ဗြီအိုုေအ (ျမန္မာဌာန)
အင္ၾကင္းႏိုင္၊ 19 မတ္၊ 2019
A police officer guards near a
house which was burnt down during the last days of violence in Maungdaw,
northern Rakhine State, Myanmar August 30, 2017.
အဲဒီအစား ကုလသမဂၢက ဖဲြ႕စည္းထားၿပီးသာ လုပ္ငန္းအဖဲြ႔နဲ႕ ျမန္မာစစ္တပ္ေရာ၊ ျမန္မာအစိုးရပါ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ၿပီး ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြကို စံုစမ္းအေရးယူဖို႔ HRW ကတိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မအင္ၾကင္းႏိုင္က အျပည့္အစံုကိုတင္ျပမွာပါ။
မတ္လ (၁၈)ရက္ေန႔ ရက္စဲြနဲ႕ ထုတ္ျပန္တဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ခံုရံုးဖဲြ႕စည္းေၾကာင္း ေၾက ညာခ်က္မွာ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့- ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈနဲ႕ ဆက္စပ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြအေပၚမွာ စစ္တပ္ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖဲြ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာေတြအေပၚ စစ္ဥပေဒခ်ဳပ္ရံုး က ေလ့လာသံုးသပ္အႀကံျပဳခ်က္အရေရာ၊ ေနာက္ ႏိုင္ငံတကာအဖဲြ႔အစည္းေတြျဖစ္တဲ့ Human Rights Watch အဖဲြ႕၊ Amnesty International အဖဲြ႔နဲ႕ ကုလသမဂၢအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ Fact Finding Mission တို႔က စြပ္စဲြေရးသားထားတဲ့ အစီရင္ခံစာေတြအေပၚမွာလည္း စစ္ဥပေဒခ်ဳပ္ရံုးက ေလ့လာသံုးသပ္ အႀကံျပဳခ်က္အရေရာ ထပ္မံစိစစ္အတည္ျပဳဖို႔ လိုအပ္လာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ေနာက္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးရးခံုရံုးအေနနဲ႕ ၂၀၁၉ခုနွစ္ မတ္လ (၁၈)ရက္ေန႔မွာ စစ္ေဆးမႈေတြကို စတင္ေဆာင္ ရြက္မွာျဖစ္တယ္လို႔ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ဒီေၾကညာခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ HRW ရဲ႕သေဘာထားတုန္႔ျပန္ခ်က္ကို အဖဲြ႔ရဲ႕ အာရွေရးရာတာ၀န္ခံ John Sifton က ဗီြအိုေအကို အခုလိုေျပာပါတယ္။
“ဒီလိုေၾကညာခ်က္မ်ဳိးကို ၂၀၁၇ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႕ ျမန္မာ စစ္ တပ္ကို သူ႔ဘာသာသူ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ လက္ခံေကာင္း လက္ခံမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အႀကိမ္ႀကိမ္ျငင္းပယ္လာၿပီး၊ အၾကမ္းဖက္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈေတြ မရွိခဲ့ပါဘူးလို႔ ေျပာဆိုလာၿပီးမွ၊ ေနာက္ အဲဒီ ေၾကညာခ်က္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈကို အဓိကက်ဴးလြန္သူက ASAR ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ေဖၚျပခ်က္၊ျမန္မာ စစ္တပ္ ကိုယ္တိုင္ ဖိႏွိပ္ညွမ္းပမ္းမႈေတြကို က်ဴးလြန္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္ေတြကို လက္ခံတာမ်ဳိးမရွိတာ စတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြအားလံုးကို ၾကည့္လိုက္ရင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးခံုရံုးဖဲြ႕ စည္းလိုက္ တယ္ဆိုတဲ့ျမန္မာ စစ္တပ္ရဲ႕ေၾကညာခ်က္နဲ႕ သူတို႔ရဲ႕ အေတြးအေခၚကို က်ေနာ္တို႔ ယံုၾကည္လက္ခံလို႕မရပါဘူး။”
