VOA
ျမန္မာအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၆ ႏိုင္ငံကို ကမၻာမွာ အဆိုးရြားဆံုး ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ခ်ဳိးေဖာက္ မႈႏိုင္ ငံေတြအျဖစ္ မေန႔ တနလၤာေန႕က ထုတ္ျပန္တဲ့ USCIRF ႏိုင္ငံတကာဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ေစာင့္ ၾကည့္ေရး အေမရိကန္ေကာ္မရွင္ ရဲ႕ ၂၀၁၉ခုနွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ ရွင္းလင္းဖယ္ရွားမႈထိ ဖိႏွိပ္ညွင္းပန္းမႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့လုပ္ရပ္မွာ တာ၀န္ ရွိသူေတြကို ICJ ႏိုင္ငံတကာတရားရံုးတင္ အေရးယူႏိုင္ဖို႔ ဒီႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ အႀကံျပဳထားေၾကာင္း ေကာ္ မရွင္နာ Gayle Manchin က ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။
ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မအင္ၾကင္းနိုင္က အျပည့္အစံုတင္ျပမွာပါ။
ႏိုင္ငံတကာဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အေမရိကန္ေကာ္မရွင္ USCIRF ဟာ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ မူ၀ါဒခ်မွတ္ေရးဆိုင္ရာ အႀကံေပး အဖဲြ႕ျဖစ္သလို ဒီမိုကရက္နဲ႔ ရီပါပလင္ကန္ ပါတီႀကီးႏွစ္ခုလံုးက အဆိုျပဳထားသူေတြနဲ႔ ဖဲြ႕စည္းထားတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ အဆင့္ျမင့္ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာႏိုင္ငံအသီးသီးမွာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ စံုစမ္းၿပီး ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ေနရာမွာ ၂၀၁၉ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာအတြက္ ကမၻာမွာ အဆိုးရြားဆံုး ဘာသာေရးလြတ္ လပ္ခြင့္ ခ်ဳိးေဖာက္မႈႏိုင္ငံေတြ ထဲ ျမန္မာအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၆ ႏိုင္ငံကိုေဖၚျပထားၿပီး အထူး စိုးရိမ္ဖြယ္ ရာ ႏိုင္ငံေတြစာရင္း Tier 1 အျဖစ္ သတ္မွတ္ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အထူးစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံ စာရင္း CPCs မွာ သတ္မွတ္ေဖၚျပရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ USCIRF ေကာ္မရွာနာ Gayle Manchin က ဗီြအိုေအကို အခုလိုရွင္းျပပါတယ္။
“တကယ္တမ္းမွာေတာ့ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကတည္းကစၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနကေန ျမန္မာႏိုင္ငံကို အ ထူးစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံစာရင္း CPCs မွာ ထည့္သြင္းသတ္မွတ္ခဲ့သလို၂၀၁၈ခုနွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ထုတ္ျပန္ တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာလည္း ဆက္ၿပီး ေဖၚျပခဲ့ပါတယ္။ USCIRF အေနနဲ႕လည္း ၂၀၁၉ခုႏွစ္အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ ငံကို ဆက္လက္ၿပီး CPCs စာရင္းမွာထည့္သြင္းသတ္မွတ္ဖို႔ အႀကံျပဳထားပါတယ္။
ဗြီအိုုေအ (ျမန္မာဌာန)
30 ဧၿပီ၊ 2019 
ျမန္မာအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၆ ႏိုင္ငံကို ကမၻာမွာ အဆိုးရြားဆံုး ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ခ်ဳိးေဖာက္ မႈႏိုင္ ငံေတြအျဖစ္ မေန႔ တနလၤာေန႕က ထုတ္ျပန္တဲ့ USCIRF ႏိုင္ငံတကာဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ေစာင့္ ၾကည့္ေရး အေမရိကန္ေကာ္မရွင္ ရဲ႕ ၂၀၁၉ခုနွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ ရွင္းလင္းဖယ္ရွားမႈထိ ဖိႏွိပ္ညွင္းပန္းမႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့လုပ္ရပ္မွာ တာ၀န္ ရွိသူေတြကို ICJ ႏိုင္ငံတကာတရားရံုးတင္ အေရးယူႏိုင္ဖို႔ ဒီႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ အႀကံျပဳထားေၾကာင္း ေကာ္ မရွင္နာ Gayle Manchin က ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။
ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မအင္ၾကင္းနိုင္က အျပည့္အစံုတင္ျပမွာပါ။
ႏိုင္ငံတကာဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အေမရိကန္ေကာ္မရွင္ USCIRF ဟာ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ မူ၀ါဒခ်မွတ္ေရးဆိုင္ရာ အႀကံေပး အဖဲြ႕ျဖစ္သလို ဒီမိုကရက္နဲ႔ ရီပါပလင္ကန္ ပါတီႀကီးႏွစ္ခုလံုးက အဆိုျပဳထားသူေတြနဲ႔ ဖဲြ႕စည္းထားတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ အဆင့္ျမင့္ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာႏိုင္ငံအသီးသီးမွာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ စံုစမ္းၿပီး ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ေနရာမွာ ၂၀၁၉ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာအတြက္ ကမၻာမွာ အဆိုးရြားဆံုး ဘာသာေရးလြတ္ လပ္ခြင့္ ခ်ဳိးေဖာက္မႈႏိုင္ငံေတြ ထဲ ျမန္မာအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၆ ႏိုင္ငံကိုေဖၚျပထားၿပီး အထူး စိုးရိမ္ဖြယ္ ရာ ႏိုင္ငံေတြစာရင္း Tier 1 အျဖစ္ သတ္မွတ္ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အထူးစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံ စာရင္း CPCs မွာ သတ္မွတ္ေဖၚျပရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ USCIRF ေကာ္မရွာနာ Gayle Manchin က ဗီြအိုေအကို အခုလိုရွင္းျပပါတယ္။
“တကယ္တမ္းမွာေတာ့ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကတည္းကစၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနကေန ျမန္မာႏိုင္ငံကို အ ထူးစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံစာရင္း CPCs မွာ ထည့္သြင္းသတ္မွတ္ခဲ့သလို၂၀၁၈ခုနွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ထုတ္ျပန္ တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာလည္း ဆက္ၿပီး ေဖၚျပခဲ့ပါတယ္။ USCIRF အေနနဲ႕လည္း ၂၀၁၉ခုႏွစ္အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ ငံကို ဆက္လက္ၿပီး CPCs စာရင္းမွာထည့္သြင္းသတ္မွတ္ဖို႔ အႀကံျပဳထားပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ဟာ အဆိုးဘက္လမ္းေၾကာင္းကို ဦး တည္ေနပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကဆိုရင္ အထူးသျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ ရက္စက္ၾကမ္း ၾကဳတ္ မႈေတြျဖစ္ခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရ၊ စစ္တပ္နဲ႕ အျခားအဖဲြ႕အစည္းေတြကေန တာ၀န္ခံမႈ၊ တာ၀န္ ယူမႈ လံုး၀မရွိတဲ့အျပင္ ဒီလို မက်ဴးလြန္ခဲ့ပါဘူးလို႕လည္း သူတို႔က ျငင္းဆန္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။
လူ႕အခြင့္အေရး၊ ဘာသာေရးအရ ခဲြျခား ဖိႏွိပ္ခံရသူေတြအတြက္ တရားမွ်တမႈရဖို႔ဆိုတာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အ နည္းငယ္ပဲရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ရွင္းလင္းဖယ္ရွားမႈ အ ဆင့္ထိက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို CPCs စာရင္းထဲမွာ ဆက္လက္ထည့္သြင္းဖို႔ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းေတြျဖစ္ပါတယ္။”
ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၉ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူမ်ဳိးစုအလိုက္ရွင္းလင္းဖယ္ရွားမႈထိ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ သူေတြကို ICJ ႏိုင္ငံတကာတရားရံုးတင္ စစ္ေဆးႏိုင္ေရး အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႕ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ USCIRF ကအႀကံေပးထားေၾကာင္း Gayle Manchin က ေျပာပါတယ္။
“ ဖိႏွိပ္ညွင္းပန္းမႈေတြ က်ဴးလြန္ေၾကာင္း သက္ေသအေထာက္အထား အခ်က္အလက္ေတြ စုေဆာင္း ရယူမႈ ကို ဆက္ၿပီးလုပ္ေဆာင္ဖို႔၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို အေသအခ်ာ အျပစ္ေပးအေရးယူႏိုင္ေရး သက္ေသ အေထာက္အထားေတြ စုေဆာင္းဖို႔ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ေနတဲ့ လူေတြကို အကူအညီေပးဖို႔၊ ဒဏ္ခတ္အေရး ယူမႈေတြခ်မွတ္ဖို႔၊ အစိုးရနဲ႕ စစ္တပ္က တာ၀န္ရွိသူေတြေရာ၊ သီးျခား အဖဲြ႔အစည္းေတြက တာ၀န္ရွိသူေတြ ကိုပါ အေရးယူႏိုင္ေရး ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ခံုရံုးဖဲြ႕ၿပီး(ICJ) International Court of Justice ႏိုင္ငံတ ကာ တရားရံုးတင္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ဖို႔၊ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ဖို႔အႀကံျပဳရတာလည္း ျမန္မာအစိုးရကုိယ္ တုိင္ တရားမွ်တမႈရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္လို႔ပါ။ ဒီလိုရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ အေျခ အေနတခ်ဳိ႕အတြက္တရားမွ်တမႈရေရး ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႕ ၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္လာဖို႔လည္း ျဖစ္ပါ တယ္။”
ေနာက္ထပ္ အေရးပါတဲ့ အႀကံျပဳခ်က္တခုအျဖစ္ ၂၀၁၆ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလက သမၼတ အိုဘားမား လက္ထက္ ရုပ္သိမ္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ National Emergency အေရးေပၚအက္ဥပေဒ ကို ျပန္ၿပီး ျပဌာန္းဖို႔ ပါ၀င္ေၾကာင္း Gayle Manchin ကေျပာပါတယ္။
“ ဒီအႀကံျပဳခ်က္ေတြ က်မတို႔ေရးတဲ့ေနရာမွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြရွိေနပါတယ္။ ဥပမာ ဘာသာေရး လြတ္ လပ္ခြင့္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ခ်ဳိးေဖာက္မႈကို အဓိကထားၿပီးျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စု အေရးေပၚအက္ဥပေဒ ကို ျပန္ၿပီး ျပဌာန္းတာမ်ဳိးပါ။ အဲဒီလိုျပဌာန္းရမွာလည္း ဒီလို ရက္ရက္စက္ စက္ က်ဴးလြန္မႈေတြဟာ လူသားထုအေပၚ ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္မႈ ေျမာက္တဲ့အဆင့္ ဒါမွမဟုတ္ လူမ်ဳိးတုန္း သတ္ျဖတ္တဲ့ အဆင့္ထိ ေရာက္ေနတယ္ဆိုတာ အေသအခ်ာ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိရမွာျဖစ္ပါ တယ္။”
တဖက္မွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သည္းခံစိတ္ကင္းမႈ ကို တိုက္ဖ်က္ တာ၊ အားလံုးပါ၀င္မႈနဲ႕ ခဲြျခားမႈပေပ်ာက္ေရး တိုးျမွင့္ေဆာင္ရြက္တာ စတာေတြမွာ အကူအညီေပးေရး ျမန္မာ အစိုးရအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႕ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္သြားဖို႔လည္း အေမရိကန္အစိုးရကို အႀကံျပဳထား ေၾကာင္း Gayle Manchin က ဆိုပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး မုန္းတီးမႈ ျပန္႕ပြားေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္လာေစ တဲ့ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြကေနတဆင့္ အမုန္းတရားပြားမ်ားေစတာေတြကို တိုက္ဖ်က္ဖို႕ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ပူး ေပါင္း အကူအညီေပးေရး အေရးပါေၾကာင္း Gayle Manchin ကဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။
