ တစ္စုံ တစ္ရာ အေရးယူေဆာင္ရြက္နိုင္ေျခမရွိဘူးလို႔ ေလ့လာသူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံကို အေရးယူေပးဖို႔ ကုလသမဂၢ အျပည္ ၿပည္ ဆိုင္ရာ တရား႐ုံး ICJ ထံ အစၥလာမစ္နိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႕ OIC ကိုယ္စား အာဖရိကတိုက္အေနာက္ပိုင္း နိုင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံက နိုဝင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔ က တင္သြင္းခဲ့တာပါ။

အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာတာဝန္ခံ ဦးမင္းလြင္ဦးက ဒီကိစၥကို ကုလသမဂၢ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတရား႐ုံးမွာ အေမးအေျဖအေနနဲ႔သာ ေမးျမန္းနိုင္ေျခရွိတယ္လို႔ သုံးသပ္ပါတယ္။

“ICC တို႔ ICJ တို႔ဆီ အမႈတစ္ခုတင္တယ္ဆိုတာ လြယ္တဲ့ကိစၥေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ နိုင္ငံတကာက ဘယ္ ေလာက္ဖိအားေတြပဲေပးေပး ဘယ္ေလာက္အခ်က္အလက္ေတြပဲရွာရွာ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံရဲ့ အခ်ဳပ္အျခာ အာ ဏာ ကို ထိပါးေနမယ့္ကိစၥရပ္မ်ိဳး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုရဲ့ ေအာက္မွာ ေနေနရ တဲ့ တိုင္းျပည္တစ္ခုရဲ့ လက္ရွိနိုင္ငံေရးအေျခအေနစတဲ့ ဘက္ေပါင္းစုံကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့မွ စီမံ ေဆာင္ရြက္ရ တာျဖစ္တယ္။ စာရြက္ေပၚမွာအေမးအေျဖေတြ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကယူ ဆ ပါတယ္။ တကယ္လို႔ အေရးယူမႈ တစ္စုံတစ္ရာလုပ္လာရင္ ျမန္မာနိုင္ငံဘက္ကလည္း နိုင္ငံတကာ ဥပ ေဒနဲ႔ အညီ ျပန္ၿပီးေတာ့ ေျပာဆိုသြားမယ္လို႔ သိရပါတယ္။”

နိုင္ငံေရးေလ့လာသုံးသပ္သူ ဦးရဲထြန္းကလည္း တရား႐ုံးက လက္ခံရင္ေတာင္ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္ က နိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈကို လက္ခံမွာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ အေရးယူနိုင္ေရး ဆက္ လက္လုပ္ေဆာင္နိုင္စရာ မရွိဘူးလို႔ ျမင္ပါတယ္။

“တပ္မေတာ္ကေရာ အစိုးရကေရာ သေဘာတူလိုက္ေလၽွာလိမ့္မယ္လို႔ မထင္ဘူး။ တင္လိုက္တယ္ဆိုရင္ တကယ္လို႔ တရား႐ုံးကလက္ခံတယ္ဆိုရင္ေတာင္ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ရမွာ အဲလိုစုံစမ္းစစ္ေဆး တာ ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ နိုင္ငံဘက္ကခြင့္ျပဳမွာမဟုတ္ဘူး။ ခြင့္ျပဳမွာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အဲဒါေတြမ လုပ္နိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေရွ႕ဆက္ၿပီးေတာ့ တိုးတက္ၿပီးေတာ့ အေရးယူနိုင္ဖို႔ လမ္းစပိတ္သြားမယ္လို႔ ထင္ တယ္။”

OIC အေနနဲ႔ ျမန္မာကိစၥကို ICJ တင္လိုက္တာဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရာက္ ဒုကၡသည္ေတြကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လက္ခံနိုင္ေရးနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြ စိတ္ခ်လက္ခ် အိမ္ျပန္နိုင္ေရးအတြက္ ျမန္မာအစိုးရကို ဖိအားေပးတဲ့ သ ေဘာျဖစ္တယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ယူဆေနၾကပါတယ္။

အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ေဒါက္တာမ်ိဳးညြန႔္က ဒါဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ထြက္ေ ေပးသြားသူေတြကို နိုင္ငံသား၊ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရးေပးၿပီး ျပည္တြင္း ျပန္ေရာက္ေအာင္ ဖိအားေပးေစ ခိုင္းတဲ့ သေဘာျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ အလိုအေလၽွာက္ နိုင္ငံသားအျဖစ္ရရွိေအာင္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ ခြင့္ရ နယ္ေျမတစ္ခုအျဖစ္ရရွိေအာင္ စနစ္တက်စီစဥ္ထားတာလို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတာ့ သံသယရွိပါတယ္။ ထြက္ေၿပး သြားတဲ့သူေတြကို အလိုအေလၽွာက္ နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတိုင္းရင္းသားအျဖစ္ အသိအ မွတ္ျပဳမွ ျပန္လာနိုင္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ နိုင္ငံတကာအင္အားသုံးၿပီး အခုလိုလုပ္ေနတာဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နိုင္ငံကို အ ၾကပ္ကိုင္ရာေရာက္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔နိုင္ငံရဲ့ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာကိုလည္း ထိပါးရာ ေရာက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒါကိုဘယ္လိုမွ ခြင့္ျပဳလို႔မရဘူးလို႔ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။”

ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံရဲ့ တရားေရးဝန္ႀကီးက ျမန္မာကို ICJ တင္သြင္းတာဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ရာဇဝတ္ မႈေတြအေပၚ ကမၻာက လက္ပိုက္ၾကည့္မေနသင့္ဘူးဆိုတာ ျမန္မာ အပါအဝင္ နိုင္ငံတကာအဝန္းအဝိုင္းကို သတင္းစကားေပးလိုက္တာလို႔ ရိုက္တာသတင္းဌာနကို ေျပာထားပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရ၊ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးခ်မ္းေအးက ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံရဲ့ တင္သြင္း ခ်က္အေပၚ တုံ႔ျပန္ဖို႔ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး ဘယ္လိုတုံျပန္မယ္ဆိုတာကို လက္ရွိမွာ ထုတ္ေျပာလို႔ မရ နိုင္ ေသးဘူးလို႔ RFA ကို ဒီေန႔ ေျပာပါတယ္။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတာ့ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ထုတ္ေျပာလို႔ မရေသးလို႔ပါ။ လိုရာ ဆြဲ ၿပီးေတာ့ ေျပာၾကမွာမို႔ ကၽြန္ေတာ္ေျပာလို႔မရေသးလို႔ပါ။ အစီအစဥ္ရွိပါတယ္။”

ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတရား႐ုံးမွာ ဥပေဒ ေၾကာင္း အရ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းသြားမယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။

ျပည္ေထာင္စု ႀကံခိုင္ေရးနဲ႔ ဖြံ့ၿဖိဳးေရးပါတီ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ေဒါက္တာနႏၵာလွျမင့္က ျပည္ပနိုင္ငံေတြ အ
ေနနဲ႔ သူတို႔အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ျမန္မာနိုင္ငံကို ဖိအားေပးေနတာလို႔ ယူဆပါတယ္။

“သူတို႔က သူတို႔ရဲ့ အက်ိဳးစီးပြားေတြအတြက္လာၿပီးေတာ့ ဖိအားေပးတာေပါ့။ ႏြားကြဲရင္ က်ားဆြဲ မွာေပါ့။ အစိုးရရဲ့ သေဘာထားကလက္မခံဘူးလို႔ အျပတ္ေျပာထားၿပီးသားပဲ။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာ သံ အ မတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းက အျမဲျငင္းပယ္ေနတာေလ။ နိုင္ငံတကာက လုပ္ႀကံစြပ္စြဲၿပီး သူတို႔အ က်ိဳး စီးပြား ေတြအတြက္ လာၿပီးျခယ္လွယ္ေနတာကို က်ေနာ္တို႔နိုင္ငံသားေတြက လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး၊ ေသြးကြဲၿပီး စည္းလုံးညီညြတ္မႈ မရွိဘူးဆိုရင္ေတာ့ အႏၲရာယ္ရွိလာမွာေပါ့။ အဓိကေတာ့ စည္းလုံးညီ ညြတ္မႈအားနဲ႔ ကာ ကြယ္မွ အဆင္ေၿပ မယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။”

ဒုကၡသည္ေတြကို ျပန္လည္လက္ခံေရးဟာ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏွစ္နိုင္ငံအၾကား ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ ရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္ၿပီး OIC အဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံတစ္ခုက အခုလိုေဆာင္ရြက္တာဟာ ျမန္မာအေပၚ နိုင္ငံတကာ ဖိအား ေတြ တိုးေအာင္ အစၥလာမစ္နိုင္ငံေတြ ပူးေပါင္းၿပီး နိုင္ငံေရးရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ လုပ္တာလို႔ ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းက RFA ကို ေျပာပါတယ္။

လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈသာရွိခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာလိုေနရာေတြမွာ အစၥလာမ္ ဘာသာ ဝင္ေတြ မရွိနိုင္ေတာ့ဘူးလို႔ တပ္မေတာ္ သတင္းမွန္ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႕က ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဇာ္မင္းထြန္းက တုံ႔ၿပန္ပါတယ္။

“ဒီနယ္ေျမမွာ Genocide သာျဖစ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဒီေျမမွာ အခုလက္ရွိ ရခိုင္မွာ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ေဒ သမွာ ဒီလူေတြရွိပါဦးမလား။ အခုေနာက္ပိုင္း ဒီလိုအဆင္ေျပေျပေနေနတာပဲ။ ဒီလိုစြပ္စြဲခ်က္ေတြ သည္ က်ိဳး ေၾကာင္းဆီေလ်ာ္မႈရွိပါ့မလား က်ေနာ္ဒီလိုပဲ ေမးခ်င္ပါတယ္။”