ေမး။ ။ ဒါဆိုရင္ အရင္ကတည္းက သူတို႔ဘက္က ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈေတြ မရွိပါဘူးလို႔ေတာက္ေလ်ာက္ ျငင္း ပယ္လာၿပီးမွ စြပ္စဲြခ်က္ေတြကို ထပ္မံစိစစ္ အတည္ျပဳဖို႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ခံုရံုး ဖဲြ႕စည္းတာဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံ တကာဖိအားေပးမႈကို စစ္တပ္က လက္ခံတုန္႔ျပန္တဲ့သေဘာမ်ဳိးလားရွင့္။
ေျဖ။ ။ ဖိအားေပးမႈကို စစ္တပ္က အသိအမွတ္ျပဳတယ္လို႔ေျပာရေပမယ့္ ဒီလိုမ်ဳိးေဆာင္ရြက္မႈဟာ အလြန္ ေနာက္က်ေနပါၿပီ။ ဒီလို စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးခံုရံုးကို စစ္တပ္က ဖဲြ႕စည္းတဲ့အေၾကာင္းရင္းက ႏို္င္ငံတကာ အ သိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ ဖိအားေပးမႈကို ရပ္တန္႔သြားေရးပဲျဖစ္ပါတယ္။ဒါေပမဲ့လည္း သူတို႔ရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈဟာ အလြန္ ကိုေနာက္က်ေနပါတယ္။ ဖိအားေပးမႈေတြ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာလာၿပီးတဲ့ေနာက္ သူတို႔အေပၚ ဒီလိုဖိအား
ေပး တာေတြ လမ္းလဲႊဖို႔ စစ္တပ္ကေန သူတို႔ဘာသာသူတို႔ စံုစမ္းအေရးယူႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ပံုစံမ်ဳိးႀကိဳး ပမ္းမႈ တခုပါပဲ။
ေမး။ ။ အခု ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ HRW အပါအ၀င္ AI နဲ႕ ကုလသမဂၢအခ်က္အလက္ရွာ ေဖြေရး အဖဲြ႔ စတာေတြရဲ႕ အစီရင္ခံစာေတြမွာ ေဖၚျပထားတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္လို႔ ဟုတ္မဟုတ္ ဆိုတာ သူတို႔ ထပ္ၿပီး စိစစ္ဖို႔ ရွိတယ္လို႔ေရးထားပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေပၚမွာ ဘယ္လိုျမင္လဲရွင့္။
ေျဖ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ သူတို႔ အခုလို က်ေနာ္တို႔ အစီရင္ခံစာေတြကို ရည္ညြန္းေျပာဆိုတဲ့အတြက္ ေကာင္း တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၿပီးခဲ့တဲ့အခ်ိန္ေတြတုန္းက က်ေနာ္တို႔ အစီရင္ခံစာေတြအားလံုးကို စစ္တပ္ က ပယ္ခ်ခဲ့ၿပီးေတာ့ စြပ္စဲြခ်က္ေတြဟာ မွန္ကန္မႈမရွိေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့တာပါ။ အခုေတာ့ ဒါနဲ႔ ေျပာင္းျပန္ ေျပာေနျပန္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သူတို႔ကို ယံုၾကည္မႈ မရွိပါဘူး။ တကယ္လို႔မ်ား က်ေနာ္တို႔ အစီရင္ ခံစာ ထြက္ထြက္ခ်င္းမွာ သူတို႔ အခုလို တုန္႔ျပန္မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ စစ္တပ္ကို ယံုၾကည္ေကာင္း ယံုၾကည္ ပါ လိမ့္မယ္။ အခုေတာ့ က်ေနာ္တို႔သူတို႔ကို ယံုၾကည္မႈ မရွိပါဘူး။
ေမး။ ။ ျမန္မာအစိုးရက ဖဲြ႕စည္းထားၿပီးသာျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာသံတမန္ႏွစ္ဦးပါတဲ့ ရခိုင္စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ ရွိေနရဲ႕သားနဲ႕ အခု စစ္တပ္ကေန သူတို႔ဘာသာ သူတို႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ခံုရံုး ထပ္ၿပီး ဖဲြ႔လိုက္တဲ့အေပၚမွာ ဘယ္လိုသံုးသပ္လဲရွင့္။