USCIRF ရဲ႕ ၂၀၁၉ခုႏွစ္အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားတဲ့ Tier 1 အဆင့္ CPCs အထူးစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံစာ ရင္း ေတြထဲမွာ- အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ၂၀၁၈ခုႏွစ္က CPCs အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ျမန္မာ၊ တရုတ္၊ အီရီထရီယာ၊ အီရန္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ ပါကစၥတန္၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ ဆူဒန္၊ တာဂ်စ္ကီစတန္၊ တာမီနီစတန္ စတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၀ ႏိုင္ငံအပါအ၀င္ အရင္ CPCs စာရင္းထဲ မပါ၀င္ေသးတဲ့ ဗဟိုအာဖရိက သမၼတ ႏိုင္ငံ၊ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား၊ ရုရွား၊ ဆီရီးယား၊ ဥဘာကစ္စတန္နဲ႕ ဗီယမ္နမ္တို႔ ပါ၀င္ပါတယ္။
Tier 1 အဆင့္ ေလာက္မဆိုးတဲ့ Tier 2 အဆင့္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၂ ႏိုင္ငံထဲမွာေတာ့- အာဖဂန္နစၥတန္၊ အာဇာ ဘိုင္ဂ်န္၊ ဘာရိန္း၊ က်ဴဘား၊ အီဂ်စ္၊ အိႏၵိယ၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ အီရတ္၊ ကာဇာကစ္စတန္၊ လာအိုစ္၊ မေလးရွား နဲက တူရကီႏိုင္ငံေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။
ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈအဖဲြ႕အစည္းေတြအျဖစ္ အီရတ္နဲ႕ ဆီရီးယားမွာရွိေနတဲ့ IS စစ္ေသြးၾကြအဖဲြ႔၊ အာဖဂန္နစၥတန္က တာလီဘန္အဖဲြ႔၊ ဆိုမာလီးယားက al-Shabab နဲ႕ ဒီႏွစ္အတြက္ အတြက္ အၾကမ္းဖက္ အဖဲြ႕အစည္းအသစ္ ႏွစ္ခုအျဖစ္ ရီမင္ႏိုင္ငံက ဟူသီသူပုန္အဖဲြ႕နဲ႕ ဆီရီးယားႏိုင္ငံက Tahrir al-Sham အ ဖဲြ႕တို႔ ကို သတ္မွတ္ေဖၚျပခဲ့ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၉ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူမ်ဳိးစုအလိုက္ရွင္းလင္းဖယ္ရွားမႈထိ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ သူေတြကို ICJ ႏိုင္ငံတကာတရားရံုးတင္ စစ္ေဆးႏိုင္ေရး အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႕ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ USCIRF ကအႀကံေပးထားေၾကာင္း Gayle Manchin က ေျပာပါတယ္။
“ ဖိႏွိပ္ညွင္းပန္းမႈေတြ က်ဴးလြန္ေၾကာင္း သက္ေသအေထာက္အထား အခ်က္အလက္ေတြ စုေဆာင္း ရယူမႈ ကို ဆက္ၿပီးလုပ္ေဆာင္ဖို႔၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို အေသအခ်ာ အျပစ္ေပးအေရးယူႏိုင္ေရး သက္ေသ အေထာက္အထားေတြ စုေဆာင္းဖို႔ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ေနတဲ့ လူေတြကို အကူအညီေပးဖို႔၊ ဒဏ္ခတ္အေရး ယူမႈေတြခ်မွတ္ဖို႔၊ အစိုးရနဲ႕ စစ္တပ္က တာ၀န္ရွိသူေတြေရာ၊ သီးျခား အဖဲြ႔အစည္းေတြက တာ၀န္ရွိသူေတြ ကိုပါ အေရးယူႏိုင္ေရး ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ခံုရံုးဖဲြ႕ၿပီး(ICJ) International Court of Justice ႏိုင္ငံတ ကာ တရားရံုးတင္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ဖို႔၊ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ဖို႔အႀကံျပဳရတာလည္း ျမန္မာအစိုးရကုိယ္ တုိင္ တရားမွ်တမႈရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္လို႔ပါ။ ဒီလိုရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ အေျခ အေနတခ်ဳိ႕အတြက္တရားမွ်တမႈရေရး ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႕ ၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္လာဖို႔လည္း ျဖစ္ပါ တယ္။”
ေနာက္ထပ္ အေရးပါတဲ့ အႀကံျပဳခ်က္တခုအျဖစ္ ၂၀၁၆ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလက သမၼတ အိုဘားမား လက္ထက္ ရုပ္သိမ္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ National Emergency အေရးေပၚအက္ဥပေဒ ကို ျပန္ၿပီး ျပဌာန္းဖို႔ ပါ၀င္ေၾကာင္း Gayle Manchin ကေျပာပါတယ္။