၂၀၁၇ ခုႏွစ္က ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္ဘက္က စုံစမ္းစစ္ေဆးေနပါတယ္။

ျပည္တြင္းက စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြအေပၚ နိုင္ငံတကာက ယုံၾကည္လာေအာင္နဲ႔ က်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြကို အေရး ယူနိုင္ဖို႔ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔လိုတယ္လို႔ ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ ေဆာင္ ရြက္ခဲ့သူ ဦးေအးလြင္က မွတ္ခ်က္ျပဳပါတယ္။

“ျပည္တြင္းကလည္း ကိုယ့္နိုင္ငံရဲ့ အခ်ဳပ္အျခာကို ထိပါးတယ္ဆိုတဲ့ပုံစံျဖစ္တယ္။ ျပည္ပကလည္းပဲ ဒါက အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈလို႔ေတာင္ သူတို႔က သက္မွတ္ခ်င္တဲ့ သေဘာမ်ိဳးရွိေနတယ္။ အဲဒါေလးေတြက က်ေနာ္တို႔ ညႇိႏွိုင္းေဆြးေႏြးဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီလိုမတူညီခ်က္မ်ားကို အေျဖရွာခ်င္ရင္ ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရးမွာ ေတာ့ အႀကိမ္ႀကိမ္အဖန္ဖန္ ညႇိႏွိုင္းေဆြးေႏြးၿပီး ယုံၾကည္မႈေတြ တည္ေဆာက္ယူရပါမယ္။ က်ေနာ္ေတာ့ ဒီလမ္းကလြဲၿပီး တျခားလမ္းမျမင္ပါဘူး။”

၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္က အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံကို ထြက္
ေၿပး တိမ္းေရွာင္ေနရသူ ၇ သိန္းခြဲေက်ာ္ရွိတယ္လို႔ နိုင္ငံတကာအဖြဲ႕ေတြက ေျပာၾကပါတယ္။

ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ကေန ေကာ့ဇ္ဘဇားခရိုင္အတြင္းက ဘာလူဟာလီ ဒုကၡသည္စခန္းကို ေရာက္ေနတဲ့ မိုဟာမတ္ဂ်ဴဟာရ္က သူတို႔အေနနဲ႔ ပဋိပကၡအတြင္း မတရား အသတ္ခံရတဲ့သူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တရားမၽွ တမႈ လိုလားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

“လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္ခံရတဲ့ကိစၥ၊ ဥစၥာပစၥည္းေတြ ဆုံးရႈံးခံရတဲ့ကိစၥ၊ နိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးရဖို႔ကိစၥ၊ နိုင္ငံတ ကာအခြင့္အေရးနဲ႔ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရး အကုန္လုံးရၿပီးမွ က်ေနာ္တို႔ ဘဂၤလားကေနေခၚယူဖို႔ တရားေရး ခြင့္ျပဳခ်က္ကိုလိုခ်င္ပါတယ္။”

နယ္သာလန္နိုင္ငံ The Hague ၿမိဳ႕ကို ဂမ္ဘီယာဝန္ႀကီးနဲ႔အတူ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕ RWWS တည္ေထာင္သူ ရာဇီယာ ဆူလ္တာနာ Raziya Sultana က တရားမၽွ တမႈအတြက္ လက္ေလ်ာ့သြားမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။

“အားလုံးအတြက္ တရားမၽွတမႈနဲ႔ အာဏာတပ္မက္မႈေတြ၊ ျငင္းဆိုေနမႈေတြက ထာဝရလြတ္ေျမာက္ေန မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ အျမဲတမ္းလည္း ေမၽွာ္လင့္ေနၿပီးေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွလည္း လက္ေလၽွာ့သြားမွာ မဟုတ္ဘူး” လို႔ ရာဇီယာ ဆူလ္တာနာ က RFA ကို လူမႈကြန္ရက္ မက္ဆင္ဂ်ာကေန တဆင့္ ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာနဲ႔ဘဂၤလားေဒရွ္ ႏွစ္နိုင္ငံသေဘာတူညီခ်က္အရ ၂၀၁၈ ဇန္နဝါရီလကတည္းက ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္ လည္လက္ခံေရးအတြက္ စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေပမယ့္ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ ႏွစ္နိုင္ငံသေဘာတူညီ ခ်က္ အရ ျပန္လာသူ မရွိေသးပါဘူး။

ျမန္မာကိုအေရးယူဖို႔ ICJ ထံ တင္သြင္းတဲ့ ဂမ္ဘီယာနိုင္ငံဟာ မြတ္စလင္အမ်ားစုေနထိုင္တဲ့ အာဖရိကတိုက္ အေနာက္ပိုင္း နိုင္ငံတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

အခုကိစၥမွာ OIC အဖြဲ႕ကိုယ္စားေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေရြးခ်ယ္ခံရတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။


လင့္၊https://www.rfa.org/burmese/program_2/icj-myanmar-11122019060509.html