2019-11-16
တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လွိုင္၊ နိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ သမၼတ ဦးဝင္းျမင့္၊ သမၼတေဟာင္းမ်ား ျဖစ္ၾကတဲ့ ဦးထင္ေက်ာ္နဲ႔ ဦးသိန္းစိန္
Photo: RFA
Photo: RFA
ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ေမာင္းထုတ္ခဲ့မႈ၊ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံကို နိုင္ငံတကာရာဇဝတ္ခုံ႐ုံး (ICC)၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတရား႐ုံး (ICJ) နဲ႔ အာဂ်င္တီးနား နိုင္ငံတရား႐ုံးေတြမွာ တရားစြဲဆိုထားတဲ့အေပၚ ျမန္မာအစိုးရက ICJ တစ္ခုတည္းကိုပဲ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒလမ္းေၾကာင္းအရ ေျဖ ရွင္းမယ္ဆိုတာ မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း နိုင္ငံေရးေလ့လာသူေတြနဲ႔ ဥပေဒပညာရွင္ေတြက ေဝဖန္ေထာက္ျပ ၾက ပါတယ္။
နိုင္ငံတကာတရား႐ုံးေတြမွာ ျမန္မာအေပၚတရားစြဲဆိုမႈေတြကို မေျဖရွင္းဘူးဆိုရင္ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ နိုင္ငံေရး ပုံရိပ္ က်ဆင္းလာၿပီး နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရး အစစအရာရာ ထိခိုက္မႈ ေတြ ရွိနိုင္တဲ့အတြက္ မတုံ႔ျပန္ဘူးလို႔ ေျပာေနတာထက္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ တယ္လို႔ ဥပေဒပညာရွင္ေတြက ေျပာၾကပါတယ္။
နိုင္ငံတကာတရား႐ုံးေတြက ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ဥပေဒအေၾကာင္းအရ မေျဖရွင္းရင္ နိုင္ငံတကာနဲ႔ ဆက္ သြယ္ေဆာင္ရြက္မႈတိုင္းမွာ အခက္အခဲေတြျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ ဥပေဒပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာ ဆလိုင္းငြန္က်ဳံးလ်န္က ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ေတြက တရား႐ုံးက ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို နိုင္ငံေရး တုံ႔ျပန္ခ်က္နဲ႔ လုပ္ေနတဲ့ဟာက ေရာမသေဘာတူ စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ နိုင္ငံေတြကို က်ေနာ္တို႔ သြားတဲ့အခါ ခင္ဗ်ားမွာ ICC တရား႐ုံးက ဝရမ္း ထုတ္ထားတာရွိတယ္လို႔ လာေျပာတဲ့အခါ က်ေနာ္တို႔က နိုင္ငံေရးအရ ငါနဲ႔ မဆိုင္ဘူးသြားေျပာလို႔ မရဘူး”
သူက “က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာနိုင္ငံက သူေဌးေတြက နိုင္ငံျခားသြားရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈေတြလုပ္ခ်င္တယ္။ စီးပြားေရး လုပ္ခ်င္တယ္။ ပညာသင္ခ်င္တယ္။ တစ္ခုခု လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုတာနဲ႔ ဘယ္ကလာလဲ ျမန္မာနိုင္ငံ။ ခင္ဗ်ားတို ႔မွာ အမႈ သုံးခုရွိတယ္။ ICC မွာရွိတယ္။ ICJ မွာရွိတယ္။ အာဂ်င္တီးနားမွာရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျပန္စဥ္းစားဦး မယ္ဆိုတာေတြက ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ မဆိုင္ဘူးလို႔ ေျပာေနတာက သိပ္ၿပီးေတာ့ အႏွစ္သာရမရွိတဲ့ ေျဖ ရွင္း ခ်က္မ်ိဳးလို႔ ယူဆပါတယ္။ အစိုးရကို မေကာင္းေျပာေနတာ မဟုတ္ပါဘူး” လို႔ ဆက္ေျပာပါတယ္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္တုန္းက ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ခုနစ္သိန္းေက်ာ္ကို ေမာင္းထုတ္ခဲ့မႈ၊ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္မႈ၊ ရိုဟင္ဂ်ာျဖစ္တည္မႈကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈ စတဲ့ စြဲဆိုခ်က္ေတြနဲ႔ ICC ၊ ICJ နဲ႔ အာဂ်င္တီးနား တရား ႐ုံး သုံးခုမွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြ အပါအဝင္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘယ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္၊ သမၼတေဟာင္း ႏွစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးသိန္းစိန္၊ ဦးထင္ေက်ာ္နဲ႔ လက္ရွိ သမၼတ ဦးဝင္းျမင့္တို႔ကို တ ရား စြဲ ဆိုထားတာပါ။
နိုင္ငံေတာ္ သမၼတ႐ုံး ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဦးေဇာ္ေဌး က နိုင္ငံတကာတရား႐ုံး ICJ ထံ တိုင္တန္းခံထားရတဲ့ အမႈအတြက္ နိုင္ငံတကာဥပေဒအရ တုံျပန္ဖို႔ စီစဥ္ေနတယ္လို႔ မေန႔က သမၼတအိမ္ေတာ္မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
နိုင္ငံတကာရာဇဝတ္ခုံ႐ုံး ICC ထံ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က တရားလိုျပဳလုပ္ တိုင္တန္းထားတဲ့ ကိစၥကိုေတာ့ ျမန္မာ ဟာ ICC အဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံမဟုတ္တာေၾကာင့္ ေျဖရွင္းဖို႔မလိုေၾကာင္း ျမန္မာအစိုးရက တရားဝင္ေျပာထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာလူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႕နဲ႔ ေသာမတ္စ္အိုေဟးကင္တားနားတို႔ ဦးေဆာင္ၿပီး အာဂ်င္တီးနား တ ရား ႐ုံးမွာ တရားစြဲတင္ထားတဲ့ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးလည္း အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ အခ်င္းခ်င္းထိပါးတဲ့ ကိ စၥျဖစ္လို႔ ေျဖရွင္းဖို႔ မရွိဘူးလို႔ ဦးေဇာ္ေဌး က မေန႔က တုန႔္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
ICC နဲ႔ အာဂ်င္တီးနားတရား႐ုံးေတြမွာ တရားစြဲဆိုခံထားရမႈေတြကို မေျဖရွင္းရင္ စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံ မႈ
ေတြ အေပၚ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိလာနိုင္မယ္လို႔ သုံးသပ္သူက တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးေအာင္သိန္း ပါ။
“စီးပြားေရး လုပ္ကိုင္မယ့္သူေတြ မလုပ္ကိုင္ေတာ့မယ့္ အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးလာနိုင္တဲ့ အေျခ အေန ေတြ ျဖစ္လာနိုင္တာက အဓိကက်တယ္လို႔ က်ေနာ္ ျမင္ပါတယ္။ နိုင္ငံတကာက လာၿပီး ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံ မယ့္သူေတြကို ေရွာင္ဖယ္ေအာင္လုပ္တဲ့ ဗ်ဴဟာတစ္ခုလို႔ က်ေနာ္က ျမင္တယ္ဗ်။ နိုင္ငံတကာနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့ နိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းက အနည္းငယ္ တုံ႔ဆိုင္းသြားမယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္”
ဦးေအာင္သိန္းဟာ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
နိုင္ငံတကာရာဇဝတ္ခုံ႐ုံး ICC မွာ တရားစြဲတင္ခံထားရမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေနာက္ဆုံးအေျခအေနက ICC ရဲ့ သုံးပါးထိုင္ တရားသူႀကီး သုံးဦးက ျမန္မာနဲ႔ဘဂၤလားေဒရွ္ နိုင္ငံေတြမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားေတြကို တရားဝင္စုံစမ္းစစ္ေဆးခြင့္ျပဳထားလိုက္ပါၿပီ။
လုံေလာက္တဲ့ သက္ေသအေထာက္အထားေတြ စုေဆာင္းၿပီးရင္ သက္ဆိုင္တယ္လို႔ စြပ္စြဲထားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ ေတြ ကို ICC တရား႐ုံးကို ဆင့္ေခၚတာ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ ဝရမ္းထုတ္လာနိုင္တယ္လို႔ ဥပေဒပညာရွင္ ေဒါက္တာ ဆလိုင္းငြန္က်ဳံးလ်န္ က ေျပာပါတယ္။
ဒီအေျခအေနေတြအေပၚ အစိုးရတစ္ခုတည္း ႀကိတ္ေျဖရွင္းတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ပညာရွင္ေတြရဲ့ အႀကံဉာဏ္ ရယူသင့္တယ္လို႔ နိုင္ငံေရး ေလ့လာသုံးသပ္သူ ဦးေအာင္သူၿငိမ္း က ေျပာပါတယ္။
“တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ဖိအားေတြက တစ္စတစ္စမ်ားလာတယ္။ အကုန္လုံး မ်က္စိစုံမွိတ္ျငင္းေနလို႔ေတာ့ မရ
ေတာ့ ဘူး။ ျပည္တြင္းထဲကေန အေရးယူမယ္။ နိုင္ငံတကာက ပါစရာမလိုေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ အေနအထား လည္း မလုံေလာက္ေတာ့ဘူး။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပက္သက္လို႔ အစိုးရတစ္ခုတည္း ေခါင္းသုံးၿပီး စဥ္းစားတာထက္ စာ ရင္ ပိုၿပီးေတာ့ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ အစည္းအေဝးေတြ ေခၚၿပီးေတာ့မွ ေဆြးေႏြးတိုင္ ပင္ဖို႔လိုမယ္။ အစိုးရ တစ္ခုတည္း ႀကိတ္ေျဖရွင္းေနတာ အေျဖထြက္ဖို႔ခက္မယ္ ထင္တယ္”
ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ႏွစ္လယ္မွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံက ျမန္မာကို နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံး ICC မွာ တရား စြဲတင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာဟာ ICC အဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံမဟုတ္တဲ့အတြက္ ခုံ႐ုံးရဲ့ တရားစီရင္မႈကို လက္မခံနိုင္ဘူးလို႔ ျမန္မာအစိုးရက ျငင္းပယ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ျမန္မာကို ဖိအားေပးဖို႔ ႀကိဳးပမ္းလာမႈေတြအေနနဲ႔ ICJ နဲ႔ အာဂ်င္တီးနားနိုင္ငံေတြမွာ တရားစြဲဆိုမႈေတြ ထပ္မံေပၚေပါက္လာတာမို႔ အစိုးရအေနနဲ႔ ဥပေဒေၾကာင္းအရ တရားစြဲဆိုမႈေတြကို ေျဖ ရွင္းဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ေျပာၾကတာပါ။
No comments:
Post a Comment