“ ဒီအႀကံျပဳခ်က္ေတြ က်မတို႔ေရးတဲ့ေနရာမွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြရွိေနပါတယ္။ ဥပမာ ဘာသာေရး လြတ္ လပ္ခြင့္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ခ်ဳိးေဖာက္မႈကို အဓိကထားၿပီးျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စု အေရးေပၚအက္ဥပေဒ ကို ျပန္ၿပီး ျပဌာန္းတာမ်ဳိးပါ။ အဲဒီလိုျပဌာန္းရမွာလည္း ဒီလို ရက္ရက္စက္ စက္ က်ဴးလြန္မႈေတြဟာ လူသားထုအေပၚ ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္မႈ ေျမာက္တဲ့အဆင့္ ဒါမွမဟုတ္ လူမ်ဳိးတုန္း သတ္ျဖတ္တဲ့ အဆင့္ထိ ေရာက္ေနတယ္ဆိုတာ အေသအခ်ာ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိရမွာျဖစ္ပါ တယ္။”
တဖက္မွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သည္းခံစိတ္ကင္းမႈ ကို တိုက္ဖ်က္ တာ၊ အားလံုးပါ၀င္မႈနဲ႕ ခဲြျခားမႈပေပ်ာက္ေရး တိုးျမွင့္ေဆာင္ရြက္တာ စတာေတြမွာ အကူအညီေပးေရး ျမန္မာ အစိုးရအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႕ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္သြားဖို႔လည္း အေမရိကန္အစိုးရကို အႀကံျပဳထား ေၾကာင္း Gayle Manchin က ဆိုပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး မုန္းတီးမႈ ျပန္႕ပြားေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္လာေစ တဲ့ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြကေနတဆင့္ အမုန္းတရားပြားမ်ားေစတာေတြကို တိုက္ဖ်က္ဖို႕ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ပူး ေပါင္း အကူအညီေပးေရး အေရးပါေၾကာင္း Gayle Manchin ကဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။
USCIRF ရဲ႕ ၂၀၁၉ခုႏွစ္အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားတဲ့ Tier 1 အဆင့္ CPCs အထူးစိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏိုင္ငံစာ ရင္း ေတြထဲမွာ- အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ၂၀၁၈ခုႏွစ္က CPCs အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ျမန္မာ၊ တရုတ္၊ အီရီထရီယာ၊ အီရန္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ ပါကစၥတန္၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ ဆူဒန္၊ တာဂ်စ္ကီစတန္၊ တာမီနီစတန္ စတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၀ ႏိုင္ငံအပါအ၀င္ အရင္ CPCs စာရင္းထဲ မပါ၀င္ေသးတဲ့ ဗဟိုအာဖရိက သမၼတ ႏိုင္ငံ၊ ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား၊ ရုရွား၊ ဆီရီးယား၊ ဥဘာကစ္စတန္နဲ႕ ဗီယမ္နမ္တို႔ ပါ၀င္ပါတယ္။
Tier 1 အဆင့္ ေလာက္မဆိုးတဲ့ Tier 2 အဆင့္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၂ ႏိုင္ငံထဲမွာေတာ့- အာဖဂန္နစၥတန္၊ အာဇာ ဘိုင္ဂ်န္၊ ဘာရိန္း၊ က်ဴဘား၊ အီဂ်စ္၊ အိႏၵိယ၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ အီရတ္၊ ကာဇာကစ္စတန္၊ လာအိုစ္၊ မေလးရွား နဲက တူရကီႏိုင္ငံေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။
ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈအဖဲြ႕အစည္းေတြအျဖစ္ အီရတ္နဲ႕ ဆီရီးယားမွာရွိေနတဲ့ IS စစ္ေသြးၾကြအဖဲြ႔၊ အာဖဂန္နစၥတန္က တာလီဘန္အဖဲြ႔၊ ဆိုမာလီးယားက al-Shabab နဲ႕ ဒီႏွစ္အတြက္ အတြက္ အၾကမ္းဖက္ အဖဲြ႕အစည္းအသစ္ ႏွစ္ခုအျဖစ္ ရီမင္ႏိုင္ငံက ဟူသီသူပုန္အဖဲြ႕နဲ႕ ဆီရီးယားႏိုင္ငံက Tahrir al-Sham အ ဖဲြ႕တို႔ ကို သတ္မွတ္ေဖၚျပခဲ့ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment