" ယူနီကုတ်နှင့် ဖော်ဂျီ ဖောင့် နှစ်မျိုးစလုံးဖြင့် ဖတ်နိုင်အောင်( ၂၁-၀၂-၂၀၂၂ ) မှစ၍ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီ။ (  Microsoft Chrome ကို အသုံးပြုပါ ) "

Friday, November 15, 2019

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အမႈဖြင့္ခံရမႈ ဘယ္ေလာက္ သက္ ေရာက္နိုင္လဲ

B B C
ဘီဘီစီ ၿမန္မာပိုင္း
14 နိုဝဘၤာ 2019
ရိုဟင္ဂ်ာေတြ အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ အတြက္ ဆိုၿပီး နိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ကိုပါ နာမည္တပ္ တရားစြဲတဲ့ လုပ္ရပ္ ထပ္ၿပီး ေပၚေပါက္ လာပါတယ္။

Universal Jurisdiction လို႔ ေခၚတဲ့ ကမၻာ့ေနရာတိုင္းမွာ စုံစမ္း စီရင္ပိုင္ခြင့္ကို သုံးၿပီး ျမန္မာ အရပ္ဘက္၊ စစ္ ဘက္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေပၚ စုံစမ္း စစ္ေဆးေပးဖို႔ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရး လႈပ္ရွားသူေတြ အာဂ်င္တီးနားမွာ တိုင္ခ်က္ဖြင့္ ေလၽွာက္ထားလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာေတြ အေပၚ ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္မႈ၊ အစုလိုက္အျပဳံလိုက္ ႏွင္ထုတ္မႈ စတဲ့ ကိစၥေတြမွာ စစ္ဘက္ ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြသာမက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔လည္း ႀကံရာပါအျဖစ္ တာဝန္ရွိသလား ဆို တာ စုံစမ္းသင့္တယ္ ဆိုၿပီး နိုဝင္ဘာ ၁၃ ရက္ေန႔၊ ဗုဒၶဟူး ေန႔မွာ ေလၽွာက္ထားလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။


    အိုင္စီေဂ်မွာ ျမန္မာကို တရားစြဲရတဲ့အေၾကာင္း ဂမ္ဘီယာဝန္ႀကီးနဲ႔ ဘီဘီစီ အင္တာဗ်ဴး
     
    ICJ မွာ ျမန္မာအမႈဖြင့္ခံရမႈ သိသင့္တဲ့ အခ်က္ ၅ ခ်က္
     
    ရိုဟင္ဂ်ာအေရးေျဖရွင္းဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ကုလအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ေမတၱာရပ္ခံ


      ျမန္မာ အစိုးရကို လက္ေတြ႕အရ ဦးေဆာင္မႈ ေပးေနတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အျပင္၊ သမၼတေဟာင္းေတြ ျဖစ္တဲ့ ဦးထင္ေက်ာ္နဲ႔ ဦးသိန္းစိန္ တို႔မွာပါ ရာဇဝတ္ေၾကာင္းအရ တာဝန္ရွိေၾကာင္း အမႈကို တည္ေဆာက္ ထားတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ယူေက အေျခစိုက္ ရိုဟင္ဂ်ာ အဖြဲ႕ BROUK အဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။

      တပ္မေတာ္ အႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လွိုင္ အပါအဝင္ စစ္ဘက္ ေခါင္းေဆာင္ေတြကိုလည္း စုံစမ္း စစ္ေဆးတာေတြ လုပ္ဖို႔ အခု ေလၽွာက္ထားမႈထဲ တိုက္တြန္း ထားပါတယ္။

      ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၂ဝ၁၈ တုန္းကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ ဩစေၾတးလ် နိုင္ငံ ခရီးစဥ္နဲ႔ တိုက္ဆိုင္ၿပီး လူ သားမ်ိဳးႏြယ္အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အေရးယူေပးပါ ဆိုၿပီး မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕ တရား႐ုံးမွာ ဩစေၾတးလ် ေရွ႕ေနတခ်ိဳ႕က ေလၽွာက္ထားခဲ့ပါတယ္။

      အဲဒီတုန္းကေတာ့ ဩစေၾတးလ် ေရွ႕ေနခ်ဳပ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႔ တိုင္းျပည္တျပည္ရဲ့ အႀကီး အကဲ၊ နိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး တစ္ဦး အေနနဲ႔ နိုင္ငံရပ္ျခားမွာ ရာဇဝတ္ေၾကာင္း အရ တရားစြဲဆို ခံရတာကေန ကင္းလြတ္ခြင့္ ရွိတယ္ ဆိုၿပီး ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။
      အာဂ်င္တီးနားမွာ ဘာလို႔ အမႈဖြင့္ရတာလဲ

      ကမၻာ့ေနရာတိုင္းမွာ စုံစမ္း စီရင္ပိုင္ခြင့္ "Universal Jurisdiction" ကို လက္ခံ က်င့္သုံးတဲ့ နိုင္ငံေတြ ေတာ္ ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိပါတယ္။

      အာဂ်င္တီးနားလည္းပဲ အေျခခံ ဥပေဒထဲမွာ အပါအဝင္ တိုင္းျပည္ရဲ့ တရားေရး စနစ္ထဲမွာ Universal Jurisdiction ကို ေလးစားမယ့္ အေၾကာင္း ထည့္သြင္းထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

      အာဂ်င္တီးနားဟာ သူတို႔နိုင္ငံ စစ္အစိုးရလက္ထက္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံခဲ့ရမႈ ျပည္တြင္း ျပႆနာ ကို လ်စ္လ်ဴရႈ မထားပဲ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းခဲ့တဲ့ သမိုင္းေကာင္း ရွိသလို၊ အာဂ်င္တီးနား တရား႐ုံးေတြ အေနနဲ႔ Universal Jurisdiction အမႈေတြကို လက္ခံ ၾကားနာခဲ့တာေတြ ရွိတယ္လို႔ BROUK အဖြဲ႕ရဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္ ထဲ ေရးထားပါတယ္။

      စပိန္ ဖက္ဆစ္ အာဏာရွင္ ဖရန္ကို လက္ထက္ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အမႈေတြ၊ တခါ တ႐ုတ္နိုင္ငံထဲ Falun Gong ဆိုတဲ့ ဘာသာေရး အသိုင္းအဝိုင္း ပစ္မွတ္ထားခံရမႈေတြကို အာဂ်င္တီးနား တရား႐ုံးက Universal Jurisdiction အရ လက္ခံ ၾကားနာ စစ္ေဆးခဲ့တာေတြ ရွိတယ္လို႔ BROUK အဖြဲ႕က ဆိုပါတယ္။

      ဩစေၾတးလ်ေရာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆႏၵျပ
       
      ၿမန္မာအေရး ICC စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္နိုင္ေပမဲ့ အေရးယူနိုင္လား
       
      လုံျခဳံေရးေကာင္စီမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရး ျမန္မာဘက္ကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ျပစ္တင္




      ဒါ့အျပင္ အခုလို တရားစြဲဆိုမႈကို ေထာက္ခံ ကူညီတဲ့ အာဂ်င္တီးနား လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႕တခ်ိဳ႕လည္း ရွိေနတာမွာ အဲဒီထဲက တစ္ဖြဲ႕ဟာ "Abuelas de Plaza de Mayo" ဆိုတဲ့ အဖြဲ႕ျဖစ္ပါတယ္။

      အဲဒီအဖြဲ႕ကို ဦးစီးဦးေဆာင္ ျပဳေနသူဟာ ၂ဝဝ၈ ကေန ၂ဝ၁၄ အထိ ျမန္မာနိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢရဲ့ အထူးကိုယ္စားလွယ္ အာဂ်င္တီးနား နိုင္ငံသား ေသာမတ္စ္ ဟိုေဟး ကင္တာနား ျဖစ္ပါတယ္။

      လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈကို က်ဴးလြန္သူေတြ၊ ဖုံးကြယ္ေပးသူေတြကို ရာဇဝတ္ေၾကာင္းအရ အေရးယူနိုင္ဖို႔ အခုလို အမႈဖြင့္ ေလၽွာက္ထားရတာ ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး မစၥတာ ကင္တာနားက ေအအက္ဖ္ပီ သတင္းေအဂ်င္စီကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။

      ဒီ ေလၽွာက္ထားမႈကေန နိုင္ငံတကာ ဖမ္းဝရမ္း တစ္ေစာင္ ထြက္လာဖို႔ ေမၽွာ္လင့္ထားတယ္ လို႔လည္း မစၥတာ ကင္တာနားက ဆိုပါတယ္။

      အာဂ်င္တီးနားမွာ အမႈဖြင့္ခံရမႈ လက္ေတြ႕ ဘယ္ေလာက္ သက္ေရာက္နိုင္လဲ
      "ဒီေလာက္ျဖစ္လာတယ္ ဆိုတာကိုက မေကာင္းေတာ့ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ နိုင္ငံရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာ ၊ နိုင္ငံ အႀကီးအကဲ
      ေတြ ရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာ အထိပါးခံရတာ ျဖစ္တယ္" လို႔ ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ ျမန္မာ အျမဲတမ္းကိုယ္စားလွယ္ ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းက ဘီဘီစီကို ေျပာပါတယ္။