ေျဖ။ ။ ဒါကလည္း ေနာက္ထပ္ ေျပာစရာအခ်က္တခုပါပဲ။ ႏိုင္ငံတကာလူႏွစ္ဦးပါတဲ့ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ကို လက္ခံမွာလား၊ စစ္တပ္ရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးခံုရံုး ကို လက္ခံမွာလား။ ႏွစ္ခုစလံုးကိုေတာ့ အမ်ားယံုၾကည္ လက္ခံမႈမရွိပါဘူး။ ဒီလိုမ်ဳိးေတြလုပ္ေနမယ့္အစား တကယ္ပဲ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ဳိး အမွန္ တကယ္လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ လက္ရွိမွာ ရွိေနၿပီးသာျဖစ္တဲ့ ကုလသမဂၢလုပ္ငန္းအဖဲြ႔နဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္ ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ေဆာင္ရြက္မွာသာ သင့္ေတာ္တဲ့တုန္႔ျပန္မႈမ်ဳိးျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာရမွာပါ။ အျခားႏိုင္ ငံေတြဆိုရင္ ဥပမာ- ျပည္တြင္းစစ္ ဆိုးဆိုးရြားရြားျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေတာင္ဆူဒန္ႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ အစိုးရအေနနဲ႕ စစ္ တပ္ ရဲ႕ ညွင္းပမ္းဖိႏွိပ္မႈေတြကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးရင္ အမ်ားရဲ႕ ယံုၾကည္မႈကို ရမွာမဟုတ္ဘူး ဆိုတာ သိေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ေနာက္ဆံုးသေဘာတူခဲ့ၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္ခဲ့ ပါတယ္။ ဒီလိုပံုစံမ်ဳိးလုပ္မွာပဲ ျမန္မာအစိုးရကို အခုခ်ိန္မွာ အမ်ားက ယံုၾကည္လက္ခံလာဖုိ႔ ရွိပါတယ္။ ျမန္ မာအစိုးရအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ျပည္နယ္ကေန ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ ေမာင္းထုတ္ခဲ့တဲ့ ဖိႏွိပ္ညွင္းပမ္း မႈေတြအတြက္ တာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႕ အေရးယူခံရမွာျဖစ္တယ္လို႔ မတ္လ အေစာပိုင္းက ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ နိုင္ငံ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းေတြကို သြားေရာက္ၾကည့္ရွဳခဲ့တဲ့ ICC ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခံုရံုးရဲ႕ ေရွ႕ေန ခ်ဳပ္ရံုး ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ေခါင္းေဆာင္Phakiso Mochochoko က ခရီးစဥ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္း လင္းပဲြမွာ အခိုင္အမာေျပာဆိုခဲ့သလို၊ ျမန္မာဟာ ICC ကိုလက္မွတ္ေရးမထိုးထားလို႕ဆိုတဲ့အခ်က္နဲ႕ သူ တို႔ရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကို ဘယ္လိုမွ ဟန္႔တားႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔လည္း သူက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို ျငင္းပယ္ထားတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ေရာ၊ ျမန္မာအစိုးရကပါ ICC ခံုရံုးနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ မရွိဘူးလို႔ အစဥ္တစိုက္ ျငင္းဆိုထားပါတယ္။
OIC အစၥလာမ္မစ္ ႏိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖဲြ႔ကေတာ့ ေနာက္ထပ္ ႏိုင္ငံတကာတရားရံုး တခု ၿဖစ္ တဲ့ ICJ ႏိုင္ငံတကာ တရားရံုးကေန ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ျပစ္မႈ ေတြအတြက္ကိုင္တြယ္ စစ္ေဆးအေရးယူဖို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့လက အဆိုျပဳထားပါတယ္။
https://burmese.voanews.com/a/hrw-reacts-formation-of-myanmar-military-investigation-court/4837149.html
No comments:
Post a Comment