      ဒါေပမယ့္ Universal Jurisdiction ကို လက္ေတြ႕အရ ဘယ္ေလာက္ထိ က်င့္သုံး နိုင္မလဲ ဆိုတာကို ကုလ သ မဂၢထဲမွာလည္း ရႈေထာင့္အမ်ိဳးအမ်ိဳး အဓိပၸာယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြ ကြဲလြဲ ေနတယ္လို႔လည္း ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းက ေထာက္ျပပါတယ္။

      က်ဴးလြန္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ ကမၻာ့ ဘယ္ေနရာမွာပဲ ေပၚေပါက္ခဲ့ ေပၚေပါက္ခဲ့၊ က်ဴးလြန္သူလို႔ စြပ္စြဲ ခံရသူက ဘယ္နိုင္ငံသားပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္ေနရာမွာပဲ ေနေန ၊ ကမၻာ့ နိုင္ငံတစ္ခုခုမွာ အမႈဖြင့္နိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ အေျခခံ အယူအဆနဲ႔ Universal Jurisdiction ကို က်င့္သုံး ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

        ရိုဟင္ဂ်ာ ၆၇၀၀ အသတ္ခံရတယ္လို႔ MSF ကဆို
         
        မ်ိဳးႏြယ္စုအလိုက္ ရွင္းလင္းမႈ ေဝါဟာရ ေတလာဆင္ သုံးစြဲ
         
        ICC ကိုေရာက္ခဲ့ရင္ ဥပေဒအရ ခုခံဖို႔ ဘယ္ေလာက္ ျပင္ထားလဲ

          ဒါေပမယ့္လည္း ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္း ေထာက္ျပခဲ့သလိုပဲ ဩစေၾတးလ် နိုင္ငံတုန္းကလည္း အဲဒီက ေရွ႕ေနခ်ဳပ္က နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံရဲ့ အႀကီးအကဲ၊ လက္ရွိ အစိုးရ အႀကီးအကဲနဲ႔ နိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးေတြဟာ နိုင္ငံရပ္ျခားမွာ ဖမ္းဆီးခံရတာကေန ကင္းလြတ္ခြင့္ ရွိရမယ္ ဆိုတဲ့ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒကို ကိုးကားၿပီး အမႈကို လက္မခံပဲ ပယ္ခ် ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

          "နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံရဲ့ အႀကီးအကဲကို တျခားနိုင္ငံက ဖမ္းၿပီးေတာ့ တရားစြဲတဲ့ ျဖစ္ရပ္ ေပၚေပါက္ခဲ့တာမ်ိဳး ကၽြန္ေတာ္ မၾကားဖူးဘူး" လို႔ ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းက ဆိုပါတယ္။

          "နိုင္ငံေခါင္းေဆာင္၊ နိုင္ငံအႀကီးအကဲေတြမွာ ရွိတဲ့ ၊ သူတို႔ကို ေပးအပ္ထားတဲ့ immunity ကင္းလြတ္ခြင့္ အတိုင္းအတာကို Universal jurisdiction က ဘယ္ေလာက္ လႊမ္းမိုးၿပီး အာဏာ သက္ေရာက္မႈ ရွိနိုင္တယ္ ဆိုတာေတြဟာ နိုင္ငံတကာမွာ အျငင္းပြားေနဆဲ ျဖစ္ၿပီး၊ တိက်တဲ့ ဖြင့္ဆိုမႈ မရွိေသးဘူး" လို႔လည္း ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းက ေျပာပါတယ္။

          ျမန္မာ အစိုးရ အရပ္ဘက္၊ စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေပၚ ပစ္မွတ္ထားၿပီး အမႈဖြင့္ တရားစြဲဆိုနိုင္ေရး လုပ္ေဆာင္မႈေတြ ေတြ႕ေနရတာမွာ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံး ICC မွာ ၾကားနာစီရင္ေရး၊ ကုလသမဂၢရဲ့ တရားေရး ဆိုင္ရာ အျမင့္ဆုံး႐ုံး ICJ မွာ ၾကားနာေရးေတြလည္း ေလာေလာလတ္လတ္မွာ ရွိေနပါတယ္။

          လင့္၊https://www.bbc.com/burmese/burma-50427044

          No comments:

          Post a Comment

          /* PAGINATION CODE STARTS- RONNIE */ /* PAGINATION CODE ENDS- RONNIE */